Ly Thân - Trần Mạnh Hảo

Chương 19


Suốt mười ba năm sống, cuộc đời chàng là một chuỗi sự chờ đợi. Hy vọng vào cái sắp tới là niềm vui của chàng. Nên nhớ rằng cái quá khứ kia có lúc đã từng được gọi là tương lai. Vì vậy, cuộc đời chàng phải tuân thủ quá trình phân hóa của thời gian được chia làm ba mảnh. Hiện tại đang từng phút giây hóa thân thành hai mảnh, một mảnh lùi về phía sau là quá khứ, một mảnh khác tiến lên phía trước gọi là tương lai. Một mảnh chàng đã biết, đã nếm trải. Một mảnh chàng đang biết. Và một mảnh luôn luôn tìm cách tuột khỏi tay chàng như một con lươn, đánh đố chàng, làm cho chàng hồi hộp về sự bí mật của nó bởi cái chưa biết, sẽ biết. Cái mảnh sống tiên cảm thường lui tới kia đích thực là chàng. Khi ngồi một mình, con người thường sống với cái thì đã qua và cái thì chưa tới. Cái thì đang có kia chợt như chưa hề có, không hề có. Cái cảm giác không thực ấy cung cấp cho chàng một tín hiệu đầy nghi hoặc về sự hiện diện của mình. Có thực là chàng không hay chỉ là cái phản ánh của chàng? Chàng không chiêm bao, cũng chưa từng thấy mình hóa thành **** hay hóa thành bất cứ điều gì ngoài bản thân chàng. Chàng không mơ mộng đến nỗi nhầm lẫn cái thực và hư. Tuy nhiên, chàng không ngây thơ tới mức nhìn vào bất cứ sự vật nào cũng có thể tin ngay là chính nó. Hoặc thực để đến độ, chỉ khi nắm bắt được sự vật trong tay mới dám xác tin. Chàng không sinh ra để lý giải tất cả mọi sự đời. Nhưng sự đời đang ráo riết lý giải chàng. Chàng là ai hỡi kẻ vô danh đến trái đất một mình và rồi sẽ phải một mình đi khỏi trái đất? Chàng vừa đi khỏi trái đất. Chàng vừa leo qua mặt trăng. Trời chưa kịp tối thì trăng đã mọc. Đó là vầng trăng mười sáu của riêng chàng. Chàng đã đợi nó từ khi nó còn là một lá lúa. Tối nào chàng cũng ra bờ hồ, dựa lưng vào gốc cây ngồi ba tiếng đồng hồ có khi kết hợp vừa câu cá, vừa suy tư, vừa chờ đợi. Chiếc hồ khá rộng phía bắc ngoại ô thành phổ An Hải hợp với tâm hồn đang hoang vắng của chàng. Quanh hồ, lác đác những lùm cây, những thân cổ thụ, những chiếc ghế đá cũ kỹ và sứt mẻ. Chàng ngồi trên một gốc cây được cưa nhản thành cái ghế, dựa lưng vào một gốc cây khác ngắm hai vầng trăng cùng một lúc. Vầng trăng trên trời và vầng trăng dưới đáy hồ, đâu mới là vầng trăng của đời chàng? Chàng nghe đồn thi bá Lý Bạch muốn chiếm vầng trăng dưới nước làm của riêng, nên đã hóa thành trăng từ đó. Xung quanh chàng, người ta cũng ngắm trăng, nhưng ngắm thành từng cặp. Cuộc sống đang nung đất trong chàng tất cả khổ đau và hạnh phúc. Ngọn lửa ấy không để chàng yên. Nó quyến rũ chàng hy sinh. Nó làm chàng điên đảo trước bất hạnh đồng loại. Đầu chàng như cái cổi xay lúa, cứ ù ù ì ì tất cả vận hành của cái thành phố năng động này. Trăng mười sáu đã lên cao dần. Người dạo mát đã về bớt. Bên tay trái chàng, cách khoảng mười mấy thước có một cái cầu bằng gỗ, bắc chìa ra hồ của các vận động viên trẻ ban ngày ra tập bơi. Hồ càng khuya càng đượm ánh trăng như củi càng cháy càng đượm lửa. Gió ngừng thổi và lá cây thôi kêu. Chàng lim dim mắt thưởng thức sự yên lặng của trời đêm. Chàng biết cách lâm tâm hồn mình náo nhiệt lên trong cái trầm tĩnh của thiên nhiên. Chàng có cảm giác mình vẫn hằng chờ đợi một cái gì hình như cái ấy đang tới? Chàng chỉ sợ mình không còn khả năng biết chờ đợi. Đôi khi, chỉ vì một lời hẹn mà có người đã chờ đợi hết cả cuộc đời. Nhưng chẳng có ai hẹn hò với chàng, chẳng có ai mượn chàng để chờ đợi. Chàng đã bị cuộc đời và số phận cho leo cây khá nhiều lần. Cứ sống đi, sống hết mình đi anh bạn ạ, thế nào rồi anh cũng phải tìm thấy một cái gì chứ. Chả lẽ suốt cuộc đời câu cá, lại chỉ vác cần về không? Chả lẽ anh dám đốt cháy cả đời mình để dâng hiến mà cuộc sống nỡ để anh cô đơn, băng giá? Khi vầng trăng trên trời và vầng trăng dưới nước đối diện với nhau theo một chiều thẳng đứng, thì chàng có cảm tưởng đáy hồ kia cũng sâu thẳm như bầu trời. Hay dưới đó chính là bầu trời, thử nhảy xuống đó, mặc quần áo lặn vào xem, biết đâu chàng sẽ tìm thấy cái vô biên, cái không thể tìm thấy? Người ta đang tản về để chui vào những cái hộp gọi là chung cư, chui vào những bao diêm kêu là phòng bán mình cho giấc ngủ, để lăn lộn quằn quại trên cái khổ giá có tên là giường, để được yêu và được chết, để được nguyền rủa và cắn xé nhau rồi gọi đó là cuộc sống, là hạnh phúc. Người ta đã bỏ mặc thiên nhiên, bỏ mặc vầng trăng mười sáu và bỏ mặc chàng. Chàng không muốn rời bỏ thiên nhiên, không muốn về căn phòng bé bằng lỗ mũi dưới tầng trệt nhưng biệt lập với chung cư bằng cái cổng riêng bé tẹo của mình. Chàng buồn vì không thể mang cái hồ này, vầng trăng này vào căn phòng của mình được. Nhưng kìa dưới ánh trăng, có một người đi lững thững từ bờ hồ ra cái cầu gỗ trống trơn không còn ai. Người ấy hình như mặc áo màu sáng, quần màu đậm và bước khá nhanh. Nếu với một người nhát sợ, có thể cho đấy là một bóng ma hơn là một bóng người. Chàng có cảm giác đó là một người đàn bà. Chàng đang cố đoán xem người cô độc này cần gì khi đã bước ra tới giới hạn cuối cùng của cầu bơi. Chỉ cần bước thêm một bước nữa là rơi vào thế giới vô tổ chức của bọn thuồng luồng. Chàng chưa kịp nghĩ hết cái ý nghĩ vừa nảy sinh trong đầu thì cái bóng người kia bèn nhảy ầm xuống nước. Chàng giật bần người lên như một viên đạn bị tống khỏi nòng. Chết cha, con người này iiều mạng chứ dứt khoát không phải vì hụt chân. Như bản năng sống, nhanh như chớp, chàng cởi phat quần áo, chỉ mặc cái quần đùi phóng như bay ra phía đầu cầu bơi. Chàng từng là một tay bơi lội cự phách, từng cứu người rồi mà. Chàng nhảy ùm xuống nước, nhìn ngay thấy một vùng nước đang bùng nhùng những bong bóng và những lọn nước tung lên như bị sôi trong nồi. Chàng đoán chắc là con người xa lạ kia đang chìm và là một kẻ mù tịt về nghệ thuật bơi. Chàng bơi ào đến và lặn xuống chỗ nạn nhân đang quẫy đạp mỗi lúc mỗi yếu dần. Nghệ thuật vớt người chết đuối chàng còn lạ gì nữa, phải để cho kẻ bị nạn yếu tới mức không còn đủ sức ôm chầm lấy người cấp cứu. Chàng đã nằm được bàn tay người xa lạ, từ từ kéo trồi lên mặt nước để đưa vào bờ. Khi ở dưới nước, con người nhẹ như một trái banh. Khi chàng lôi được nạn nhân vào bờ, mới biết đây là một cô gái. Cô ta đã uống đầy một bụng nước đến bất tỉnh. Chàng nâng người con gái lên bờ, vác ngược nàng lên vai, chạy một đoạn thì nước trong bụng của cô ta mới ọc hết ra. Đoạn, chàng đặt cô gái xuống vệ cỏ, bắt đầu làm hô hấp nhân tạo cho nạn nhân. Rồi chàng đặt ngón tay lên mũi nạn nhân và thấy hơi thở thoi thóp. Sống rồi, chàng thầm kêu lên. Chàng phân vân một lúc, rồi chấp nhận phương án đưa người con gái này về phòng mình sưởi ấm cho cô ta tỉnh lại. Chàng mặc quần áo nhanh như ăn cướp. Chàng chạy lại chiếc cầu bơi xem cô gái có để gì tại đó không, nhưng chỉ có một đôi dép Nhật. Chàng bồng cô gái lên và chạy theo kiểu những tay bắt cóc. Thân thể người con gái đã rã rời, tuy nhiên đã thở mạnh hơn. Thật may mắn, chàng nhìn thấy một cái xích lô. Chàng kêu xích lô đưa cô gái về nhà mình. Dưới ánh trăng, chàng nhận ra gương mặt người con gái thật thanh tú, mặc dù cô ta vẫn nhắm mắt như đang lịm ngủ. Xe xích lô đã tới nhà, chàng trả tiền rồi xuống mở cổng. Chàng mở cửa phòng và bật điện. Chàng đã nhìn rõ người con gái mình vừa cứu vớt. Chàng biết rằng, với gương mặt này, cô ta chỉ khoảng trên hai mươi tuổi thôi. Chàng tìm chai dầu cù là, xức đầy dầu lên thái dương, lên trán, lên mũi và gáy nạn nhân, kẻ cả hai lòng bàn chân bàn tay. Nhưng không thể để cô ta mặc bộ đồ ướt như chuột lột này được. Chàng đi tới một quyết định ghê gớm, dứt khoát là phải cởi bỏ hết áo quần ra cho nạn nhân. Chàng bắt đầu làm cái công việc vô cùng khó khăn này bằng tâm trạng của người cán bộ y tế. Nhưng trước hết phải tắt đèn nê-ông cho bớt sáng, bật ngọn đèn bàn có chụp vẫn dùng đọc sách. Tay chàng hơi run run khi cởi bỏ áo quần của nàng. Chàng nhận ra vóc dáng khỏa thân của người con gái này thật hoàn mỹ, giống như bức tượng thần vệ nữ Mi-lô. Tuy vậy, người chàng vẫn cứ hồi hộp đến phát run lên khi phải lấy khăn lau khô nước trên thân thể nàng. Và cuối cùng, tuy hơi khó khăn, nhưng chàng đã mặc được cho người con gái xa lạ này bộ pigiama của mình. Chàng chạy xuống bếp mang lên cái bếp lò và ít củi, chụm lên sưởi ấm cho người con gái mau tỉnh. Chàng còn phải làm một công việc cần thiết là lật nghiêng người con gái lên để xoa dau cù là vào sống lưng nàng, dùng cái muỗng nhỏ cạo gió thật mạnh giúp nàng mau tỉnh. Rồi chàng nâng người con gái lên dốc ngược đầu nàng xuống lần cuối để nước còn trong bụng trong mũi ọc ra bằng hết. Hay quá, cô gái bị sặc nước, khịt khịt mũi và mở choàng mắt. Đôi mắt nàng tròn như thể mắt chim, với cái nhìn dài dại vì tròng ngươi còn trắng dã. Cô gái lại nhắm nghiền mắt. Chàng tiếp tục giúp nàng há rộng miệng ra để phải thở cả bằng miệng. Chàng đổ vào miệng nàng một ít dầu nhị thiên đường. Cô gái bắt đầu ho. Lửa bếp lò cháy lên như một ngọn lửa cắm trại. Chàng ngồi trên giường sát cạnh người con gái đến ba mươi phút sau thì cô ta tỉnh hẳn. Nàng mở mắt nhìn chằm chằm chàng một lúc đoạn hỏi:
- Đây là đây vậy anh? Chàng bắt buộc phải nói một câu không thật để tạm thời trấn an nàng, để nàng khỏi băn khoăn thêm mệt:
- Đây là bệnh viện đó.
Nàng khẽ ngáp, quên cả việc lấy tay che miệng. Nàng vẫn nhìn lên trần nhà trân trân rồi nói:
- Em mệt quá, cho phép em ngủ nhá.
Chàng vừa pha một ly nước chanh đường vừa gật đầu. Rồi chàng đưa ly nước chanh tới sát đầu nàng bảo:
- Xin mời cô uống ly nước chanh cho tỉnh nhá.

