Lý thuyết âm nhạc cơ bản !!!

Lý thuyết âm nhạc cơ bản !!!

Kính gửi anh em box nhạc cụ kỹ thuật !
Những gì tôi sẽ làm đối với nhiều anh em sẽ là điều "biết rồi, nói mãi !!!!". Nhưng tôi nghĩ đối với những người khác lại là những điều hữu ích. Do đó tôi mong muốn được anh em thông cảm, ủng hộ, tích cực bổ sung những gì còn sai sót, thiếu khuyết.

"Nội dung âm nhạc là những ấn tượng về cuộc sống, những tư tưởng và tình cảm được thể hiện trong âm thanh" - R.Glie
Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta tiếp nhận số lượng lớn các âm thanh khác nhau. Nhưng không phải mọi âm thanh đều dùng được trong âm nhạc. Thính giác của ta phân biệt được những âm thanh có tính nhạc và những âm thanh có tính chất tiếng động.
Những âm thanh có tính chất tiếng động không có cao độ chính xác, thí dụ tiếng rít, tiếng kẹt cửa, tiếng gõ, tiếng sấm, tiếng rì rào v.v.. và vì thế không thể sử dụng trong âm nhạc được.Đặc tính của âm thanh có tính nhạc được xác định bở ba thuộc tính là cao độ, độ mạnh nhẹ và âm sắc.
Các bậc cơ bản của hàng âm trong hệ thống âm nhạc có bảy tên gọi: Đô, rê, mi, pha, son, la, si. Các bậc cơ bản tương ứng với những âm thanh phát ra khi gõ các phím trắng của đàn Piano. Bảy tên gọi của các bậc cơ bản được nhắc lại một cách chu kỳ trong hàng âm (VD: Đồ rê mi pha son la si đô rê mi pha son la si đô cứ như vậy)
Khoảng cách giữa các âm thanh của những bậc giống nhau gọi là quãng tám Ví dụ: Từ đồ đến đô
Mối tương quan về độ cao tuyệt đối (được điều chỉnh chính xác) của các âm trong hệ thống âm nhạc gọi là hệ âm.
Hệ âm hiện đại lấy điểm xuất phát từ 440 dao động trong một giây của âm La ở quãng tám thứ nhất. Trong hệ thống âm nhạc hiện hành, mỗi quãng tám được chia thành 12 phần bằng nhau - gọi là 12 nửa cung. Đây là khoảng cách hẹp nhất giữa các âm của hệ thống âm nhạc. Khoảng cách do 2 nửa cung tạo ra gọi là nguyên cung (một cung).
Ngoài tên gọi bằng vần của các âm thanh, trong âm nhạc còn sử dụng phương thức ký hiệu âm thanh bằng chữ cái, dựa theo bảng chữ cái La -tinh. Trước đây do âm La là âm bắt đầu nên ta có:
La Si Đô Rê Mi Fa Son tương ứng với
A B C D E F G

Sự nâng cao các bậc cơ bản lên nửa cung gọi là "thăng" (Ký hiệu được # được viết bên trái nốt nhạc). Sự hạ thấp các bậc cơ bản xuống nửa cung gọi là "giáng" (ký hiệu được b viết bên trái nốt nhạc).
Việc nâng lên 2 nửa cung gọi là thăng kép (Viết là x hoặc isis)
Việc hạ xuống 2 nửa cung gọi là giáng kép (viết là bb hoặc geses).
Sự bằng nhau của các bậc có cùng cao độ nhưng khác tên và ký hiệu gọi là sự trùng âm. VD: Fa thăng (Fis) và Son giáng (Fes). Hoặc Fa thăng kép (Fisis) và Son (G).

Việc nâng cao và hạ thấp các bậ cơ bản như đã nêu trên gọi là sự hoá. Dấu thăng, dấu giáng, dấu hoàn được gọi chung là dấu hoá biểu. Trong bản nhạc, dấu hoá biểu được chia làm 2 loại: Dấu hoá biểu thường xuyên và dấu hoá biểu bất thường.

Trong ví dụ trên thì trong bài có dấu hoá biểu thường xuyên là Si giáng và Mi giáng. Điều này có nghĩa là các nốt si và mi trong bài đều phải chơi giáng. Trừ trường hợp trong bài có các nốt có dấu hoá bất thường như nốt mi bè tay trái ở ô nhịp thứ tư thì sẽ chơi mi hoàn, tương tự như vậy với các nốt có dấu hoá bất thường khác.

