Mổ xẻ tên lửa có điều khiển(Guided Missle)

Đây là sơ đồ hoạt động của một tên lửa sử dụng nhiên liệu lỏng điển hình. Màu đỏ là nhiên liệu, màu xanh là chất ôxy hoá, còn màu vàng là khí đã cháy.
Chất ôxy hoad và chất khử được đặt trên hai bình riêng biệt. Thường thì chất khử (nhiên liệu) và chất ôxy hoá có hai thùng chứa chồng lên nhau, chất ôxy hoá ở trên. Do chất ôxy hoá có tỷ khối lớn, đẩy trọng tâm tên lửa về phía trước làm tên lửa ổn định. Nếu hai thùng chứa chòng lên nhau thì các ống dẫn được txuyên quan thân thùng chứa. Khi nhiên liệu chảy ra, người ta cho khí nén vào thùng chứa, khí nén có thể là nguồn khác hay là khí đã cháy từ động cơ. Trước khi động cơ hoạt đọng van giữ cho nhiên liệu không thất thoát và gây cháy nổ. Có những nhiên liệu cần giữ rất lạnh, bình chữa và ống dẫn cách nhiệt.
]
Vài giây hay vài phút trước khi tên lưẻ hoạt động, van an toàn ở bình chứa mở ra để nhiên liệu được lấp đầy các ống dẫn. Cuối các ống dẫn trước máy nén, có ban đóng kín ống dẫn, điều này tránh dò rỉ nhiên liệu gây cháy động cơ.
Máy bơm nén nhiên liệu là máy bơn nén turbine. Trong máy bơn có rotor quay, nhiên liệu (hay chất ôxy hoá) đi từ trong tâm ra ngoài rôtor. Mỗi bơm cho một chất, trong các động cơ thường hay bơm dùng chung một turbine phát động. Trong một số tên lửa, hai bơm dùng hai tuêbine khác nau, dễ điều khiển tỷ lệ hơn. Turbine phát động đẩy rôtor bơn chạy bằng khí cháy từ một buồng đốt nhỏ.Tên lửa khởi động, một động cơ nhiên liệu rắn đẩ các rotor bơm nén chạy, bơm bắt đầu hoạt động, tên lửa nhiên liệu rắn này kích hoạt bằng điện. Áp lực bật khởi động điều khiển tốc độ cháy. Tốc độ máy bơm cao, khoảng 30,000 vòng phút, người ta gắn điều khiển tốc độ lên trục để điều khiển động cơ.
Bây giờ áp suất đã cao, khi áp suất đủ cao, hệ điều khiển mở van cho nhiên liệu xuống buồng đốt chính, buồng đốt chính cháy, tên lửa bát đầu hoạt động, thời gian từ lúc đốt tên lửa nhiên liệu rắn đến giờ ít hơn 1 giây. Oxy hoá xuống buồng đốt trước, sau đó, sự cháy bắt đầu bằng mồi lửa hồ quang hay dây đốt.
Chú ý rằng, nhiên liệu và chất oxy hoá dấn làm mát buồng đốt.
/uploaded/huyphuc1981_nb/rocket_5d_24_10_2004.gif
Đến giờ, đọng cơ nhiên liệu rắn đã sắp ngừng hoạt động, nhưng nhờ áp lực nhiên liệu cao, một phần nhỏ nhiên liệu được dẫn về chạy một buồng đốt nhỏ, buồng đốt này tạo khí cho turbin chạy tiếp.
Bộ phận điều khiển bay cũng hoatỵ động bằng áp lực nhiên liệu, trong hình là van điều khiển tốc độ nhiên liệu xuống buồng đốt.
Bơm nén dầu bôi trơn cũng được nối với trục chung:
Dầu và máy bơm dầu được làm lạnh bằng dòng nhiên liệu nhỏ tríc xuống, điều khiển tốc độ cũng được làm mat bằng nhien liệu như vậy:
Khí điền đầy thùng chứa được lấy từ buồng đốt và làm nguội, do thương đốt thiếu oxy, nên khí này không điền được cho bình đựng chất oxy hoá.
Bình đựng chất oxy hoá điền bằng chính hơi chất oxy hoá đốt nóng:
KHí thoát từ động cơ máy bơm có thể được dùng để điều khiển tên lửa qua các tuye thoát quay được bằng khớp. NHưng phương pháp này yếu, nhiều tên lửa được điều khiển bởi các cánh lái khí thải, chạy điện ắc quy hay nhiên liệu nén điều khiển bằng điện. Đây là toàn bộ hệ thống cung cấp nhiên liệu của động cơ:
Việc tắt động cơ cũng là một vấn đề, nhưng thôi, để lúc khác.
Được huyphuc1981_nb sửa chữa / chuyển vào 21:25 ngày 24/10/2004