Nàng mở mắt. Chàng giúp nàng ngồi dậy gần như đổ ly nước chanh vào miệng nàng đến phát sặc. Người con gái nằm xuống nham nghiền mắt. Nàng ngủ. Chàng tắt điện. Lửa cháy đùng đùng trên bếp lò vũ điệu cổ sơ của những hang nguyên thủy, thuở con người vừa tìm ra lửa. Người con gái xa lạ này từ đâu đến đây nhảy xuống hồ? Nhìn cách ăn mặc và dáng vóc nàng, hẳn là cô gái con nhà có học. Chàng chú ý đến bàn tay người con gái với những ngón búp măng trằng trẻo, với lòng bàn tay mềm mại như sáp không một vệt chai. Hẳn là nàng được nuông chiều từ nhỏ. Móng chân móng tay nàng đều có điểm một chết sơn nhạt, chứng tỏ nàng từng biết cách làm đẹp, từng yêu đời và vui sống. Bàn chân nàng tuy trong trạng thái gần như hôn mê nhưng vẫn trắng hồng một cách kỳ lạ. Bàn chân dịu dàng chàng vừa xoa dầu lên, lẽ nào đã phải đi thấu bến bờ của éo le và nghịch cảnh. Bằng linh cảm và sự quan sát, chàng hiểu rằng người con gái này hắn có một lối sống rất quyết liệt, có bản lĩnh, đã từng lý tưởng hóa cuộc sống để rồi tuyệt vọng tìm cách quyên sinh. Hay là đã có một kẻ nào đó hay một tập thể những kẻ nào đó đã lừa dối nàng, đe dọa và truy bức nàng. Hoặc nàng đã bị tình yêu phản bội? Hoặc có kẻ nào đó đã cướp mất niềm tin của nàng? Hoặc biết đâu, nàng đã đọc nhiều sách đến mức ngộ chữ thành ra kẻ triết cuồng muốn tìm hiểu, muốn khám phá cái chết, xem cái chết được cấu tạo bằng những nguyên tố triết học nào? Một trăm câu hỏi cứ xoay trong đầu chàng từng cơn gió lốc. Trước hết, sau một hời phân tích các dữ kiện, chàng quả quyết nàng không thuộc típ ăn chơi trác táng hoặc bụi đời bụi đất. Bởi vì, một kẻ ăn cắp, một đứa trụy lạc, một tên vô nhân cách không thể có cái dũng khí dữ dội tới mức nhảy xuống hồ tự tử. Và hẳn người con gái này đã gặp một điều gì đau khổ quá tới mức không thể chịu đựng được nữa. Tự nhiên, lòng chàng trào lên một niềm thương cảm như mạch suối ngầm vừa phun lên. Chàng có một cái đức mà xã hội hiện nay cho là căi tật, cho là hâm là luôn luôn xúc động trước nỗi bất hạnh của người khác, thấy mình như có lỗi, như mình phải gánh lấy trách nhiệm để cho đồng loại đau khổ. Chàng không thể sống bình yên nếu thấy người khác bị nạn mà mình không tìm mọi cách cứu giúp. Chàng căm thù thói tảng lờ của bao nhiêu kẻ có quyền có chức trước nỗi đau khổ của con người. Huống hồ, sự tình cờ mà ta thường gọi là số phận đã bất chợt phó thác vào tay chàng một con người tuyệt vọng, một con người tưởng đã chết bỗng được cứu sống trong cái khoảnh khac định mệnh. Trước lúc nghe tiếng người nhảy xuống hồ, chàng có cảm giác từ rất lâu rồi mình đang chờ đợi, chờ đợi cái không hẹn trước, chờ đợi sự sai số, sự lầm lẫn của tự nhiên khi ghi nhầm ký hiệu bất hạnh lên trán của hạnh phúc. Chàng vẫn lặng ngắm người con gái đang ngủ say và suy nghĩ. Có lẽ trong giắc ngủ, trong cái chết giả định này, nàng sẽ có dịp so sánh hai đại lượng đối nghịch sinh và tử, rồi bằng cái cân của tiềm thức và những mộng mị vu vơ, nàng sẽ tự cân xem cuộc đời nàng đang nghiêng về phía nào? Nhìn nàng ngủ, chàng phát hiện ra đằng sau mí mắt khép kín kia là xứ sở của một tâm hồn ngây thơ và hồn hậu. Một thân xác xinh đẹp và trong sạch của nàng hẳn không có chỗ ần náu cho một tâm hần đê tiện. Cái đẹp của thân xác và cái đẹp của tâm hần thường là hai đại lượng tỉ lệ thuận, trừ những trường hợp đặc biệt, những trường hợp cái đẹp vật thể bị biến thành phương tiện vì sự trống rỗng của đời sống tinh thần. Trong đời, không thiếu gì những nhan sắc tẩm nọc rắn, những con bò cạp biết đi mỹ viện, chinh phục đàn ông bằng cái đuôi độc địa của mình.
Em ạ, đôi khi con người cũng cần phải liều chết mấy phen, chết hụt mấy phen mới thấy hết ý nghĩa cuộc sống. Anh không khen ngợi hành động tự vẫn của em, thậm chí sẽ còn chê bai và lên án nó, song anh hiểu khi một kẻ dám chết thoát chết kẻ ấy sẽ yêu đời hơn bất cứ ai. Cái chết đã mượn anh để ruồng rẫy em, xua đuổi em, không cấp hộ khẩu cho em vào vương quốc đen ngòm của nó. Định mệnh đã giăng lưới em không phải dưới nước, không phải dưới đáy hồ mà chính là trên cạn, trên mặt đất này. Cái lưới ấy, oái oăm thay lại là anh, một người bị thời thế xua đuổi ra bờ hồ ngồi để bầu bạn với vầng trăng. Sau khi mắc mùng cho kẻ xa lạ và làm một vài việc dọn dẹp, chàng đi nằm. Chàng tự dỗ mãi, tự ru mãi nhưng không sao ngủ được. Giấc ngủ của chàng nông choèn như cái hồ con. Nàng có cảm giác đã ngủ một giấc dài bằng hai cuộc đời mình cộng lại. Nàng cảm thấy như mình nằm ngủ dưới đáy hồ, lâu đến nỗi thi thể mình đang hóa thạch. Bất chợt, một con cá bống to bằng cái thuyền đi biển bỗng hớp nàng vào miệng nó, phun nàng lên mặt nước và bắn lên bờ. Nàng quờ tay ra hai bên nhưng con cá, cái ho đã biến mất. Hai bàn tay nàng chợt bấu vào thế giới chặt đến độ cái chết dù với sức mạnh của chàng Sam Sông cũng chẳng thể bứt nàng ra được. Nàng mở mắt ra và thấy cái thế giới này vàng vọt một thứ ánh sáng đom đóm đực. Nàng dần dần hồi phục lại trí nhớ. Nàng tức cười khi biết hai tay mình đang bíu chặt lấy tấm drap trải giường, tới mức nó bị kéo dồn lên nhăn nhúm. Nhưng ơ hay, nỗi đau khổ vô cùng đâu rồi, niềm tuyệt vọng và sự đời tức khac phải kết thúc, phải được chết ngay đâu rồi, biến hết đi đâu rồi nỗi ghê tởm cuộc đời phi nhân này? Nàng tỉnh dần và đã hiểu ra tất cả. Nhưng đây là đâu mới được chứ? Bệnh viện gì kỳ khôi thế này? Nàng chợt hiểu cơ thể mình đòi hỏi phải tìm ra cái toa-lét. Nàng vừa đi tìm chỗ giải tỏa cơ thể, vừa mang máng nhớ rằng có một người đàn ông đã nhảy xuống hồ để kéo nàng ra khỏi cái chết mà nàng đã gần tới. Rồi nàng không sao nhớ ra đoạn tiếp theo nữa. Nàng hiểu rằng người đó đã tha mình về đây. Nàng tìm được công tắc đèn trên tường và bấm lên. ánh sáng đã cho nàng biết rõ tất cả. Người nàng xúng xính trong bộ đồ pigiama đàn ông đã sờn, chắc là người ta đã thay đồ cho nàng? Nàng đỏ bừng mặt và quay về phía bên kia căn phòng, ở đấy đang có một người đàn ông nằm ngủ co quắp như chú tôm cô đơn. Vậy là bí mật của thân xác nàng đã bị người đàn ông xa lạ này phát hiện. Ôi chao, nàng lại phải quay về với cái thế giới phản phúc bịp bợm đã lừa đảo nàng. Cái thế giới ấy đã thì thầm vào tai nàng bao nhiêu đường mật: rằng anh yêu em vô cùng, anh sẽ chết tươi nếu không lấy được em. Và rồi khi cái thế giới đểu giả kia đã lợi dụng được thân xác nàng, đã biến nàng từ một cô gái thành người đàn bà và đột ngột tuyên bố chúng ta không hợp nhau, không thể tiến tới hôn nhân được. Nàng làm sao có thể sống nổi trong cái thế giới mà chính nàng bị biến thành phương tiện, thành vật thí nghiệm của kẻ khác, xem nàng có thể thích nghi được với nó hay không. Và vì vậy mà nàng đã đến nhờ vả cái hồ để mong có sự giải thoát cuối cùng bằng cách tự vận. Nhưng người đàn ông kia đã rình ở đây để giật lấy nàng ra khỏi tay thần chết. Nàng lò dò như con mèo con rình chuột đi tìm nơi vệ sinh. Nàng làm cái động tác giải tỏa cơ thể một cách nhanh chưa từng thấy. Nàng bật công tắc phòng tắm. Nàng nhìn thấy cái quần zin và cái áo trắng mút-sơ- lin của mình đã được giặt và phơi trên một cái dây giăng ngang toa-lét. Đích thị là người đàn ông kia đã giặt quần áo cho nàng rồi. Nàng cảm động đến run rẩy. Hay là nàng đã chết thật rồi, đã chết dưới đáy hồ rồi? Và những cảnh này chính là cõi âm, nơi linh hồn nàng phải tiếp tục một đời sống khác. Hay người đàn ông đang ngủ ngoài kia chính là một vị thần, một vị quan cõi âm coi sóc linh hồn nàng? Nàng lấy ngón tay có móng nhọn bấu vào da thịt mình. Nàng cảm thấy đau. Đúng là thân xác của chính nàng chứ không phải là linh hồn linh hiếc. Vì linh hồn thì làm gi có móng tay nhọn và càng không có cảm giác đau. Vả lại, nàng tiếp tục lập luận theo một lôgích thông thường rằng linh hồn đâu có cái sự mắc tiểu như vừa rồi. Nàng cúi xuống, thấy một cái dây phơi con con buộc từ dưới gầm lavabô tới cái rôbinê, trên đó là chiếc quần slíp màu mận chín của mình. Nàng mắc cỡ đến đỏ mặt tủm tỉm nghĩ thầm: anh chàng sợ, chắc đã dùng đũa hay que gắp treo vào đây. Với nàng, người đàn ông này khác lạ, rất lạ, không giống như những người đàn ông trên đời nàng đã gặp. Một con người kiểu này ngoài đời sẽ bị chê là ngu, là mát. Nàng vừa nghĩ ngợi vừa vò sạch cái quần lót để phơi lên dây. Nàng ra khỏi toalét, nhìn căn phòng sáng điện mà lạ lùng cho sự kỳ ngộ vô tiền khoáng hậu này. Căn phòng thật sơ sài, quanh tường là một hệ thống kệ sách đầy sách. Và vì vậy, nàng hiểu chàng thuộc tầng lớp nào trong xã hội. Nhưng làm sao một trí thức, một người mê sách thế này lại có thể là một trang hiệp sĩ, một Lục Vân Tiên? Người ta bảo trí thức hiện nay nói chung hèn nhát, không dám sống thật, mũ ni che tai. Nhưng có lẽ người đàn ông này là một ngoại lệ chăng? Nàng đi rón rén mấy bước như con cò đến nơi chủ nhân đang nằm ngủ trên chiếc chiều, trong một chiếc màn màu xanh cũ kỹ. Gương mặt anh vuông vức và rám nang, mũi cao, cao gầy. Nàng cảm thấy mình như có lỗi vì quan sát khá kỹ lưỡng một người đàn ông đang nằm ngủ. Nàng trở về chiếc giường mà người chủ nhân kỳ lạ dành cho mình, vừa trăn trở thao thức vừa cố gầng dỗ ngủ. Buổi sáng sớm thức dậy, gắp lại chăn mùng, vào phòng vệ sinh sửa sang lại đầu tóc người ngợm, tự nhiên nàng thấy buồn kinh khủng. Tại sao nàng không chết đi cho rồi, lại còn đến đây làm phiền con người tốt bụng xa lạ này. Nàng cảm thấy người đàn ông đang nhóm bếp vì mùi khói bay thơm thơm. Nàng lúng túng không biết khi chạm mặt với chủ nhân sẽ ăn nói ra sao. Nhưng nàng đánh liều đi xuống bếp, vừa đối diện với chàng, vừa nói đại đi:
- Em xin lỗi đã làm phiền anh quá. Chính ra em nên chết đi thì hơn.
Nàng nói xong mới biết mình hớ. Ai lại bảo em nên chết đi thì tốt hơn, như vậy cái việc người ta liều cứu sống mình là xấu à? Chàng im lặng nhìn người con gái bất hạnh một phút. Hình như chàng cảm động lắm khi nhìn thấy rõ ràng người con gái đêm qua mình cứu dưới hồ mang về nhà cứu chữa:
- Em không có lỗi. Có gì đâu mà phiền lụy. Này, chính ra anh phải theo phép lịch sự kêu em bằng chị. Nhưng thấy em chắc còn ít tuổi, cho phép anh xưng hô như vậy cho khỏi khách sáo.
Họ cùng mang nồi mì tôm và chén muỗng ra bàn. Nàng ăn tự nhiên như đã quen lắm. Nàng ăn tới hai tô mì vì quá đói. Cái cách tự nhiên này hợp với ý chàng. Chàng không ưa tính vờ vịt uốn éo. Chàng vừa pha trà vừa hỏi:
- A, ta chưa hề biết gì về nhau cả. Thật là lạ. Sao số phận lại bày ra cảnh này, y như chuyện bịa chứ không phải thật.
- Em cũng thấy như thế. Em là con trời đánh thánh vật được anh cứu thoát chết. Chính ra em phải biết mắc cỡ.
- Anh xin được biết tên em?
Nàng im lặng gục đầu xuống ngực, mặt nặng ra, bàn tay xoay xoay cái ly nước trà, bàn chân di di trên nền gạch. Rồi nàng ngẩng đầu lên với tất cả vẻ bướng bỉnh và thách đố của ánh mắt:
- Em không có tên anh ơi.
Chàng suýt bật cười. Cô bé này hay đấy. Nhưng nàng vẫn nghênh nghênh nhìn chàng. Chàng thấy nàng rất đẹp trong cái nhìn bất trị. Chàng dịu dàng:
- Nếu em không có tên cũng chẳng sao
. Nàng vẫn chống cằm vênh mặt:
- Còn tên anh là gì ạ?
- Anh cũng như em vậy, chẳng có tên riêng. Tên anh là con người.
Cả hai cùng cười phá lên rồi im lặng.
- Em cũng tên là con người.
- Vậy nhà em ở đâu?
- Em cũng không có nhà cửa gì cả.
- Nhưng em từ đâu tới đây?
- Từ dưới hồ chứ còn đâu.
- Sao anh lại cứu em?
- Anh đâu biết bóng người nhảy xuống hồ lúc đó là em. Anh chỉ biết đó là một người và anh thấy phải cứu.
- Nếu khi anh lao xuống vớt, em chết rồi thì sao?
- Anh sẽ có cách làm cho em phải sống lại.
- Anh là người đàn ông kỳ lạ nhất mà em đã được gặp. Anh không sợ khi lao xuống hồ bị nạn nhân ôm chầm lấy và cũng chết chìm theo thì sao?

- Anh đã có kinh nghiệm cứu người dưới nước. Mà nếu chết, cái số nó đến thì ngồi trên bờ vẫn cứ chết đuổi như thường. Họ cứ nói chuyện với nhau tưng tửng như vậy cho đến gần trưa thì chàng đi chợ. Chàng phải tìm cách giữ cô bé này lại, sợ xổng ra, biết đâu lại chả nhảy xuống hồ lần nữa. Họ đã phục nhau, mến nhau. Chàng quyết phải tìm ra nguyên nhân khiến cô bé này tự tử. Trước khi đi, chàng dặn:
- Em ở đây trông nhà giùm anh. Anh đi có chút việc rồi về ngay. Hôm nay chủ nhật, anh ở nhà cả ngày.
- Nếu anh đồng ý cho em tá túc ở đây, em sẽ ở. Nhưng xin anh đi đâu thì cứ việc khóa cửa ngoài. Em không muốn khách của anh nhìn thấy em mặc áo ngủ đàn ông.
Từ đó, hai ngày đã trôi qua, họ vẫn sống bên nhau trong một căn phòng. Nàng vẫn ngủ trên giường còn chàng nằm dưới nền gạch. Họ thành đôi bạn thân khi hoàn toàn chưa hề biết gì về nhau, kể cả tên tuổi, nghề nghiệp... Họ tôn trọng một nguyên tắc đã đề ra: không tò mò hỏi nhau về đời tư, quá khứ cùng công việc và tên tuổi. Họ thấy xưng hô với nhau bằng em và anh là đủ lắm rồi. Chàng hiểu nàng bị mặc cảm, đôi lúc phải cương lên, giấu đi nỗi niềm thật buồn đau vô bờ của mình. Chàng cần phải tạo ra niềm tin cậy nơi nàng. Còn nàng thì càng ở bên chàng, càng thấy phẩm chất của con người này kỳ lạ đến khó tin. Hai ngày trước đây, nàng bị cái chết hấp dẫn. Còn bây giờ thì chàng đã thế chỗ cái chết. Nàng cần phải học được cách làm ra bộ dễ ghét. Cái chết hụt vừa qua dạy nàng cần phải biết chừng mực với sự sống. Nàng đã bị trái tim mình gài bẫy, dẫn ra hồ và nhảy xuống như một trò chơi. Chàng đã tìm cho nàng những cuốn sách vừa hay vừa hợp với hoàn cảnh để đọc. Nửa đêm ngày thứ ba ở đây, đang ngủ thức dậy, nàng đã khóc thầm. Lẽ nào nàng đã được cứu thoát khỏi cái hồ này, để rồi lại phải đứng trước một cái hồ khác và trước sau gì cũng phải nhảy vào. Cái hồ ấy là đôi mắt người đàn ông nhân hậu lạ lùng đến nghi hoặc. Nàng không còn khả năng quay lại. Hai cái hồ ở hai phía đời nàng. Tiếng khóc của nàng đã lay chàng dậy. Chàng mừng khi nghe nàng khóc. Tiếng khóc sẽ giúp nàng thoát khỏi mặc cảm và khổ đau. Nước mắt vừa là thuốc tẩy, vừa là mồ hôi của tâm hồn đổ ra cho nhẹ bớt mọi gánh nặng. Chàng an ủi:
- Anh sẽ rán giúp em thoát khỏi đau khổ tuyệt vọng.
- Chắc em sẽ phải chết một lần nữa thôi anh ạ.
- Chết là hèn nhát, là thua cuộc, là vô nghĩa. Một người con gái xinh đẹp, có bản lĩnh như thế không nên nói vớ vẩn kiểu này. Nếu em tin anh, xin đừng giấu giếm sự buồn phiền. Chia sẻ gánh nặng với người khác là niềm vui của anh.
Nàng ngồi đối diện với chàng trong đêm khuya và nói:
- Em sẽ kể cho anh hết, mặc dù em chưa biết anh là ai. Suốt ba ngày quan sát, em kính phục anh vô cùng. Anh là con người không giống ai hết. Anh thông cảm và tin em tất cả.
- Em cứ kể đi.
- Chuyện thế này thôi anh ạ. Hai năm nay em đã yêu. Em đã yêu kẻ kia đến điên cuồng. Anh ta tuy không đẹp trai nhưng có nghề nghiệp vững chắc, tán giỏi hơn xiếc. Anh ta thề với em là sẽ đi đến hôn nhân. Trong một buổi tối không tự chủ được bản thân, em đã hiến đời con gái cho anh ta. Anh ta quyến rũ em sống với anh ta suốt một tuần lễ. Sau đó anh ta chán em và tìm cách lảng dần. Cho đến hơn tháng sau em phát hiện ra mình đã có thai. Em đề nghị anh ta cưới. Anh ta bảo khoan khoan chờ vài năm nữa. Anh ta khuyên em đi nạo thai. Em nổi điên lên lấy guốc đập vào đầu anh ta. Nhưng hắn là thằng man rợ, đã đánh em gục xuống rồi thản nhiên bỏ đi. Em đứng dậy lúc đó là tám rưỡi tối. Em kinh tởm cuộc sống, ghê sợ bản thân mmh quá. Em muốn nôn mửa ra cái gọi là tình yêu vừa qua. Em bèn kêu xích lô ra phía hồ và mọi sự diễn ra như anh đã biết.
Nàng kể xong gục đầu xuống và im lặng. Chàng quẹt diêm hút thuốc đoạn nói bình thản: Chuyện đó có gì ghê gớm lắm đâu mà phải liều mình đến vậy. Cứ trong ba thằng đàn ông, ít nhất cũng có một tên Sở Khanh. Em chẳng phải là nạn nhân đầu tiên và cuối cùng của bọn chúng đâu người không tên ạ. Nàng ngước mắt lên nhìn chàng hỏi một câu rất ngố đối với người ba ngày nay đã coi mình như bạn thân, như em gái, như người nhà, thậm chí như người cha với con:
- Anh có khinh em không?
- Khinh rẻ một người đàn bà đang đau khổ là một tội ác đấy em ạ.
- Em cám ơn anh.
- Một thằng như hắn ta, đau khổ làm gì cho uổng. Huống hồ, em lại định chết vì một thằng lừa đảo hạng bét thì liệu có bõ không. Người ta chỉ đau khổ, chỉ có thể chết vì một cái gì xúng đáng, vì một cái gì cao quý thiêng liêng mà thôi.
Nàng lặng im và chừng như đã hiểu hành động điên rồ của mình là dại dột. Trước khi đi ngủ lại, chàng bảo:
- Ngày mai, anh sẽ giúp em giải quyết hậu quả.
- Em lo sợ lắm.
- Anh sẽ tìm một nơi thật bí mật, ở xa trung tâm thành phố. Anh hoàn toàn đảm bảo danh dự cho em. Em có tin anh không?
- Tin.
Sáu giờ, khi trời đã tối, họ chở nhau bằng xe đạp ra ngoại vi thành phố. Trời sang mùa khô, không khí có vẻ se se. Hơn tiếng đong hồ đạp xe, chàng mới đưa nàng tới nơi mình đã đăng ký. Một trạm xá sản phụ của phường giúp việc kế hoạch hóa gia đình với bất kỳ đối tượng nào bị kẹt, bị vỡ kế hoạch... Chàng dặn:
- Anh đã đăng ký từ buổi trưa, đúng bảy giờ ba mươi họ giải quyết. Chúng ta đóng vai vợ chồng. Đây là tên em: Nguyễn Thị Em. Còn tên anh: Trần Anh. Nhớ tên hai đứa là Em và Anh nghe chưa? Em nhắc lại tên mình coi nào?
- Nguyễn Thị Em.
- Còn tên anh?
- Trần Anh.
Chàng còn nhắc nàng thuộc địa chỉ của hai người cho khớp. Sau hơn hai tiếng rưỡi đồng hồ ngồi chờ đợi, y hệt một ông chồng làm cho vợ bị vỡ kế hoạch phải đi giải quyết, người y tá trực kêu:
- Mời ông Trần Anh lên phòng 302 để dìu bà Nguyễn Thị Em xuống. Chàng thanh toán tiền nong rồi lên tầng ba. Nàng tái nhợt vì mất máu. Như thể một lần nữa, chàng lại vớt nàng lên khỏi cái hồ định mệnh. Nàng mở to mắt nhìn chàng ngồi bên cạnh giường, cố hết sức kìm xúc động để đừng khóc. Nàng đã nằm lại trong căn phòng của chàng đúng năm ngày nữa. Nhưng họ vẫn tôn trọng cái khế ước kỳ lạ là tuyệt đối không tò mò tìm hỏi tên tuổi, nghề nghiệp và quá khứ của nhau. Chàng tận tình lo cho nàng mau bình phục sau ca phá thai. Nàng quan sát đời chàng và hiểu ra nhiều thứ. Nàng đã biết cả chuyện chàng phải mang mấy cuốn từ điển quý giá đi bán để đi chợ. Đến ngày thứ tám của cuộc chết đuối trên hồ và trên giường bệnh xá phụ sản, nàng bảo chàng:
- Em phải về qua nhà.
- Anh cũng nghĩ như vậy.
- Bây giờ thì anh đã muốn biết tên em chưa?
- Chưa. ồ, mà tên em chính là Em đó sao?
Nàng cười nhưng nụ cười rớm lệ.
- Em cứ gọi anh là Trần Anh nhé. Rằng anh Anh ơi anh Anh.
- Vâng.
Chàng thấy như mình sắp mắt một cái gì quý lắm. Nàng thấy chàng buồn buồn mà khoái cái bụng. Nàng kêu xích lô. Xe lăn bánh rời nàng mới nói:
- Em sẽ trở lại.
Chàng gật đầu không nói gì và lẳng lặng nhìn theo. Nàng đã kìm những dòng nước mắt nhưng nó vẫn cứ ùa ra. Tuy vậy, lòng nàng đã chớm vui. Nàng nghĩ: cái hồ kia bây giờ hết sợ với nàng rồi. Nhưng có thể với chàng, cái hồ ấy đã bắt đầu đáng sợ.

