MẶT TRỜI, ÔNG GIÀ VÀ CÔ GÁI (Tập truyện ngắn của V. SUCSIN)

MẶT TRỜI, ÔNG GIÀ VÀ CÔ GÁI (Tập truyện ngắn của V. SUCSIN)

MẶT TRỜI, ÔNG GIÀ VÀ CÔ GÁI​

Mấy hôm nay trời nắng gắt. Mắt đất hầm hập, cây cối cũng nóng. Cỏ héo khô lại xạo dưới bàn chân.
Chỉ gần tối trời mới mát mẻ.
Đến lúc ấy, ông già ốm yếu mới lần ra bờ con sông Catuni chảy xiết, ngồi xuống vẫn 1 chỗ ấy, bên cạnh gốc cây khô cằn, nhìn mặt trời.
Mặt trời đang lăn xuống sau rặng núi. Về chiều, mặt trời nở to và đỏ rực.
Ông lão ngồi bất động. Hai bàn tay nhăn nheo mầu nâu sẫm đặt trên 2 đầu gối. Mặt ông lão cũng nhăn nheo. Đôi mắt lờ đờ và ướt. Chiếc cổ khẳng khiu. Đầu ông nhỏ, tóc bạc trắng. Xương vai gầy guộc nhô lên dưới lần áo sơ mi vải xanh.
Một lần, đang ngồi như thế, ông lão nghe thấy tiếng ai sau lưng :
- Chào cụ ạ.
Ông lão gật đầu đáp lại.
Một cô gái mang chiếc va li mỏng dính ngồi xuống bên cạnh.
- Cụ ngồi chơi đấy ạ ?
Ông lão lại gật đầu, rồi đáp :
- Ờ, ngồi chơi ...
Ông lão k0 nhìn cô.
- Cháu vẽ cụ được k0 ạ ? - Cô gái hỏi.
- Cháu bảo gì ? - Ông lão chưa hiểu.
- Cháu vẽ cụ ấy mà.
Ông lão k0 trả lời ngay, vẫn nhìn về phía mặt trời, chớp chớp hàng mi mầu hồng, k0 còn lông mày.
- Bây giờ lão đẹp đẽ gì đâu. - Ông nói.
- Sao cụ lại nói thế ? - Cô gái bỗng lúng túng. - Cụ đẹp lắm.
- Lão lại ốm yếu nữa.
Cô gái ngắm ông lão 1 lúc lâu, rồi đưa bàn tay mịn màng vuốt ve bàn tay khô khốc và nhăn nhúm của ông lão và nói :
- Cụ rất đẹp. Cháu nói thật đấy.
Ông lão khẽ mỉm cười.
- Nếu vậy thì cô vẽ đi.
Cô gái mở va li.
Ông lão đưa bàn tay che miệng ho.
- Chắc cô ở ngoài thành phố phải k0 ?
- Vâng ạ.
Vẽ thế này cũng được tiền chứ ?
- Có bức được, có bức k0, cụ ạ. Nếu cháu vẽ đẹp thì người ta sẽ trả tiền.
- Thế thì phải cố vẽ.
- Vâng ạ.
Họ lại im lặng.
Ông lão vẫn hướng về mặt trời.
Cô gái chăm chú ngắm ông lão hơi chếch và vẽ.
- Cụ người vùng này ạ ?
- Phải.
- Cụ quê ở đây ạ ?
- Phải.
- Năm nay cụ bao nhiêu rồi ạ ?
- Bao nhiêu tuổi ấy à ? Tám chục.
- Thế rồi kia ạ !
- Già lắm rồi, - Ông lão thừa nhận và lại khẽ mỉm cười, - Còn cháu ?
- Hai mươi nhăm ạ.
Họ lại im lặng.
- Mặt trời hay chưa kìa ! - Ông lão khẽ reo lên.
- Cụ bảo mặt trời làm sao ạ ? - Cô gái chưa hiểu.
- Mặt trời rất to.
- À, cụ nói đúng. Phong cảnh chỗ này đẹp thật.
- Cháu nhìn nước sông bên kia bờ kìa ...
- Vâng.
- Đỏ như có pha máu ấy.
- Vâng. - Cô gái nhìn sang bờ bên kia. - Đúng thế.
