Lịch sử, Văn hoá Việt nam và ...

Trinity
Quả là dã muốn dừng cái discussion về Mao lắm vì thấy nó ngày càng di ngõ cụt, nhung có lẽ vẫn phải nói một lần chót cho nó có dầu có dua. Bác VNHL thân mến ạ, rốt cục vấn dề trong con nguời d/c Mao kính mến có tồn tại một Nhà tu tuởng lớn bên cạnh một Nhà chính trị thâm hiểm không, hình nhu chúng ta còn vuong vuớng nhau ở chỗ quan niệm thì phải. Với bác thì những tu tuởng tích cực cung nhu tiêu cực, tốt cung nhu xấu, sâu sắc cung nhu nông cạn, trí tuệ cung nhu dở hoi ngây ngô,??? miễn là có ảnh huởng dến lịch sử là nghiễm nhiên duợc coi là tu tuởng lớn, và nguời sinh ra chúng cung nghiễm nhiên trở thành một Great Thinhker.
Với tôi thì có hoi khác một tí tẹo bác ạ. Tôi lại quan niệm chỉ những tu tuởng tinh hoa nhất, những gì dã duợc thời gian và lịch sử chứng minh là mang lại nhiều lợi ích thực sự cho cuộc sống con nguời chứ không chỉ có ích trong một giai doạn lịch sử be bé (và sau dó thì vô cùng có hại), những tu tuởng dó mới xứng dáng mang trên vai nó cái danh hiệu cao quý mà bác dã hào phóng ban phát.
Tôi nói vậy nếu chua hợp ý bác thì lại phải phiền bác chỉnh cho nhá...
Trinity.
ATC

VNHL
[Bác Trinity thân mến
Ta khép lại chuyện của bác Mao ở đây nhé.
Nhân bài của bác Paladin bàn về nét văn hoá của người Hà Nội, tôi cũng xin kể một chuyện mà tôi vừa mới gặp cách đây mấy tiếng.
Chuyện tuy nhỏ thôi, có lẽ thật ra cũng chẳng có gì đáng kể. Số là chiều nay tôi có rẽ qua cái hiệu sách giảm giá ở số 5 Đinh Lễ (Hiệu sách này bán sách giảm giá 30%, bác nào chưa biết nhớ dzo nhé). Đang loay hoay đứng ngắm đống sách và tặc lưỡi tiếc tiền thì thấy một cô bé sinh viên khá xinh đi cùng một người bạn. Cô bé này chắc phải trẻ hơn tôi khoảng 5, 6 tuổi gì đó. Chẳng thèm nhìn mặt tôi, cô bé phán "Em dịch ra cho chị đi nhờ". Lẽ ra phải sướng vì được trẻ hơn bảy tám tuổi trong mặt người đẹp thì cái thằng tôi dở hơi lại hỏi lại "Xin lỗi, chị bao nhiêu tuổi rồi nhỉ", hy vọng sẽ được người đẹp dòm cho một cái để bõ cái công chui ra bụng mẹ sớm. Nào ngờ, cô bé cũng chẳng thèm nhìn chỉ buông một câu gọn lỏn "Chị ba mươi tuổi rồi em ạ".
Nói thế nào nhỉ, câu đầu thì còn có thể gọi là nhầm, hay không để ý nhưng đến câu thứ hai thì hình như hơi ... thiếu văn hoá thì phải. Không biết cô có phải là người Hà Nội không. Cho dù có thể cô không phải là người Hà Nội thì chắc rằng chỉ ba bốn năm nữa, như 90% sinh viên ngoại tỉnh khác, cô sẽ trở thành người Tràng An và sẽ tiếp tục đóng góp cho cái gọi là vốn văn hoá hay nét thanh lịch của người HN. À, mà nếu tôi không lầm thì hình như cô bé ấy đang tìm mua một cuốn sách nào đó về văn hoá thì phải.
Nét văn hoá của Hà Nội vẫn còn đó ở Hồ Gươm, Tháp Rùa, Văn Miếu- Mỗi lần đi qua những địa danh này tôi cảm như vẫn có hồn dân tộc và truyền thống ngàn năm trong đó. Nhưng nét đẹp thanh lịch trong con người Tràng An đã mất đi nhiều lắm rồi. Người HN xưa rất trọng tiết tháo (kẻ sỹ Bắc Hà mà), yêu cái đẹp và sự tao nhã, lịch sự.
Người HN nay nói chung sống theo cơn lốc của chủ nghĩa thực dụng, hưởng thụ và vị kỷ, sống vì hiện tại chứ ít quan tâm tới quá khứ hay tương lai. Nói các bác đừng cười chứ bản thân tôi là một điển hình cho cái mà tôi vừa phê phán đấy- tôi vốn học trường KT ra mà lại (trừ một chút ít quan tâm tới lịch sử do sở thích cá nhân từ khi còn bé).
Thuốc là và bia
ATC

VNHL
[Bác Trinity thân mến
Ta khép lại chuyện của bác Mao ở đây nhé.
Nhân bài của bác Paladin bàn về nét văn hoá của người Hà Nội, tôi cũng xin kể một chuyện mà tôi vừa mới gặp cách đây mấy tiếng.
Chuyện tuy nhỏ thôi, có lẽ thật ra cũng chẳng có gì đáng kể. Số là chiều nay tôi có rẽ qua cái hiệu sách giảm giá ở số 5 Đinh Lễ (Hiệu sách này bán sách giảm giá 30%, bác nào chưa biết nhớ dzo nhé). Đang loay hoay đứng ngắm đống sách và tặc lưỡi tiếc tiền thì thấy một cô bé sinh viên khá xinh đi cùng một người bạn. Cô bé này chắc phải trẻ hơn tôi khoảng 5, 6 tuổi gì đó. Chẳng thèm nhìn mặt tôi, cô bé phán "Em dịch ra cho chị đi nhờ". Lẽ ra phải sướng vì được trẻ hơn bảy tám tuổi trong mặt người đẹp thì cái thằng tôi dở hơi lại hỏi lại "Xin lỗi, chị bao nhiêu tuổi rồi nhỉ", hy vọng sẽ được người đẹp dòm cho một cái để bõ cái công chui ra bụng mẹ sớm. Nào ngờ, cô bé cũng chẳng thèm nhìn chỉ buông một câu gọn lỏn "Chị ba mươi tuổi rồi em ạ".