Chương 20


Nhà hát thành phố An Hải tối nay đã chật cứng người. Tôi xem đồng hồ, chỉ còn mười lăm phút nữa là đồng chí bí thư tỉnh ủy và quan khách từ bàn tiệc khách sạn sẽ tới đây. Các cô phục vụ, tiếp tân lấy từ đoàn văn công tỉnh cô nào cũng xinh như mộng, má phấn môi son, dáng người thon thả bay lượn hết ý, trong chiếc áo dài dân tộc, phơi phới như **** lượn hướng dẫn số ghế cho mọi người. Họ phát tặng phẩm cho khách tới dự một tập thơ Đêm mặt trời của tác giả Hoài Bão tức đồng chí Tràng Giang, bí thư tỉnh ủy, kèm một phong bì số tiền là một trăm đồng với hàng chữ in trên phong bì thật đẹp: Xin vui lòng dùng một ly cà phê để thức với Đêm mặt trời .
Vì là tặng phẩm quý, lại có tí kim ngân nên các cô tiếp tân phát thứ tự sợ có ai bị phát nhầm hai ba lần. Hai Kỷ, vừa được đề bạt lên quyền trưởng ban tuyên huấn tỉnh, bước lên diễn đàn với bộ com-lê không có cà-vạt, vừa vỗ tay đôm đốp lập lại trật tự vừa nói:
- Thưa các đồng chí của khối tư tưởng, khối văn hóa và toàn thể anh em văn nghệ sĩ của tỉnh nhà thân mến. Chỉ một chốc nữa đồng chí bí thư tỉnh ủy và quan khách báo chí, phát thanh truyền hình sẽ tới đây. Tôi đã hội ý với đồng chí khối trưởng của các khối, đêm dạ hội thơ này, ban tổ chức xin phát động một phong trào thi đua vỗ tay giữa các khối, vì thuận tiện là chúng ta ngồi theo đội hình cơ quan và theo từng khối riêng. Vậy các đồng chí có đồng ý thi đua không? Nếu đồng ý, xin tập thể cho một tràng pháo tay kéo dài, chỉ khi nào tôi ngừng vỗ tay thì các đồng chí mới ngừng nghe chưa. Nào xin toàn hội trường vỗ tay, một hai ba, vỗ. Tiếng vỗ tay như động đất, như nổ tung cả hội trường. Sau cuộc vỗ tay tập dượt khá lâu, Hai Kỷ nói:
- Vừa nãy chúng ta đã vỗ rất tốt nhưng chưa thật đồng đều. Khối trường đảng vỗ tay hơi yếu. Nào, đồng chí Lê Thị Mộng Ruộng đâu rồi. à, yêu cầu đồng chí châm ngòi nổ cho hay một chết nữa. Còn khối văn hóa lại vỗ tay to quá, toàn là tay của các bạn lực sĩ cả, vỗ to quá mà không đều, có mấy đồng chí vỗ tay kêu ngang với súng bắn, sợ đồng chí bí thư giật mình hoặc điếc tai. Tôi yêu cầu chúng ta tập dượt lại.
Mọi người vỗ có lẽ đã rát cả tay. Hai Kỷ lại nhắc:
- Yêu cầu khối văn công đừng nên hăng quá, vỗ trước cả hiệu lệnh, các đồng chí bớt bớt tả khuynh đi một chết nữa. Sao các đồng chí bên tuyên huấn lại vỗ tay rời rạc như cơm nguội vậy? Nào, ta tập dượt lần cuối cùng, lần này yêu cầu từng khối vỗ tay riêng xem mèo nào thắng miểu nào. Trước lúc đồng chí bí thư và khách truyền thông mêđia tới: Haí Kỷ phổ biến kinh nghiệm vỗ tay của mình, vì ông sợ mọi người đau rát tay hết:
- Tôi đã có kinh nghiệm suốt đời về nghệ thuật vỗ tay, xin các đồng chí thử coi. Muốn hai bàn tay khỏi rát và vỗ giòn như cà pháo, các đồng chí thử thoa vào lòng tay một chết nước miếng coi, biết nhau liền. Có vỗ đến một năm bàn tay vẫn cứ tốt, vẫn giòn hơn bắp rang.
Tám Lợi, giám đốc nhà xuất bản tỉnh lên dặn dò mọi người về một số điều cần thiết và bảo cáo nghị trình làm việc. Ông ta được cử làm chân giới thiệu chương trình. Hai Kỷ ngồi xuống cạnh tôi nói nhỏ:
- Ba Hưng thấy chưa, có tí vật chất kích thích là biết nhau liền, vỗ tay cứ như búa bổ.
Tôi chép miệng:
- Cái gì chả vậy, có tí phong bì vẫn hơn nói suông. Ta không nên làm mãi nhà chính khách nước miếng. Cần phải học.. cách làm chính trị bằng phong bì như tối nay, ăn lắm, dù chỉ một trăm bạc. Mình nghèo nên hay nói chuyện ghét tiền, chứ cái giống kim ngân này như thiên hạ nói tiền là tiên là Phật, là sức bật cuộc đời, là tiếng cười tuổi trẻ, là cái mẽ tình yêu là cái niêu hạnh phúc là gì.
Hai Kỷ chỉnh:
- Coi chừng ông lạc sang quỹ đạo của tư bản đó. Chúng nó có tiền, còn chúng ta có chính nghĩa.
Tôi im lặng. Cái lý của ông Hai Kỷ là cái lý của một thời. Làm như sự giàu có và chính nghĩa là hai cực đối lập vậy. Mục tiêu chủ nghĩa xã hội là hạnh phúc cho mọi người và mỗi người. Nhưng hạnh phúc chỉ đi kèm với sự giàu có. Nhưng lý luận của ông Hai Kỷ thì chính nghĩa cần phải xa lánh sự giàu có mà cụ thể là tiền bạc. Vậy thì khác gì học thuyết của Chúa Kitô: Kẻ giàu vào nước thiên đàng khó hơn con lạc đà chui qua lỗ kim. Cứ nghèo khổ đi, rách như xơ mướp và tổ đỉa đi, các bạn sẽ đạt được nước thiên đường. Nhưng trời ơi, thực tế đã chứng minh rằng khi cái dạ dày của con người lép kẹp, chính nghĩa hay chân lý đối với nó là bất cứ thứ gì, bất cứ vật gì có thể tống vào miệng để khỏi chết đói.
Đúng giờ hẹn, linh hồn của buổi họp báo, buổi ra mắt và dạ hội thơ nhân tập thơ ra mắt đã tới. Đi đầu đoàn người tất nhiên là đồng chí bí thư tỉnh ủy và vợ tức Thùy Linh. Tràng Giang mặc áo vét đen, giày đen, dáng điệu bệ vệ quan cách. Thùy Linh diện chiếc áo dài đỏ như muốn đốt cháy cả nhà hát. Theo sau hai ông bà dĩ nhiên là thư ký thứ hai Võ Nghiêm Quát và một người như võ sĩ quyền Anh chính là anh cán bộ lái xe kiêm bảo vệ cho bí thư tỉnh ủy. Anh vệ sĩ có võ rất ghê, đi đâu súng lục cũng sẵn sàng trong túi quần này tên là Hồ Bán Thiên, cháu gọi bà Hồ Lệ Thùy Linh bằng cô ruột. Theo sau đó là các đồng chí phó bí thư, đồng chí chủ tịch tỉnh và các nhà báo cùng phóng viên phát thanh và truyền hình. Họ vừa từ khách sạn Hào Hoa dự bữa cơm dưa muối với đồng chí bí thư, mừng cho tập thơ của đồng chí hôm nay ra mắt. Khi mọi người vỗ tay đã tới mức có thể rụng hết ngón, Hai Kỷ mới khoát tay cho ngừng. Tám Lợi lên đọc bài diễn văn giới thiệu quá sức long trọng soạn sẵn và đầy rẫy những từ hoa mỹ. Tiếp đó là diễn văn của Hai Kỷ chúc mừng tập thơ của tăc giả Hoài Bão phát hành từ đêm nay. Sau đó, Tám Lợi giới thiệu tôi, nhà văn nổi tiếng Trần Hưng, từng để bao nhiêu năm nghiền ngẫm, tìm hiểu giá trị tập thơ khi nó còn là bản thảo. Tôi bước lên diễn đàn như bước vào vai kịch đẹp nhất của đời mình: đọc bài viết sẵn nói lên giá trị nội dung và nghệ thuật của tập thơ Đêm mặt trời.
Qua ánh đèn sáng không thua kém gì mặt trời, tôi nhìn thấy các vị đại biểu mặt mũi toát mồ hôi vì phải vỗ tay nhiều quá, mặc dù hàng chục cái quạt tran đang làm công tác một cách điên dại. Bản báo cáo của tôi mang tựa đề: Đêm Mặt Trời, một giai điệu tuyệt đẹp của bản giao hưởng xã hội chủ nghĩa. Tôi xin lấy danh dự nhà văn ra thề với các bạn rằng: nếu trên thế giới có nơi nào mở trường đại học về khoa nịnh thần, chắc chắn bài bình thơ tối nay của tôi sẽ đạt bằng tiến sĩ loại ưu. Trước khi đọc ở nhà hát tối nay, tôi đã để cả tuần tập dượt cách đọc trước gương, lấy một cái cây giả làm micrô để luyện giọng và sắc mặt. Hai Kỷ đã giúp tôi luyện giọng bằng cách cho mượn cái máy ghi âm của tuyên huấn. Vì thế, lúc này tôi đọc hay quá, qua cái liếc mắt, tôi biết bí thư tỉnh ủy hết sức sung sướng hài lòng. Cứ mỗi đoạn xuống dòng, tôi ngẩng đầu lên để giao lưu ánh mắt, giao lưu tình cảm với khán thính giả theo kiểu bình thông nhau. Có lúc tôi gặp ánh mắt của Ruộng ngồi bên dưới với sự trìu mến đầy ý nghĩa như thầm bảo: rán đi ông, đọc cho hay hơn để hỗ trợ giúp em vào tỉnh ủy. Tôi đã thành công tới không ngờ, như một nghệ sĩ xuất sắc trình bày tài năng đi mây về gió, chứ không còn thuần túy là nhà phê bình thơ nữa. Khi tôi bước xuống, Hai Kỷ bèn đứng lên bắt nhịp cho cả hội trường vỗ tay lớn quá, khiến tôi ù cả tai, hoa mắt, ngực thon thót, đầu giần giật chỉ một tẹo nữa là lăn đùng ra làm hề cho cả tỉnh. Vinh quang nhiều khi cũng thật là nguy hiểm. Tràng Giang từ hàng ghế danh dự vội đến bắt tay tôi, đỡ lấy vai tôi và ôm hôn đánh chụt vào má. Tôi vênh mặt lên tận hưởng vinh dự và đột nhiên bắt gặp cái ánh mắt thằng Hoàng Thi cười cười. Tôi ngầm bảo hắn: giờ hơn mày con ạ. Bỗng một tia mắt khác từ phía bên phải thằng rắn độc như nọc của con rắn cái vừa đẻ phóng thẳng vào mắt tôi, khiến tôi cụt hứng, giật mình. ấy chính là cái nhìn của con gián điệp Ngọc Hương, kẻ đã dùng mỹ nhân kế để tước đoạt cuộc đời tôi, ăn cướp chức tổng biên tập báo của tôi cho bồ nó. May mà lúc đó bà chị Hồ Lệ Thùy Linh với cái áo dài làm đêm tối cũng phải bốc khói đi về phía tôi, nói lời chúc mừng kèm theo bông hồng tặng nhét vào tay tôi. Tôi ngây ra một khác, nhìn xuống hàng ghế có vợ tôi ngồi, thấy ánh mắt của bà ta long lên sòng sọc. Tôi thất thểu đi về chỗ mình, ôm cái phần thưởng lớn lao là bông hồng của bà đệ nhất phu nhân tỉnh vừa tặng với tâm trạng mịt mờ khó tả. Tôi biết vinh quang này sẽ là gánh nặng của tôi đêm nay. Bà vợ tôi rồi sẽ dạy cho tôi cái giá bông hồng của một người đàn bà uy quyền lẳng lơ chim chuột nhất tỉnh vừa tặng tôi, với đôi mắt để ngỏ cửa kia, sẽ đất đến mức nào. Tôi cũng nhận ra ánh mắt của con yêu tinh Ngọc Hương nhìn tôi khi nhận món quà của bà vợ ông bí thư, vừa như giễu cợt, vừa ngầm cảnh cáo rằng coi chừng nhá anh chàng Ba Hưng cù lần tội nghiệp. Tôi ngồi vào ghế của mình như một ông đầu rau đang ôm niềm tự hào cay đắng, một thứ vinh quang chết người. Khi anh lên tới đỉnh cao của danh vọng là lúc phải coi chừng nhất, vì chỉ một tí sẩy chân là rơi ngay xuống vực. Khi Tám Lợi giới thiệu mục ngâm thơ thì Hai Kỷ ghé vài tai tôi khen: Ông hùng biện ngang Thánh Thán. Tôi hoảng hồn với cách so sánh nguy hiểm của ông. Thánh Thán chết chém vì lộng ngôn. Còn tôi chưa từng lộng ngôn dù ở trong mơ mà. Chỉ cần hình dung sơ sơ ra cảnh đao phủ dẫn mình ra pháp trường, ấn vai mình bắt quỳ xuống, trói vào cọc, tôi đã nghẹt thở chứ chưa nói gì đến nghệ thuật chém treo ngành của những đao phủ cha truyền con nối. Tôi lấy hết nghị lực ra để cố thoát khỏi ám ảnh Thánh Thán nhưng không được. Cái sự đọc sách báo hại tôi. Tôi thương ông Thánh Thán với tài bình thơ nghiêng trời lệch đất, nhưng không đi thấu được cái lẽ của thanh gươm. Có lẽ nhờ nét đẹp duyên dáng và giọng ngâm thơ thánh thót của nữ nghệ sĩ Nhụy Đào, đưa tôi vào lại tập thơ của bí thư tỉnh ủy với bài thơ Bài ca hạnh phúc, tạm thời quên đi ông Thánh Thán và Tây Sương ký đời xưa. Tôi xin trích một đoạn trong bài thơ Nhụy Đào đang ngâm:

Ôi cuộc sống vô cùng thời đại
Hạnh phúc làm ta tưởng thực là mơ
Có thể nào tin được đất nước bây giờ
Đang tiến bước vào thiên đường cộng sản
Ta để bỏ qua chuyện cơm no áo ấm
Để tới thời ăn suớng, mặc sang
Sau chiến tranh xây đất nuớc đàng hoàng
Cả thế giới đang nhìn ta ghen tị
Việt Nam đó, mộl thiên tài thế kỷ
Những tầm nhìn đi trước cả hành tinh
Những con người tự nguyện thắp bình minh
Thao thức bao đêm dẫn đường hạnh phúc
Ôi đất nước hành quân hay đám rước?
Trăm giấc ông cha mơ chưa gặp cái bây giờ
Làm chủ tập thể là cả một trời thơ
Mà nhân loại nghìn sau còn học hỏi
- Rằng Việt Nam ơi, người là hoa hay là trái?
Người mọc lên từ bùn đất máu xương
Hạnh phúc lớn lên như Thánh Gióng phi thường
Hãy đi tới ngày mai bằng con tàu vũ trụ
Hỡi công nông, hõi những ngưòi làm chủ
Có xã hội nào tốt đẹp như ta
Trên đất này hạnh phúc hóa bài ca...
Lại vỗ tay thác đổ. Lại bí thư tỉnh ủy bắt tay và ôm hôn, rồi bà vợ tặng hoa cho diễn viên ngâm thơ. Hơn mười bài thơ na ná thế, hơn mười giọng ngâm na ná thế, hơn mười lần bắt tay ôm hôn và tặng hoa na ná thế. Chỉ tội các vị đại biểu vỗ tay mệt phờ râu tôm. Hai Kỷ ghé tai tôi bình: Thơ bí thư nghe hơi giống thơ Tố Hữu, tài thật. Tôi nghĩ cùng một dòng hô hào đại ngôn, bên anh, bên em, đại loại thế. Cuối cùng đến lượt bí thư tỉnh ủy lên diễn đàn. Tràng Giang tuy tên vậy nhưng khi nói năng không đến nỗi đại hải cho lắm. Vẫn giọng điệu lên lớp, dạy bảo thiên hạ của típ người lãnh đạo lâu năm thuộc thế hệ ông chưa hề biết khiêm nhường là gì. Suốt cuộc đời ông chỉ học một bài giáo điều để đi dạy mọi người hàng nghìn bài về đời sống. Phần cuối của bài huấn thị là một loạt điều chung chung về làm chủ tập thể, về đạo đức cách mạng, về công ơn của Đảng, về thiên đường cộng sản và bản chất tốt đẹp của xã hội ta hơn hẳn các chế độ đàn áp đói nghèo Bắc Mỹ, Tây âu và Nhật Bản. Đoạn cuối, Tràng Giang hô hào:
- Hỡi các đồng chí văn nghệ sĩ tỉnh nhà, nhiệm vụ thiêng liêng và vinh dự của các đồng chí là xây dựng những hình tượng con người mới xã hội chủ nghĩa. Con người mới này hiện nay là đa số, là thắng thế, là xu thế trong cuộc đi lên phơi phới tự do hạnh phúc của tỉnh nhà nói riêng và cả nước nói chung. Con người mới là con người theo tiêu chuẩn Bác đã đề ra: đó là người dám hy sinh quyền lợi cá nhân cho quyền lợi tập thể, khổ trước thiên hạ, sướng sau thiên hạ, là đày tớ trung thành tận tụy của dân, sống thanh bạch chẳng màng danh lợi, khiêm tốn chí công vô tư. Những con người sáng quắc tắm gương thời đại ấy chính là nguờn cảm hứng vô tận cho chúng ta sáng tác. Sao các đồng chí lại ít viết về họ. Hay những con người mới xã hội chủ nghĩa này ít tốt đẹp chăng? Tôi xin chúc các đồng chí ngày nào sống cũng là ngày hạnh phúc sáng tươi, phơi phới tin tưởng, đêm nào ngủ cũng là Đêm mặt trời.
Tràng Giang bước xuống trong tiếng vỗ tay của cả hội trường ào ào đứng dậy. Hàng chục cô văn công vây lấy đồng chí bí thư kính mến của mình để tặng hoa. Sau đó nhiều văn nghệ sĩ lên phát biểu phụ họa cho bài nói của bí thư và tìm cách khen bằng được tập thơ Đêm mặt trời. Chợt một người mặc áo bộ đội bạc màu, đi dép cao su, từ hàng ghế cuối cùng xin lên phát biểu cảm tưởng. Bỗng Hai Kỷ bảo tôi: ấy chết, thằng Trần Khuất Nguyên. Tôi hơi lạ hỏi lại: Ai mời anh ta tới đây nhỉ?. Hai Kỷ im lặng theo dõi khi Trần Khuất Nguyên với dáng cao gầy, mắt to sâu, miệng rộng, tóc bồng đã đứng trước micrô. Cả hội trường lặng tờ như đang chuẩn bị nghe thông báo về cuộc chiến tranh thế giới. Trần Khuất Nguyên nâng micrô lên cao một chút cho vừa với mình, đoạn cao giọng làm một màn kính thưa rất phép tắc. Anh ta tự giới thiệu tên mình. Rằng anh ta ba mươi ba tuổi, thương binh loại bốn trên tám, từng là đảng viên, là hội viên nhà văn, nhưng đảng thì mới bị khai trừ, đang bị cấm in báo in sách, mặc dù đã có nhiều tập thơ xuất bản và đạt được nhiều giải thưởng văn học. Cả hội trường rộ lên rào rào như ong vỡ tổ. Trần Khuất Nguyên nói tiếp:
- Trước hết, về tập thơ Đêm mặt trời thiết tưởng các đồng chí đã nói nhiều và cạn lẽ. Tôi chỉ nêu vài suy nghĩ về bài nói của đồng chí bí thư tỉnh ủy vừa nãy. Trước hết tôi thấy hiện nay giữa văn học và cuộc sống có một khoảng cách quá lớn, nếu không muốn nói là trái ngược nhau. Văn học chỉ cốt tô hồng, quét nước sơn hạnh phúc lên sự bất hạnh của đám đông, cắm hoa hồng lên nỗi đau của quần chúng. Thứ hai, cuộc sống với đồng lương diễu cợt của cán bộ công nhân viên chúng ta không nên nói là quá thấp nữa, mà phải nói là một thí dụ về sống, về ăn. Ví như tôi, từng là thương binh đánh Mỹ, với đồng lương hiện nay, nếu ăn xôi sáng cho no cũng chưa đủ. Vậy thì phải kiếm việc gì để làm mà sống, nếu không có khả năng ăn hối lộ, móc ngoặc hoặc ăn cắp của công. Vì vậy, tối nào tôi cũng phải thuê xích lô đạp, kiếm thêm tiền ăn bữa trưa và bữa tối, đặng có sức mà phục vụ đất nước. Nhưng văn học chúng ta quay lưng lại tất cả những điều ấy, lại toàn đi ba hoa nói về những điều không có thật. Những điều chỉ thuần là bánh vẽ. Tôi nghĩ rằng, phàm bất cứ ai, bất cứ chính thể nào chối bỏ sự thật, xóa nhòa ranh giới giữa thiện ác tốt xấu, quyết không thể tiến bộ được. Một điều ai cũng thấy, nhưng báo chí và văn học chúng ta làm ngơ là xã hội hiện nay đang bất công khủng khiếp. Chúng ta hy sinh hàng triệu người để làm cách mạng xóa bất công, tại sao lại đẻ ra cả một giai tầng đặc quyền đặc lợi? Điều này ở tỉnh ta, xin các đồng chí cứ ngó vào các khu sang trọng, các biệt thự dành cho ông lớn bà lớn và khu lao động khu dân nghèo, khu cán bộ công nhân viên thì rõ. Điều cuối cùng tôi hoàn toàn nhất trí với đồng chí bí thư tỉnh ủy là chúng ta phải viết về con người mới xã hội chủ nghĩa, những con người khổ trước nhân dân, sướng sau nhân dân. Vậy tôi xin đồng chí bí thư tỉnh ủy chỉ cho tôi xem trong hàng ngũ cán bộ cao cấp của tỉnh ta hiện nay, ai, những ai là con người mới xã hội chủ nghĩa? Nếu đồng chí bí thư chỉ được, tôi sẽ tìm đến cái địa chỉ của con người cán bộ cao cấp đồng thời là con người mới xã hội chủ nghĩa để làm mẫu nhân vật, viết một cuốn sách về con người tốt đẹp đó để cho mọi người noi theo.
Cả hội trường ồ lên kinh ngạc, trước một kẻ liều mạng dám nói ra cái sự thật nguy hiểm ấy. Tràng Giang không phải tay vừa, quyết không chịu ê mặt trước thằng lỏi con không biết sợ đang bắt bí mình trước cả tỉnh. Ông ta liền bán cái cho thuộc cấp, bằng cách đứng lên vui vẻ:
- A, tốt thôi, những người mới xã hội chủ nghĩa này có đồng chí trưởng ban tuyên huấn nắm rõ.
Hai Kỷ lên giành lấy micrô và nói, khiến Trần Khuất Nguyên phải bước xuống trong tiếng la ó phản đối của nhiều cán bộ, có nhiều người hô bắt lấy thằng *********. Tôi thấy Trần Khuất Nguyên vẫn bình thản đi xuống. Tôi biết cậu ta vừa đùa với súng. Cái tội bị quy là ********* của cậu ta là dám đi tới tận cùng sự thật phũ phàng, khiến cho bí thư tỉnh ủy không sao đối đáp, làm mất uy tín đồng chí bí thư trước bàn dân thiên hạ, thiết nghĩ chỉ còn tù là thượng sách. Hai Kỷ tức có phát nghẹn, một lúc mới nói được:
- Trần Khuất Nguyên, anh không có quyền chất vấn đồng chí bí thư tỉnh ủy nghe chưa? Ai là người mới xã hội chủ nghĩa thì tự họ biết, việc gì tới anh nào?
Bí thư tỉnh ủy bị tên nhà thơ phá thối kia làm cho quê quá, bèn dẫn vợ ra về. Mọi người cũng giải tán. Hai Kỷ bực quá gắt ầm lên. Thế là hỏng hết cả đêm thơ và cái sự vào thường vụ tỉnh ủy của ông ta coi như nguy rồi. Tuy vậy, ông cũng đứng lên xin bế mạc đêm ra mắt tập thơ Đêm mặt trời, cảm ơn tất cả, nhất là đồng chí bí thư và phó bí thư, chủ tịch tỉnh đã đến dự. Trần Khuất Nguyên lẫn vào đảm đông mất đâu rồi. Tôi có linh cảm là kẻ uống ******* này sẽ bị bắt. Tôi thấy mặt Tràng Giang tái mét, nhưng vẫn giả bộ cười cười bắt tay ban tổ chức, rồi lên cái xe Vonga đen bóng đến gương còn phải lạy.

Chương 21


Buổi trưa trời nóng quá, từ cơ quan về, chiều nay chàng được nghỉ. Chàng mua một nửa ổ bánh mì kẹp thịt, nhét vào cái túi da dụng may bằng vải bố Mỹ rất bền đeo trên vai. Ô, cái thằng Mỹ kể cũng lạ, từ một tấm vải bố đến cái xe hơi, người thì xấu nhưng sao đồ của nó tốt thế? Còn chúng ta, lạy trời, chàng không dám bôi bác đâu nhưng hình như ngược lại. Chàng tiếp tục nghĩ suy, kể cũng lạ, từ thằng Tây thằng Nhật đến thằng Tàu, cứ sau một cuộc chiến tranh với chúng hắn, đuổi chúng hắn cút đi rồi, ta mới phát hiện ra đồ đạc của tụi hắn thậm tốt, thậm quý. Chàng không về nhà mà rẽ ra bờ hồ ngồi. Hôm nay là mười sáu âm lịch, trăng sẽ tròn và sáng hết ý. Vậy là đúng một tháng trời rồi, kể từ khi chàng nhảy xuống hồ cứu được người con gái kỳ lạ không có tên tuổi và địa chỉ. Người con gái ấy chỉ bảo sẽ trở lại. Vì vậy gần một tháng rồi, chàng đi đứng ăn nằm trong nỗi đợi chờ mòn mỏi. Trời im gió. Nắng đổ lửa. Hồ nằm như nín thở. Nước xanh vắt đến ghê răng. Bóng nắng lấp lánh vảy cá bạc trên mặt nước. Chàng lại ngồi trên gốc cây cụt ngắm mặt hồ tỏa mát. Chàng luôn luôn nhìn thấy cảnh vật trong hình ảnh người con gái ấy. Hay là chàng đã yêu? Chưa hẳn và không hẳn. Hay đây là sự chuẩn bị của tình yêu? Chỉ biết rằng từ khi cửu và giúp đỡ cho cô gái bất hạnh này, chàng thấy mình sống có ích hơn, tốt hơn, ý nghĩa hơn. Chàng đang tính bỏ bánh mì ra ngoạm thì nghe tiếng xe đạp thắng két phía sau lưng. Chàng quay mặt lại, trố mắt sững sờ. Không phải hình ảnh, chính là cô gái chàng đang mong đợi đã tìm đến, bước xuống xe đạp. Nàng đi một chiếc xe mini đỏ có chiếc giỏ mây đeo trên ghi-đông. Nàng khác hẳn tháng truớc vì lần đầu tiên, chàng thấy nàng trang điểm, mặc bộ đồ tây trắng bóc, áo bỏ trong quần phô hết cái eo bé nhỏ và những đường cong đẹp mê người. Chàng vẫn im lặng căng mắt ra nhìn, chưa hết nỗi bàng hoàng. Nàng bước đến bên chàng, dựng xe đạp sát bên, ngồi xuống hỏi:
- Xin chào anh. Anh không nhận ra em ư?
- Chào em. Em hệt như một người khác vậy.
- Sao anh buồn buồn vậy.
- Vì mãi chưa thấy em tới.
Nàng cười. Phải nói chàng đang bị sắc đẹp của nàng làm mê đắm. Nàng đẹp hơn cái ngày chàng vớt từ dưới hồ lên gắp nhiều lần.
- Anh nghĩ rằng em không quay trở lại à?
- Không?
- Này, kia là cái cầu bơi em đã nhảy xuống chết. Lúc nào em cũng nghĩ đến hành động nhảy xuống hồ ban đêm của anh cứu người, dù người đó không phải là em, nhưng chính là em đấy Có khi ngược lại đấy em ạ.
- Anh nói gì em không hiểu.
- Anh nghĩ rằng không phải chỉ có mình em chết đuối lúc đó.
- Vậy thì ai nữa ạ.
- Người đàn ông đang ngồi bên em đây.
- Em không hiểu. - Mỗi người có một cách chết đuối của riêng mình. Mỗi người đều có một cái hồ của mình để nhảy xuống và chết chìm em ạ. Cái hồ của thiên nhiên đây đã là rộng là sâu, nhưng chưa sâu và rộng bằng cái hồ của mỗi số phận chúng ta.
- Anh triết lý ghê quá người vô danh ạ.
- Em ạ, người ta đã tự vẫn, đã trầm mình trong chính bản thân mình nhiều hơn hàng tỉ lần nhảy xuống sông xuống hồ tự tử. Thời gian qua, chính anh cũng từng nhắm tịt mắt để nhảy xuống cái hồ không đáy của mình tìm chết, nhưng lại không được chết, lại cứ phải nổi lên trôi vào bờ. Cái hồ ấy có tên là cô đơn em ạ.
Nàng im lặng xúc động thương cảm và sung sướng. Nàng thừa hiểu ngầm rằng chàng đang muốn bày tỏ điều gì. Chàng thấy như phải nói rõ điều ấy hơn, phải cần giữ lấy người con gái kỳ lạ này, sợ rồi nàng sẽ bay ra khỏi quỹ đạo của những cái hồ, cái hồ nhìn thấy và hồ không nhìn thấy. Chàng nói:
- Có một điều nghịch lý tự nhiên này em ạ. Khi chúng ta muốn tìm chết, muốn nhảy xuống hồ cho thoát nợ đời, khi rơi xuống nước rồi mới kinh ngạc vì mình đã chợt biến thành cái phao. Chính lúc ấy, bằng cái phao không thể nhận chìm của mình, chúng ta đã cứu thoát một kẻ chết đuối khác, một kẻ tự nhiên sa chân xuống vực thẳm chứ không tìm chết như chúng ta. Yếu tố này, tạm gọi là sự bảo hiểm tự nhiên.
Nàng tủm tỉm. Nàng hiểu thâm ý chàng. Nàng muốn làm câu chuyện rôm rả hơn bằng cách vừa pha trò vừa nghiêm chỉnh:
- Nhưng tựu trung, người cứu em thoát chết vẫn cứ là anh. Nhưng em lại cứu một người chết đuối trên cạn đó. Lòng nàng thương quá. Nàng im lặng, không dám quay nhìn chàng, sợ mình không tự chủ sẽ ngả đầu vào vai chàng mất. Lúc đó còn đáng sợ hơn là chết đuối một lần nữa.
Chàng không nói gì. Chàng nhìn đôi chân nàng bé nhỏ trắng hồng với những móng chân ngon lành sơn màu hồng lạt. Chàng chưa từng thấy đôi chân đàn bà nào đẹp như vậy, gợi cảm và nồng nàn như vậy.
Nàng đổi đề tài:
- Em đói quá, ta về nhà ăn đi.
Chàng rút ổ bánh mì ra:
- Hai đứa mình ngoạm chung.
- Em có mang theo đồ ăn ngon lắm.
- Vậy thì để anh chở em về.
Người đàn ông thân thuộc đến mức không cần biết tên tuổi này chở nàng phóng nhanh như gió. Căn phòng của hai mươi mấy ngày trước sao mà thân thuộc với nàng dường vậy, tất cả vẫn vậy, những bức tường sách, cái giường, chiếc tủ, cái bàn trà dùng làm bàn viết, bếp núc và toa-lét... Nàng lôi từ chiếc làn mây ra hai cái đùi gà rất ngon, mấy khoanh chả lụa, một tảng xôi đậu xanh to tướng. Họ ăn ngon lành như bữa ăn của cặp vợ chồng mới cưới. Họ nói huyên thuyên đủ chuyện, để thoát khỏi tình trạng khó khăn khi phải đối diện với điều thầm kín trong bốn con mắt nhìn nhau. Bốn con mắt như muốn chìm vào nhau, chết đuối trong nhau như là câu chuyện về cái hồ của họ.
- Bây giờ em phải đi.
Chàng tiễn nàng ra cổng. Trước khi đạp xe đạp vụt đi, nàng lôi từ trong giỏ ra một cái gói giấy báo thật to:
- Em gởi lại anh cái này, khi về phòng anh mới được mở ra nghe chưa? Chúng ta vẫn giữ cái khế ước bí mật về nhau chứ?
- Như vậy càng hay. Hai chúng ta là những con người. Anh là Anh còn em mãi là gì nhỉ?
- Em mãi là Em!
Nàng đạp xe đi như con chim én, phóng mình vào chiếc màn vô định, để lại cho chàng nỗi đợi chờ như ú tim. Chàng ôm cái bọc về phòng và mở ra coi. Trời ơi, một bộ pigiama màu trắng sọc nâu ca-rô, một cái khăn tam to dày, thêu chữ EVA ở góc trái. Chàng hồi hộp, cảm động và sung sướng tủm tỉm: cô bé biến mình thành ADAM đây. Ngoài ra còn một cái cắt móng tay nhỏ của Trung Quốc, một bàn chải đánh răng. Những thứ lặt vặt nhưng thiết yếu này, trong đời sống, chàng không có, vì vậy nàng gởi tới cho chàng. Từ đó chàng chờ đợi người con gái bí mật kia xuất hiện, nhưng càng chờ càng thất vọng. Ngày nào chàng cũng ra bờ hồ ngồi, chờ một tiếng thắng xe đạp cái két sau lưng. Một tháng trời qua đi. Hay là người con gái kia đến trả ơn cho chàng một lần rồi biến mất, chìm mất vào cái hồ không đáy của cuộc sống lớn iao và bí mật này. Bây giờ nàng là con cá trên cạn, không cần chàng cứu vớt nữa mà cần một người đàn ông khác. Nàng đang tình yêu chưa chắc đã có lòng tốt và ngược lại. Nếu một người đàn bà cần phải chọn lựa giữa hai cái đó, họ sẽ chọn tình yêu chứ không chọn lòng tốt, dù tình yêu kia sẽ mang lại thảm họa cho họ. Chàng tự trách: tại sao bữa đó ta không tỏ tình với nàng và giữ rịt nàng mãi mãi bằng một lời cầu hôn? Nhưng sẽ chẳng có sự nảy mầm nếu chàng vãi cái hạt còn non xuống đất. Cần phải kiên nhẫn chờ đợi như chàng vốn được sinh ra để chờ đợi, để làm kẻ săn đuổi tương lai. Từ buổi có nàng, chàng thấy nỗi cô đơn không còn dễ sợ nữa. Tuy nhiên, nỗi cô đơn lại nhìn chàng bằng gương mặt của cái hồ. Nỗi cô đơn xanh thằm biết cách nổi sóng, biết cách làm tấm gương soi. Rất cuộc, con người vẫn phải nhảy xuống cái hồ không đáy là nỗi cô đơn vô tận. Hành động biến mất đó phải chăng là cái chết? Một tháng sau cũng không thấy nàng trở lại. Người đàn bà không tên tuổi, không quá khứ không lý lịch kia sao bỗng nhiên lại trở thành đời sống, thành ý nghĩa của đời chàng. Giữa thời đại lý lịch chủ nghĩa này, lẽ nào một người đàn ông và một người đàn bà vừa tìm được tình yêu, cùng hướng về một mục đích lại không cần tham khảo quá khứ và lý lịch của nhau? Nhưng ở góc trái chiếc khăn tắm, nàng đã gởi lại tên mình: Êva, người đàn bà đầu tiên của nhân loại. Cần phải học cách xuất hiện và tình yêu tuyệt đối trong sáng của tổ tông loài người. Khi Adam và Êva xuất hiện trong vườn địa đàng, họ hoàn toàn không có quá khứ. Họ tìm ra tình yêu trong hiện tại và tương lai. Và từ đó, những hậu duệ của họ, những Adam phết và êva phết, bằng tình yêu sẽ lặp lại tình yêu của tổ tiên, làm một cuộc trở về nguon, trở về cái điểm đầu tiên của nhân loại khi xuất phát. Cái điểm khởi thủy ấy chính là hiện tại, chính là giây phút chàng Adam nhìn thấy nàng Êva để nhận ra mình trong mắt nhau, hút chặt vào nhau, biến thế giới nhị nguyên thành thế giới nhất nguyên, biến hai người thành một người. Từ đó, mỗi khi có người đàn ông và đàn bà nhìn thấy nhau, họ nhìn thấy hành động yêu đương của tổ tiên trong họ. Và trước phút đó, họ hoàn toàn là những kẻ xa lạ, nào đã biết gì về nhau. Trước đó, họ không hề có quá khứ. Chỉ có sự xuất hiện của tình yêu mới bắt đầu như vậy, từ không đến có, từ xa lạ vô song đến thân thuộc vô cùng. Hai đại lượng đó chỉ chuyển hóa trong một nháy mắt một cái liếc mắt khi những người khác phái nhìn thấy nhau. Trước khi nàng nhảy xuống hồ và chàng lao xuống cứu, họ là hai đại lượng chưa hề có, không hề có đối với nhau. Họ bước tới nhau không hề mang theo quá khứ của mình. Bởi vì, chàng nghĩ, chỉ có tình yêu mới là khởi thủy mà thôi. Tình yêu là nguyên tố biến không thành có, biến vô hạn thành hữu hạn và ngược lại, biến cái mơ hồ vô cực thành thế giới dễ thương và dễ ghét này. Chiều ấy, đúng là ngày mười sáu âm lịch tháng thứ ba từ khi họ nhìn thấy nhau, đi làm về chàng thấy một bọc giấy báo trong bao nilông đựng một bông hầng có thắt cái nơ đỏ. Chàng cảm động quá, quỳ xuống nhặt bông hoa được ném qua cửa sắt vào khoảng sân tí tẹo dẫn vô phòng chàng. Nhưng một mảnh giấy cuốn quanh bông hong có chữ viết của nàng: Em rất muốn được gặp anh. Tha lỗi cho em, em sợ.

