Mạnh hơn bão táp (Cao Xuân Hạo)

Mạnh hơn bão táp (Cao Xuân Hạo)

Mành hơn bàfo tàp

Tư? nfm 1953, khi tĂi rơ?i 'oà?n vfn cĂng 'Ă? 'i hòc lài, cho 'Ắn nay, khi 'àf trơ? thà?nh mẶt "nhà?" ngĂn ngưf hòc già?, tĂi cha bao giơ? khf́c phùc nĂ?i tĂm lỳ tự ty và? ganh tì 'Ắi với càc nhà? khoa hòc chĂn chình - nhưfng ngươ?i già?ng dày và? nghiĂn cứu càc mĂn khoa hòc chình xàc: toàn hòc, vẶt lỳ hòc, hoà hòc, sinh hòc. HĂ?i mới và?o trơ?ng Dự bì Đài hòc, trong tơ? tự khai vĂ? lỳ do chòn ngà?nh vfn, thay cho nhưfng trang rực lư?a mà? càc bàn 'Ă?ng hòc cù?a tĂi viẮt vĂ? nhưfng ớc mơ cao 'èp cù?a mẶt "kỳf sư tĂm hĂ?n" twơng lai, tĂi chì? viẮt 'ược mĂfi mẶt dò?ng: "Tài tĂi quà d't toàn". TĂi 'àf 'ược kiĂ?m 'iĂ?m nghiĂm khf́c vĂ? thài 'Ặ "miẶt thì ngà?nh nghĂ?". ThẶt ra, tĂi chì? viẮt quà thẶt.

Càch 'Ăy khĂng lĂu, trong mẶt buĂ?i nòi chuyẶn với càc giào sư toàn lỳ, tĂi thù thẶt niĂ?m ganh tì cù?a mì?nh và? nòi thĂm: "Ngà?nh chùng tĂi chì? cò 'ược mẶt 'iĂ?m 'Ă? tự hà?o: 'ò là? nò 'àf 'i 'ược và?o vẮn vfn hòc truyĂ?n khĂ?u dĂn gian trước càc anh. CĂu "Phong ba bàfo tàp khĂng bf?ng ngưf phàp ViẶt Nam" là? mẶt cĂu tùc ngưf 'ược truyĂ?n tùng tư? mẮy chùc nfm trước, và? cho 'Ắn hĂm nay chf́c khĂng cò?n mẶt cĂng dĂn ViẶt Nam nà?o khĂng thuẶc nò là?u là?u , Càc giào sư toàn lỳ 'ều cười rẶ. Đàng lèf hò nĂn khòc mới phà?i.

NhiĂ?u càn bẶ làfnh 'ào nĂ?n giào dùc cù?a ta 'àf thẮy ròf tình vĂ hiẶu quà? cù?a càch dày tiẮng ViẶt ơ? nhà? trươ?ng: và?o 'ài hòc, nhiĂ?u sinh viĂn chưa biẮt viẮt mẶt bức thư cho 'ùng ngưf phàp và? chình tà?; 'Ắn nĂfi BẶ phà?i ra quyẮt 'ình buẶc sinh viĂn nfm thứ nhẮt ơ? tẮt cà? càc trươ?ng phà?i hòc "TiẮng ViẶt thực hà?nh", và? nhiĂ?u giào sư vfn hòc 'àf phà?i thẮt lĂn: "Mong sao sau mươ?i hai nfm hòc phĂ? thĂng con tĂi vĂfn cò?n nòi và? viẮt 'ược tiẮng ViẶt như trước khi 'i hòc!" MẶt Ăng bàn cùf lĂu nfm gf̣p lài, nay là? hiẶu trươ?ng trươ?ng trung hòc cơ sơ?, khi biẮt tĂi 'ang dày và? viẮt vĂ? tiẮng ViẶt, liĂ?n tài mf̣t 'i và? van xin tĂi tha thiẮt : "Anh chớ viẮt thĂm cài gì? mới nưfa 'Ắy! Chì? thay 'Ă?i xoà?nh xoàch như mẮy nfm nay, giào viĂn dày tiẮng ViẶt trươ?ng tĂi cùfng 'àf 'i BiĂn Hoà? mẮt hai ngươ?i rĂ?i!" Và? tĂi cùfng 'àf 'ược nghe chình ngươ?i thĂ?y cùf cù?a tĂi (mẶt Nhà? giào NhĂn dĂn) phàt biĂ?u trong mẶt cuẶc hẶi nghì do BẶ tĂ? chức là? nĂn bò? hf?n mĂn tiẮng ViẶt ơ? trươ?ng phĂ? thĂng "'Ă? dà?nh thì? giơ? hòc nhưfng mĂn cò 'ìch hơn hay ìt ra cùfng khĂng cò hài bf?ng".