Đây là buồng đốt, buồng đốt là nơi trộn nhiên liệu và chất oxy hoá đốt cháy, một số buồng đốt có đánh lửa điện, một số thì không cần do sử dụng nhiêu liệu hay chất oxy hoá gặp nhau tự cháy (như karosen và acid ntric đỏ). Buồng đốt có thành dầy, phía trong là lớp chụi nhiệt, có thể tráng một lớp kim loại sáng không cháy mỏng để đỡ nóng, nhưng chỉ ở vùng nhiệt độ thấp. Lớp ngoài chịu lực, được làm mát bởi dòng nhiên liệu. NHiên liệu và chất oxy hoá được dẫn đến và phun ra bằng những dòng riêng sao cho thành bụi rất mảnh..
Được huyphuc1981_nb sửa chữa / chuyển vào 22:26 ngày 24/10/2004

Chào bà con. Krappy thường thấy trong thông tin kỹ thuật cho tên lửa có thông số CEP (Circle of Equal Probability -- tạm dịch là vòng tròn có xác suất (đánh trúng) bằng nhau). Không hiểu định nghĩa chính xác là thế nào? Tổng xác suất đánh trúng trong vòng tròn đó là bao nhiêu? Có bác nào thông thạo thì chỉ bảo hộ.
Tui đã search forum nay rồi nhưng mà hinh như chưa có bài nào giả thích thuật nghữ này cả.

Các bác giới thiệu về mấy con Topol-M của Nga đi.

Tên lửa Ariane-5 có hai tên lửa trợ lực cất cánh (booster) gắn hai bên tên lửa chính được đông lạnh. Nó nhỏ hơn tên lửa nhiên liệu rắn của tầu con thoi nhưng là tên lửa trợ lực xuất phát lớn nhất do châu Âu sản xuất. Tại sao lại dùng trợ lực cất cánh. Do khi xuất phát, tên lửa càng có gia tốc lớn càng tiết kiệm nhiên liệu, nhưng độ bền các thiết bị không cho phép gia tốc lớn quá, thế là có một khoảng gia tốc thích hợp nhất và tên lửa phải duy trì lực đẩy để có gia tốc trong khoảng ấy. Lúc đầu, nhiên liệu chưa tiêu đi và tên lưủ rất nặng, nên đảm bảo gia tốc ưu việt phải có lực đẩy rất lớn. Trước đây người Nga dùng tầng đầu sử dụng karosen và chất oxy hoá nặng, có khả năng thay đổi lực đẩy trong khoảng rộng, những tên lửa này có buồng đôtý và tuye thoát rất lớn, không thích hợp với những tên lửa rất lớn. Người ta cũng có thể làm thêm các động cơ dùng chung nhiên liệu với động cơ chính, nhưng phẩo biến hiện nay là dùng động cơ nhiên liệuk rắn trợ lực cất cánh khi xuất phát, sau khi tên lửa đã nhẹ, nó rời khỏi tên lưả chính. Khối lượng rỗng của tên lửa trợ lực cất cánh cho Ariane-5 là 35 tấn, dài 30 mét và nđường kính 3 met. Được bviết tắt từ tiếng Pháp "Etage d''Acceleration à Poudre" EAP . Mỗi tên lửa mang 238 tấn nhieê liệu, cung cấp 630 tấn lực đẩy, 92% tổng lực đẩy lúc cất cánh. Nó có ba ống thép, chia ra ba đoạn nhiên liệu. ỐNg đầu tiên (trên cùng) chứa 23.4 tấn, nhiên liệu, nhồi ở Colleferro (Italy), ống giữa và ống dưới được nhồi gần bệ phóng.Được lắp ở Kourou và lắp vào ttành đông lạnh ngay trên bệ phóng, tầng giữa có 106,7 tấn nhiên liệu và tầng cuối có 107.4 tấn. Các ống dầy 8mm áp suất trung bình là 65kg/cm2. Động cơ của tên lửa dài 3.3 mét tuye thoát dài 2,8 mét, có khớp để thể ngó ngoáy 6.5 độ so với trục chính để điều khiển hướng lực đẩy. 135 giây sau khi cất cánh, khối thuốc nổ tách tênlửa ra khỏi tên lửa chính, tên lửa tiếp túc bay 100km nữa, trước khi rơi xuống Đại Tây Dương, cách bệ phóng 450km. Tốc độ cháy của nhiên liệu là 7,4 milimet / giây, luưcj đẩy có ích 271 giây, áp suất lớn nhất 60,8 kg/ cm2, lực đẩy tối đa 6254 kN, khí thải trung bình hai tấn 1 giây, đánh lửa từ đoạn trên cùng trong 0.35 giây. Năng lưc tương đương 4 tên lửa lỏng của Ariane 44L. Thành phần nhiên liệu (French-Italian company REGULUS.):
ammonium perchlorate: Chất oxy hoá (68%)
Bột nhôm: chất khử (18%)
polybutadiene: chất kết dính+xúc tác+lưu hoá (14%)
Động cơ EUROPROPULSION (France-Italy)
Tuye thoát và lái lực đẩy SABCA (Belgium)
Thu hồi trên biển FOKKER (the Netherlands)
Nhà thầu chính EADS/LV (France)

Đây là tên lửa cổ Nga, dùng động cơ sử dụng nhiên liệu lỏng nặng có khả năng thay đổi lực đẩy trong khoảng rộng, cho nên không cần booster. Đây là cơ cấu tên lửa vũ trụ đầu tiên của Nga, có động cơ lớn, giá thành phóng rẻ nhất thế giới. Cơ cấu này không cho chế tạo đọng cơ lớn, nhưng 1.7 tấn hay 3 tấn lên quỹ đạo địa tĩnh, nếu phóng từ Baikonur ở Kazakhstan hay bệ phõng vũ trụ châu Âu, French Guiana, là khối lượng thuộc loại lớn với các nước khác.
Do ở French Guiana lợi như vậy, nên cuỗi năm 2006, Châu Âu sẽ dùng tên lửa này ở đây, phóng vệ tinh châu Âu-thay cho Arial. Bên phải là Aarial 4 Pháp, tương đương.
Được huyphuc1981_nb sửa chữa / chuyển vào 18:16 ngày 25/10/2004

Đấy là khái niệm thể hiện độ tản mác khi bắn của tên lửa .
Vòng tròn đồng xác xuất là một vòng tròn có một bán kính nào đó . Khi ta bắn 1 loạt tên lửa đất đối đất từ cùng 1 vị trí . Tại đích đến ta có 1 vòng tròn , trong vòng tròn này khả năng ăn đạn là như nhau không chổ nào khác chổ nào . Có nghĩa là tên lửa bắn đi từ cùng 1 vị trí 1 điều kiện có thể rớt vào bất cứ đâu trong vòng tròn này . Vòng tròn càng lớn chứng tỏ độ chính xác càng kém (bắn rồi không biết rớt ở đâu ) và ngược lại . Chẳng hạn tên lửa vượt đại Châu của Mỹ vào khoảng 100-200m và của Nga khoảng 90-100m tuy nhiên với đầu đạn hạt nhât thì sai số vài trăm mét đâu có ý nghĩa gì .

À quên , còn tổng xác xuất trong vòng tròn này thường chỉ ở khoảng 80% là rất cao rồi nghĩa là tên lửa ta bắn ra có thể rớt ra ngoài vòng .

Nghe đến chữ "con quay hồi chuyển", có vẻ lạ nhỉ. Thật ra, nguyên lý của nó khôngcó gì phức tạp, đáng ra, các ngoại khoá không bắt buộc HS phổ thông nên có, nhưng các nhà giáo dục của ta bắt HS học những gì ấy. Hồi trung học, HP đã nghĩ nát óc, rồi cũng tìm ra được tại sao con quay đứng trên đinh mà không đỏ. Nhưng mà các công thức của điều này mãi sau mới có. Thật ra, con quay được áp sụng rất nhiều. Một trong thứ đó phổ biến nhất ở Hà Nội và Sài Gòn, đó là xe đạp và xe máy. Các bác hình dung mà xem, khi xe nghiêng về một bên, cơ chế con quay sẽ bẻ bắng trước, lái xe về bên ấy và ly tâm làm xe cân bằng trở lại.
Ở đây, em kể một dự án ứng dụng con quay kỳ cục. Hồi đầu thế kỷ 19, sắt thì đắt mà nhân công rẻ, đất thì cực rẻ luôn. Người ta mới nghĩ, tại sao không dùng đường sắt một ray. Dùng thế này, toa tầu được cắm một con quay rất to, nhò đó có thể đứng trên 1 ray, con quay được duy trì tốc độ quay bằng động cơ hơi nước, khi đủ tốc độ quay mới cho tầu rời ga (có giá đỡ). Hay chưa, những đuờng sắt một ray và những toa tầu một chân.
Nguyên lý máy bay trực thănggắn liền với con quay. các bác thử xem, cái gì làm cho máy bay trực thăng 1 rotor nâng không quay tít. Nó có rotor ngang ở đuôi, nhưng làm sao có thể chỉnh liên tục được. Cơ chế ở đây là nếu máy bay quay ngang, thì rotor nâng phải nghiên theo, do trục nó không đứng hẳn mà nghiêng, do đổi trục quay, nên cơ chế con quay ngăn cản điều này làm máy bay ổn định. Bững máy bay lên thẳng đầu tiên được gọi là máy bay con quay hồi chuyển.

CEP: viết tắt của Circular Error Probability. Như thế này thì dễ hiểu hơn chứ. Vào Yahoo gõ CEP thì ra hàng đống. Nghĩa thì như bác Ăn Hành Tây giải thích. Nhằm vào một điểm, nhưng đầu đạn không rơi trúng vào điểm đó. Khoảng cách từ điểm rơi xa nhất tới mục tiêu tạo thành bán kính của cái circular.
Riêng chuyện CEP của Nga hay Mỹ nhỏ hơn thì anh Mỹ luôn tự hào là hàng của mình bắn chính xác hơn (đối với ICBM). Lý do vì hàng Mỹ bắn thử trên trục Bắc Nam, còn đồ Nga thì thường được thử trên trục Đông Tây, do hình dáng của Nga. Đấy là dân Mỹ nói thế. Dân Nga chắc sẽ nói ngược lại.