Tối đó trăng rất đẹp nhưng chàng không ra bờ hồ ngồi. Chàng ở nhà với bông hồng nàng tặng. Chàng hiểu tín hiệu của hoa hồng là gì rồi. Nhưng cả tháng sau, nàng vẫn cứ không tới. Cho tới sáu tháng sau nữa thì chàng hiểu là nàng đã vĩnh việt mình bằng một bông hoa. Nếu biết địa chỉ nàng, chắc chắn chàng đã đi kiếm từ lâu. Chàng đi tha thẩn khap nơi trong thành phố như một người ngơ ngẩn kiếm tìm người đàn bà trong giắc mơ. Chàng hiểu mình đã yêu đến điên dại, đến tuyệt vọng. Hay là nàng không có thật. Tất cả chỉ là do chàng bịa ra thôi. Nàng vẫn bí mật như chính đời sống, sự sống, như chính cái vũ trụ bao bọc chúng ta. Biết đâu, nàng vẫn ở quanh chàng, bí mật quan sát cuộc đời chàng như một hành tinh cô đơn quan sát một thiên thể cô đơn khác qua cái màn bỉ mật hư vô. Tuy nhiên, đúng tối mười sáu âm lịch của tháng thứ chín kể từ khi họ thấy nhau, nàng đã tìm đến gõ cửa căn phòng đơn độc của một người đàn ông đơn độc. Nàng mặc áo dài trắng, quần trắng, đi guốc cao gót, tay dat xe đạp lặng nhìn chàng qua ánh trăng. Chàng thấy nàng cao hơn, thon thả hơn, đẹp hơn trong chiếc áo dài trắng. Thấy chàng sững sờ như mất hồn vía, nàng giục:
- Anh, em đến này. Dắt giùm xe với.
Chàng làm theo lệnh, hoàn hồn thốt ra:
- Chào em. Anh tưởng em không còn tìm anh nữa. Anh đang tuyệt vọng đây.
Họ vào phòng, dưới ánh điện, nàng càng xinh đẹp và dễ thương hơn.
- Em đẹp quá. Không hiểu rồi anh sẽ sống ra sao nếu em không trở lại. Chín tháng nay, lúc nào em cũng ở bên cạnh anh. Tự anh không nhìn thấy đó thôi. Nàng lấy bông hồng tuyệt đẹp cắm vào chiếc lục bình để trên bàn. Bông hồng boọc-đô hàm tiếu. Chàng hì hục pha nước. Họ ngồi đối diện, im lặng ngắm nhau hơn là nói. Rồi nàng kéo cái giỏ lôi ra các thứ bảo:
- Anh lấy giùm em cái đĩa. Em làm bánh bông lan đây, còn mấy trái cây này em mua ngoài chợ. Chàng cầm cái đĩa không biết sao đánh rơi xuống nền gạch bông kêu cái choang. Nàng bỏ bánh chạy lại chỗ cái dĩa vỡ, nơi chàng vẫn đứng ngây ra như tượng. Nàng bước tới, tính cúi xuống nhặt mảnh đĩa vỡ, chỉ cách chàng chừng một bàn tay. Nhưng thật bắt ngờ, chàng mở vòng tay ra ôm lấy cái eo rất tuyệt của nàng hổn hển:
- Em thân yêu.
Nàng vẫn im lặng ngó vào mắt chàng, đôi mắt nàng nhòe ướt. Nhưng chàng đã nhanh hơn cắt, đặt môi mình vào đôi môi chín đỏ của nàng. Họ hôn nhau thật lâu, thật say. Khoảnh khac này đối với họ sẽ thành mãi mãi. Có lẽ chỉ cái hôn mới đủ sức mạnh chống lại vòng quay của thời gian. Cái hôn làm nàng nghẹt thở. Nàng thì thầm trong hơi thở:
- Đừng anh. Đứt chân hết bây giờ. Buông ra để em nhặt mảnh dĩa vỡ đã.
Bấy giờ chàng mới sực nhớ là mình vừa đạp trúng một mảnh sành của cái đĩa vỡ. Nàng cúi xuống nhặt mảnh vỡ và phát hiện ra chân chàng ứa máu. Nàng hốt hoảng tìm thuốc đỏ và bông, băng lại vết thương con kiến nơi chân chàng. Cái đĩa vỡ đã làm cuộc đời họ lành lại với nhau. Chàng bồng nàng trên tay. Họ vừa hôn nhau đến bốc khói vừa tỏ tình lia lịa. Người con gái lại lặng im, như thể một lần nữa, nàng lại nhảy xuống hồ thoát khỏi bản thân mình. Suốt chín tháng nay, tình yêu đã nung đốt họ. Nhưng cả hai vẫn chưa đủ thời gian để trút đi cái y phục nặng nề của sự mặc cảm, chưa tháo được cái khẩu trang tự ái. Họ cần phải đóng vai người xa lạ, nhờ vả sự bí mật, sự tò mò không lường về nhau làm gạch nối. Tình yêu là hai nguyên tố cực kỳ xa lạ, cực kỳ khác biệt hút nhau. Chàng đặt nàng lên giường như thể cái đêm chàng vớt nàng lên khỏi đáy hồ. Nàng không biết mình đang nằm dưới đáy hồ hay nằm trên chiếc giường phục sinh nữa. Tình yêu và sự chết, hai đối cực kia vừa hòa vào nhau trong nàng. Và mãi mãi nàng luôn luôn phải được cấp cứu, được làm hô hắp nhân tạo bằng chính cái hôn của chàng. Hạnh phúc làm nàng trào nước mắt. Nàng thấy đôi môi chàng di chuyển như thời gian trên khắp người mình. Tình yêu đã làm cho nàng tìm thấy cảm giác của cái chết mà cái hồ của tử thần bữa đó không thể nào giúp nàng được. Qua cửa sổ, ánh trăng mười sáu làm trời và đất hòa vào nhau thành một khối. Tình yêu, lần đầu tiên làm cho chàng và nàng cùng được tham dự vào một cuộc tự vẫn hằng sống. Nàng thấy mình rơi lên bầu trời trong cảm giác run rẩy và bay bổng. Chính bầu trời ấy mới là chiếc hồ của nàng. Nàng chưa có thời gian để nhận ra một điều là con chim bay bằng cánh, còn con người bay bằng tình yêu. Chàng đã giúp nàng tháo bỏ cái y phục của thế gian để mặc nguyên y phục của tạo hóa. Nàng được chàng dìu vào cái cõi không thời gian và không có không gian. Dường như cả thế giới này cũng đang tham dự vào cuộc chết đuối trong nhau mà người ta gọi là hạnh phúc của họ?.
Tối thứ bảy, tôi ngồi trên võng, lặng nghe con Vương Thi, con gái tôi kể tường tận mổi tình kỳ lạ của nó, còn hơn chuyện bịa của một cuốn tiểu thuyết. Đối với con gái, tôi đã học được nghệ thuật biết nghe hơn là nghệ thuật viết và nói. Nó coi tôi như bạn và vì vậy sẵn sàng tâm sự hết mọi điều sâu kín nhất, bí mật nhất của minh. Vương Thi đã kể cho tôi không sót một chi tiết về chuyện tình của nó, mà tôi vừa trình bày với các bạn như một đoạn phim quay chậm. Tôi hỏi con gái:
- Từ khi anh ấy cứu con đến giờ đã một năm rồi nhỉ?
- Một năm hai tháng bố ạ. - Nhưng vì sao hai đứa yêu nhau đến mức ấy, đến mức cuối cùng như vợ chồng rồi mà vẫn giấu tên nhau, chưa biết nghề nghiệp cùng nguồn gốc của nhau thì bố cho là kỳ quốc quá, phi lý quá đấy.
- Chúng con vẫn quy ước như vậy. Đây không phải là trò chơi mà là một triết lý lớn của tình yêu đấy bố ạ. Tại sao người ta cứ phải đến với nhau bằng quá khứ? Con người ta được sinh ra trước khi đặt tên chứ không phải ngược lại. Trong đời, người ta có thể đổi họ đổi tên nhiều lần đều được cả, nhưng không thể đổi được chính bản thân mình. Người ta có thể thay đổi được quá khứ, bằng hiện tại và tương lai, nhưng sẽ không thể đổi được tình yêu, nếu tình yêu đó là đích thực. Chỉ cần một hành động của anh ấy khi lao xuống cứu vớt con dưới hồ, rồi những ngày sau đó đã chăm sóc giúp đỡ con như vậy, cũng đủ để con tin tưởng trao gởi cuộc đời. Anh ấy bảo cần lấy niềm tin yêu vào nhau làm quá khứ, làm tên tuổi địa chỉ.
- Khiếp nhỉ, chắc cái anh người yêu của con dạy triết hay sao mà từ khi yêu anh ta, con hay triết lý với bố quá. Bố chẳng hiểu rồi con với anh ta sẽ sinh ra những phép lạ gì nữa. Nếu quả như vậy, thì bố thua các con vì suốt cả một đời viết văn, bố cũng chẳng bịa được một tình yêu nào lý thú như vậy.
- Hồi con mới quen anh ấy, bố đã khuyên can con rất nhiều, thậm chí còn đe nẹt mắng mỏ con nữa. Con đã phải dùng cả chín tháng để suy gẫm, để quan sát, theo dõi anh ấy nhưng tuyệt đối không hỏi han một người thứ ba nào về anh ấy. Con đã yêu anh ấy không phải bằng lý trí hay trái tim mà bằng chính cái chết, bằng chính sự sống lại của đời con. Anh ấy sống rất nguyên tắc, học vấn rất cao, lấy sự hy sinh cho người khác làm niềm vui. Vậy thì anh ấy dù có tên là gì, dù có làm ông gì đi nữa với con cũng không cần thiết. Chúng con quy định khi nào làm đám cưới mới khai tên thật và nguồn gốc với nhau. Thế chừng nào các con định cưới nhau?
- Sắp rồi bố ạ. Khi ấy, con sẽ dẫn anh ấy về trình diện bố mẹ.
Ngồi lặng một lúc, đoạn Vương Thi chép miệng:
- Nhưng con đã phạm luật, con đã vô tình phát hiện ra tên tuổi, nghề nghiệp, quê quán gốc gác của anh ấy. Nhưng nếu anh ấy vẫn là ẩn số, là bí số thì còn tuyệt hơn. Tình yêu mà không còn ẩn số, không còn bí mật thì cũng không còn hấp lực phải không bố?
- Con có thể tiết lộ cho bố người yêu của con tên gì không?
- Chưa được đâu ạ. Nhưng rồi bố sẽ kinh ngạc, sẽ phục lăn anh ấy, nếu con dẫn về giới thiệu với bố mẹ.
Vương Thi ngồi im một lúc hỏi:
- Con đố bố nhá, một cộng với một bằng mấy?
- Ôi, con làm bố như con nít ấy. Có vậy mà cũng đố, một cộng với một không bằng hai thì bằng bốn à?
Con gái tôi vênh mặt lên với ánh mắt sung sướng mãn nguyện:
- Nếu vậy thì con còn đố bố làm gì. Một cộng với một bằng hai là phép tính của bộ óc, của sự tỉnh táo, của người không có tình yêu đấy bố ạ. Đối với con và anh ấy bây giờ thì phép tính đó là: một cộng với một bằng một.
- Sao kỳ vậy con. Vậy mà đòi là phép cộng à?
Con gái tôi cười:
- Hèn chi bố chưa yêu là phải. Đối với tình yêu, một cộng với một bằng một. Hai người yêu nhau cộng lại thành một người chứ còn mấy nữa cụ ơi.