Dìf nhiĂn, khi nghe nhưfng lơ?i như thẮ, tĂi và? càc bàn 'Ă?ng nghiẶp khĂng khò?i thẮy lò?ng 'au như cf́t, thẮy danh dự cù?a mì?nh bì xùc phàm sĂu xa, và? vì thư? vì giào sư nòi trĂn khĂng phà?i là? thĂ?y tĂi, thì? tĂi 'àf khĂng ngfn 'ược mẶt cư? chì? phà?n ứng hĂfn xược Nhưng chì? mẶt giĂy sau, tĂi, cùfng nh bẮt cứ ai cò chùt lương tri, phà?i tự nhù? rf?ng cĂu nòi phùf phà?ng Ắy hoà?n toà?n cò 'ù? cfn cứ.

ThẮ nhưng, trong khi càc giào sư toàn lỳ hoà luĂn luĂn thẮy mì?nh cĂ?n ra sức rùt ngf́n cài khoà?ng càch giưfa mì?nh và? khoa hòc tiĂn tiẮn cù?a thẮ giới (mẶt khoà?ng càch dĂf hiĂ?u và? 'àng 'ược thĂng cà?m nẮu ta nhớ rf?ng nước mì?nh 'àf phà?i trà?i qua hai cuẶc chiẮn tranh àc liẶt khiẮn cho khoa hòc cù?a ta ìt nhiĂ?u cùfng bì càch ly với sự phàt triĂ?n như vùf bàfo cù?a khoa hòc thẮ giới trong mẮy mươi nfm Ắy), thì? chùng tĂi, càc nhà? giào cù?a khoa ngưf vfn. lài khĂng giĂy phùt nà?o thẮy mì?nh cĂ?n là?m viẶc 'ò. KhĂng nhưfng thẮ, mà? trong chùng tĂi cò?n cò khĂng ìt ngươ?i thẮy mì?nh vượt lĂn phìa trước rẮt xa so với càc nước khàc, 'Ắn nĂfi trong mẶt cuẶc hòp khoa, tĂi 'àf tai nghe mf́t thẮy mẶt bàn 'Ă?ng nghiẶp yĂu cĂ?u càc già?ng viĂn ngưf hòc khuyĂn sinh viĂn tư? nay trơ? 'i khĂng dĂfn càc tàc già? ngoài quẮc nưfa, vì? thẮ giới ngà?y nay 'àf lĂm và?o mẶt cơn khù?ng hoà?ng trĂ?m tròng vĂ? khoa hòc xàf hẶi. duy cò ViẶt Nam là?m thà?nh mẶt Ắc 'à?o cò?n cò 'ược mẶt nĂ?n khoa hòc ngưf vfn là?nh mành.

HiẶn tượng nà?y khĂng 'àng lẮy là?m là, vì? ơ? ta cò hai ngà?nh mà? nhiĂ?u ngươ?i quan niẶm là? khĂng cĂ?n hòc mẶt chưf nà?o cùfng cò thĂ? là?m 'ược: 'ò là? Vfn và? Ngưf. Cho nĂn tì?nh tràng làc hẶu trong hai ngà?nh hòc nà?y là? 'iĂ?u khò trành khò?i. Làc hẶu mà? biẮt mì?nh làc hẶu (nh bĂn càc ngà?nh khoa hòc chình xàc) thì? khĂng sao: chì? cĂ?n chfm chì? 'òc sàch mới là? chf?ng bao lĂu sèf bf́t kìp ngươ?i ta; nhưng bĂn chùng tĂi thì? khĂng phà?i như thẮ. ThẮy ròf mì?nh làc hẶu khĂng phà?i là? dĂf: phà?i hiĂ?u ngươ?i ta tiẮn xa 'Ắn 'Ău 'àf, rĂ?i mới ước lượng 'ược cài khoà?ng càch giưfa ngươ?i ta với mì?nh. Nhưng là?m sao hiĂ?u 'ược 'iĂ?u 'ò khi bà?n thĂn mì?nh cò?n sa lĂ?y ơ? mẶt giai 'oàn mà? ngươ?i ta 'àf bò? xa tư? hơn nư?a thẮ kỳ? trước? MẶt sẮ lớn trong chùng tĂi khĂng hĂ? thẮy mì?nh làc hẶu chình vì? 'àf làc hẶu quà xa, nhì?n vĂ? phìa trớc khĂng cò?n trĂng thẮy mĂ tĂ gì? nưfa. Và? lài, khi 'àf cò 'ù? nhưfng hòc hà?m hòc vì hf?ng mong ước rĂ?i, rẮt ìt ngươ?i cò thĂ? tươ?ng tượng rf?ng mì?nh mà? lài cĂ?n 'òc sàch mới là?m gì? nưfa, nhẮt là? sau khi thư? 'òc mẶt trang mà? khĂng hiĂ?u nĂ?i lẮy mẶt dò?ng.