Phương pháp ghi âm bằng nốt

Khuông nhạc dùng để ghi các nốt nhạc gồm 5 dòng và 4 khe, các nốt nhạc được viết lần lượt trên các dòng và khe:

Ngoài các dòng kẻ chính, còn dùng những dòng kẻ phụ ngắng cho một số nốt. Những dòng này được viết dưới hoặc trên khuông nhạc:

Trên khuông nhạc, đuôi nốt nhạc được đặt bên cạnh hình tròn (đầu nốt nhạc). Từ khe thứ hai trở xuống đặt bên phải, đuôi quay lên và từ dòng thứ ba trở lên thì đuôi nốt nhạc đặt bên trái, quay xuống.

Khoá
Khoá là tên gọi của ký hiệu dùng để xác định một độ cao nấht định cho các âm thanh nằm trên dòng và khe. Khoá đặt ở đầu các khuông nhạc, trêm một trong những dòng kẻ chính. Hiện nay người ta dùng ba loại khoá khác nhau:
Khoá Son, khoá Fa và khoá Đô (Khoá đô có 2 loại; an-tô và tê-no). Khoá Đô an-tô dùng cho kèn Trombone. Khoá Đô tê-no dùng cho violonxel, phagot,và trombone. Trong hệ thống ghi âm bằng nốt nhạc, người ta sử dụng các loại khoá khác nhau để tránh số lượng quá lớn các dòng kẻ phụ khiến việc đọc nốt nhạc được dễ dàng hơn. VD: Bạn hãy hình dung như chơi đàn Piano mà các nốt nhạc ở khoá FA được viết cùng lên khuông nhạc của khoá Son !!!

GIa đình những người mù âm nhạc chúng em xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình và những cống hiến to lớn của bác cho nền âm nhạc ttvn nói riêng và nước mình nói chung ạ .Thú thật là em chẳng biết gì về nhạc lý cả, nên vào ttvn bắt gặp topic này em như vớ được vàng. Một lần nữa xin cảm ơn bác

GIa đình những người mù âm nhạc chúng em xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình và những cống hiến to lớn của bác cho nền âm nhạc ttvn nói riêng và nước mình nói chung ạ .Thú thật là em chẳng biết gì về nhạc lý cả, nên vào ttvn bắt gặp topic này em như vớ được vàng. Một lần nữa xin cảm ơn bác

Cảm ơn bạn đã động viên.
Nếu có gì chưa hiểu, các bạn cứ góp ý. Biết đến đâu tôi giải thích tới đó. Nếu tôi không biết thì trên diễn đàn còn rất nhiều cao thủ nữa.

Đây là các loại khoá trên:

Trong âm nhạc nốt tròn là nốt có trường độ lớn nhất về mặt thời gian:
Nốt tròn = 2 nốt trắng.
Nốt trắng = 2 nốt đen
Nốt đen = 2 móc đơn
Móc đơn = 2 móc kép
Móc kép = 2 móc tam
Móc tam = 2 móc tứ
Có thể lấy ví dụ trong một ô nhịp 4/4 có 7 bè mà mỗi bè là một loại nốt thì sự tương ứng như sau:

Để tăng thêm trường độ của các nốt nhạc thì có những cách sau:
1/ Viết thêm dấu chấm ở bên phải nốt nhạc:

Có nghĩa nếu một nốt được viết thêm chấm dôi bên cạnh nốt đó, thì nốt đó sẽ có trường độ bằng trường độ của chính nó + trường độ của loại nốt bằng 1/2 nó. Ví dụ: trong nhịp 4/4 nếu nốt tròn chấm sẽ có trường độ bằng 3 phách bởi trường độ của nốt tròn là 2 phách và được tính thêm trường độ của nốt đen là 1 phách.
2/ Viết thêm 2 chấm ở bên phải nốt:
Lúc này nốt được viết thêm 2 chấm sẽ có trường độ của chính nó + 1/2 trường độ của nó + 1/4 trường độ của nó. Ví dụ: Trong nhịp 4/4 nốt trắng được viết thêm hai chấm thì nó sẽ có trường độ là 3 phách rưỡi. Bởi bản thân nốt trắng có trường độ hai phách + 1/2 của 2 phách + 1/4 của 2 phách.
3/ Dấu nối (dấu liên kết): Hình vòng cung, nối liền độ dài của các nốt có cùng cao độ (phải đánh dấu để phân biệt với dấu luyến là hai nốt khác cao độ)
VD:
Trường độ nốt được liên kết được tính bằng tổng trường độ của 2 nốt.
4/ Dẫu miễn nhịp: Là dấu cho phép chơi nốt với độ dài không hạn chế

Dấu lặng

Dấu lặng là sự ngừng vang. Độ dài của dấu lặng cũng đo như độ dài của âm thanh.
Có các loại dấu lặng sau:

Lặng tròn, lặng trắng, lặng đen, lặng đơn, lặng kép, lặng tam, lặng tứ.
Để tăng độ dài của các dấu lặng, người ta cũng dùng những dấu chấm như đối với các nốt nhạc. Ý nghĩa của các chấm trong trường hợp này cũng giống như đối với các nốt nhạc.