Chương 22


Hai Kỷ cho người mang xe đến mời tôi đến cơ quan ông để bàn công tác. Ông ta đề nghị tôi đứng tên làm chủ biên cho tập sách viết về tiểu sử và cuộc đời của các bí thư tỉnh ủy tỉnh Sơn Giang từ năm 1930 đến nay. Ông hứa khi hoàn thành cuốn sách, tôi sẽ được khoản thù lao kha khá, đồng thời sẽ tham gia đoàn cán bộ tỉnh đi nghỉ mát ở nước ngoài. Tôi nhận lời ông Hai Kỷ. Sau câu chuyện chính, Hai Kỷ giữ tôi lại uống cà phê nói chuyện lai rai. Ông vừa bóc bao Sàigòn xanh mời tôi hút vừa hỏi:
- Lâu rồi ông có gặp thằng Trần Khuất Nguyên không?
- Không, kể từ đêm hắn quậy buổi tối ra mắt tập thơ của anh Tràng Giang đến giờ. Ngồi với nhau một lúc, Hai Kỷ bảo:
- Ba Hưng ạ, thằng Trần Khuất Nguyên đã bị địch mua đứt
Tôi trố mắt kinh ngạc:
- Địch nào?
- Địch chứ còn địch nào. Thiếu cha gì địch xung quanh chúng ta. Tôi báo ông biết là địch nó đông như rươi ấy. Nào bọn gián điệp xưa Tây còn sót lại, nào là tụi CIA do Mỹ còn gài lại khắp nơi này, nào là điệp viên của bọn bành trướng Bắc Kinh này, bọn mật vụ Tàu Tưởng xưa còn rơi rớt do Đài Bắc chỉ đạo này, bọn Pôn Pốt cũng còn chân rết quanh ta nữa đấy, bọn gián điệp Thái Lan... ấy là tôi chưa kể bọn ********* trong nước âm mưu lập hội kín hội hở để phá ta. Liệu mà ăn nói giao du đấy ông nhà văn ơi. Cũng cần phải biết giữ mồm giữ miệng nữa ông ạ. Bất cứ lúc nào cũng có một thằng địch dòm ngó, tính dụ dỗ ta. Tôi cho rằng thằng Trần Khuất Nguyên đã bị bọn ma đầu ********* mua đứt.
Tôi buột miệng:
- Nếu địch nhiều và loạn như thế thì hóa ra ngành công an của ta bất lực à? Theo tôi biết thì nhân viên ngành an ninh của ta đông vô kể, tài vô song. Thật khó tin lắm ông Hai Kỷ ạ. Lại còn chuyện thằng Trần Khuất Nguyên nữa. Địch nào lại điên tới mức bỏ tiền ra mua một thằng bốc trời, một tay Đông Kisốt ấm a ấm ớ như vậy chứ?
Hai Kỷ xạc tôi liền:
- Ông là chúa có chủ quan. Bọn nhà văn các ông ngây thơ mắt cảnh giác bỏ xừ đi ấy. Các ông cả tin vào con người vừa vừa chứ. Trong nền văn học chúng ta, tuyệt nhiên không được có cái tính người chung chung như bọn phương Tây nghe chưa. Các ông chưa học được đức tính của giai cấp cầm quyền là phải biết cách nghi ngờ, biết cách lật tẩy bộ mặt thật của những con người giả vờ giả vịt. Chúng nó cười cười thề thốt trung thành với chúng ta như sấm, nhưng hãy coi chừng, chúng thủ dao găm sau lưng đấy. Vì vậy, người cách mạng dù khi ngủ, thậm chí khi yêu cũng phải hết sức cảnh giác. Có khi thằng địch nó nấp ở trong người các ông mà các ông không biết hay giả vờ không biết.
Tôi đành phải làm bài ngoan ngoãn vâng lời:
- Ông Hai nói có lý. Nhưng tôi còn khó hiểu cái chỗ là thằng địch nó mua thằng Trần Khuất Nguyên, tức nhiên là nó phải mua bằng tiền?
- Dĩ nhiên.
- Tôi hoàn toàn không bênh thằng Nguyên đâu, nhưng tôi biết hắn nghèo rớt cục mùng tơi. Đến xe đạp hắn còn không có mà đi nữa là. Chả lẽ thằng địch nó không giúp hắn mua một cái xe đạp loại thường thường như Hữu Nghị chẳng hạn để hắn đi hoạt động cho nhanh à?
- Ôi, tụi nó đóng kịch tài lắm ông ơi. Với lại cái thằng địch bây giờ nó cũng cáo lắm. Nó biết người biết của lắm, giá trị bằng nào thì nó trả đúng bằng ấy thôi, không hơn không kém một xu nhá. Như cái thằng Trần Khuất Nguyên này, thằng địch nó chỉ cần bỏ ra vài ly bia, dăm bịch đậu phộng, mấy điếu thuốc ba số là mua được liền. Nhưng ông đừng tưởng tụi nó mua thằng này bằng cái giá rẻ như vậy. Nó mua thằng Nguyên bằng những lời khen. Rằng ông thi sĩ Trần Khuất Nguyên bị chế độ độc tài vùi dập tài năng. Rằng ông là thiên tài, nếu ở phương Tây, giải Nô-ben văn chương là cái chắc. Rằng hậu thế sẽ đánh giá lại ông chính xác như từng đánh giá lại Nguyễn Trãi, Nguyễn Du và Cao Bá Quát. Lúc ấy, ông mà không bằng cụ Nguyễn Du, tụi tôi cứ xin đi đầu xuống đất. Đấy là cách nó mua thằng này hay nhất ông ơi. Mà tâm lý bọn nhà văn các ông thì suốt đời chỉ có thiếu những lời khen mà thôi.
Tôi im lặng như một linh hồn chắp tay trước tòa phán xét cuối cùng. Hai Kỷ hút một hơi thuốc dài rồi nói:
- Ông không tin thằng Trần Khuất Nguyên bị địch mua thì bằng chứng đây. Bên công an văn hóa có gởi sang tỉnh ủy hồ sơ về thằng này sau khi hắn bị khai trừ đảng. Họ đang đề nghị bắt hắn nhưng thường vụ còn do dự. Tôi chỉ xin rút mấy tờ nhỏ nhất trong hồ sơ mang bí số vụ án Z5. Xin ông giữ bí mật giùm cho, Z5 là bí số của Trần Khuất Nguyên do cơ quan an ninh đặt. Đây, tôi cho xem. Nếu ông hở chuyện này ra là cả hai ta đều tiêu đấy nghe chưa. Tụi nó đánh hơi thấy ta bám đuôi là bốc hơi liền, có trời chộp lại. Hai Kỷ rút từ trong tủ ra một cái cặp bìa cứng khá dày, lấy mấy tờ giấy đánh máy mang kỷ hiệu Z5 110 đưa cho tôi. Tôi cầm lên, đeo kính cẩn thận lại rồi đọc:
Ngày... tháng... năm... hồi... giờ... Trinh sát Ql từ sở thông tin văn hóa báo: suốt hai tuần nay, không thấy Z5 nói câu gì ở cơ quan. Cần phải đặt câu hỏi vì sao Z5 như cái bóng không hồn, không nói, không cười, không tụ họp. âm mưu gì đây? Ngày... hồi... giờ... Cơ sở của T18 báo: Z5 đi theo hai thương binh (của ta) vào một quán bia bên đường Trần Hưng Đạo. Ba người uống bia bốn mươi lăm phút thì Z5 đọc thơ, loại thơ chưa duyệt. Cơ sở nghe tiếng đực tiếng cái nên không biết thơ này ********* nhiều hay ********* ít. Z5 đọc xong ba bài thì đám ăn mày, đám bụi đời ngoài đường tấp vào nghe rất say mê. Sau khi họp giao ban, ban chuyên án đặt vấn đề cần tìm gấp xem thơ đó là thơ gì, phải chép cho được, thơ gì mà đọc ra lại làm mê bọn bụi đời và ăn mày. Loại thơ đó chắc chắn là thơ xấu. Ngày... hồi... giờ... Trinh sát B 22 báo: Z5 đi theo một cán bộ hưu trí tới nhà tên Hà Văn Nội là thương phế binh ngụy bị cụt giò hồi đánh nhau với ta ở Quảng Trị. Tên Nội dù cụt giò, ban ngày vẫn đi đạp xích lô, đêm nghỉ. Vợ Nội là Hẹn bán vé số, có năm con. Z5 vô nhà tên này một lúc thì thấy ngồi trên cái xích lô của Nội đạp đi. Z5 đạp đến i 5 phút mới quen. Trinh sát theo tiếp, sau khi điều tra được biết là Z5 mướn xích lô của Hà Văn Nội để đạp ban đêm, giá cả thuê mướn ra sao chưa được biết. B 22 theo sát Z5 để coi có đạp xích lô thật không. Z5 chở khách thật. Sau khi giao ban, ban chuyên án đặt vấn đề: Z5 là cán bộ, là nhà thơ, là thương binh cách mạng, lại đi mướn xích lô của một tên thương phế binh ngụy để đạp kiếm tiền. Như vậy Z5 đã mắc tội không phân biệt địch ta, đánh đồng thương binh cách mạng với thương binh ngụy. Tội thứ hai của Z5 là bêu xấu chế độ Ngày... hồi... giờ... Cơ sở của T18 báo: Z5 và Hà Văn Nội, thương phế binh cụt giò, đi nạng vào quán cà phê Ướt Mi. Z5 uống cà phê đen, Nội xài cà phê đá, hút thuốc Khánh Hội. Z5 và Nội nói với nhau rất bé, cơ cở không nghe rõ. Chắc hai bên bàn điều gì nguy hiểm lắm. Gần một tiếng đồng hờ, Z5 đang ngồi im lặng tự nhiên ứa nước mắt. Họp giao ban đưa ra vấn đề: Z5 thương binh ta, lại đi khóc với một tên thương phế binh ngụy. Bằng hành động này, hoặc là Z5 điên, hoặc là có ý làm nhục cách mạng. Sao lại khóc với địch nhỉ? Ngày... hồi... giờ... Trinh sát báo cáo: Z5 đến câu lạc bộ những người kháng chiến cũ và câu lạc bộ hưu trí, hai đơn vị sát nhau, chung một khuôn viên, chung một hội truờng. Người ngồi nghe Z5 nói chuyện và đọc thơ đông nghịt. Thành phần đi nghe: cán bộ hưu trí, thương bệnh binh (của ta), bộ đội xuất ngũ, sinh viên học sinh, đàn bà con gái chiếm đến một phần tư khán giả. Z5 được vỗ tay nhiệt liệt. Z5 đọc và nói rất to, vẻ hung hăng, không biết kiêng nể ai cả. Chủ đề cuộc nói chuyện đọc thơ mang tên: đừng quên cuộc kháng chiến trong ba tiếng đồng hồ, trinh sát có thu băng. Toàn phòng đã nghe cuộn băng này, thơ và nói nhưng chưa quy thành ********* được. Tuy nhiên ta vẫn có cớ để bắt lỗi Z5: có đọc những bài thơ mới viết chưa được duyệt, chưa được in. Đọc thơ tình đến 5 bài toàn kêu gợi yêu đương nhăng nhít. Giữa lúc ta đang gian khổ xây dựng chủ nghĩa xã hội, Z5 lại đi hô hào chuyện trai gái giữa đám đông. Một kiểu chiến tranh tâm lý đánh lạc hướng quần chúng, xui mọi người lao vào chuyện mây mưa chim chuột mà xao nhãng công tác cách mạng. Ngày... hồi... giờ... Các cơ sở của T18 ở Hội văn nghệ, ở báo văn nghệ tỉnh báo: Z5 hay ra bờ hồ ngồi nhìn dông dài có khi ba bốn tiếng đồng hồ. Z5 thì thầm nói một mình như thể gọi vô tuyến điện thoại cho ai đó. Z5 tự đọc thơ cho mình nghe. Có khi Z5 khóc gọi tên bạn bè đã hy sinh trong rừng. Cần phải điều tra xem Z5 có âm mưu gì không? Có phải Z5 giả vờ làm ra vẻ ấm ớ, mát giây để đánh lừa ta? Về chuyện hay chảy nước mắt của Z5 cần phải xem xem có là hành động chiến tranh tâm lý? Giữa cuộc sống tốt đẹp này sao lại khóc. Vu cáo hay là ý đồ gì đây? Ngày... hồi... giờ... Trinh sát X3 báo cáo: Z5 viết ngoài cửa nhà mình là đi vắng, nhưng vẫn cứ một mình ở trong nhà. Suốt một năm trời Z5 đều chơi trò treo đầu dê bán thịt chó như vậy. Họp giao ban, đưa vấn đề: tại sao Z5 lại phải lừa bạn bè như vậy? Z5 làm điều gì trong nhà? Z5 ở trong đó có ai? Trinh sát có mở cửa nhà Z5 vào khám xét khi đương sự ở cơ quan, nhưng chưa tìm ra bằng chứng gì khả nghi. Ngày... hồi... giờ... Trinh sát Ql báo cáo: Z5 làm đơn kiện ban giám đốc sở văn hóa thông tin về cái gọi là tội tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa, tội hủ hóa và tội trù dập cấp dưới. Z5 kiện lên Viện kiểm sát tỉnh và Viện kiểm sát tối cao. Tội của Z5: phanh phui bí mật của tỉnh ra ngoài khi chưa được phép. Ngày... hồi... giờ... Một cơ sở của T18 vốn là bạn thân của Z5 đã bí mật thu băng được cuộc nói chuyện của Z5 và cơ sở ngoài công viên. Băng ghi âm này ban chuyên án đang giữ. Trong câu chuyện với bạn mà Z5 không ngờ được đấy là tai mắt của công an, Z5 ca thán xã hội ta bất công, cán bộ tha hóa. Z5 còn nói một câu rất *********: Nếu chúng ta cứ đẩy cuộc sống xuống vực như thế này thì có tội lớn với hàng triệu người đã hy sinh. Chúng ta đang phản bội xương máu của họ. Một câu châm chọc, dạy đời, nói kháy xã hội tốt đẹp của chúng ta cần lưu ý mà Z5 đã nói: Chúng ta (ám chỉ chế độ) cần phải học cách tin yêu con người. Không thể lãnh đạo đất nước nếu cứ nghi ngờ mọi công dân là địch cả.
Tôi rùng mình, tuy vẫn làm ra vẻ bình thản trước ông Hai Kỷ. Nếu mình tỏ ra sợ hãi, Hai Kỷ sẽ tự hỏi có tật giật mình. Đừng có đùa với quyền lực. Đó là kinh nghiệm xương máu tôi đã rút ra từ mấy chục năm nay. Tôi trao lại cho ông Hai Kỷ mấy tờ ghi chép trên rút từ hồ sơ vụ án Trần Khuất Nguyên. Hai Kỷ - Ba Hưng thấy chưa? Mọi hành vi của văn nghệ sĩ các ông không có gì qua mặt được công an đâu. Bên công an họ đề nghị bắt Trần Khuất Nguyên nhưng đồng chí Tràng Giang bảo thôi, khoan đã. Vì đồng chí bí thư tỉnh ủy vừa ra Hà nội họp, có gặp ông Chín Quang là cán bộ lãnh đạo văn hóa của trung ương. Ông Chín Quang hỏi bí thư tỉnh ủy rằng tỉnh Sơn Giang làm gì mà căng với thằng Trần Khuất Nguyên thế? Nó sai thì bảo cho nó sửa chứ, sao lại khai trừ đảng người ta? Rằng nó cũng kháng chiến, cũng thương binh, có đóng góp cho nền thơ, mới viết vài bài vớ va vớ vẩn vài câu nói có vẻ bất mãn đã chơi nó như quân hằn quân thù vậy. Rồi ông Chín Quang còn đai thêm với anh Tràng Giang nhà mình thế này chứ: các ông đối xử với người của chính mình còn nhẫn tâm như vậy, thì sao có thể thuyết phục được quần chúng về tinh thần nhân đạo cộng sản. Do đó, đồng chí Tràng Giang bảo không cần bắt hắn làm gì, bắt mang tiếng. Cái thằng nhà thơ ấy bị tâm thần, cứ nói sở y tế chữa giùm hắn một thời gian. Tôi hiểu, bí thư tỉnh ủy đã phán thế, cầm bằng số phận Trần Khuất Nguyên đã được định đoạt. Tràng Giang, một người sâu sắc và kỹ tính, lại nhớ và thù dai, chuyện gì cũng phải được sòng phẳng không trước thì sau. Nên câu hỏi phạm thượng, thái độ dạy dỗ cấp trên, ý định chơi xỏ làm cấp trên đuối lý phải tịt ngòi của Trần Khuất Nguyên tối phát hành tập thơ Đêm mặt trời, quả tình như một cái tát vào mặt bí thư tỉnh ủy. Mối thù đó ông ta vẫn cứ ghim lại đó, coi như tạm thời lờ hắn đi. Vì nếu ông trừng phạt hắn ngay, thiên hạ sẽ cười vào mũi rằng đồng chí Tràng Giang chấp vặt, đánh ai không đánh, đi đánh cái thằng tôm tép, cái thằng phổi bò dám uống *******. Cho nên, cao tay là ông cứ để cho mày nhởn nhơ một thời gian con ạ. Sau đó, ông mới dạy cho mày cái giá hỗn láo với bí thư tỉnh ủy đắt như thế nào. Lúc đó, đến thánh cũng không thể ngờ được là đồng chí bí thư tỉnh ủy trả thù tên oắt con về tội phạm thượng Đêm mặt trời, vụ thằng Trần Khuất Nguyên dám chất vấn ông về chuyện cán bộ cao cấp trong tỉnh ai là con người mới xã hội chủ nghĩa.
Tôi toan xin phép ông Hai Kỷ ra về. Nhưng ông giữ lại nói tiếp:
- Ba Hưng ạ, bắt thì dễ nhưng thả ra mới khó. Đã bắt rồi có oan cũng ít ra phải ngồi tù vài ba năm, nếu thả ra nói vô tội thì miệng đời nó cười cho, rằng chúng ta bắt nhầm, bắt sai hả? Tôi nói vậy không phải để đe dọa ông đâu, mà để ông giữ mồm giữ miệng, giữ bút giữ mực, vì cái nghề của các ông nó bạc lắm. Một li nó đi một dặm ông ạ, bút có khi chửa kịp sa mà gà đã chết rồi.
Tôi lễ phép:
- Cám ơn ông Hai dạy bảo.
Hai Kỷ làm nghiêm mặt hỏi tôi:
- Ông Ba Hưng nghĩ thế nào về việc con gái ông hiện nay?
Tôi ngạc nhiên:
- Việc gì vậy ông Hai?
- Thôi, ông vờ vịt với tôi làm gì. Văn Nghệ sĩ các ông lúc chó nào cũng chỉ coi cuộc đời là một cái sân khấu. Thật tình tôi không biết. Cái vẻ yêu đương của con Vương Thi nhà ông hiện nay ai cũng biết. Vậy mà ông là cha nó mà không biết thì hơi kỳ.
- Tôi chỉ biết cháu hiện nay có người yêu, nhưng còn giấu tên chưa chịu khai trình với gia đình.