Mặt trời đã chạm tới đường viền của đỉnh núi Antai, rồi bắt đầu chìm dần sau dãy núi xanh biếc. Mặt trời càng xuống thấp thì đường viền dãy núi càng rõ nét. Dãy núi cứ như nhích lại gần. Dưới thung lũng, nơi giữa con sông và rặng núi, hoàng hôn đỏ hồng đang sẫm dần. Bóng tối lâng lâng như từ dãy núi lan toả đến gần họ. Cuối cùng, mặt trời lấp hẳn sau đỉnh núi Bubuakhan, và liền sau đấy, những tia sáng màu vàng thẫm rực rỡ xoè ra như nan quạt trên bầu trời xanh nhạt. Lát sau, những tia sáng ấy cũng lại lặng lẽ tắt dần. Chân trời phía ấy chỉ còn sáng lên như một đám cháy ở xa.
- Mặt trời lặn rồi. - Ông lão thở dài.
Cô gái xếp những tờ giấy vào va li.
Hai ông cháu cứ ngồi như thế 1 lúc, lắng nghe tiếng sóng vỗ liên tiếp và khẽ khàng vào bờ.
Từng đám sương mù đang trôi trên thung lũng.
Trong khóm cây gần đấy, 1 con chim đêm kêu khẽ. Tiếng kêu được bờ bên kia vang trở lại.
- Dễ chịu quá, - ông lão nói khẽ.
Còn cô gái thì đang nghĩ đến chuyện ít hôm nữa cô sẽ trở về thành phố thân yêu kia, đem theo rất nhiều ký hoạ, trong đó có chân dung ông lão này. Và bạn trai của cô, 1 hoạ sỹ thực sự tài năng, thế nào cũng sẽ cằn nhằn : "Vẫn lại những khuôn mặt nhăn nheo ! ... Để làm gì kia chứ ? Ai chẳng biết khí hậu Xibia khắc nghiệt và người dân ở đấy phải lao động rất cực nhọc. Nhưng vẽ để làm gì kia chứ ? Sao lại thế ? ..."
Cô gái hiểu rằng cô cũng chẳng phải tài năng gì nhiều. Nhưng cô vẫn cứ băn khoăn về cuộc đời vất vả của ông lão này. Trông 2 bàn tay của ông đủ rõ ... Lại vẽ những nếp nhăn ! "Phải làm việc thôi, phải làm việc thôi ... ! "
- Chiều mai cụ lại sẽ ra đây chứ ạ ? - Cô gái hỏi ông lão.
- Có. - Ông lão đáp.
Cô gái đứng dậy, trở về làng.
Ông lão ngồi thêm 1 lát nữa rồi cũng về.
.....


Cyclo@

Ông về đến nhà, ngồi vào chỗ của ông ở trong góc nhà bên cạnh bếp lò, chờ con trai về để ăn tối.
Bao giờ đi làm về, bác con trai cụ cũng mỏi mệt và bực bội về đủ mọi chuyện. Vợ bác ta cũng thế, luôn bực dọc về chuyện gì đó. Các cháu nội của cụ đã trưởng thành và đều ra thành phố cả rồi. Vắng bọn trẻ, nhà càng thêm hiu quạnh.
Họ ngồi ăn.
Bác con dâu bẻ vụn bánh mỳ thả vào đĩa đựng sữa cho cụ. Cụ ngồi chệu chạo nhai ở 1 góc bàn. Ông lão cố đưa nhẹ chiếc thìa để khỏi va mạnh vào đĩa gây tiếng động. K0 ai nói gì.
Rồi họ sửa soạn đi ngủ.
Ông lão leo lên nóc bếp lò, còn 2 vợ chồng bác con trai cụ thì vào buồng. Họ lặng lẽ. Với lại có chuyện gì để nói đâu ? Mọi lời lẽ họ đã nói hết từ lâu rồi.
Chiều hôm sau ông lão và cô gái lại ngồi trên bờ sông, cạnh gốc cây khô. Cô gái vẽ vội vã, còn ông lão thì nhìn về phía mặt trời và kể :
Đời lão lúc nào cũng an nhàn, k0 có điều gì phải phàn nàn cả. Lão làm thợ mộc. K0 lúc nào thiếu việc. Mấy đứa con lão đều theo nghề cha. Chiến tranh cướp đi mất gần hết, những 4 đứa. Còn mỗi 2 thằng. Một thằng hiện vẫn sống với lão. Tên nó là Xtêpan. Thằng kia tên là Vanca thì công tác ở ngoài thành phố, ở Banxcơ. Làm chân đội trưởng công trình ở công trường xây dựng. Nó viết thư về, nói cũng an nhàn. Thỉnh thoảng có về làng thăm lão. Cháu nội của lão đông lắm. Đứa nào cũng yêu quý ông. Bây giờ chúng đều ở thành phố cả ...
