Mơ hồ sách dinh dưỡng đối với trẻ

Bà mẹ trẻ Lý Thị Hương (Q.8, TP.HCM) sau khi mua quyển sách Những món ăn dành cho trẻ suy dinh dưỡng từ Bệnh viện Nhi Đồng 1 về nhà thì phát hiện “quá nhiều bài thuốc chẳng thể hiểu được”. Và khi đem hỏi các thầy thuốc, có người đã thốt lên: trời đất ơi, những món thuốc chưa hề thấy trong giáo trình dinh dưỡng...

​

“Một bài thuốc dinh dưỡng chỉ có giá trị khi qui định thành phần dinh dưỡng của từng chất tính theo số lượng trong đơn thuốc ấy. bây giờ có quá nhiều sách chỉ khuyên các phụ huynh cho con ăn chất này, chất nọ nhưng không thuyết minh được thành phần dinh dưỡng là thiếu cơ sở khoa học” - bác sĩ Nguyễn Thị Hoa, trưởng khoa dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Đồng 1, nhận định. Chuyên cung cấp bồn ngâm massage chân uy tín, chất lượng tốt

Các tựa sách dinh dưỡng cho trẻ luôn được tác giả "giật" cho bắt mắt và lôi cuốn: Những món ăn dành cho trẻ suy dinh dưỡng, trả lời về dinh dưỡng cho trẻ, menu bổ dưỡng ăn dặm cho bé, 100 món ăn tăng cường sức đề kháng và bồi bổ trí não cho trẻ(!)... Xuất bản các sách này là chức năng nhiệm vụ của NXB Y Học. Nhưng thị trường sách dinh dưỡng cho trẻ con hiện nay có đủ mặt sách từ các NXB khác. "Điều này đòi hỏi cần phải có một hội đồng khoa học giám định chất lượng các bản thảo sách về dinh dưỡng cho trẻ trước khi xuất bản. Bởi đây là vấn đề sức khỏe cộng đồng, không thể thả nổi như lâu nay được" - bác sĩ Hoa nêu kiến nghị.
Anh Thanh Tùng ở Bà Rịa - Vũng Tàu nhưng thường xuyên tranh thủ các chuyến lên TP.HCM tìm sách dạy nuôi con, tâm sự: “Tôi mua quyển 100 món ăn giúp bé mau lớn, khỏe mạnh, sáng dạ giá 15.000 đồng, trong thực đơn món nước rau dành cho trẻ 4-6 tháng tuổi có chỉ cách dùng rau chân vịt và muối tinh.
Tôi không hiểu rau chân vịt là rau gì, hỏi các bác sĩ trong bệnh viện nhi đồng thì được đáp là không biết”. Anh Tùng thanh minh sự lúng túng khi không biết có nên tin theo sách này không?

Chưa hết, trong quyển Những món ăn dành cho trẻ suy dinh dưỡng (tác giả: Lý Thị Ngọc Anh, Nguyễn Phượng Giang, NXB Thanh Niên) ở trang 24 có hướng dẫn cách nấu cháo bột lá rau khoai với thành phần là bột lá rau khoai lang cùng với dầu mè, muối, bột gạo lức.

Sách không chỉ dẫn cách chế biến cháo bột lá rau khoai như thế nào nhưng lại khẳng định: “Nếu không biết cách nấu, cháo thịt, cá, tôm vẫn không đủ độ dinh dưỡng bằng loại cháo này”(!). Nhận xét menu này, các thầy thuốc khoa dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho rằng: “Một món cháo chỉ có bột lá rau và bột gạo thì thiếu hẳn chất đạm, chẳng thể gọi là đủ chất dinh dưỡng”.

Cũng trong tập sách 100 món ăn giúp bé mau lớn, khỏe mạnh, sáng ý trên, menu dành cho “trẻ bị còi xương mau hồi phục” có chỉ dẫn cách chế biến bột canxi từ vỏ trứng bằng cách dùng vỏ trứng gà rang giòn, tán nhuyễn, rây mịn cho vào cháo để... tăng lượng canxi cho trẻ. “Chúng tôi không hiểu công thức chế biến bột canxi như thế này có cơ sở từ đâu, bởi canxi trong vỏ trứng là canxi thô, liệu trẻ có thể kết nạp được bằng cách nấu cháo như thế không? Trong khi hiện tại có rất nhiều sữa, thức ăn có hàm lượng canxi cao, sao lại chỉ dẫn cách dùng bột canxi từ vỏ trứng như vậy?” - bác sĩ Nguyễn Thị Hoa đãi đằng ngờ tính khoa học của menu trên.

“Và, ngay cả NXB Y Học cũng chưa ổn” - một bác sĩ chuyên về bệnh nhi giới thiệu chúng tôi tập sách Phương pháp chế biến thức ăn cho trẻ của NXB y khoa do một nhóm dịch giả chuyển ngữ từ quyển sách Sổ tay dưỡng dục trẻ dưới 6 tuổi của Trung Quốc, trang 141 và 142 hướng dẫn cách chế biến thức ăn bổ sung cho trẻ nhưng không đúng nguyên tắc bốn nhóm thức ăn bổ sung cho trẻ.

Thả nổi và hệ lụy

Điều đáng để ý là các sách dinh dưỡng cho trẻ thuộc loại cung cấp tri thức khoa học, nhưng hầu hết đều không ghi nguồn tài liệu tham khảo. NXB Thanh Niên với các sách: Những món ăn dành cho trẻ suy dinh dưỡng; 100 món ăn giúp bé mau lớn, khỏe mạnh, sáng dạ; 100 món ăn dành cho trẻ biếng ăn, khó nuôi; 100 món ăn bồi dưỡng quyến rũ của tác giả Lý Thị Ngọc Anh, ... đều không ghi nguồn tài liệu tham khảo.

Những kiến thức sai lệch trong rừng sách dinh dưỡng đang bị thả nổi như hiện khiến nhiều gia đình quan ngại. thầy thuốc Kim Hưng - chuyên gia về dinh dưỡng tại TP.HCM - từng than phiền: “Hằng ngày tiếp xúc với các bà mẹ, chúng tôi không khỏi buồn lòng khi thấy những lỗi lầm sơ đẳng nhất trong cách nuôi trẻ hết sức phổ quát, làm các bé nhiều khi ngồi trên đống thức ăn mà vẫn bị đói ăn, thiếu chất”.

Đôi vợ chồng lưu hoàng và Bảo Quyên (TP.HCM) tự mày mò tìm hiểu cách bổ sung dinh dưỡng cho con trong các sách, cho biết từng bỏ một đôi quyển sách sau khi mua vì “phát hiện tri thức trong sách sai nhiều quá, không dùng được”.