Hai Kỷ cười ruồi:
- Nếu vậy tôi thông báo luôn để ông biết nhá. Con Vương Thi nhà ông đang yêu thằng ********* Trần Khuất Nguyên đấy.
Tôi tái mét mặt, sợ hãi như thể vừa nghe tin con gái mình bị bắt vậy. Tôi kêu:
- Trời ơi, không có lẽ. Hai Kỷ đứng lên, mở tủ lục tập hồ sơ Z5 lúc nãy, lôi ra một phong bì ảnh rồi rút ra một tấm đưa tôi:
- Mời ông coi đứa con gái trong ảnh đang đi bên thằng Trần Khuất Nguyên này có phải là con Vương Thi nhà ông không? Tôi tối sầm cả mặt lại. Trời đang sập trên đầu tôi, đất đang lún dưới chân tôi. Tấm ảnh chụp chính diện con gái tôi đang cầm tay Trần Khuất Nguyên đi trên đường. Nhìn gương mặt hai đứa tươi như hoa mà tôi rầu đến méo cả mặt. Thì ra cái anh chàng vô danh hay ho mà con gái tôi đã kể, chính là tay nhà thơ đã bị cấm viết và chắc chắn sẽ bị nhốt này đây. Ôi, sao số phận cứ chơi khăm tôi hoài vậy. Dù rằng trong thâm tâm, tôi cảm phục Trần Khuất Nguyên thật, nhưng nếu để con gái tôi yêu và lấy hắn thì quả là tai họa. Một con người như Trần Khuất Nguyên không bao giờ được sống bình yên cả. Tôi trả tấm ảnh cho Hai Kỷ. Ông ta tình cảm:
- Vì ông với tôi là bạn bè, chứ không tôi xía vào chuyện gia đình ông làm gì. Ông hãy về dùng quyền làm cha ngăn cản nó đừng yêu cái thằng chống đảng ấy nữa.
Tôi từ biệt Hai Kỷ ra về. Xe của ông chở tôi tới cổng chung cư. Tôi xuống xe, lê bước với một tâm trạng của một người đang đi về phía trại học tập cải tạo. Tôi đang ngồi làm công tác chính trị với con gái thì vợ tôi từ cơ quan về. Lúc ấy là chín giờ tối. Ruộng đi xồng xộc vào căn trong, con gái chào không thưa, tôi hỏi cũng không nói. Đoạn bà ấy bước ra gian ngoài, ngồi đối diện với bố con tôi:
- Bố con nhà ông đang xầm xì bàn mưu tính kế gì đó?
Tôi bực quá gắt:
- Bà hay nói kiểu lãnh đạo với tôi quen mất rồi, có con gái lớn ngồi đây cũng phải biết nương nhẹ mềm mỏng một chết chứ.
Ruộng vẫn giọng kẻ cả:
- Ông đừng có mị dân. Nhà này có phép tắc chứ không có kiểu theo đuôi quần chúng vậy đâu nhé.
Tôi im lặng giả câm giả điếc. Cãi nhau với bà ấy chỉ có lỗ, thà cãi nhau với đầu gối còn hơn. Bà ấy nóng tính, suốt ba ngày nay gây gổ. Chung quy cũng chỉ tại chuyện yêu đương của con Vương Thi với thằng Trần Khuất Nguyên thôi. Hôm trước, con gái tôi dẫn Trần Khuất Nguyên về trình diện bố mẹ. Trần Khuất Nguyên thấy tôi, cu cậu ngạc nhiên đến lác mắt. Còn Vương Thi có bao giờ khoe với ai bố nó là nhà văn Trần Hưng, huống hồ với thần tượng thơ này thì văn chương của tôi chỉ làm cho nó thêm xấu hổ. Vương Thi tưởng tôi chưa biết tình nhân của nó là ai bèn lắc xắc giới thiệu. Tôi bảo nó chúng tôi quen nhau khi nó còn đi chập chững. Nó cũng ngạc nhiên đến dài mỏ ra không kém gì Trần Khuất Nguyên. Bữa đó, Trần Khuất Nguyên cực kỳ lễ phép, cứ một điều thưa bác, hai điều thưa bác. Hai đứa trình bày nguyện vọng xin phép bố mẹ cho chúng được lấy nhau. Tôi nghĩ bụng ngày xưa tôi đã bị tổ chức cấm yêu, cấm lấy Oanh để cuối cùng lấy Ruộng bao nhiêu năm sinh ra bi kịch cho tất cả. Giờ đây lẽ nào tôi lại cấm chúng yêu nhau, lấy nhau. Nhưng lời khuyên của Hai Kỷ và nỗi sợ trong tôi lớn hơn những ý nghĩ chân chính đó. Ruộng nghe con gái trình bày xong bèn hỏi:
- Có phải Trần Khuất Nguyên là nhà thơ không?
Trần Khuất Nguyên dạ lễ phép. Vương Thi phụ họa:
- Anh ấy là nhà thơ tài nhất trong lứa ba mươi bốn mươi đấy mẹ ạ. Anh ấy từng đi bộ đội chống Mỹ và là thương binh đấy ạ.
Ruộng gạt phắt, không nể nang gì người yêu của con:
- Biết rồi, cô khỏi giới thiệu. Ai thì tôi đồng ý chứ nhà thơ thì xin kiếu. Trong nhà tôi có một ông nhà văn là đủ khổ lắm rồi, cô còn tính rước thêm ông nhà thơ về làm gì nữa.
Vương Thi sửng cồ với mẹ. Hai mẹ con cãi vã nhau om xòm khiến tôi và Trần Khuất Nguyên phải can gián. Sau đó, Nguyên xin phêp ra về với một thái độ vẫn hết sức mềm mỏng, lễ phép. Vương Thi cũng bỏ đi luôn. Tôi nghĩ có lẽ con gái sẽ không về nhà nữa. Nhưng sau ba hôm, tối nay, cháu mang về cho bố mẹ bức thư của Trần Khuất Nguyên. Anh ta trình bày tình cảm của anh ta với con gái tôi một cách từ tốn lễ độ. Rằng vì không còn cha mẹ, anh em ruột lại ở ngoài Bắc, một lần nữa anh xin chúng tôi kết hôn, được làm hôn thú với Vương Thi. Khi chúng tôi đang bàn luận về bức thư này thì mẹ cháu về. Ruộng ngồi một lúc mới nói, lần này thì nhẹ nhàng hơn:
- Vương Thi, mẹ muốn nói chuyện với con.
Tôi toan đứng lên: Nếu bà muốn nói chuyện riêng với con thì để tôi đi.
- Xin ông cứ ngồi đó cho tôi nhờ.
Tôi ngồi lại, thu lu như ông bình vôi trên võng. Vương Thi tay chống cằm, mặt nhìn ra cửa, chân bắt chéo chữ ngũ. Ruộng vào phần mở bài:
- Ai đẻ ra con, Vương Thi?
Con gái lý sự lại:
- Con có yêu cầu bố mẹ đẻ con ra đâu. Lúc nào mẹ cũng hay nói cái giọng ấy. Làm như con được ra đời thì sung sướng lắm ấy.
- Ơi hay, chị nói hay nhỉ. Mang nặng đẻ đau, nuôi lớn cho ăn học nên người, trơn lông đỏ da rồi nói hỗn với mẹ hả?
- Con không hỗn. Tự mẹ mất lịch sự. Cái hôm con dẫn anh Nguyên về, mẹ làm con nhục nhã quá. May mà anh ấy hiểu đời thông cảm, như người khác lại không cười vào mũi con bảo rằng mẹ em sao làm phó giám đốc trường đảng gì mà thiếu văn hóa thế.
- Vâng, dù thiếu văn hóa tôi cũng đẻ ra chị. Mẹ bảo con này: không ai thương con bằng mẹ đâu. Đời mẹ đã không có hạnh phúc nên mẹ chỉ còn trông mong vào hạnh phúc của con thôi.
- Thế thì hiện nay con rất hạnh phúc. Chính ra mẹ phải mừng cho con có được người yêu là anh Trần Khuất Nguyên. Đằng này, khi con dẫn anh ấy về nhà giới thiệu, dù mẹ không bằng lòng anh ấy đi chăng nữa, mẹ cũng phải cần ăn nói cho ngọt nhạt, chứ không có cái kiểu mang té tát vào mặt người ta như vậy Tại sao mẹ lại không chấp nhận cho chúng con lấy nhau?
Ruộng hỏi lại con gái:
- Con có biết anh ta năm ngoái vừa bị khai trừ đảng, vừa bị cách chức không?
- Con biết.
- Con có biết Nguyên đã có một đời vợ, có một đứa con, bị vợ chê bỏ đi sống với người khác không?
- Con biết.
- Con có biết hiện nay Nguyên đang bị công an theo dõi ráo riết, bị cấm in thơ, in sách không?
- Con biết.
- Con có biết suốt một tháng trời, tối nào Nguyên cũng phải đi đạp xích lô để kiếm sống không?
- Con biết.
- Con có biết anh ta là tên nghèo mạt, khố rách áo ôm không?
- Không, mẹ nhầm đấy. Anh ấy rất giàu có, gia tài của anh ấy lớn hơn tất cả mọi người ở đây. Mẹ đánh giá con người theo kiểu thực dụng, kiểu Mỹ mà mẹ vẫn lên án trong bài giảng đấy. Trần Khuất Nguyên là người có nhân cách, một tâm hồn rất đẹp, một đức tính vị tha quên mình. Cái quan trọng là thơ của anh ấy chính là gia tài vô giá mà lịch sử văn học sau này sẽ đánh giá công bằng hơn. Anh ấy còn một đức tính nữa mà ngày nay nhiều người hoàn toàn không có: ấy là lòng chân thành, ghét mọi sự dối trá.
Ruộng nói kháy:
- Vâng, khi chị đã yêu thì xấu hóa ra tốt, nghèo hóa ra giàu sụ, chống đảng thành ra nhà cách mạng.
Vương Thi thách thức:
- Thì đã sao nào. Con yêu và con cho bồ hòn ngọt, trái ấu tròn đấy.
Ruộng hòa dịu:
- Con đừng có bướng. Mẹ đẻ con ra mẹ biết tính con lầm Vương Thi. Con chả chịu nghe ai rồi đời con khổ tàn mạt cho xem. Khắp cả tỉnh này, ai người ta cũng bảo Trần Khuất Nguyên là thằng hâm, là đứa mát giây. Bất cứ chuyện gì nó cũng xông vào, lúc nào cũng sôi sùng sục, đọc thơ lên là chảy cả nước mắt hệt như hề vậy. Nó lại chẳng biết sợ ai, nay kiện người này, mai tố kẻ khác. lúc nào cũng tìm cách nói hành nói tỏi lãnh đạo, làm thơ châm chích chế độ tốt đẹp của chúng ta. Con hãy nhìn vào gương xem, con đẹp đẽ xinh tươi như thế, thiếu gì đứa mê mà đi lấy cái thằng chống đảng ấy.
Vương Thi nghênh mặt lên, đanh đá:
- Mẹ đừng có xúc phạm đến người yêu của con nghe chưa. Cái thời gì mà điên đảo, người tốt bị gọi là xấu, người tỉnh táo bị cho là hâm, người cách mạng chân chính bị vu là *********. Mẹ ạ, mẹ sống trong cái thế giới dối trá lừa lọc quen rồi, mẹ làm sao hiểu nổi một con người trung thực như anh Trần Khuất Nguyên.
Ruộng lấy quyền làm mẹ trấn áp:
- Láo, mày bảo ai sống trong dối trá. ừ, chính sự dối trá ấy đẻ ra mày đấy đồ con gái chưởi mẹ ạ. Tao cấm mày lấy thằng chống đảng ấy đấy. Tình yêu tình ghét gì, hôn nhân hôn nhiếc gì cũng phải có lãnh đạo, có tổ chức nghe chưa? Nhất là mày lại là con gái của một nữ tỉnh ủy viên khóa tới.
Vương Thi hăng lên:
- A nhưng mà mẹ cấm được nổi con không? Nên nhớ rằng con đã sống tự lập cả ba năm nay rồi nhá. Trái tim của con, con muốn tặng ai mặc con, mẹ không có quyền cấm. Con cứ yêu, con cứ lấy anh ấy đấy mẹ làm gì được con nào?
Ruộng nổi cơn tam bành:
- Nếu không có ****** ngồi đây, tao đã đập cho mày một trận. Tao nói lời cuối cùng: một là mày từ bỏ nó, hai là mày từ bỏ tao.
- Con chả từ bỏ ai cả. Mẹ vẫn cứ là mẹ con và anh ấy sẽ vẫn là chồng con.
Ruộng đứng lên:
- Tao thách mày làm được hôn thú đấy.
Vương Thi cũng quyết liệt:
- Chúng con cũng cóc cần cả hôn thú. Trai chưa vợ, gái chưa chồng yêu nhau, ở với nhau ai bắt mà sợ.
Ruộng đe:
- Tao sẽ có cách làm cho thằng Trần Khuất Nguyên vào tù.
Vương Thi òa lên:
- ối trời ơi, sao mẹ lại ác thế. Mẹ giết con đi thì hơn này. Bố ơi, sao bố ngồi im vậy? Bố không biết thương con à?
Tôi can gián hai mẹ con, vỗ về an ủi Vương Thi. Nhưng Ruộng quát:
- Thôi đi, ông đừng có mị dân theo đuôi quần chúng như vậy. Còn con bất trị kia cút ngay. Tôi giữ tay con gái lại, nhưng nó đã chạy vụt ra cửa, vừa nói vừa sụt sịt:
- Vĩnh biệt bố mẹ.
Tôi đuổi theo con nhưng nó đã chạy vào đêm tối.