Cô gái đang vẽ bàn tay ông lão. Cô vội vã, bực tức, chốc chốc lại tẩy xoá.
- Cụ sống ngày trước có vất vả lắm k0 ạ ? - cô hỏi 1 câu chẳng ăn nhập gì hết.
- Sao lại vất vả ? - ông lão ngạc nhiên. - Lão đã kể cháu nghe rồi thôi : sung sướng ấy chứ.
- Cụ chắc tiếc các bác con trai lắm nhỉ ?
- Đã đành, - ông lão lại ngạc nhiên. - Mất những 4 thằng, k0 tiếc sao được ?
Cô gái vẫn chưa hiểu, cô thấy thương hại ông lão hay thấy ngạc nhiên về thái độ bình thản và nhịn nhục của ông cụ, cảm giác nào nhiều hơn ?
Mặt trời đã lại lặn xuống đằng sau rặng núi rồi. Chân trời lại đỏ rực lên 1 cách lặng lẽ.
- Mai trở trời đấy, - ông lão nói.
Cô gái nhìn lên bầu trời trong vắt :
- Sao cụ biết ạ ?
- Lão thấy nhức nhối xương cốt.
- Nhưng trời vẫn trong vắt thế kia.
Ông lão k0 trả lời.
- Chiều mai cụ cũng lại ra đây chứ ạ ?
- Chưa chắc, - ông lão k0 đáp lại ngay. - Khắp người đang đau như dần.
- Cụ ơi, thứ đá này ở đây gọi là đá gì ạ ? - cô gái lôi trong túi áo ra 1 hòn đá trắng có những vân vàng óng ánh.
- Đá nào ? - ông lão hỏi, mắt vẫn hướng về dãy núi xa xăm.
Cô gái chìa hòn đá ra. Ông lão k0 quay mặt lại, chỉ giơ bàn tay.
- Đá này ấy à ? - ông lão hỏi, hơi đưa mắt về phía hòn đá, rồi nắn nó trong những ngón tay co quắp. - Đá cuội đấy. Hồi chiến tranh k0 có đá lửa, là chúng tôi dùng đá này để đánh lửa.
Cô gái sửng sốt trước 1 phát hiện, cô có cảm giác như ông lão mù. Cô k0 biết nói gì, chỉ lặng lẽ ngắm nhìn nghiêng ông lão. Còn ông thì hướng về phía mặt trời vừa lặn, vẫn nhìn với 1 vẻ trầm ngâm, bình thản.
- Cháu cầm lấy, - ông lão nói, chìa hòn đá về phía cô gái. - Nhiều hòn k0 như thế này. Có hòn trắng muốt, trong nữa, thấy cả những vân ở giữa. Có hòn nhẵn nhụi như trứng chim bồ câu, có hòn lại giống như trứng sẻ, hơi xanh, nhưng đều có vân ở giữa hết, giống như thế này.
Cô gái vẫn nhìn ông lão, k0 dám hỏi xem ông có mù thật hay k0.
- Nhà cụ ở chỗ nào ạ ?
- Cũng gần đây thôi. Kia là nhà bác Ivan Côlôcônnhicốp, - ông lão trỏ ngôi nhà ngay trên bờ sông, rồi đến gia đình Bêđarép, rồi đến nhà anh Đinôviép, rồi đến nhà Vôlôkitin, vào mãi đến trong cái ngõ kia mới là nhà của lão. Có việc gì cháu cứ đến. Hồi còn lũ cháu nội ở nhà, vui đáo để.
- Cảm ơn cụ.
- Lão về đây. Chân tay nhức quá.
Ông lão đứng dậy rồi bước lên con đường dốc.
Cô gái nhìn theo cho đến khi ông cụ rẽ vào khuất trong ngõ. Cô k0 thấy cụ vấp váp hoặc ngừng lại chỗ nào. Ông lão bước chậm chạp, mắt hướng xuống bàn chân.
"Cụ k0 mù, - cô gái hiểu ra. - Chỉ đơn giản là mắt kém thôi".