MẶt trong nhưfng cài tẶi lớn nhẮt cù?a thực dĂn Phàp là? nĂ?n giào dùc mà? hò 'àf àp 'f̣t cho dĂn ta. NĂ?n giào dùc Ắy khĂng nhf?m 'à?o tào mẶt 'Ặi ngùf trì thức. Nò chì? nhf?m 'à?o tào ra mẶt lớp nha lài. Ngay như mĂn tiẮng Phàp, hò cùfng khĂng thè?m quan tĂm sư?a 'Ă?i cho kìp với sự tiẮn bẶ cù?a khoa hòc. Cài ngưf phàp tiẮng Phàp mà? hò dày cho hòc sinh cù?a ta là? thứ ngưf phàp cĂ? lĂf cù?a thơ?i trớc 'ài chiẮn thứ nhẮt, vẮn khĂng tiẮn xa hơn nhưfng tri thức cò tư? thẮ kỳ? XVIII. ĐiĂ?u nà?y rẮt ròf 'Ắi với bẮt kỳ? ai 'àf tư?ng so sành sàch dày tiẮng Phàp ơ? ĐĂng Dơng nfm 1945 với sàch dày tiẮng Phàp ơ? Phàp cùfng và?o nfm Ắy (mà? chì? cò mẶt sẮ rẮt ìt hòc sinh ViẶt Nam hòc trong trươ?ng Phàp 'ược hòc).

Movie Fan Club


​

Di hài cù?a cài chù? trương ngu dĂn Ắy cho 'Ắn ngà?y nay vĂfn cò?n ròf mĂ?n mẶt. Sơ? dĩ viẶc dày ngưf phàp tiẮng ViẶt trong nhà? trươ?ng cù?a ta hoà?n toà?n thẮt bài là? vì? nẶi dung 'ược 'em ra dày chình là? ngưf phàp tiẮng Phàp, 'ược miĂu tà? theo mẶt lẮi cĂ? lĂf, chứ khĂng phà?i ngưf phàp tiẮng ViẶt, tuy dù?ng toà?n thì dù tiẮng ViẶt Chì? nhơ? mẶt sự trù?ng hợp tĂnh cơ? mà? tiẮng ViẶt cò nhưfng kiĂ?u cĂu cò thĂ? phĂn tìch theo ngưf phàp tiẮng Phàp (cù?a nhà? trươ?ng Phàp trước 'ài chiẮn - Chù? ngưf, ĐẶng tư?, TĂn ngưf, v.v.), nhưng tiẮc thay, nhưfng kiĂ?u cĂu "Phàp-viẶt 'Ă? huĂ?" như thẮ chì? chiẮm khoà?ng 20% trong sẮ kiĂ?u cĂu cù?a tiẮng ViẶt, cò?n càc kiĂ?u cĂu khĂng hoà?n toà?n giẮng tiẮng Phàp thì? mẶt là? khi phĂn tìch ngươ?i ta tì?m càch 'à?o lài cho giẮng tiẮng Phàp (như 'à?o cĂu TĂi tĂn là? Nam thà?nh TĂn (cù?a) tĂi là? Nam); hai là? cf́t bớt cài phĂ?n khĂng giẮng tiẮng Phàp 'i (bò? chưf TĂi trong cĂu trĂn ra ngoà?i "nò?ng cẮt cù phàp"); ba là? khĂng phĂn tìch nhưfng kiĂ?u cĂu Ắy coi 'ò là? "cĂu 'f̣c biẶt"; trong khi ìt nhẮt cò 70% kiẮu cĂu nh thẮ trong vẮn vfn hòc dĂn gian, trong vfn hòc cĂ? 'iĂ?n và? hiẶn 'ài, cùfng như trong tiẮng nòi hà?ng ngà?y mà? ta vĂfn nghe thươ?ng xuyĂn.
Cò mẶt 'iĂ?u là là? phĂ?n 'Ăng càc tàc già? ngà?y nay 'ang viẮt sàch khĂng biẮt tiẮng Phàp, hay biẮt rẮt ìt, cho nĂn khĂng thĂ? nòi rf?ng hò "chìu à?nh hươ?ng tiẮng Phàp quà nhiĂ?u'. Nhng viẶc mĂ phò?ng ngưf phàp tiẮng Phàp tư? lĂu 'àf trơ? thà?nh mẶt truyĂ?n thẮng, nhơ? uy tìn cù?a nhưfng bẶc tiĂ?n bẮi chì? biẮt mẶt thứ ngưf phàp cho nĂn yĂn trì rf?ng 'ò là? ngưf phàp mĂfu mực cù?a toà?n nhĂn loài, hay ìt ra cùfng là? thứ ngưf phàp "vfn minh nhẮt". Tư? 'ò mòi ngươ?i, chình vì? lò?ng tự tĂn dĂn tẶc, ra sức gò? bf?ng 'ược ngưf phàp tiẮng mè 'è? và?o cho 'ùng với cài khuĂn cù?a ngưf phàp tiẮng Phàp, 'Ă? nĂu ròf rf?ng tiẮng ViẶt khĂng thua kèm gì? ai. Hò cùfng ìt khi ngơ? rf?ng mẶt khi hò 'àf cho 'iĂ?m thẮp càc hòc sinh viẮt "cĂu què? và? "cĂu cùt (vì? khĂng cò 'ù? càc thà?nh phĂ?n cĂu cù?a tiẮng Phàp) thì? lèf ra hò phà?i kiẮn nghì gàt ra khò?i sàch giào khoa càc tàc phĂ?m cù?a NguyĂfn Du, Tù Xương hay XuĂn DiẶu, NguyĂfn Khà?i, càc cĂu tùc ngưf, ca dao và? càc tàc phĂ?m vfn hòc dĂn gian khàc, vì? trong tẮt cà? càc tàc phĂ?m nà?y sẮ "cĂu què?" và? "cĂu cùt , chiẮm 'Ắn 70%. Trong khi 'ò, trong 12 bẶ sàch tiẮng ViẶt dày cho càc lớp phĂ? thĂng khò lò?ng tì?m ra 'ược lẮy mẶt chùc cĂu nĂu ròf càc quy tf́c ngưf phàp (tiẮng ViẶt) mà? hòc sinh phà?i vẶn dùng thà?nh thào 'Ă? viẮt cho 'ùng, nẮu khĂng kĂ? và?i ba trươ?ng hợp may mf́n mà? ngưf phàp tiẮng ViẶt giẮng như ngưf phàp tiẮng Phàp (chf?ng hàn như trong cĂu Em 'i hòc, phà?i nòi em trước, rĂ?i mới 'Ắn 'i, rĂ?i mới 'Ắn hòc). Cò?n hà?ng trfm quy tf́c khàc, cùfng cơ bà?n và? cĂ?n thiẮt khĂng kèm, thì? chf?ng cò sàch nà?o nòi lẮy mẶt cĂu. Cùfng may mà? 12 nfm hòc "tiẮng ViẶt" vĂfn khĂng 'ù? 'Ă? tiĂu diẶt hẮt cài cà?m thức vĂ? tiẮng mè 'è? mà? mĂfi hòc sinh, nhơ? sẮng trong lò?ng nhĂn dĂn, vĂfn cò?n giưf nguyĂn bẮt chẮp càc sàch giào khoa, cho nĂn vĂfn nòi 'ùng trong nhưfng 'iĂ?u kiĂn sinh hoàt tự nhiĂn, tuy cò thĂ? viẮt sai rẮt nhiĂ?u, vì? khi viẮt và? nhẮt là? khi dìch tư? tiẮng Ău chĂu ngươ?i ta lĂm và?o nhưfng 'iĂ?u kiẶn khàc hẳn, thà?nh thư? cài cà?m thức kia khĂng cò?n chi phẮi hà?nh vi ngĂn ngưf nưfa, và? nhiĂ?u khi ngươ?i ta viẮt ra nhưfng cĂu mà? thươ?ng ngà?y ngươ?i ta khĂng bao giơ? nòi và? nghe ngươ?i ViẶt nòi, và? nẮu cò nghe ai nòi như thẮ thì? ngươ?i ta phà?i bẶt cươ?i. Lèf ra mẶt ngươ?i là?m ngĂn ngư? hòc hay là?m phiĂn dìch chuyĂn nghiẶp phà?i luĂn luĂn nhớ ròf hà?ng ngà?y mì?nh và? 'Ă?ng bà?o mì?nh nòi nfng như thẮ nà?o.
Nhưfng nfm 50, cò?n cò thĂm mẶt nhĂn tẮ nưfa là?m hò?ng hf?n càch suy nghìf và? viẮt làch cù?a càc nhà? ViẶt ngưf hòc. Đò là? cài nguyĂn tf́c lẮy "khà? nfng kẮt hợp", 'ợc hiĂ?u mẶt càch thĂ sơ thà?nh sự phĂn biẶt giưfa "'Ặc lẶp" và? "hàn chẮ ', là?m "tiĂu chuĂ?n khàch quan" 'Ă? phĂn biẶt 'ù? thứ (tư? hay khĂng phà?i tư?, cò nghĩa hay khĂng cò nghìfa, thuẶc tư? loài nà?y hay tư? loài khàc, v v ) NguyĂn tf́c nà?y vẮn do phài MiĂu tà? cù?a Mỳf 'ưa ra trong thẶp kỳ? 30 và? chì? sau 'ò mẮy nfm 'àf bò? hf?n, vì? khi thực sự dù?ng và?o viẶc phĂn tìch, nò dĂfn 'Ắn nhưfng kẮt luẶn cực kỳ? phi lỳ. ThẮ nhưng, nò 'àf 'ược càc nhà? ViẶt ngưf hòc 'i theo LĂ Vfn Lỳ dù?ng là?m nguyĂn lỳ chù? 'ào trong mòi lìfnh vực, kĂ? cà? nhưfng tàc già? 'àf khĂng tiẮc lơ?i màt sàt nĂ?n ngĂn ngưf hòc Mỳf. Sơ? dìf như thẮ là? vì? cài "tiĂu chuĂ?n" nà?y miĂfn 'ược cho nhà? ngưf hòc nhiĂ?u cĂng viẶc rẮt khò chìu như viẶc quan sàt tì? mì? lơ?i fn tiẮng nòi cù?a ngơ?i ViẶt và? suy nghĩ kỳf cà?ng vĂ? ỳ nghĩa cù?a tư? ngưf và? cĂu cù ViẶt Nam. Vì? phương phàp miĂu tà? Mỳf cù?a nhưfng nfm 30 vẮn nhf?m là?m sao cho ngươ?i nghiĂn cứu khĂng cĂ?n hiĂ?u ngươ?i bà?n ngưf nòi gì?, diĂfn 'àt ỳ nghìfa gì? cùfng cứ viẮt sàch ngưf phàp 'ược May thay, hò tư? bò? cài tham vòng 'ò ngay tư? 'Ă?u. Nhưng ơ? ta thì? khĂng phà?i ai cũng chìu tư? bò? mẶt phương phàp tà?i tì?nh cho phèp nhà? khoa hòc 'ược hoà?n toà?n miĂfn lao 'Ặng trì òc. Sức càm dĂf cù?a nò quà lớn, nhẮt là? trong hoà?n cà?nh cù?a ta.
RẮt cuẶc, ngoà?i viẶc phĂn biẶt "'Ặc lẶp/hàn chẮ ' ra, ngươ?i viẮt sàch ngưf phàp ViẶt Nam khĂng cò?n biẮt 'Ắn mẶt nguyĂn tf́c là?m viẶc nà?o khàc (nẮu khĂng kĂ? cài 'ình kiẮn cho rf?ng tiẮng Phàp (hay tiẮng Nga, tiẮng Anh) thẮ nà?o thì? tiẮng ViẶt "dĩ nhiĂn" phà?i thẮ Ắy). KẮt quà? là? sàch ngưf phàp tiẮng ViẶt hoà?n toà?n thoàt ly tiẮng ViẶt, và? nẮu bò? càc thì dù bf?ng tiẮng ViẶt 'i thì? ta sèf cò mẶt chĂn dung tiĂu biĂ?u cù?a mẶt thứ ngĂn ngưf Ắn-Ău 'iĂ?n hì?nh, trư? mẶt sẮ 'f̣c trưng hì?nh thài hòc như chia 'Ặng tư?,, "biẮn càch" v.v., mà? khĂng phà?i ngĂn ngưf Ăn-Ău nà?o cùfng cò?n giưf). Sàch ngưf phàp cù?a ta là? mẶt tẶp hợp nhưfng sf́c lẶnh vòf 'oàn mà? ngơ?i hòc phà?i chẮp nhẶn như mẶt giào lỳ thiĂng liĂng hơn cà? nhưfng sự thẶt hiĂ?n nhiĂn mà? hò (và? ngươ?i ban bẮ sf́c lẶnh) cò thĂ? quan sàt mĂfi ngà?y mẮy trfm lĂ?n trong tiẮng nòi cù?a toà?n dĂn và? cù?a chình mì?nh. Nhưfng sf́c lẶnh Ắy là? do nhưfng bẶ òc siĂu quĂ?n chợt "ngẶ" ra trong nhưfng khoà?nh khf́c lòe sàng cù?a thiĂn tà?i, chứ khĂng phà?i là? kẮt quà? cù?a nhưfng nfm lao 'Ặng miẶt mà?i nghiĂn cứu lơ?i fn tiẮng nòi cù?a dĂn tẶc. KhĂng cò lẮy mẶt nhẶn 'ình nà?o 'ược nĂu ròf cfn cứ, khĂng cò lẮy mẶt khài niẶm, mẶt thuẶt ngưf nà?o 'ược 'ình nghìfa mẶt càch nghiĂm tùc nghìfa là? 'ù? minh xàc 'Ă? cho hòc sinh và? giào viĂn cò thĂ? tự mì?nh biẮt là? cài khài niẶm, cài thuẶt ngưf Ắy ứng và?o nhưfng tư? ngưf nà?o, thà?nh thư? ìt cò giào viĂn nà?o dàm tự mì?nh 'ưa thĂm mẶt và?i thì dù ngoà?i càc thì dù trong sàch. Nhưfng càch 'ình nghìfa như "Chù? ngưf là? ngưf là?m chù? " khĂng cho ai biẮt thĂm 'ược chùt gì? 'Ă? tự mì?nh tì?m ra mẶt thì dù vĂ? chù? ngưf, cà?ng khĂng giùp ai sư? dùng khài niẶm nà?y 'Ă? hiĂ?u thĂm tiẮng ViẶt.

Movie Fan Club


​

Cài lợi duy nhẮt cù?a càch soàn ngưf phàp Ắy là? càc tàc già? tha hĂ? thay 'Ă?i giào trì?nh tuỳ? theo cà?m hứng, cứ mẶt và?i nfm lài "cà?i càch" mẶt lĂ?n bf?ng càch 'ưa ra mẶt nhẶn 'ình ngược với nhẶn 'ình nfm trước mà? khĂng cĂ?n phà?i chứng minh gì? cà? (vì? cài nhẶn 'ình nfm trước cùfng cò hĂ? 'ược chứng minh gì? 'Ău). Dù? nfm trước cò nòi con mè?o là? hai tư?, thì? nfm sau cứ viẶc nòi con mè?o là? mẶt tư? nẮu nà?y ra cài ỳ thìch nòi như thẮ: cĂ?n gì? biẮt giào viĂn fn nòi ra sao với hòc sinh, hòc sinh fn nòi ra sao với cha mè. KhĂ? thĂn nhẮt là? nhưfng hòc sinh cò cha mè hay chù bàc cò chùt vfn hoà 'ù? 'Ă? biẮt thẮ nà?o là? mẶt quy tf́c, mẶt khài niẶm, mẶt thuẶt ngưf khoa hòc, và? thẮ nà?o là? mẶt cĂu tiẮng ViẶt tư? tẮ: cài vẮn vfn hoà Ắy mà? dù?ng và?o viẶc "phù 'ào" cho con chàu chf́c chf́n sèf là?m cho chùng fn 'iĂ?m 1 'iĂ?m 2 suẮt 'ơ?i, vì? sàch giào khoa tiẮng ViẶt khĂng hĂ? cfn cứ và?o mẶt cài gì? mà? ngươ?i ViẶt cò vfn hoà phà?i biẮt cà?.
NĂ?n ngĂn ngưf hòc cù?a thẮ giới sơ? dĩ tiẮn bẶ 'ợc nh ngà?y nay chình là? nhơ? trà?i qua mẶt quà trì?nh lĂu dà?i và? gian khĂ? khf́c phùc càch nhì?n chù? quan cù?a ngươ?i nòi tiẮng Ău chĂu 'Ắi với
càc thứ tiẮng "xa là", bf?ng càch nghiĂn cứu kỳf hà?ng trfm ngĂn ngưf "xa là" như thẮ. ĐẮn 1/4 cuẮi cù?a thẮ kỳ?, cĂng viẶc Ắy 'àf 'ưa 'Ắn nhưfng kẮt quà? cho phèp ta nòi rf?ng quà trì?nh khf́c phùc Ắy 'àf gĂ?n xoà bò? 'ợc nhưfng sự ngẶ nhẶn vĂ? cơ bà?n cù?a ngĂn ngưf hòc phương TĂy. Sơ? dĩ cà?i quà trì?nh nà?y lĂu dà?i và? gian khĂ?, chù? yẮu là? vì? ngươ?i Ău trước 'Ăy rẮt khò thẮy mì?nh chù? quan ơ? chĂf nà?o, vì? khĂng ai cò thĂ? thoàt ly cài vùf trù khèp kìn cù?a tiẮng mè 'è? . Trong ngĂn ngưf nà?o cùfng cò nhưfng nèt 'f̣c thù? mà? ngươ?i ngoài quẮc thẮy là? rẮt kỳ? quf̣c nhưng ngươ?i bà?n ngưf lài cho là? tẮt nhiĂn và? tin chf́c là? thứ tiẮng nà?o cùfng phà?i như thẮ. Càc nhà? ngưf hòc phương TĂy chưa phĂn tìch 'ược nĂ?n ngĂn ngưf hòc do hò xĂy dựng nĂn mẶt càch 'ù? hiĂ?n ngĂn 'Ă? phĂn biẶt cài gì? là? phĂ? quàt trong ngĂn ngưf cù?a toà?n nhĂn loài với cài gì? là? 'f̣c trưng cù?a càc thứ tiẮng Ău chĂu.
Sau khi hòc ngĂn ngưf hòc tư? càc giào sư và? tàc già? ngươ?i Ău ('ò là? càch duy nhẮt 'Ă? hòc lỳ thuyẮt ngưf hòc), lèf ra càc nhà? ngĂn ngưf hòc ViẶt Nam cò thĂ? gòp phĂ?n và?o cài quà trì?nh khf́c phùc nhưfng 'ình kiẮn "dĩ Ău vi trung" bf?ng càch nĂu lĂn nhưfng chĂf mà? ngưf hòc Ău chĂu khĂng cò hiẶu lực khi 'em ứng dùng và?o tiẮng ViẶt, hay ìt nhẮt cùfng theo dòfi cài quà trì?nh khf́c phùc Ắy và? lĂ?n lượt tiẮp thu nhưfng kẮt quà? cù?a nò 'Ă? hiĂ?u tiẮng mè 'è? 'ùng hơn và? sư?a 'Ă?i càch dày tiẮng cho cò hiẶu quà? hơn. TiẮc thay, ngà?y nay ViẶt Nam 'ang là? cài phào 'à?i cuẮi cù?ng và? cực kỳ? kiĂn cẮ cù?a chù? nghìfa dĩ Ău vi trung cực 'oan trong ngĂn ngưf
hòc. Già như nò khĂng tàc hài 'Ắn như vẶy 'Ắi với hà?ng chùc thẮ hẶ thì? cùfng chùng nòi là?m gì?, 'Ă? 'Ắn nĂfi kinh 'Ặng 'Ắn giẮc ngù? 'ang yĂn là?nh cù?a càc tàc già? sàch giào khoa và? cù?a càc vì hưfu tràch ơ? BẶ Giào dùc, và? chuẮc lẮy cài tiẮng xẮu là? "nèm bù?n và?o mf̣t mòi ngơ?i" nh mẶt bàn 'Ă?ng nghiẶp 'àf tư?ng mf́ng tĂi.
TĂi khĂng nèm bù?n và?o ai hẮt. TĂi chì? nòi lĂn nhưfng sự thẶt thuĂ?n tuỳ mà? 'àf mươ?i mẮy nfm nay chưa tư?ng cò lẮy mẶt ngươ?i nà?o dàm nòi hay viẮt dù? chì? mẶt cĂu 'Ă? bàc bò?. NẮu cò gì? 'àng cho tĂi tự tràch mì?nh, thì? 'ò là? nòi chưa 'ù? mành 'Ă? thức tì?nh nhưfng bàn 'Ă?ng nghiẶp 'ang ngù? quà yĂn giẮc. Và? tĂi tuyẶt nhiĂn khĂng phà?i là? ngươ?i 'Ă?u tiĂn. Càch 'Ăy bẮn mươi nfm 'àf cò mẶt bẶc 'à?n anh cù?a ngà?nh ViẶt ngưf hòc, giào sư NguyĂfn Tà?i CĂ?n, 'em tư? LiĂn XĂ" vĂ? mẶt bàu vẶt vĂ già: lỳ thuyẮt Ăm tiẮt-hì?nh vì (slogomorphema) cù?a mẶt trong nhưfng nĂ?n ngĂn ngưf hòc ưu tù nhẮt cù?a nhĂn loài, lỳ thuyẮt duy nhẮt cò thĂ? già?i 'àp 'ợc nhưfng vẮn 'Ă? mà? mẶt ngĂn ngưf 'ơn lẶp như tiẮng ViẶt (và? nhiĂ?u ngĂn ngưf phương ĐĂng khàc) 'f̣t ra cho ngĂn ngưf hòc hiẶn 'ài, và? tư? 'ò vàch ra mẶt con 'ươ?ng 'ùng 'f́n 'Ă? khf́c phùc chù? nghìfa "dĩ Ău vi trung". Nhng tiẮc thay, hĂ?i Ắy khĂng mẮy ai hiĂ?u Ăng. Ngược lài, ngươ?i ta cẮ ỳ nhì?n sang hướng khàc, cẮ sao viẮt cho khàc Ăng, 'Ă? tò? ra mì?nh khĂng 'i theo Ăng, khĂng phà?i là? mĂn 'Ặ cù?a Ăng - nghìfa là? thua kèm Ăng. Cài khĂng khì khĂng là?nh mành Ắy vĂfn tĂ?n tài cho 'Ắn bĂy giơ?. BĂy giơ? thì? trong 'Ặi ngùf ngĂn ngưf hòc cù?a chùng tĂi cứ mĂfi ngươ?i là? mẶt hòc phài, khĂng ai chìu nghe ai, khĂng ai tranh luẶn với ai, vì? sợ "'Ặng chàm" 'Ắn ngươ?i .khàc và? do 'ò ngươ?i khàc sèf "'Ặng chàm" 'Ắn mì?nh. MĂfi ngươ?i 'Ă?u thẮy mì?nh là? duy nhẮt 'ùng, và? 'àf nf́m 'ược chĂn lỳ tuyẶt 'Ắi, cho nĂn khĂng cĂ?n hòc hà?nh gì? nưfa. Cò chfng cùfng chì? 'Ă? chày theo nhưfng trà?o lưu thơ?i thượng như "ngưf dùng hòc" hay "lỳ thuyẮt hẶi thoai", 'òc và?i ba trang giới thiẶu viẮt cho 'ài chùng, rĂ?i vẶi và?ng sàng tàc hẮt bà?i bào nà?y 'Ắn cuẮn sàch khàc mf̣c dĂ?u chưa hiĂ?u lẮy 'ược phĂ?n nhò? nhưfng khài niẶm sơ 'f?ng nhẮt, và? do 'ò mà? chì? là?m thà?nh mẶt thứ biẮm hoà cò nguy cơ gieo rf́c sự ngẶ nhẶn và?o tĂm trì mòi ngươ?i. Trong khi 'ò, tiẮng kĂu cứu tuyẶt vòng cù?a hai ngà?nh cơ bà?n là? ngưf phàp và? ngưf nghìfa khĂng 'ược quan tĂm chùt nà?o, vì? lìfnh vực nà?y bì coi là? "cùf kỳf" và? "khĂng hợp thơ?i". ViẮt vĂ? "ngưf dùng" vư?a khò?i phà?i hòc ngưf phàp, vư?a dĂf nĂ?i hơn, lài vư?a ra vè? tĂn tiẮn hơn. Cho nĂn cài trẶn "phong ba bàfo tàp" kia vĂfn mf̣c sức hoà?nh hà?nh, và? mẮy mươi tiẮt "tiẮng ViẶt thực hà?nh" kia ơ? 'ài hòc vĂfn tò? ra vĂ hiẶu. Là?m sao nò cò thĂ? hưfu hiẶu 'ược mẶt khi nò chì? lf̣p lài hay minh hoà thứ ngưf phàp 'àf thoàt ly tiẮng ViẶt xa 'Ắn như vẶy?
TĂi biẮt rf?ng nhưfng 'iĂ?u tĂi viẮt trĂn 'Ăy khĂng cò bao nhiĂu sức thuyẮt phùc, và? sèf khĂng thiẮu gì? nhưfng bàn 'òc khĂng tin tĂi nòi thẶt, hay ìt nhẮt cùfng cho rf?ng tĂi vèf ra mẶt bức tranh quà à?m 'àm, và? nhưfng nhẶn 'ình cù?a tĂi là? cực 'oan và? cò?n thiẮu cfn cứ. TĂi rẮt tiẮc là? trong mẶt bà?i bào khĂng thĂ? nĂu ra nhưfng luẶn cứ khoa hòc 'ù? minh xàc 'Ă? biẶn hẶ cho nhưfng nhẶn 'ình cù?a mì?nh. Vì? thẮ, 'Ắi với càc bàn muẮn cò nhưfng cơ sơ? khoa hòc 'Ă? cò thĂ? trao 'Ă?i ỳ kiẮn mẶt càch nghiĂm tùc, tĂi xin càc bàn 'òc cuẮn TiẮng ViẶt. SƠ thà?o ngưf phàp chức nfng (Nxb Khoa hòc Xàf hẶi, Hà? NẶi 199 1 ) và? cuẮn TiẮng ViẶt. MẮy vẮn dĂ? Ngưf Ăm, Ngưf phàp, Ngưf nghìfa (Nxb Giào dùc, Hà? NẶi 1998) cù?a tĂi. Hai cuẮn sàch nà?y 'ược viẮt ra 'Ă? chứng minh rf?ng tiẮng ViẶt khĂng phà?i là? tiẮng Phàp, và? tuy rẮt khàc với tiẮng Phàp vĂ? nhiĂ?u phương diẶn, nhẮt là? vĂ? ngưf phàp, nò vĂfn là? mẶt thứ tiẮng trong sàng, chình xàc, tinh tẮ, 'èp 'èf, hoà?n toà?n xứng 'àng 'ược dĂn ta quỳ tròng và? nĂng niu, chứ khĂng ghĂ sợ như nhưfng cẮ gf́ng kiĂn trì? cù?a nhà? trươ?ng phĂ? thĂng và? 'ài hòc 'àf là?m cho hòc sinh ghĂ sợ, khĂng cĂ?n phà?i nhà?o nf̣n và? cf́t xèn cho vư?a cài khuĂn cù?a ngưf phàp tiẮng Phàp như sàch giào khoa cù?a ta 'àf nhà?o nf̣n và? cf́t xèn, khĂng 'àng bì coi khinh như càc cơ quan truyĂ?n thĂng cù?a ta vĂfn coi khinh khi hà?ng ngà?y truyĂ?n bà mẶt thứ tiẮng ViẶt dìch tư?ng chưf mẶt tư? tiẮng Anh ra, bẮt chẮp mòi quy tf́c nòi nfng và? viẮt làch cù?a dĂn tẶc.
Cao XuĂn Hạo
Đfng lĂ?n 'Ă?u trĂn TuĂ?n bào Vfn nghẶ sẮ 4 (2088) ngà?y 22/01/2000.

Movie Fan Club


​