Trong một số trường hợp, cách ký âm 2 bè độc lập của Piano được ghi trên cùng 1 khuông nhạc. Trong trường hợp này: đuôi các nốt của từng bè viết riêng và quay về các hướng khác nhau, nghĩa là bè trên đuôi quay lên trên, bè dưới đuôi quay xuống dưới.

Các loại dấu viết tắt trong hệ thống ký âm:

1/ Để đơn giản và rút ngắn đơn giản cách ghi nhạc, người ta sử dụng một số dấu hiệu sau:
a/ Dấu dịch lên hoặc dịch xuống một quãng tám được sử dụng để tránh số lượng quá lớn các dòng kẻ phụ khiến việc đọc nốt nhạc thêm phức tạp

b/ Dấu nhắc lại dùng khi cần nhắc lại một đoạn hoặc toàn bộ tác phẩm

Khi nhắc lại, nếu cuối đoạn nhạc hoặc cuối tác phẩm có thay đổi thì trên các ô nhịp thay đổi sẽ có dấu ngoặc vuông. Tiếp sau các ô nhịp đó là những ô nhịp phải biểu diễn khi nhắc lại, cũng có ngoặc vương trên. Dưới dấu ngoặc vuông đó người ta ghi số 1 và số 2 ... có nghĩa là dấu nhảy (vôn - ta) thứ nhất và dấu nhảy (vôn - ta) thứ hai, dùng cho lần nhứ nhất và lần nhắc lại thứ hai.

c/ khi cần nhắc lại ô nhịp nào đó một hoặc vài lần liền, người ta viết dấu:

d/ để nhắc lại một nét giai điệu nào đó một hoặc vài lần trong cùng một ô nhịp người ta không cần viết cả ô nhịp mà thay bằng những vạch chỉ độ dài

e/ Trê - mô - lô: là sự luân phiên nhanh, đều đăn nhiều lần 2 âm hoặc 2 chùm âm, được viết như sau:

Khi âm thanh được nhắc đi nhắc lại trong âm hình trê - mô - lô, độ dài chung của cả âm hình đó được thể hiện bằng một nốt có độ dài tương đương, còn các vạch nga xác định cần biểu âm hình đó theo những trường độ nào.
f/ âm thanh hoặc hợp âm cần nhắc lại được ghi như sau:

Cám ơn bạn đã mở thread này chia sẻ lý thuyết với bà con .
Tôi theo dõi để lấp nhiều chỗ trống, và học thêm hoà âm .
Tôi có 2 ý thắc mắc sau:
Bạn nói:
Trong hệ thống âm nhạc hiện hành, mỗi quãng tám được chia
thành 12 phần bằng nhau - gọi là 12 nửa cung.
Trong đó "bằng nhau" thì chưa được rõ nghĩa lắm . Về cách
chia độ cao cho các nốt đàn Piano thì có vài cách khác nhau
được coi là tiêu chuẩn cho các nhạc sỹ . Nói thế có nghĩa là
cái ý "bằng nhau" trong từng cách chia độ cao các nốt đàn Piano
chỉ có ý "bằng nhau" của riêng nó mà thôi, nhưng không bằng
so với các cách chia khác . Người chơi Violin (trường hợp chơi
giỏi, chứ không kể trường hợp chơi chưa đúng nốt nhạc) vì thế
có thể chơi những nốt chênh với đàn Piano đệm cho nó . Người
chơi Guitar cũng vậy, không thể nào lên giây để cho các nốt bấm
dễ dàng hoà thanh với nhau trong những thế tay khó . Khi chơi
những nốt đơn và chậm, từng ngón bấm Guitar cũng phải giở
hết miếng nghề ra mới bấm được đúng âm theo ý muốn, và
rất hay chênh với đàn Piano (vì độ cao nốt Piano không thể tuỳ
ý thay đổi như Guitar). Nhiều Piano chơi chung, mà mỗi đàn lại
chia nốt theo kiểu "bằng nhau" khác, thì các nốt nhạc cũng
chênh lệch nhau, không cùng một tần số rung động.
Bạn nói:
Dấu lặng là khoảng ngừng vang .
Tôi thì nói:
Dấu lặng là khoảng thời gian giữa những tiếng vang cách quãng nhau.