Chiều hôm sau k0 thấy ông lão ra bờ sông. Cô gái ngồi 1 mình nghĩ ngợi về cụ. Trong cuộc đời giản dị bình thường của cụ có chứa đựng 1 cái gì đó k0 đơn giản, 1 cái gì đó thực sự lớn lao. "Cũng như mặt trời kia, trông nó đơn giản là thế, hết mọc rồi lại lặn, - cô gái nghĩ. - Nhưng đâu phải chỉ là đơn giản". Rồi cô gái chăm chú nhìn lại những bản ký hoạ của mình. Cô thấy buồn man mác.
Hôm sau ông lão cũng k0 ra. Cả hôm sau nữa.
Cô gái bèn tìm đến nhà cụ.
Cô tìm thấy.
Phía trong hàng rào của 1 ngôi nhà năm gian mái tôn, ở góc sân, 1 người đàn ông trạc 50 tuổi đang bào tấm gỗ thông.
- Chào bác, - cô gái nói.
Người đàn ông đứng thẳng dậy, nhìn cô gái, rồi quệt ngón tay cái những giọt mồ hôi đọng trên trán, gật đầu :
- Chào chị.
- Bác làm ơn cho hỏi, có phải đây là nhà ông cụ ...
Người đàn ông chăm chú nhìn cô gái hơi ngạc nhiên khiến cô ngừng lại.
- Phải, - bác ta đáp. - Tôi đang đóng áo quan cho cụ đây.
Cô gái há hốc miệng :
- Cụ mất rồi ạ ?
- Mất rồi. - Bác ta lại cúi xuống, bào thêm 2 nhát nữa, rồi ngước lên nhìn cô gái. - Chị hỏi cụ tôi có việc gì ?
- Cháu đến thăm thôi. Chẳng là cháu vẽ cụ.
- À ... - Bác ta đưa mạnh 1 nhát bào.
- Bác cho hỏi 1 câu, cụ bị mù phải k0 ạ ? - Cô gái hỏi sau 1 lúc đắn đo.
- Đúng thế.
- Cụ bị mù đã lâu chưa ạ ?
- Khoảng hơn chục năm rồi. Có chuyện gì vậy ?
- K0 ạ. Cháu chỉ hỏi thế thôi.
Cô gái bước ra ngoài hàng rào.
Ra đến ngoài đường, cô tựa vào 1 thân cây và khóc thổn thức. Cô thấy thương tiếc ông lão. Và cũng tiếc vì cô k0 biết cách kể về ông cụ. Nhưng lúc này cô cảm thấy được rằng, trong cuộc sống và công lao của con người, có chứa đựng 1 ý nghĩa sâu xa và thầm kín nào đó. Và cô k0 nhận thấy rằng lúc này cô đã trưởng thành thêm được rất nhiều.
Quỳnh Dung dịch
Cyclo@

THỦ PHÁP HÙNG BIỆN​

Ba chục công nhân nông trường, toàn thanh niên, người có vợ, người chưa, chuẩn bị vào rừng lấy gỗ. Chuyến đi sẽ kéo dài ba bốn tuần lễ, như mức thường lệ của nông trường. Siblêtôp được cử làm đội trưởng. Giám đốc nông trường, lúc tiễn họ lên đường, đã nói vui :
- Có nghĩa cậu Siblêtôp bây giờ là Chúa Giêsu, còn kia là các vị thánh tông đồ của cậu.
Các "thánh tông đồ" cười vang. "Chúa Giêsu" chỉ mỉm cười để giữ tư thế. Và ngay lúc này, khi còn ở trong văn phòng của nông trường, mọi người đã thấy cử anh làm đội trưởng là đúng.
- 7h 0 phút sáng mai, tất cả tập trung ở cạnh trường phổ thông, - anh nói giọng nghiêm túc. - K0 ai được đến muộn. Chúng ta sẽ k0 chờ bất cứ ai.
Giám đốc hơi ngạc nhiên nhìn Siblêtôp, còn các "thánh tông đồ" thì đưa mắt nhìn nhau ... Siblêtốp chào tạm biệt giám đốc rồi bước ra khỏi văn phòng, với vẻ mặt như của 1 người bắt buộc phải làm nhiệm vụ này chứ chẳng thích thú gì.
- Nghĩa là mọi thứ đều phải sẵn sàng, - giám đốc nói. - Tuần sau tôi sẽ vào thăm các cậu.
Các "thánh tông đồ" bước ra khỏi văn phòng, và trước khi chia tay ai về nhà nấy, họ ngồi lại hút thuốc ở ngoài hiên và trò chuyện đôi câu.
- Thằng cha Siblêtôp chưa chi đã vênh váo.