Chương 23

Trời ơi, ai đập cửa nhà tôi mà dữ quá? Chiến tranh hạt nhân hay sao hở các vị? Tôi đang nhặt rau muống để xào ăn bữa trưa, bèn bỏ dở chạy ra cửa. Tưởng ai, té ra là ông Hai Giỡn. Hai Giỡn mặt thắt thần, tóc tai bờm xơm không chải, áo quần nhầu nát y hệt vừa từ trận địa bò về báo tin đại bại vậy. Ông vồ lấy tôi thở hổn hển:
- Mặc đồ vô Ba Hưng, nguy quá rồi.
Chân tay tôi cuống quít, hồn vía rụng rời run rẩy:
- Gì vậy ông Hai? Đảo chính hay bạo loạn?
- Không, con Vương Thi nhà ông bị cấp cứu. Bọn tôi vừa khiêng cháu vào bệnh viện. Họ đang truyền huyết thanh cho cháu.
Tôi gào lên như thể mụ nhà quê mất gà:
- Trời ơi, con tôi làm sao vậy ông Hai? Khổ chưa là cái đời tôi
- Mặc đồ gấp, xuống tôi chở đi bằng hon-đa. Chuyện dài, rồi sẽ biết dần.
Tôi mặc quần áo. Hai Giỡn giục như giục tà:
- Rùa ơi, việc nước sôi lửa bỏng còn dềnh dàng.
Tôi im thin thít như thịt đông mới nấu, ngồi trên xe để Hai Giỡn chở tới bệnh viện tỉnh. Hai Giỡn dẫn tôi vào phòng cấp cứu, nơi con gái tôi đang nằm. Mặt Vương Thi tái nhợt như mặt người chết, mắt nhắm nghiền, đang được truyền huyết thanh. Một bà bác sĩ đang loay hoay quanh đầu và ngực nó. Tim tôi như đứng lại, ruột gan lộn ngược cả lên. Tôi hỏi chị y tá đứng gần:
- Cháu có sao không hở chị?
- Lúc nãy suýt nữa bị đứng tim. Giờ thì đỡ rồi. Bị xúc động mạnh quá trụy tim, đang sợ chảy máu não. Bác là cha cô ta hả?
Tôi gật đầu. Tôi thầm kêu: - cầu Chúa hay Phật thánh gì cũng được cho con tôi qua khỏi. Bình thường thì người ta duy vật, coi trời còn thua cái tăm. Nhưng khi có hoạn nạn nguy cấp, mở miệng ra ai cũng kêu trời, bụng còn khấn vái lai rai, cầu nguyện các vị mà lúc khỏe mạnh ta thường phủ nhận, thường cho là bịa đặt láo khoét. Hóa ra, khi tuyệt vọng, con người còn phải bám víu, phải nương tựa vào ngay cả những cái không có thật. Hai Giỡn kéo tôi ra chỗ vang dặn:
- Bây giờ ông túc trực với cháu nhá. Có cần thuốc gì mắc cũng cứ chi nhá, đã có anh em chúng tôi hỗ trợ. Còn bây giờ tôi phải đến chỗ tang gia xem anh em khâm liệm chưa?
Tôi kinh ngạc:
- Ai chết mà ông thất thần vậy chứ? Vậy ra ông chưa biết gì cái điều cả thành phố này đã biết ư?
- Chưa.
- Im đi tôi kể cho nghe.
Hai Giỡn kéo tôi ra ngoài thềm, hai chúng tôi cùng ngồi xuống, ông kể:
- Sáng sớm hôm nay, khi tôi đang san tổ ong mật làm đôi thì con Vương Thi nhà ông tới. Nó hốt hoảng báo rằng Bác Hai ơi, nhờ bác đi với cháu được không?. Tôi hỏi có chuyện gì vậy? Nó buồn khổ lắm, khóí òa lên nói: Trưa hôm qua, có người tìm cháu cho hay anh Trần Khuất Nguyên báo anh ấy bị người ta lừa. Ngươi ta bảo chở anh ấy đi khám bệnh ở sở y tế rồi đưa tuột lên nhốt vào nhà thương điên. Họ bảo anh Nguyên bị tâm thần nặng cần chữa trị. Cháu bèn đi xe cấp tốc lên bệnh viện tâm thần thăm anh ấy, nhưng người ta hỏi giấy không cho vào. Cháu nằn nì mãi họ bảo cháu là gì của Trần Khuất Nguyên, cháu bảo là người yêu. Họ bảo người yêu chưa có tiêu chuẩn vào thăm. Cháu nói là vợ, họ hỏi hôn thú đâu. Cháu phải về trường cháu xin giấy giới thiệu vô thăm anh ấy, nhưng lên tới cổng chờ từ bảy giờ tối tới khuya họ vẫn không giải quyết. Họ bảo giấy không hợp lệ, phải có giấy của phường kèm hộ khẩu hai bên. Cho nên sáng sớm nay, cháu về nhờ bác đây bác Hai ạ, vì cháu biết bác rất quý anh Nguyên. Đấy con Vương Thi kể cho tôi như vậy. Tôi hoảng quá, vì biết Nguyên không hề bị tâm thần hay triệu chứng của bệnh này. Chẳng qua là vì họ ghét cái thằng sống quá trung thực, không biết sợ cường quyền, không chịu được dối trá lừa lọc. Tôi bèn chở Vương Thi tới nhà bác Tám Căn chủ nhiệm câu lạc bộ những người kháng chiến cũ và chủ nhiệm câu lạc bộ hưu trí. Như ông biết bác Tám Căn năm nay bảy mươi lăm tuổi, từng là bí thư đầu tiên của tỉnh ta. Bác Tám lại rất thán phục tài thơ và bản lãnh của Nguyên. Chúng tôi điện cho anh Bé Năm trưởng phòng thương binh của sở thương binh xã hội, một người rất quý trọng Nguyên, rồi bàn bạc với nhau. Chúng tôi làm ba bốn giấy giới thiệu, đến nhà thương điên thăm Nguyên. Chúng tôi lấy xe con chở bác Tám Căn, anh Bé Năm, tôi và Vương Thi phóng về nhà thương điên gấp. Xe chúng tôi qua cửa bệnh viện dễ dàng, tới thẳng phòng tay giám đốc. Nhưng giám đốc bệnh viện không có nhà. Phó giám đốc cũng không có nên chẳng ai dám tiếp chúng tôi. Chúng tôi chờ mãi thì có một ông ngái ngủ ra, xưng là quyền phó giám đốc, hỏi các đồng chí tới có chuyện gì. Chúng tôi báo rằng chúng tôi là đơn vị anh Trần Khuất Nguyên lên thăm anh ấy và hỏi vì sao anh Nguyên rất tỉnh táo, rất bình thường đột nhiên lại bị nhốt vào nhà thương điên? Tay quyền phó giám đốc ỡm ờ trả lời như cốt để cho chúng tôi chán quá mà bỏ đi. Nhưng sau đó, tay phó giám đốc tới báo rất tỉnh queo là Trần Khuất Nguyên đã chết đêm qua. Hiện Nguyên đang nằm trong nhà xác chờ cơ quan chủ quản hay gia đình tới nhận. Tôi hỏi nguyên nhân vì sao Nguyên chết, anh ta trả lời là Trần Khuất Nguyên bị những người điên khác hành hung, bóp cổ cho tới chết. Chúng tôi thất kinh không tin được là sự thật. Nhưng khi anh ta dẫn chúng tôi tới nhà xác, quả thật Trần Khuất Nguyên, một nhà thơ tài ba, một người tốt đẹp của chúng ta chỉ còn là cái xác không hồn. Bác Tám Căn khóc òa lên như con nít. Anh Bé Năm nguyền rủa bọn sát nhân, đòi ban bỏ ban giám đốc bệnh viện. Tôi mất hồn vía, cứ ngây ra nhìn cảnh Vương Thi lặng ôm xác Trần Khuất Nguyên vào lòng cho đến khi cháu ngất đi tưởng hết thở. Tôi phải đưa Vương Thi đi bệnh viện cấp cứu gấp. Còn bác Tám Căn và anh Bé Năm ở lại coi xác Trần Khuất Nguyên. Tôi vừa gọi điện thoại lên thì người ta cho biết, xác của Trần Khuất Nguyên sau khi lập biên bản với đầy đủ hồ sơ đã được chở về câu lạc bộ những người kháng chiến cũ. Tôi nghe anh Bé Năm thông báo sẽ khâm liệm trưa nay, để hai đêm một ngày cho anh em phúng điếu. Sáng ngày mốt sẽ đưa đám Nguyên sớm. Đấy, chuyện kinh khủng và đau thương như vậy đó ông Ba Hưng ơi. Có trời đất nào như ở tỉnh Sơn Giang này không? Sau này, tôi có hỏi cặn kẽ hai cô y tá và ba anh y sĩ ở bệnh viện tâm thần tỉnh có chứng kiến cái chết của Trần Khuất Nguyên. Tất cả năm người đều xác nhận anh Nguyên khi xe sở y tế chở lên đây là một người hoàn toàn bình thường. Anh Nguyên vui vẻ và mắt mở to trong sáng. Nhưng sau khi người ta khám xét gì cho anh ấy một chập thì người anh ấy mềm nhũn như thể bị trúng độc. Họ đoán là có bọn xấu nào đó đã chích thuốc mê liều nặng cho Nguyên. Nhưng sức khỏe của Nguyên rất tốt, chỉ mê man một ngày và một đêm. Đến ngày thứ hai thì Nguyên tỉnh táo lại. Nguyên có lấy đâu một cục gạch non và có viết lên tường một bài thơ, chứng tỏ thần kinh anh ta hoàn toàn vững. Trần Khuất Nguyên đọc thơ ầm lên, khiến cho bọn người đưa anh vào đây ra lệnh trói nhốt Nguyên chung cùng với ba người điên nặng khác. Nhưng những kẻ điên thật kia càng điên lên ***g lộn hơn nữa, dữ dằn hơn nữa khi bằng giác quan của người điên, họ phát hiện ra có một kẻ tỉnh táo bị trói trong chuồng của họ. Những người điên kia thoát ra khỏi nơi giam giữ xông vào bóp cổ Trần Khuất Nguyên cho tới chết. Đấy là lời kể của nãm người ở bệnh viện tâm thần. Nhưng có một bà bác sĩ thì quả quyết Nguyên bị đầu độc. Có người không dám ra mặt, viết thư nặc danh báo cho chúng tôi là Trần Khuất Nguyên đã bị những người tỉnh táo đột nhập vào nhà thương điên, dùng dây thắt cổ Trần Khuất Nguyên cho tới chết. Tuy nhiên trong hồ sơ khám nghiệm tử thi người ta ghi là có dấu tay người bóp cổ. Nhưng khi bác Tám Căn đòi lấy dấu tay trên cổ thì viên phó giám đốc bệnh viện và công an đều nói là có nhiều người đã đặt tay lên cổ nạn nhân khi khiêng xác nên không chính xác. Bác Tám Căn và anh Bé Năm căm lắm, nhưng họ đành phải đưa xác Trần Khuất Nguyên về, có cãi nhau, thậm chí bắn cả cái bệnh viện này đi nữa thì có làm sao cứu sống được nhà thơ của họ dậy đâu. Khi Hai Giỡn trở về chỗ khâm liệm Nguyên, tôi trở vào chỗ Vương Thi đang nằm bất tỉnh trên giường truyền huyết thanh đã thấy Ruộng ngồi cạnh con gái. Tôi thông báo với Ruộng là Trần Khuất Nguyên đã bị giết chết rồi. Bà ấy lặng im, mặt tái lại vì lo sợ cho tính mạng con gái. Đám tang Trần Khuất Nguyên là một sự kiện bi kịch của thành phố An Hải. Thằng con trai đầu lòng của tôi lại rất phục thơ và tính cách của Trần Khuất Nguyên. Thằng Văn từng ủng hộ em gái trong việc yêu và lấy Trần Khuất Nguyên. Văn đã túc trực bên linh cữu Nguyên thay em gái bị ngất xỉu đang nằm bất tỉnh tại nhà thương. Sau này, Văn kể cho tôi nghe tỉ mỉ về đám tang của Nguyên. Tôi cũng được nhiều người kể lại theo lăng kính riêng của họ. Khi nghe tin xác Nguyên được quàn tại câu lạc bộ kháng chiến cũ, công an đã tới khá đông nói là để bảo vệ. Hai Giỡn họp bầu ban tang lễ do bác Tám Căn làm trưởng ban. Anh Bé Năm làm phó ban, Hai Giỡn phó ban, bác Tư Liễu đại tá quân đội về hưu mặc quân phục có đeo sao làm ủy viên ban tang lễ. Ngay buổi trưa khi xác Nguyên được đưa về quàn, đã có nhiều tin đồn loang ra khap thành phố. Rằng Nguyên bị một bọn có quyền nào đó ám hại. Rằng nhà nước tỉnh ủy mượn tay ba thằng điên để bóp cổ một nhà thơ tỉnh táo. Rằng Nguyên bị quyền lực trả thù, bị đánh thuốc độc và bị thắt cổ cho tới chết... Người ta kéo nhau tới coi đông hơn hội chợ, khiến cảnh sát phải xịt vòi rồng giải tán. Có lệnh của sở y tế và sở công an phải đưa Nguyên chôn ngay trong đêm đó ở nghĩa trang Bần Thổ là nơi chôn cất những người vô gia cư và người nghèo khó. Nhưng ban tang lễ và hàng trăm anh em thương binh, hàng trăm cán bộ hưu trí đã đấu tranh quyết liệt, thậm chí còn đe sẽ một mất một còn với công an nếu họ ra tay đàn áp. Họ quyết tâm quàn xác nhà thơ lại tới hai đêm một ngày. Hai bên đã đàm phán rất căng, cuối cùng thỏa hiệp với nhau chỉ để xác Nguyên quàn lại một đêm và một buổi sáng, chiều sẽ mang chôn. Công an cảnh sát gác rất đông sợ quần chúng tụ hợp phản đối sự giết người mờ ám. Họ chỉ cho phép những ai có thẻ thương binh, có thẻ bộ đội xuất ngũ và thẻ của các bác hưu trí và kháng chiến cũ vào viếng xác thôi. Chỉ tới mười hai giờ đêm giới nghiêm, người viếng mới vãn. Rất nhiều hoa xếp quanh quan tài nhà thơ bất hạnh. Theo thằng cháu Văn của tôi cho biết, có tới một phần ba số người mặc thường phục vây quanh linh cữu là công an chìm. Đám tang không có kèn tàu tò te tí tét, chỉ có những thương binh cụt tay cụt chân, đi nạng. Nguyên với cái hình to bằng hai bàn tay, đang mỉm cười nhìn mọi sự trên đầu quan tài. Sau khi lễ động quan, người khắp nơi kéo về tắc nghẽn. Tôi từ bệnh viện ra đạp xe lẽo đẽo đi sau cái đuôi con khủng long tang lễ này. Xe tang khuất đâu đằng trước, chìm ngập trong biến người. Tôi gần như chưa thấy một đám ma nào đông đến vậy. Cảnh sát của cả thành phố được báo động cấp một dàn hàng ngang bên vỉa hè dọc lối đám tang. Tôi hiểu cái chết của Nguyên hoàn toàn không phải là ngẫu nhiên. Đằng sau cái chết này là âm mưu, là đe dọa, dối trá và sợ hãi. Tôi bỏ cuộc, để cho mọi người đi theo Nguyên, còn tôi phải đi theo tôi. Tôi sợ người ta nhìn thấy tôi đi theo quan tài một kẻ nguy hiểm người ta vừa trừ khử. Tôi đang kẹt mà, hãy tha thứ cho tôi Nguyên nhé. Cái cuốn nhật ký của tôi ngày xưa vợ tôi đang giữ đó. Cái cuốn băng ghi âm do Hoàng Thi và Ngọc Hương vẫn còn đe dọa tôi. Nỗi sợ hãi đã chỉ huy đời tôi, khiến tôi không được sống là mình. Nhưng hình như tôi đang nghe thấy tiếng lòng mình cất lên. Rằng dù sao, Trần Hưng ạ, mày cũng là một kẻ cầm bút. Mày không thể nhẫn tâm quay đi trước nỗi đau có thể chết của chính con gái mày. Cái linh cữu đang chìm trong biển người kia sẽ là một nửa của cuộc đời Vương Thi. Mai rồi, con gái tỉnh dậy, nó hỏi mày có đi theo đám tang của anh ấy không, rồi mày sẽ trả lời ra sao. Phải chi mày không còn một chết lương tâm nào nữa có khi lại khỏe. Đằng này, khổ thân mày, lương tâm lại đôi khi thức dậy không cho mày làm súc vật, cảnh tỉnh mày rằng mày vẫn là một con người. Mày khổ sở vì mày còn trí tuệ, tai mày chưa điếc, mắt mày chưa mù, miệng mày chưa câm. Phải chăng Trần Khuất Nguyên chính là một phần lương tri mày vừa bị nhận chìm trong âm mưu tội ác và dối trá? Cái lương tri ấy vừa bị cuộc đời bóp cổ lè lưỡi ra cho đến chết. Cái lương tri đó đang nằm trong quan tài. Người ta kéo ra một phần thành phố để đưa đám lương tri của mày. Cái lương tri ấy một chết nữa sẽ bị vùi trong đất. Lương tri ấy sẽ mãi mãi cô đơn, sẽ im lặng như mặt đất này từng im lặng. Trần Khuất Nguyên ơi, anh chính là sự cứu chuộc cuối cùng của nhân cách tôi. Anh không lặn vào cái muôn đời mà đang hóa thành sự tỉnh thức. Anh đuổi cơn hôn mê quyền lực và sợ hãi ra khỏi mỗi con người, bắt họ phải đối diện với chính họ, bắt họ phải suy tư và trằn trọc. Con người sở dĩ không biến thành ác quỷ, sở dĩ mãi mãi vẫn là con người vì nó mang trong mình khả năng hối hận. Chính sự sám hối, bằng sự sám hối, những người đang sống hôm nay mới còn khả năng hướng thiện. Xe tang đã ra tới lộ lớn. Hàng trăm xe gắn máy rú ga bám theo quan tài Trần Khuất Nguyên. Tôi vẫn lẽo đẽo bám sau làm cái đuôi của nhà thơ bị bóp cổ. Tôi như con chó con đang cố chạy theo người chết. Phải rồi, suốt đời, tôi đã thành con chó leng keng chạy theo lương tri mình. Tôi là kẻ ăn theo của lẽ phải. Tôi đứng lại ở một ngã tư đường, lặng nhìn cuộc hành quân vĩ đại của cái chết. Tôi chợt rơm rớm nước mắt khi nghĩ đến tình yêu của cặp uyên ương gãy cánh này. Trần Khuất Nguyên nằm xuống, nhưng con Vương Thi chưa nằm xuống. Nó vẫn phải sống để đêm đêm trong giấc mơ lại bị cuộc đời bóp cổ. Tôi rẽ trái, lỉnh đi khỏi điều bất hạnh của con người. Tha lỗi cho tôi Nguyên nhé. Tôi một kẻ phát ngôn của chính quyền tỉnh, không thể theo anh ra tới huyệt, được ném hòn đất vĩnh cữu lên số phận phù du của con người, đặng đưa tiễn anh trở về cái chốn mà anh đã sinh ra. Còn tôi, tôi lại trở về với sự nghiệp công danh và những nỗi sợ hãi của tôi. Nhưng tại sao con người từng nhận là cái Ta-tập thể tính đang trọ trong tôi lại không thể đi cùng cái Tôi-nhân tính của chính mình? Chả lẽ hành trình đời tôi lại không thể đi cùng đường với lương tri của tôi? Những câu hỏi này, có lẽ ngoài tôi ra, thời đại của tôi cần phải giải đáp. Khi chiếc xe tang với cái đuôi rồng rắn gồm hai xe ca, hàng nghìn xe máy và xe đạp đến đoạn ngã ba thì rẽ lối. Lối rẽ trái dẫn vào nghĩa trang liệt sĩ đã có một hàng rào công an súng ống nai nịt đứng chắn. Chính quyền quyết không cho phần tử kích động và ********* này được chôn trong nghĩa trang liệt sĩ theo nguyện vọng của ban tang lễ, dù đương sự đã có tám năm chống Mỹ, đã là một chính trị viên đại đội dũng cảm, đã bị thương nặng vào sọ não, từng là nhà thơ nổi tiếng. ở trong đó, nghĩa trang liệt sĩ ấy, có một khu dàng riêng, những huyệt mộ đã được xây sẵn rất đẹp, vẫn há hốc miệng chờ những thi thể kính yêu của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, chừng nào các vị ngán phục vụ cách mạng. Chính quyền chỉ thị cho chôn Trần Khuất Nguyên trong nghĩa địa Bần Thổ, nơi nằm lại của những người nghèo hèn được gọi là nhân dân. Nhưng ban tang lễ Trần Khuất Nguyên không chịu. Họ bàn nhau cứ đưa xe tang nhào đại nghĩa trang liệt sĩ. Họ có đám đông hùng hậu đi theo đa số là chiến hữu của nhà thơ, những thương bệnh binh, những người bộ đội xuất ngũ, những cán bộ già đã về hưu. Họ toàn đám cách mạng nòi, đâu sợ gì một vài đám cách mạng dỏm cơ hội, có lúc đã nhảy ra nam được quyền hành. Anh Bé Năm, trưởng phòng thương binh của sở thương binh xã hội đỡ bác Tám Căn từ trên xe tang xuống để gặp hàng rào công an. Bác Tám Căn hỏi viên công an đeo hàm đại úy: