Máy CT Scan là gì

Máy CT Scan là gì

chào các bác, em có 1 thuật ngữ mà không hiểu nó là gì ạ, mong ai biết dich dùm.
đó là cái máy CT Scan. Em dịch là máy chụp cắt lớp, nhưng ông xếp thì bảo là máy nội soi, mà em có làm về cái lĩnh vực này đâu.
Cảm ơn các bác trước.
mimi

Theo mình bạn đúng . Kỹ thuật chụp cắt lớp có nguyên tắc như sau :
Ví dụ chụp ảnh đầu bệnh nhân :
Tia phóng xạ gamma (bản chất là bức xạ điện từ) được phóng qua cơ thể người , mỗi lần nó chụp ảnh của một lớp của đầu người bệnh (coi như là một mặt phẳng 02 chiều ). Sau đó đầu phát tia được dịch chuyển một bước có chiều dài thích hợp. Qua trình chụp lại được lặp lại. Kết quả là ta có một bộ các ảnh hai chiều của đầu bệnh nhân. Tập hợp các bộ ảnh này cho ta một hình ảnh " ba chiều " của vật thể .
Còn nội soi thì có nguyên tắc khác :
Một máy quay phim loại nhỏ được đưa và trong cơ thể bệnh nhân. Máy quay phim này sẽ đưa tín hiệu quay được ra ngoài.
HIện ở Việt Nam đã có một bác sĩ công bố đã chế tạo được máy nội soi . Nhưng gần đây chúng tôi chưa thấy loại máy này được đưa ra thị trường .
Nếu máy này được đưa ra thị trường, chúng ta sẽ có một loại máy có chất lượng mà lại rẻ, do chính người VIệt sản xuất .

bác ơi thế mà có một ổng bên Mỹ, ổng dịch là nội soi, em thấy vô lý quá, vì trong bài dịch nó nói đến dùng tia X đặc biệt để chiếu qua nguời, dùng phát hiện những mầm bệnh ung thư nhỏ nhất, em dịch là chụp cắt lớp, thì ông lại bảo là nội soi, nên em mới thấy là hình như ổng sai, mà ổng sống ở bên Mỹ, là giám đốc chương trình hẳn hoi nên em mới thấy nghi ngờ, nhưng em đoán là em không sai .
Rất cảm ơn bác, nếu lần sau có gì liên quan đến y tế, em xin nhờ các bác chỉ dạy giúp ạ.

Chào bạn,
Bạn cũng đúng mà ổng cũng đúng .
Cái mà bạn dịch là "CT Scanner - Computed Tomography Scanner" -- Tiếng Việt: "Chụp điện toán cắt lớp" giống như bạn @haio đã giải thích ở trên (có vai trò trợ giúp của máy tính nên mới có từ "điện toán - computed")
Cái mà ông Mỹ nói đến là PET (Positron Emission Tomography - Chụp (điện toán) cắt lớp bằng positron) cũng là một dạng CT Scanner (cùng nguyên tắc) nhưng sử dụng chất đồng vị phóng xạ nhằm phát hiện sớm ung thư. Vậy thì ổng đúng về nghĩa nhưng không đúng về mặt địch thuật. Bạn xem thêm ở đây: http://en.wikipedia.org/wiki/Positron_emission_tomography
Thân ái
u?c ndungtuan s?a vo 12:46 ngy 13/03/2007

Theo mình bạn đang sai khi nói ông ở Mỹ kia đúng . PET dùng một phản ứng hạt nhân mà có phát ra tia gamma có năng lượng và cường độ theo ý muốn . Phản ứng hạt nhân này cần phải có thiết bị máy gia tốc hỗ trợ mới có được.
Học hỏi bạn tí : bạn làm thế nào mà để tên mình trong đó chỉ cần click nó một cái là ra luôn cả cái bảng lịch sử cá nhân của mình thế ?
u?c ndungtuan s?a vo 15:35 ngy 13/03/2007

Chào @haio,
1. Hì, đó là tôi nói ông ta chỉ đúng về mặt NỘI DUNG phát hiện sớm ung thư nhưng sai về mặt DỊCH THUẬT. Máy PET không thể dịch là "nội soi" nhưng về bản chất thì có thể phát hiện sớm ung thư trong khi CT Scanner không thể làm được điều này.
2. Để có được bảng lịch sử cá nhân, bạn click vào phần trả lời bài của tôi rồi nhìn vào bài viết của tôi sẽ thấy tên của bạn được để ở giữa một cặp thẻ đặc biệt
Thân ái

Cảm ơn @ndungtuan.
Nhưng mình vẫn phải nói là bạn vẫn sai vì nói là PET khác CT scanner
Bản thân PET chính là một dạng của CT Scanner . Phản ứng hạt nhân ở PET cho ta chùm gamma có năng lượng mong muốn.

Hì, bạn coi lại bài trả lời thứ nhất của tôi, tôi có cùng quan điểm với bạn mà
Thân ái

PET (Positron Emission Tomography) hay còn được gọi là chụp xạ hình cắt lớp Positron là một trong những kỹ thuật y học hạt nhân được sử dụng rộng rãi trên thế giới tuy nhiên còn ít được biết đến ở Việt nam.
Đặc điểm chung của các kỹ thuật y học hạt nhân là sử dụng các chất đồng vị phóng xạ thích hợp (isotope) có hoặc không gắn với các chất mang (tracer), các chất này sẽ tập trung đặc hiệu tại các cơ quan cần khảo sát, việc ghi hình dựa trên việc đo độ tập trung hoạt độ phóng xạ tại các cơ quan đó qua hệ thống đầu dò đặt bên ngoài cơ thể. Các dược chất phóng xạ (DCPX) phát Positron được sử dụng chủ yếu trong PET là 18 FDG, 13 N, 11 C, 15 O, …
CT (Computed Tomography) hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính sử dụng tia X với ứng dụng của hệ thống máy tính giúp cung cấp các thông tin về cấu trúc giải phẫu của các cơ quan và hệ cơ quan trong cơ thể.
PET/CT là sự kết hợp giữa 2 hệ thống PET và CT lần đầu được đưa vào ứng dụng trong chẩn đoán vào năm 1998, sự ra đời của PET/CT đánh dấu một bước phát triển quan trọng của y học hiện đại, kỹ thuật này mang lại cùng lúc các thông tin về chức năng, liên quan đến hoạt động chuyển hóa đồng thời các thông tin về cấu trúc giải phẫu của các cơ quan cần thăm khám, giúp phát hiện sớm, chính xác các tổn thương bệnh lý, tiền đề cho việc điều trị đạt hiệu quả tốt nhất.


2. Nguyên lý của PET/CT [1],[2],[3],[7]
Positron mang điện tích dương phát ra từ hạt nhân nguyên tử đi được một quãng đường rất ngắn trước khi kết hợp với một electron là điện tử mang điện tích âm trong mô ở vào một trạng thái kích thích gọi là Positronium, Positronium tồn tại rất ngắn, gần như ngay lập tức chuyển thành 02 photon phát tia gamma có năng lượng 511 keV phát ra theo 2 chiều ngược nhau trên cùng một trục, hai tia này được ghi nhận đồ ng thời bởi hệ thống ống đếm (detector) xung quanh bệnh nhân.







Hình 1: Sơ đồ minh họa quá trình phóng xạ và tự hủy hạt phát ra 2 tia gamma có năng lượng 511 keV.
Năng lượng này sau đó sẽ được hấp thụ và chuyển thành các photon phát quang, các photon này sẽ tạo ra một chùm điện tử, chùm điện tử này sẽ được khuyếch đại bởi hệ thống ống nhân quang (PhotoMultiplier Tubes - PMTs) trước khi được số hóa (digitalized) bởi hệ thống điện tử. Hệ thống máy vi tính sẽ phân tích, tái tạo, hiệu chỉnh và trộn với hình ảnh cắt lớp vi tính bằng các thuật toán phức tạp cuối cùng cho ra hình ảnh PET/CT.


Hình 2: Sơ đồ minh họa qua trình chụp PET/CT
A. Topogram
B. Chụp cắt lớp vi tính
C. Chụp PET theo cùng một trục ngang
D. Hiệu chỉnh suy giảm với dữ liệu CLVT
E. Hình ảnh PET sau khi đã hiệu chỉnh
F. Hình trộn PET/CT.
3. Ứng dụng của PET/CT [1],[2],[4],[5],[6]
a. Nhóm bệnh lý U:
Các tổn thương hay gặp trên lâm sàng đặc biệt thể hiện vai trò của PET/CT gồm có: Các khối U vùng đầu mặt cổ; U phổi, các tổn thương dạng nốt đơn độc tại phổi; U của ống tiêu hóa, tụy, gan mật; U vú, cổ tử cung, tử cung, buồng trứng; U hạch; U hắc tố; … Vai trò của PET/CT được thể hiện bởi những khả năng sau:
Phát hiện sớm tổn thương, chẩn đoán phân biệt u lành và u ác: dựa vào khả năng phát hiện các biến đổi về sinh hóa, chuyển hóa, PET/CT có thể phát hiện được các tổn thương ngay cả khi chưa có thay đổi giải phẫu đồng thời phân biệt được các tổn thương lành tính với ung thư do sự chuyển hóa của các tế bào ung thư thường gấp 20 lần so với các tế bào lành [7], [8].
Chẩn đoán chính xác giai đoạn ung thư: PET/CT mang lại một cái nhìn toàn thể, đánh giá đầy đủ các tổn thương bệnh lý là tiền đề của một thái độ điều trị thích hợp. Gerald A. và cộng sự sau khi tiến hành nghiên cứu trên 98 bệnh nhân ung thư nhận thấy PET/CT tỷ lệ chẩn đoán chính xác giai đoạn lên đến 85% [5].
Chẩn đoán chính xác các tổn thương u còn lại hay tái phát sau điều trị: Một sự ưu việt nữa của PET/CT so với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thông thường như: Xquang, CLVT hay cộng hưởng từ là khả năng đánh giá các tổn thương sau can thiệp, PET/CT giúp phân biệt chính xác các tổn thương u còn sót hay tái phát với các tổn thương sẹo sau mổ hay xơ sau xạ trị [7].
Đánh giá sớm, chính xác hiệu quả điều trị: PET/CT còn hỗ trợ cho công tác điều trị dựa vào khả năng đánh giá sớm, chính xác hiệu quả của quá trình điều trị qua đó giúp thay đổi thái độ, phương thức can thiệp. Đối với u hạch, PET/CT có thể giúp đánh giá hiệu quả của phác đồ ngay sau tuần đầu tiên, trong khi trước đây với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường qui là sau 3 đến 4 tuần, điều này không chỉ nâng cao chất lượng điều trị, giúp hạn chế chi phí cũng như các tác dụng không mong muốn của hóa chất cho cơ thể người bệnh.
Định hướng cho xạ trị: PET/CT còn giúp cung cấp một bản đồ hoàn chỉnh về chuyển hóa và giải phẫu của khối u, giúp xác định chính xác liều lượng, vị trí xạ trị, qua đó nâng cao chất lượng xạ trị đồng thời hạn chế tối đa các tác dụng phụ như xơ, teo các mô lành lân cận.



Hình 3: Bệnh nhân nam, 55 tuổi, phát hiện tổn thương di căn hạch cổ có nguồn gốc từ tế bào vảy (SCC) nhưng không phát hiện được u nguyên phát.
Không thấy bất thường trên phim chụp CLVT có tiêm thuốc cản quang.
Xuất hiện ổ tăng hoạt tính phóng xạ bên phải gốc lưỡi được chẩn đoán là SCC sau khi sinh thiết.
b. Bệnh lý tim mạch:
 Đánh giá chính xác tình trạng tưới máu của cơ tim
 Xác định mức độ, khả năng hồi phục của cơ tim sau can thiệp.
c. Bệnh lý thần kinh:
 Phát hiện các ổ động kinh.
 Chẩn đoán sớm các tổn thương thoái hóa như Alzeimer’s, Parkinson, …
4. Các bước tiến hành [4]
Theo: Nguyễn Trọng Sơn, Lê Thanh Dũng, Nguyễn Duy Huề