Nói thế nào nhỉ, câu đầu thì còn có thể gọi là nhầm, hay không để ý nhưng đến câu thứ hai thì hình như hơi ... thiếu văn hoá thì phải. Không biết cô có phải là người Hà Nội không. Cho dù có thể cô không phải là người Hà Nội thì chắc rằng chỉ ba bốn năm nữa, như 90% sinh viên ngoại tỉnh khác, cô sẽ trở thành người Tràng An và sẽ tiếp tục đóng góp cho cái gọi là vốn văn hoá hay nét thanh lịch của người HN. À, mà nếu tôi không lầm thì hình như cô bé ấy đang tìm mua một cuốn sách nào đó về văn hoá thì phải.
Nét văn hoá của Hà Nội vẫn còn đó ở Hồ Gươm, Tháp Rùa, Văn Miếu- Mỗi lần đi qua những địa danh này tôi cảm như vẫn có hồn dân tộc và truyền thống ngàn năm trong đó. Nhưng nét đẹp thanh lịch trong con người Tràng An đã mất đi nhiều lắm rồi. Người HN xưa rất trọng tiết tháo (kẻ sỹ Bắc Hà mà), yêu cái đẹp và sự tao nhã, lịch sự.
Người HN nay nói chung sống theo cơn lốc của chủ nghĩa thực dụng, hưởng thụ và vị kỷ, sống vì hiện tại chứ ít quan tâm tới quá khứ hay tương lai. Nói các bác đừng cười chứ bản thân tôi là một điển hình cho cái mà tôi vừa phê phán đấy- tôi vốn học trường KT ra mà lại (trừ một chút ít quan tâm tới lịch sử do sở thích cá nhân từ khi còn bé).
Thuốc là và bia
ATC

Lethuyha
Nhân các bạn nói chuyện về HN và người HN, tôi quote lại một bài viết của bác CuoihayMeu bên chủ đề "HN có khu phố cổ hay khu phố cũ". Tôi thấy hay vì nó nói đến văn hoá HN và báo động một nguy cơ đang đe doạ những di sản văn hoá HN mà quá ít người nghĩ tới. ( Chủ đề đó rất hay mà lại cũng ít người đọc quá ).
À mà bác cuoihaymeu ơi, phía Nam HN có rất ít nhà Tây , làm sao coi là phố Tây ra đến tận đó được? Không biết tôi nói vậy có đúng không? Nếu sai bác sửa giúp nhé.
quote:
--------------------------------------------------------------------------------
by NGHH
Hôm qua ngồi đọc lại tờ TTVH, thấy bài nói chuyện của Nguyễn Lưu và Dương Trung Quốc cũng rất thú vị. Tôi thấy ý kiến của nhà sử học Dương Trung Quốc quả là có lý ra phết, Hà nội chỉ có các khu phố cũ thôi, chứ phố cổ thì không. Vậy hoá ra Hà nội bây giờ chẳng có cái phố nào cổ hết. Thật hay ho
Vậy mới đặt ra một câu hỏi: Cái khái niệm phố cổ Hà nội nó ở đâu ra và thế nào thì được gọi là phố cổ??
--------------------------------------------------------------------------------
by CUOIHAYMEU
Cái câu chuyện ấy ông Dương Trung Quốc đã phát biểu từ lâu rồi. Nhưng lần này mới gọi là đưa ra đại chúng.
Cổ là cổ so với cái gì, phải có tiêu chí thì mới xác định được. Nhưng đúng là sẽ có chuyện nếu gọi đa số những nhà trong "khu phố cổ" ( khu 36 phố phường) của HN hiện nay là "cổ" vì chúng kịch kim chỉ có niên đại 40-50 năm trở lại đây mà thôi, ghê lắm thì có được một ít chiếc khoảng từ những năm 30. Còn cái nhà cổ nhất là số 87 Mã Mây, được xây từ cuối thế kỷ 19, tôi không nhớ chính xác là năm 187x hay 188x...
1) Cần phải nhớ là kiến trúc dân dụng ( tôi mới nói dân dụng, đừng bác nào quy đồng lên thành Kiến Trúc nhá) của người HN ta nói riêng và người VN ta nói chung cho đến gần đây ( khoảng nửa TK ) vẫn là kiến trúc tre nứa gỗ ( chủ yếu là tre ). Các bác có thể tham khảo những ảnh tư liệu trên tạp chí Xưa và Nay về HN, sẽ thấy đại đa số nhà ở của người HN đầu TK 20 trong kv nay được gọi là khu phố cổ là nhà tranh vách đất, ngay bên cạnh những những khu "phố" công sở to đẹp của Pháp. Thậm chí cả đến năm 1945 CMT8, trong ảnh tư liệu của các cụ Ng Bá Khoản, Võ An Ninh, Trần Văn Lưu... ta vẫn thấy nhà tranh vách đất là chủ yếu. Những công trình làm từ tre nứa không tồn tại nổi quá nửa TK, đặc biệt là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều như VN ta, chưa kể chiến tranh và những ảnh hưởng khác.k
PGS Dương Trung Quốc ( Tổng thư ký Hội KHLSVN, Tổng biên tập tạp chí Xưa và Nay ) nói rằng phải phân biệt giữa cổ với cũ là hợp lý quá rồi, (có điều cái khái niệm cổ đi đôi với "kính", cũ đi với "nát" của ông ta không thuyết phục tôi lắm. Nhưng đó là chuyện phụ.)
2) Bên cạnh phân biệt cổ với cũ, theo tôi cần phải chú ý thêm một chi tiết dễ gây nhầm lẫn nữa là phân biệt "phố cổ " với " nhà cổ". HN có ( ít nhất là) một căn nhà cổ mà tôi đã nói ở trên. Nhưng "phố cổ" hay "khu phố cổ" thì tiêu chí để xác đinh nó lại không phải chỉ là có nhà cổ hay không?
Phố là gì? Tôi tìm trong từ điển yếu tố Hán Việt ( Viện Ngôn ngữ học- NXB KHXH 1991, HN) thấy họ định nghĩa bằng đúng 1 từ :" Vườn". Sau này được đọc nhiều tài liệu tìm về nguồn gốc của chữ Phố thấy nó tiến triển dần lên thành cửa hàng, khu , dãy cửa hàng, có cả mấy cái chuyện bán vải ( vải âm Hán là "bố") đọc chệch thành phố ...
Nhưng tóm lại cái được gọi là Phố được hiểu một cách thông dụng và phổ biến là một khu vực giao thông có: buôn bán (hoặc phường nghề), có nhà ở, có dân cư sinh sống tại chỗ ( 3 trong 1 chứ ko phải là 1 trong 3 đâu nhá), thậm chí còn yêu cầu có đặc trưng sinh hoạt và nghề nghiệp riêng một cách tương đối ( vd như Hàng Bún chuyên bún, Hàng Đồng chuyên đồng, hàng Bạc ...) ...
Tóm lại là Phố cổ phải được xem xét đến không chỉ mặt kiến trúc có cổ không ( và ngay mặt này cũng nên hiểu theo nghĩa là một quần thể KT, trong đó có những quan hệ hũu cơ giữa nhà ở và không gian KT xung quanh ) mà còn phải xem xét cả đến những đặc trưng sinh hoạt và dân cư sinh sống trong đó, ( xemnhững cái đó nó có "cổ" không, hì hì ), có bảo lưu được những nét lịch sử văn hoá của cả tiến trình phát triển cho đến ngày nay không , tất nhiên là hết sức tương đối và được ưu ái về cả lượng lẫn chất.
Có nghĩa là một khu phố cổ thật sự cổ phải giống như một bảo tàng sống (một cách tương đối), vẫn thở những hơi thở của lịch sử ( như PGS Dương Trung Quốc liên hệ đến sự ngủ quên của Hội An vậy ). Còn nếu nó chỉ có kiến trúc cổ, trong khi những đặc trưng văn hoá, sinh hoạt, dân cư bản địa... đã mất đi, chặc, thì kể ra cũng có thể gọi là cổ nếu ta "rộng rãi" trong quan niệm. Nhưng như thế nó chỉ còn như một bảo tàng chết trưng bày hiện vật đơn thuần mà thôi.
Đó là lý do vì sao ko ai tranh cãi Hội An có phải là khu phố cổ hay không, còn thủ đô yêu dấu của chúng ta thì có đến gần 1000 năm văn hiến mà vẫn chưa tìm thấy một khu dân cư nào đáng gọi là kiến trúc cổ, chứ chưa nói đến một "khu phố cổ" thật là xịn.
Nhưng cũng có vẻ vô lý khi một kinh đô hàng nghìn năm LS như kinh thành Thăng Long ta, trải qua bao triều đại PK với những giai đoạn phát triển rực rỡ chẳng lẽ lại không có một khu phố nào đáng gọi là cổ ư? Những thành quách, phố xá... thời Lý, Trần, Lê ... đâu cả rồi ?
Thật ra là có đấy các bác ạ, nhưng chúng nằm đâu đó trong lòng đất, ngay dưới chân chúng ta thôi, nhưng đố biết ở chỗ nào. Gần đây có mấy vụ đào móng thi công các công trình hồi Đại hội Pháp ngữ, Bách hoá Tràng Tiền... giới sử học và khảo cổ học nháo nhào lên vì chỉ trong một khoảnh be bé mấy nghìn mét vuông đã thấy cơ man nào là dấu tích, là hiện vật về những khu dân cư cổ xưa ( còn nháo nhào hơn nữa vì thời hiệu các CQ quản lý đình công trình lại cho các nhà KH tìm kiếm đào bới ít quá). Nhưng dẫu sao chúng cũng nằm dưới lòng đất cả rồi ( những chỗ chưa biết) , va dưới móng mấy công trình đồ sộ của HN rồi.
3) Bên cạnh kv cho đến nay gọi là "khu phố cổ", người ta quên đi một loại khu phố rất đẹp nữa của HN là "khu phố Tây" (trong ngoặc kép đấy nhá) , chính là toàn bộ những công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng ở Đông và Nam HN, quanh hồ Hoàn Kiếm , cầu Tràng Tiền , các dãy công sở, dinh thự nằm trong tam giác Trần Hưng Đạo, Lê Thánh Tông, Tràng Thi - Tràng Tiền và khu vực phụ cận, một phần trong "khu phố cổ" .
Khu phố này cũng chỉ còn "Tây" về hình thái kiến trúc thôi. Nhưng bên cạnh cái hồn của phố HN trong tranh Bùi Xuân Phái, ta vẫn có, còn, cái đẹp, cái cuốn hút, cái Hà Nội của phố Tây. Một bức ảnh chụp chiếc xích lô cô độc trong sương sớm bên của Ô Quan Chưởng cũng gây cho người HN xa xứ một cảm giác tương tự như nhìn vẫn chiếc xích lô ấy chở một cô áo dài qua Nhà Hát Lớn khi nắng mới lên.
Không thể phủ nhận giá trị văn hoá, thẩm mỹ và lịch sử ( vô cùng quan trọng) của phố Tây đối với HN và người HN.
Chính khu phố Tây cũng đã và đang làm nên bản sắc văn hóa, đặc trưng kiến trúc, cái "Hà Nội" của HN. Thế mà cái gia tài ấy hình như hiện nay đang bị bỏ quên- như "phố cổ" đã bị bỏ quên cách đây vài năm trở về trước vậy. Tốc độ khai thác và phá hoại kiến trúc phố Tây đang ở mức báo động, nhưng hình như tôi chưa thấy có một hội thảo KH nào bàn về giá trị của phố Tây, chưa có một động thái nào của các CQ quản lý, cụ thể là Bộ VHTT, Sở VHTT HN, Chính quyền TP HN, giới KH ... nhằm giữ gìn và bảo vệ nó, để rồi độ 10 năm nữa lại đau đớn, nuối tiếc trước LS , lại đổ lỗi cho nhau về trách nhiệm LS.
Khóc như thiếu nữ vu quy
Cười như anh khoá hỏng thi về làng ...
----------------------------------------------------------
LEE THUY HA
ATC

Lethuyha
Nhân các bạn nói chuyện về HN và người HN, tôi quote lại một bài viết của bác CuoihayMeu bên chủ đề "HN có khu phố cổ hay khu phố cũ". Tôi thấy hay vì nó nói đến văn hoá HN và báo động một nguy cơ đang đe doạ những di sản văn hoá HN mà quá ít người nghĩ tới. ( Chủ đề đó rất hay mà lại cũng ít người đọc quá ).
À mà bác cuoihaymeu ơi, phía Nam HN có rất ít nhà Tây , làm sao coi là phố Tây ra đến tận đó được? Không biết tôi nói vậy có đúng không? Nếu sai bác sửa giúp nhé.
quote:
--------------------------------------------------------------------------------
by NGHH
Hôm qua ngồi đọc lại tờ TTVH, thấy bài nói chuyện của Nguyễn Lưu và Dương Trung Quốc cũng rất thú vị. Tôi thấy ý kiến của nhà sử học Dương Trung Quốc quả là có lý ra phết, Hà nội chỉ có các khu phố cũ thôi, chứ phố cổ thì không. Vậy hoá ra Hà nội bây giờ chẳng có cái phố nào cổ hết. Thật hay ho
Vậy mới đặt ra một câu hỏi: Cái khái niệm phố cổ Hà nội nó ở đâu ra và thế nào thì được gọi là phố cổ??
--------------------------------------------------------------------------------
by CUOIHAYMEU
Cái câu chuyện ấy ông Dương Trung Quốc đã phát biểu từ lâu rồi. Nhưng lần này mới gọi là đưa ra đại chúng.
Cổ là cổ so với cái gì, phải có tiêu chí thì mới xác định được. Nhưng đúng là sẽ có chuyện nếu gọi đa số những nhà trong "khu phố cổ" ( khu 36 phố phường) của HN hiện nay là "cổ" vì chúng kịch kim chỉ có niên đại 40-50 năm trở lại đây mà thôi, ghê lắm thì có được một ít chiếc khoảng từ những năm 30. Còn cái nhà cổ nhất là số 87 Mã Mây, được xây từ cuối thế kỷ 19, tôi không nhớ chính xác là năm 187x hay 188x...
1) Cần phải nhớ là kiến trúc dân dụng ( tôi mới nói dân dụng, đừng bác nào quy đồng lên thành Kiến Trúc nhá) của người HN ta nói riêng và người VN ta nói chung cho đến gần đây ( khoảng nửa TK ) vẫn là kiến trúc tre nứa gỗ ( chủ yếu là tre ). Các bác có thể tham khảo những ảnh tư liệu trên tạp chí Xưa và Nay về HN, sẽ thấy đại đa số nhà ở của người HN đầu TK 20 trong kv nay được gọi là khu phố cổ là nhà tranh vách đất, ngay bên cạnh những những khu "phố" công sở to đẹp của Pháp. Thậm chí cả đến năm 1945 CMT8, trong ảnh tư liệu của các cụ Ng Bá Khoản, Võ An Ninh, Trần Văn Lưu... ta vẫn thấy nhà tranh vách đất là chủ yếu. Những công trình làm từ tre nứa không tồn tại nổi quá nửa TK, đặc biệt là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều như VN ta, chưa kể chiến tranh và những ảnh hưởng khác.k
PGS Dương Trung Quốc ( Tổng thư ký Hội KHLSVN, Tổng biên tập tạp chí Xưa và Nay ) nói rằng phải phân biệt giữa cổ với cũ là hợp lý quá rồi, (có điều cái khái niệm cổ đi đôi với "kính", cũ đi với "nát" của ông ta không thuyết phục tôi lắm. Nhưng đó là chuyện phụ.)
2) Bên cạnh phân biệt cổ với cũ, theo tôi cần phải chú ý thêm một chi tiết dễ gây nhầm lẫn nữa là phân biệt "phố cổ " với " nhà cổ". HN có ( ít nhất là) một căn nhà cổ mà tôi đã nói ở trên. Nhưng "phố cổ" hay "khu phố cổ" thì tiêu chí để xác đinh nó lại không phải chỉ là có nhà cổ hay không?
Phố là gì? Tôi tìm trong từ điển yếu tố Hán Việt ( Viện Ngôn ngữ học- NXB KHXH 1991, HN) thấy họ định nghĩa bằng đúng 1 từ :" Vườn". Sau này được đọc nhiều tài liệu tìm về nguồn gốc của chữ Phố thấy nó tiến triển dần lên thành cửa hàng, khu , dãy cửa hàng, có cả mấy cái chuyện bán vải ( vải âm Hán là "bố") đọc chệch thành phố ...
Nhưng tóm lại cái được gọi là Phố được hiểu một cách thông dụng và phổ biến là một khu vực giao thông có: buôn bán (hoặc phường nghề), có nhà ở, có dân cư sinh sống tại chỗ ( 3 trong 1 chứ ko phải là 1 trong 3 đâu nhá), thậm chí còn yêu cầu có đặc trưng sinh hoạt và nghề nghiệp riêng một cách tương đối ( vd như Hàng Bún chuyên bún, Hàng Đồng chuyên đồng, hàng Bạc ...) ...
Tóm lại là Phố cổ phải được xem xét đến không chỉ mặt kiến trúc có cổ không ( và ngay mặt này cũng nên hiểu theo nghĩa là một quần thể KT, trong đó có những quan hệ hũu cơ giữa nhà ở và không gian KT xung quanh ) mà còn phải xem xét cả đến những đặc trưng sinh hoạt và dân cư sinh sống trong đó, ( xemnhững cái đó nó có "cổ" không, hì hì ), có bảo lưu được những nét lịch sử văn hoá của cả tiến trình phát triển cho đến ngày nay không , tất nhiên là hết sức tương đối và được ưu ái về cả lượng lẫn chất.
Có nghĩa là một khu phố cổ thật sự cổ phải giống như một bảo tàng sống (một cách tương đối), vẫn thở những hơi thở của lịch sử ( như PGS Dương Trung Quốc liên hệ đến sự ngủ quên của Hội An vậy ). Còn nếu nó chỉ có kiến trúc cổ, trong khi những đặc trưng văn hoá, sinh hoạt, dân cư bản địa... đã mất đi, chặc, thì kể ra cũng có thể gọi là cổ nếu ta "rộng rãi" trong quan niệm. Nhưng như thế nó chỉ còn như một bảo tàng chết trưng bày hiện vật đơn thuần mà thôi.
Đó là lý do vì sao ko ai tranh cãi Hội An có phải là khu phố cổ hay không, còn thủ đô yêu dấu của chúng ta thì có đến gần 1000 năm văn hiến mà vẫn chưa tìm thấy một khu dân cư nào đáng gọi là kiến trúc cổ, chứ chưa nói đến một "khu phố cổ" thật là xịn.
Nhưng cũng có vẻ vô lý khi một kinh đô hàng nghìn năm LS như kinh thành Thăng Long ta, trải qua bao triều đại PK với những giai đoạn phát triển rực rỡ chẳng lẽ lại không có một khu phố nào đáng gọi là cổ ư? Những thành quách, phố xá... thời Lý, Trần, Lê ... đâu cả rồi ?
Thật ra là có đấy các bác ạ, nhưng chúng nằm đâu đó trong lòng đất, ngay dưới chân chúng ta thôi, nhưng đố biết ở chỗ nào. Gần đây có mấy vụ đào móng thi công các công trình hồi Đại hội Pháp ngữ, Bách hoá Tràng Tiền... giới sử học và khảo cổ học nháo nhào lên vì chỉ trong một khoảnh be bé mấy nghìn mét vuông đã thấy cơ man nào là dấu tích, là hiện vật về những khu dân cư cổ xưa ( còn nháo nhào hơn nữa vì thời hiệu các CQ quản lý đình công trình lại cho các nhà KH tìm kiếm đào bới ít quá). Nhưng dẫu sao chúng cũng nằm dưới lòng đất cả rồi ( những chỗ chưa biết) , va dưới móng mấy công trình đồ sộ của HN rồi.
3) Bên cạnh kv cho đến nay gọi là "khu phố cổ", người ta quên đi một loại khu phố rất đẹp nữa của HN là "khu phố Tây" (trong ngoặc kép đấy nhá) , chính là toàn bộ những công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng ở Đông và Nam HN, quanh hồ Hoàn Kiếm , cầu Tràng Tiền , các dãy công sở, dinh thự nằm trong tam giác Trần Hưng Đạo, Lê Thánh Tông, Tràng Thi - Tràng Tiền và khu vực phụ cận, một phần trong "khu phố cổ" .
Khu phố này cũng chỉ còn "Tây" về hình thái kiến trúc thôi. Nhưng bên cạnh cái hồn của phố HN trong tranh Bùi Xuân Phái, ta vẫn có, còn, cái đẹp, cái cuốn hút, cái Hà Nội của phố Tây. Một bức ảnh chụp chiếc xích lô cô độc trong sương sớm bên của Ô Quan Chưởng cũng gây cho người HN xa xứ một cảm giác tương tự như nhìn vẫn chiếc xích lô ấy chở một cô áo dài qua Nhà Hát Lớn khi nắng mới lên.
Không thể phủ nhận giá trị văn hoá, thẩm mỹ và lịch sử ( vô cùng quan trọng) của phố Tây đối với HN và người HN.
Chính khu phố Tây cũng đã và đang làm nên bản sắc văn hóa, đặc trưng kiến trúc, cái "Hà Nội" của HN. Thế mà cái gia tài ấy hình như hiện nay đang bị bỏ quên- như "phố cổ" đã bị bỏ quên cách đây vài năm trở về trước vậy. Tốc độ khai thác và phá hoại kiến trúc phố Tây đang ở mức báo động, nhưng hình như tôi chưa thấy có một hội thảo KH nào bàn về giá trị của phố Tây, chưa có một động thái nào của các CQ quản lý, cụ thể là Bộ VHTT, Sở VHTT HN, Chính quyền TP HN, giới KH ... nhằm giữ gìn và bảo vệ nó, để rồi độ 10 năm nữa lại đau đớn, nuối tiếc trước LS , lại đổ lỗi cho nhau về trách nhiệm LS.
Khóc như thiếu nữ vu quy
Cười như anh khoá hỏng thi về làng ...
----------------------------------------------------------
LEE THUY HA
ATC

Trinity
Bác VNHL thân,
Kể ra anh cu Mao cung tài thật. Hon 20 nam sau khi chết vẫn làm nguời sống cãi vã nhau ỏm tỏi.
Thôi thì thây kệ lão cám hấp ấy, anh em ta làm với nhau một hai ly bia tuoi cho nó mát nhá?
TO bác Cuoihaymeu,
Ðọc bài viết về ?ophố cổ? của bác bỗng thấy tiếc thầm cho một vài những công trình lớn hiếm hoi trên mảnh dất Hà Nội dã mai một theo nam tháng. Phủ chúa Trịnh duợc Hải Thuợng Lãn Ông miêu tả trong ?oThuợng Kinh Ký Sự? nguy nga tráng lệ, sau bị thiêu cháy mấy ngày dêm mới hết lửa. Thang Long thành xây từ thời Lý (Nguyễn-Gia Long có tu bổ lại theo kiểu Vauban) mất vào tay Pháp một thời gian thì bị một mẹ lái buôn nào dó dấu thầu phá ra lấy gạch thì phải. Ðọc sách thấy bảo trên vị trí của Nhà Thờ Lớn bây giờ truớc dây là một ngôi chùa bề thế?
Ðiều kiện thời tiết nóng ẩm, công thuong nghiệp phát triển không rộng khắp, cộng với tu duy kiến trúc theo kiểu nông nghiệp lúa nuớc phải chang là những yếu tố chính khiến cho bộ mặt kiến trúc dân dụng lẫn cung dình của ta nhìn chung nó không duợc quy mô và ?ohoành tráng? cho lắm? Phố cổ Hội An trong lịch sử có lẽ là một ngoại lệ thú vị, noi mà bản sắc kiến trúc Nhật, Hoa dã hạ cánh trên dất Việt...
Trinity.
ATC

Trinity
Bác VNHL thân,
Kể ra anh cu Mao cung tài thật. Hon 20 nam sau khi chết vẫn làm nguời sống cãi vã nhau ỏm tỏi.
Thôi thì thây kệ lão cám hấp ấy, anh em ta làm với nhau một hai ly bia tuoi cho nó mát nhá???
TO bác Cuoihaymeu,
Ðọc bài viết về ??ophố cổ??? của bác bỗng thấy tiếc thầm cho một vài những công trình lớn hiếm hoi trên mảnh dất Hà Nội dã mai một theo nam tháng. Phủ chúa Trịnh duợc Hải Thuợng Lãn Ông miêu tả trong ??oThuợng Kinh Ký Sự??? nguy nga tráng lệ, sau bị thiêu cháy mấy ngày dêm mới hết lửa. Thang Long thành xây từ thời Lý (Nguyễn-Gia Long có tu bổ lại theo kiểu Vauban) mất vào tay Pháp một thời gian thì bị một mẹ lái buôn nào dó dấu thầu phá ra lấy gạch thì phải. Ðọc sách thấy bảo trên vị trí của Nhà Thờ Lớn bây giờ truớc dây là một ngôi chùa bề thế???
Ðiều kiện thời tiết nóng ẩm, công thuong nghiệp phát triển không rộng khắp, cộng với tu duy kiến trúc theo kiểu nông nghiệp lúa nuớc phải chang là những yếu tố chính khiến cho bộ mặt kiến trúc dân dụng lẫn cung dình của ta nhìn chung nó không duợc quy mô và ??ohoành tráng??? cho lắm??? Phố cổ Hội An trong lịch sử có lẽ là một ngoại lệ thú vị, noi mà bản sắc kiến trúc Nhật, Hoa dã hạ cánh trên dất Việt...
Trinity.
ATC

Paladin
Chiều nay tôi cũng qua khu phố đó, cũng mấy hiệu sách giảm giá mà không biết bác VNHL cũng ở đó. Đúng là vô duyên đối diện bất tương phùng! Gần đây ở phố Tràng Tiền, cứ vào chiều tối là có rất nhiều người ăn kem Tràng Tiền, các bác nghĩ gì về hiện tượng này? Tôi đã thử ăn lại kem TT, thú thực là tôi chỉ xơi được 1 que thôi, chẳng hiểu do thằng tôi nó ăn kem Tây nhiều quá hay là do kem TT bị kém chất lượng. Mà tôi đã thử một que kem cũng ở trên phố TT này (phía gần Bờ Hồ hơn), rõ ràng là nó hấp dẫn hơn nhiều. Ấy vậy mà có rất nhiều người có thể ăn đến vài que kem TT cùng một lúc, tôi tự hỏi rằng có phải mấy bác báo chí, truyền hình đã biến kem TT thành một mốt ăn chơi cho những "người sành điệu" không? Bất giác nhớ lại truyện "Hoàng đế cởi truồng". Mấy lời chân thật, nếu có fan nào của kem TT cảm thấy bị xúc phạm thì cho tôi xin lỗi nhé.
Tôi lại trở về chuyện "thanh lịch" của người HN nhé. Các bác chịu khó ghé sang một topic hàng xóm của chúng ta (cùng trong Thảo luận), tôi thấy có nhiều bài thú vị về cái gọi là "thanh lịch" của người HN. Chỉ có điều là mọi người hay chú trọng vào hình thức quá; phóng nhanh, vượt đe`n đỏ, cách ăn nói hay gì gì khác đúng là có làm ảnh hưởng đến chữ "thanh lịch" nhưng không quá nghiêm trọng như mọi người vẫn nghĩ. Không lẽ vài triệu người HN ai cũng phải đi đứng nghiêm trang, nói năng nhỏ nhẹ, uốn lưỡi 3 lần trước khi phát biểu, đe`n đỏ dừng lại, đe`n xanh đi thì mới đúng là người Tràng An. Quan trọng nhất là người ta phải biết tôn trọng mình, tôn trọng người khác, đối xử với nhau thực sự chân thành. Tôi biết những Hanoian "đích thực" với nhiều đời ông cha đã sống ở HN, đúng là họ không bao giờ to tiếng, cũng không thô lỗ với bất cứ ai nhưng họ nhìn mọi người xung quanh với cái nhìn từ trên xuống, thương hại vì sự kém cỏi của "nhân loại", coi thường tầng lớp bình dân; mỗi lời "vàng ngọc" đều sâu sắc, chua cay, ai đã trót nghe và suy ngẫm thì càng lâu càng ngấm. Đó có phải là thanh lịch?
Có lẽ rất nhiều người đang ở HN có quê ở nông thôn. Không biết mọi người nghĩ sao, chứ mỗi lần về quê, bên cạnh việc hít thở cho lấy được không khí trong lành (nhưng có mùi rất đặc trưng của lúa, của nông thôn), tôi lại thấy mình thật sự thoải mái, vui vẻ trong cuộc sống giản dị nhưng chân thật và giàu tình cảm ở thôn quê. Nhưng chúng ta lại không thể gọi các bác nông dân là thanh lịch, đúng không? Chúng ta, những người "thanh lịch", cũng hay tìm về những chốn như vậy, nhưng ngoài nhu cầu giải thoát khỏi bầu không khí ngột ngạt ở thành thị (ở đây tôi không đề cập đến dạng công tử Bạc Liêu) thì hầu hết là những người "vi hành", chỉ dám hoà mình một chút theo kiểu của vua, để mà quan sát, bình luận hay cao hơn là chiêm nghiệm đôi chút về sự đời, chứ được mấy ai làm được người nông dân đích thực để cùng vui, buồn với nhà nông.
Cái "thanh lịch" này có lẽ đi hơi xa rồi. Thằng tôi đi Tây cũng đỏ dừng, xanh đi, cũng nhường nhịn giúp đỡ phụ nữ, người già, cũng tuân thủ luật pháp như ai; nhưng vừa bước xuống đất VN là lại phóng nhanh vượt đe`n đỏ vèo vèo, thấy chiếc mũ rơi cũng không dám nhặt hộ vì sợ người ta tưởng mình thủ luôn. Thế đấy, muốn thanh lịch cũng đâu có dễ. Khi nào kinh tế được cải thiện, luật pháp nghiêm minh, và người ta có thể tin nhau thì mới dám hy vọng đến 2 chữ "thanh lịch" này.
Nhân chuyện phố cổ, tôi cũng không hiểu sao ta cứ phải bám vào những ảo tưởng từ những bức tranh của bác Bùi Xuân Phái, hay mấy lời lịch sự của Tây về khu phố này mà không nhìn thấy những gì ở ngay trước mắt: đúng là phố cũ với đủ thứ lạc hậu, xuống cấp nghiêm trọng; ấy vậy nhà cũ và mới vẫn xen kẽ (có lẽ để cho tương phản), mọi người mạnh ai người ấy buôn bán, hàng hoá chất đầy nhà, tràn ra cả hè phố. Hay là tôi nhầm, có phải đó chính là nét riêng của phố cổ HN?
Không hiểu sao hôm nay nổi hứng luyên thuyên, tôi không quen viết dài thế này nên các bác có chán thì cũng thông cảm cho tui nhé.
ATC

Paladin
Chiều nay tôi cũng qua khu phố đó, cũng mấy hiệu sách giảm giá mà không biết bác VNHL cũng ở đó. Đúng là vô duyên đối diện bất tương phùng! Gần đây ở phố Tràng Tiền, cứ vào chiều tối là có rất nhiều người ăn kem Tràng Tiền, các bác nghĩ gì về hiện tượng này? Tôi đã thử ăn lại kem TT, thú thực là tôi chỉ xơi được 1 que thôi, chẳng hiểu do thằng tôi nó ăn kem Tây nhiều quá hay là do kem TT bị kém chất lượng. Mà tôi đã thử một que kem cũng ở trên phố TT này (phía gần Bờ Hồ hơn), rõ ràng là nó hấp dẫn hơn nhiều. Ấy vậy mà có rất nhiều người có thể ăn đến vài que kem TT cùng một lúc, tôi tự hỏi rằng có phải mấy bác báo chí, truyền hình đã biến kem TT thành một mốt ăn chơi cho những "người sành điệu" không? Bất giác nhớ lại truyện "Hoàng đế cởi truồng". Mấy lời chân thật, nếu có fan nào của kem TT cảm thấy bị xúc phạm thì cho tôi xin lỗi nhé.
Tôi lại trở về chuyện "thanh lịch" của người HN nhé. Các bác chịu khó ghé sang một topic hàng xóm của chúng ta (cùng trong Thảo luận), tôi thấy có nhiều bài thú vị về cái gọi là "thanh lịch" của người HN. Chỉ có điều là mọi người hay chú trọng vào hình thức quá; phóng nhanh, vượt đe`n đỏ, cách ăn nói hay gì gì khác đúng là có làm ảnh hưởng đến chữ "thanh lịch" nhưng không quá nghiêm trọng như mọi người vẫn nghĩ. Không lẽ vài triệu người HN ai cũng phải đi đứng nghiêm trang, nói năng nhỏ nhẹ, uốn lưỡi 3 lần trước khi phát biểu, đe`n đỏ dừng lại, đe`n xanh đi thì mới đúng là người Tràng An. Quan trọng nhất là người ta phải biết tôn trọng mình, tôn trọng người khác, đối xử với nhau thực sự chân thành. Tôi biết những Hanoian "đích thực" với nhiều đời ông cha đã sống ở HN, đúng là họ không bao giờ to tiếng, cũng không thô lỗ với bất cứ ai nhưng họ nhìn mọi người xung quanh với cái nhìn từ trên xuống, thương hại vì sự kém cỏi của "nhân loại", coi thường tầng lớp bình dân; mỗi lời "vàng ngọc" đều sâu sắc, chua cay, ai đã trót nghe và suy ngẫm thì càng lâu càng ngấm. Đó có phải là thanh lịch?
Có lẽ rất nhiều người đang ở HN có quê ở nông thôn. Không biết mọi người nghĩ sao, chứ mỗi lần về quê, bên cạnh việc hít thở cho lấy được không khí trong lành (nhưng có mùi rất đặc trưng của lúa, của nông thôn), tôi lại thấy mình thật sự thoải mái, vui vẻ trong cuộc sống giản dị nhưng chân thật và giàu tình cảm ở thôn quê. Nhưng chúng ta lại không thể gọi các bác nông dân là thanh lịch, đúng không? Chúng ta, những người "thanh lịch", cũng hay tìm về những chốn như vậy, nhưng ngoài nhu cầu giải thoát khỏi bầu không khí ngột ngạt ở thành thị (ở đây tôi không đề cập đến dạng công tử Bạc Liêu) thì hầu hết là những người "vi hành", chỉ dám hoà mình một chút theo kiểu của vua, để mà quan sát, bình luận hay cao hơn là chiêm nghiệm đôi chút về sự đời, chứ được mấy ai làm được người nông dân đích thực để cùng vui, buồn với nhà nông.
Cái "thanh lịch" này có lẽ đi hơi xa rồi. Thằng tôi đi Tây cũng đỏ dừng, xanh đi, cũng nhường nhịn giúp đỡ phụ nữ, người già, cũng tuân thủ luật pháp như ai; nhưng vừa bước xuống đất VN là lại phóng nhanh vượt đe`n đỏ vèo vèo, thấy chiếc mũ rơi cũng không dám nhặt hộ vì sợ người ta tưởng mình thủ luôn. Thế đấy, muốn thanh lịch cũng đâu có dễ. Khi nào kinh tế được cải thiện, luật pháp nghiêm minh, và người ta có thể tin nhau thì mới dám hy vọng đến 2 chữ "thanh lịch" này.
Nhân chuyện phố cổ, tôi cũng không hiểu sao ta cứ phải bám vào những ảo tưởng từ những bức tranh của bác Bùi Xuân Phái, hay mấy lời lịch sự của Tây về khu phố này mà không nhìn thấy những gì ở ngay trước mắt: đúng là phố cũ với đủ thứ lạc hậu, xuống cấp nghiêm trọng; ấy vậy nhà cũ và mới vẫn xen kẽ (có lẽ để cho tương phản), mọi người mạnh ai người ấy buôn bán, hàng hoá chất đầy nhà, tràn ra cả hè phố. Hay là tôi nhầm, có phải đó chính là nét riêng của phố cổ HN?
Không hiểu sao hôm nay nổi hứng luyên thuyên, tôi không quen viết dài thế này nên các bác có chán thì cũng thông cảm cho tui nhé.
ATC

anhquan
[Các Bác thân mến
Hôn nay tôi mạomuội đưa ra một ý kiến : đã tới lúc trong tiếng Việt phải có sự sửa đổi và cải tiến trong cách xưng hô ( hay đơn giản hoá các đại từ nhân xưng). Các Bác ở đây thông kinh sử , rành ngoại ngữ chắc hẳn thấy tiếng Anh rất đơn giản và thuận tiện trong xưng hô : Gọi tên hay chỉ nói 'I - You' ? tiếng Nga 'Ya, Tưi, Vưi' là hết chứ như tiếng Việt ta , mặc dù tôi đòng ý là đoạn này ta đặc sắc thật : hết 'cô ạ', 'chú ạ' ,'bác ạ' lại tới 'ông ạ' , dùng không khéo lại mất lòng nhau . Dùng trong báo mà ai bị nói là 'hắn' hay là 'Y , gã' thì tốt nhất là tìm đường vượt biên khẩn trương chứ mà chần chừ thì chỉ có đi mua sẵn mấy kg lịch để bóc dần giải sầu. Ngày xưa tôi còn nhớ khi còn nhỏ về quê gặp một thằng bé đen nhẻm đang cưỡi trâu đi lảng vảng , tôi hỏi ' Em ơi vào nhà Cụ A đi lối nào nhỉ' thì bị mẹ tôi mắng : ' mày hỗn vừa chứ , cậu Đức mày đấy'. Hôm sau gặp một bà già ở ngoài đồng tôi hỏi :' bà ơi , ra đê đi lối nào ạ' . Bà ta cười mà nói :'ấy chết , theo vai vế họ hàng thì cháu phải gọi ông bằng ông đấy'. Lại còn chuyện này nữa, người Việt nam ta rất trọng câu chào , thế nhưng mà các bác chỉ cần dùng đại từ nhân xưng sai đi một bậc là rầy rà to.
Theo thiển ý của tôi , gọi ai như thế nào không quan trọng bằng bạn nghĩ gì về người ta và bạn có kính trọng người ta không thôi. Ngay cả tiếng Trung quốc ngày xưa cũng như tiếng ta mà bây giờ cũng chỉ có 2 ngôi 'Ủa' và 'nỉ' , còn dùng cho người thứ 3 là 'Tha' , dùng cho đại từ số nhiều thì thêm chữ ' mân' vào là xong. Tôi có mấy người bạn ngoại quốc muốn học tiếng Việt mà tới đoạn này thì chỉ có biết khóc bằng tiếng Ê đê. Họ không thể hiểu nổi tại sao họ có thể gọi tôi là anh hay bạn , tại sao khi xưng lại phảinói là em hay anh , cô hay chú rồi riêng một người vừa có thể xưng 'anh' , 'chú', 'bác' , 'tao' 'mày' rồi lại tới 'em' . Rắc rối quá tôi không biết giảithích thếnào cả.
Ngồi nghĩ mãi không biếtlà nếu cải cách chuyện này thì phải làm thế nào. Mong các bác chỉ giúp nhá.
ATC