- Hắn thích oai mà.
- Chỉ cần chỉ huy 1 lần thì cậu ta sẽ hết thích thôi, - Xlapca Bratux nói. Anh có vóc người bé nhỏ, mặt choắt và lấy 1 cô vợ gù.
- Tớ thấy cậu nên trèo lên núi Enbrux được rồi đấy, - Bôrix khó chịu nhìn Xlapca. Anh ta to béo, chậm chạp và do tính liều lĩnh, đã 2 lần phải ra toà.
- Còn cậu thì kiếm rượu mà uống cho say sưa đi, - Xlapca cũng k0 vừa.
- Lời khuyên đáng giá và vừa đúng lúc nữa, - Bôrix rít lên rồi chạy về phía cửa hàng bán thực phẩm.
Thế là họ giải tán, mỗi người đi 1 hướng.
Đúng 7h 0 phút, chỉ có mỗi mình Siblêtôp có mặt ở địa điểm tập trung. Anh mặc áo khoác bằng lông cừu, quần ngựa, đội mũ da. Trời rét khủng khiếp. Siblêtôp đi đi lại lại bên cạnh chiếc xe tải phủ mui kín, cố k0 co ro. Anh đã chọn chỗ ngồi trong cabin và đã đặt đồ đạc vào đấy rồi.
Siblêtôp năm nay 40 tuổi. Anh về đây cùng với tốp khai hoang đầu tiên ở vùng này, rồi ở lại luôn, có lẽ là sẽ ở mãi. Ngay khi đó anh xin trợ cấp và xây 1 ngôi nhà ngay bên vệ sông. Vụ hè nào vợ anh cũng đến thăm, k0 biết có thật là vợ, hay chỉ là 1 phụ nữ quen biết, điều này chẳng ai biết chắc. Giấy chứng minh thì ghi là vợ, nhưng vợ gì mà mỗi năm chỉ đến ở với chồng có 1 tháng rưỡi ? Dân trong làng k0 hiểu được điều đó, nhưng cũng k0 thóc mách vào làm gì. Thỉnh thoảng mới có ai nhân lúc say rượu đem chuyện này ra hỏi :
- Sao 2 vợ chồng nhà anh lạ thế ?
- Biết làm sao được ... - Siblêtôp trả lời 1 cách miễn cưỡng. - Cô ấy đang làm chỗ rất tốt nên cũng chẳng muốn bỏ.
Đúng là anh ta k0 muốn nói thật. Cũng vì tính nết quá kín đáo như thế cho nên mọi người k0 ưa anh. Anh là 1 công nhân nguội giỏi, k0 rượu chè, trong các cuộc họp đều phát biểu đúng đắn. Anh rất thích phát biểu, cho nên thường xuyên tích luỹ tư liệu cho các bài phát biểu bằng cách thu thập những số liệu, những hiện tượng. Tất nhiên anh cố tránh k0 chỉ đích danh, mà chỉ nói chung chung : "Chúng ta phải chịu phần trong sai lầm trên ...". Đối với cấp lãnh đạo, bao giờ anh cũng lịch sự, đúng đắn. Anh k0 hề xu nịnh, chắc chắn là như thế, nhưng rõ ràng anh mơ ước 1 điều gì lớn hơn là có tên trong bảng thi đua của nông trường.
Đây là lần đầu tiên anh được cử làm nhiệm vụ phụ trách.
- Chẳng ai lo đến đúng giờ cả, - Siblêtôp nói.
- Họ đến bây giờ thôi, anh lái xe đáp, giọng hồn nhiên, rồi ngáp 1 cách ngon lành, ồn ào. Sau đấy anh cho nổ máy. - Anh vào trong này cho ấm chứ đứng đấy làm gì ?
- Đã đành là họ sẽ đến, sao tôi k0 hiểu, - Siblêtôp leo vào cabin. - Nhưng tôi đã dặn là đúng 7h 0 phút kia mà.
- Họ đến bây giờ. Anh là chỉ huy phải k0 ?
- Phải.
- Họ sắp đến. Mà kia rồi.
Các "thánh tông đồ" kéo đến. Siblêtôp bước ra khỏi cabin.
- Các bạn, - anh gõ móng tay ngón trỏ lên mặt kính đồng hồ đeo tay và lắc đầu.
- Kịp thôi, - mọi người an ủi anh.
Bôrix đến sau cùng. Rõ ràng anh vừa uống rượu xong và đang phấn hứng.
- Chào những cánh chim đại bàng ! - anh chào mọi người, rồi nói riêng với Siblêtôp : - Nhưng k0 phải những con đang bay mà là những con ... chuyên mổ.
- Mời lên xe, - Siblêtôp ra lệnh, giọng hơi có vẻ hờ hững.
- Trèo lên đi, các vị ơi, - Bôrix hét lên, k0 để ý đến thái độ hờ hững của Siblêtôp. - Trèo lên đi.
- Tất cả nghe tôi nói ! - Siblêtôp lên cao giọng, mắt nhìn vào thùng xe, lướt trên tấm gỗ ngăn phía sau. - Tôi yêu cầu kiểu vừa rồi k0 lặp lại nữa.
Các "thánh tông đồ" ngơ ngác, chưa hiểu cái gì, k0 lặp lại.
- Hôm qua, tôi đã báo trước : khởi hành đúng 7h 0 phút. Bây giờ đã 8h kém mười lăm. Tôi sẽ ghi lại mỗi trường hợp chậm trễ. Các bạn nghe rõ rồi chứ ?
Các "thánh tông đồ" sửng sốt, k0 nói được lời nào. Họ nhìn đội trưởng. K0 đợi cho họ kịp định thần và đáp lại, Siblêtôp quay ngoắt, bụm bàn tay ho rồi bước lên cabin.
- Đi thôi.
Xe chạy.
- Cậu Bôrix hay chậm trễ lắm phải k0 ? - Siblêtôp hỏi.
- Đi mà hỏi cậu ta, - lái xe trả lời k0 có vẻ lịch sự chút nào. - Cậu ta sẽ trả lời thôi. Thói đâu mà hỏi dò như thế nhỉ ? Người ta ở ngay bên cạnh, sao k0 hỏi thẳng ?
Siblêtôp k0 đáp. Anh nhìn thẳng ra mặt đường phía trước, vẻ nghiêm túc và đăm chiêu.
Lúc xe chạy đến đầu làng, nơi có quán giải khát, có ai gõ vào thành cabin.
- Gì thế ? - Siblêtôp lo lắng.
- Anh em muốn sưởi 1 chút. - Lái xe nói và đưa xe ngoặt vào quán. - Trong này ấm chứ trên thùng xe rét lắm. Mà đường đi còn xa.
- K0 được đỗ lại ! - Siblêtôp nghiêm giọng nói.
Lái xe nhìn anh, cười phá lên, k0 nói gì, bước ra khỏi cabin, đóng sập cửa lại. Mọi người trên thùng xe nhảy xuống, vui vẻ kéo vào quán.
Thế là Siblêtôp cũng nhảy ra khỏi cabin, đuổi theo các "vị thánh tông đồ" rồi đi nhanh vào quán trước. Quán giải khát vừa mở cửa, nên vẫn còn lạnh. Nhưng trong góc nhà, lò sưởi đã bắt đầu cháy, bốc khói mù mịt và toả ra mùi gỗ thông cháy. Khói lượn vòng rồi trôi theo hướng cửa vừa hé mở.
Cô Galia bán hàng, thân hình xinh xẻo, ngon lành, vẻ mặt tươi tỉnh, mắt đen láy, nhìn qua cửa sổ thấy đám thanh niên quen thuộc, bèn thốt lên mừng rỡ :
- Khách kéo đến kìa.
Cô sửng sốt khi thấy Siblêtôp chạy vào, đến gần quầy và ra lệnh :
- Ai đòi rượu trắng vodka, cô k0 được bán. Cùng lắm thì chỉ cho mỗi người 1 cốc rượu màu thôi.
Đám người kéo vào, huyên náo.
Một người nào đó đọc to dòng chữ trên tấm bảng : "Say rượu là nhục nhã !".
Trên hàng chữ là hình vẽ 1 anh say rượu bẻ gẫy cây bạch dương non và ngồi khóc.
- Thằng cha tội nghiệp chưa kìa.
- Nhưng nghĩ ngợi đến vỡ cả đầu ra thì cũng chẳng được ai thương, - Bôrix đang đếm tiền trên lòng bàn tay cho đủ 1 cốc rượu vodka.
Mọi người vui vẻ chào cô Galia và lục túi tìm tiền lẻ.
- Các anh thông cảm, em được lệnh k0 bán rượu trắng. - Cô gái cố tình nói thật to cho mọi người đều nghe thấy.
- Ai ra lệnh ? - mấy người cùng hỏi 1 lúc.
- Bác kia, em k0 biết bác ấy là gì của các anh. Nhưng bác ấy ra lệnh cho em k0 được bán.
- Các bạn nghe tôi nói đây, - Siblêtôp hướng về phía mọi người. - Tôi chỉ cho phép mỗi người uống 1 cốc rượu mầu thôi ! Tôi k0 định bỏ tục lệ nhấp môi trước khi lên đường, nhưng chỉ dùng rượu mầu thôi.
Bôrix đang đếm tiền lẻ trên lòng bàn tay nên k0 ngẩng đầu mà chỉ ngước mắt nhìn Siblêtôp, như thể k0 hiểu người đội trưởng vừa nói gì.
- Cái gì ! Cái gì ?
- Tôi k0 cho phép dùng rượu trắng.
Bôrix nhét tiền vào túi rồi bước đến gần Siblêtôp. Đại khái mấy lần trước anh phải ra toà cũng là do kiểu xử sự thế này. Với lại anh k0 bao giờ tính toán xem trước mặt anh có mấy người : 1 hay 7. Ivan, người lớn tuổi nhất trong đội, nắm cánh tay Siblêtôp, đẩy ra ngoài đường. Ra đến hiên, Siblêtôp sực nhớ rằng mình cũng là đàn ông. Anh giằng tay.
- Sao lại thế được nhỉ ? Thằng cha điên à ?
- Thôi, - Ivan nói rồi kéo Siblêtôp ra xe. - Mặc nó. Cậu ra xe mà ngồi. Và đừng có ra oai. Mỗi người chỉ uống trăm rưởi gam thôi. Mình cũng thế.
- Nhưng sao k0 uống ở nhà trước đi ?
- Ở nhà vợ k0 cho. Cậu sống 1 mình thì dễ rồi. Cậu cứ ngồi yên đấy, đừng lôi thôi gì nữa. Thế là tốt nhất.
Từ lúc ấy, suốt trên đường đi, Siblêtôp k0 nói gì, chỉ nhìn mặt đường phía trước mặt. Trên thùng xe Bôrix gào lên.

Những con tàu cập bến chúng ta
Bến ta đẹp đẽ ấm cúng biết bao
Thuỷ thủ vui chơi trong các quán
Và nâng cốc chúc mừng vị thủ lĩnh ...​

- Thằng cha ngu dốt, - Siblêtôp cười chua chát và hằn học nói nhỏ. - Nó có hiểu nghĩa mấy câu ấy là gì đâu.
Trên thùng xe tiếng hát vẫn oang oang như thách thức :

Trên k0 trung lấp loáng 2 lưỡi dao
- Các bạn hỡi, hắn k0 phải dân đại dương cánh mình
- Chúng ta sẽ thanh toán này !
Giọng thủ lĩnh lè nhè vang lên ...​

- Thanh toán với chẳng thanh toán, - Siblêtôp lại lẩm bẩm.
Vừa đến nơi, mọi người quẳng đồ đạc trong lán rồi bắt tay vào nhóm bếp lò. Siblêtôp tuyên bố :
Mời tất cả vào, ta họp 1 lát bàn công việc.
Mọi người ngồi vào các tấm phản, chuẩn bị nghe đội trưởng. Siblêtôp đặt cuốn sổ và chiếc bút máy lên bàn (anh đã sửa soạn từ trước mọi thứ), che miệng ho.
- Tôi đề nghị đồng chí lái xe chưa đi vội, đợi để đem biên bản về cho Ban Giám đốc. Tôi sẽ thảo biên bản, có ai phải đối k0 ?
- Làm đi.
Siblêtôp lại che miệng ho lần nữa.
- Chương trình nghị sự cuộc họp hôm nay có 2 vấn đề. Tôi sẽ làm từng vấn đề 1. Vấn đề thứ 1: nhiệm vụ của chúng ta trong công việc khai thác gỗ sắp tới. Thưa các đồng chí, các đồng chí đều biết, chúng ta có nhiệm vụ đốn cây, chặt hết các cành nhỏ. Nói chung, chuẩn bị gỗ cho sản xuất mùa xuân. Trên giao cho chúng ta thời hạn là 4 tuần lễ, tóm lại là 1 tháng. Do đấy, tôi đề nghị chúng ta phát huy tinh thần phấn đấu, hoàn thành số lượng gỗ trong 2 tuần rưỡi ...
- Ra thế !
- Ngả gỗ chứ k0 phải đè gái xuống !
- Cứ làm đến đâu hay đến đó, việc gì phải trước thời hạn cho vất vả.
Siblêtôp xua tay ra hiệu cho mọi người trật tự.
- Bình tĩnh, bình tĩnh ! Tôi giải thích thêm : Mặc dù chúng ta chỉ là 1 số người k0 đông, và lại hoạt động xa trung tâm điều hành, nhưng chúng ta vẫn là 1 tập thể, vẫn có kỷ luật riêng và vẫn có kế hoạch thực sự. Cái hệ thống kế hoạch ấy chúng ta k0 cho phép ai phá vỡ. Tôi đề nghị lấy biểu quyết.
Họ biểu quyết. Đa số tán thành.
- Sang vấn đề thứ 2, - Siblêtôp tiếp tục, anh lúc này đang đà phấn hứng vì thấy mình điều khiển cuộc họp có kết quả. - Vấn đề đồng chí Bôrix.
Căn lán bỗng trở nên lặng lẽ.
Bản thân Bôrix đang ngủ gà ngủ gật bên cạnh bếp lò, thì lúc này bỗng tỉnh hẳn, mắt nhìn thẳng vào Siblêtôp.
- Tôi thấy thế này : đồng chí Bôrix Culicôp, ngay từ đầu đã có thái độ k0 đúng trong tập thể. Tôi k0 phải ông thánh, nhưng mọi sự bậy bạ đều phải có giới hạn. Đồng chí Bôrix đã quên mất điều đó. Chúng ta cần nhắc để đồng chí thấy. Đã có những tiêu chuẩn đạo đức của con người Xô viết và chúng ta k0 cho phép bất cứ kẻ nào vi phạm những tiêu chuẩn ấy. - Siblêtôp tiếp tục bay lên cao. Anh nói thao thao, thậm chí mở cả khuya áo cổ và cởi chiếc áo khoác bằng da. - Chúng ta hãy hình dung 1 trường hợp như thế này. Giả thử chúng ta bị cuốn theo dòng sông đóng băng. Xung quanh là những tảng băng trôi vun vút. Và trong chúng ta có 1 kẻ ngáng trở. Mọi người đều nóng lòng chọn 1 hướng đi chính xác, nhưng kẻ kia ngáng trở. Và còn xúc xiểm những người khác. Tôi xin đặt vấn đề ra 1 cách thẳng thắn và xin hỏi : gặp trường hợp như thế, chúng ta sẽ xử sự như thế nào với kẻ ngáng trở kia ?
- Quăng hắn xuống dòng nước ! Clapca đưa ý kiến.
- Đúng thế ! Siblêtôp bắt luôn. - Vì tính mạng của toàn bộ tập thể, vì bảo vệ đường lối chính xác, chúng ta nén lòng thương lại và đẩy nhân tố nào có hại xuống dòng nước.
Sau này, khi nhắc lại buổi họp hôm ấy, những người nông dân đều bảo họ chưa kịp "chớp mắt", chưa kịp "định thần". Họ nói dối. Thật ra cũng k0 phải nói dối 1 cách cố tình, mà chỉ nhằm tái hiện lại sự việc diễn ra nhanh chóng đến mức nào, mà khi Siblêtôp vừa nói dứt câu trên thì Bôrix đã đứng ngay cạnh anh ta hỏi : "Quăng tao xuống dòng nước, hả ?" - rồi giáng luôn 3 quả đấm cực mạnh. Siblêtôp chỉ kịp hét lên : "Con khỉ ! Đấy chỉ là 1 thủ pháp hùng biện !". Nhưng anh k0 ngăn nổi quả đấm của Bôrix. Mọi người giữ Bôrix lại, mà phải tất cả xúm lại mới giữ nổi anh ta.
Siblêtôp theo xe tải quay về làng và thôi k0 lên rừng nữa. Giám đốc nông trường đích thân lên động viên anh em. Với riêng Bôrix, ông ta bảo rằng anh đã làm quá, và rất có thể phải ra toà lần nữa. Nhưng đến thứ 7 khi bộ phận tiếp tế đem thức ăn lên cho anh em, thì có tin Siblêtôp k0 thưa kiện, mà chỉ nộp giám đốc ... tờ biên bản cuộc họp, trong đó ghi chính xác toàn bộ bài diễn thuyết khiến anh phải chịu tai họa về nó.
Quỳnh Dung dịch
Cyclo@