Mong mọi người góp ý cho

NGÀY TẬN THẾ​

I. 19h15.
Ở Mỹ. Gia đình Johnson đang quây quần trong phòng khách. Hai đứa trẻ mải mê với bộ đồ chơi xếp hình. Cô con gái lớn viết một bức thư cho Michael Owen. Người vợ đan len. Còn Johnson đọc tờ International Sport.
Tin khẩn, cô phát thanh viên với bộ mặt khá hoảng hốt thông báo. Johnson, vợ và con gái ngước lên Tivi.
?oThưa các bạn, theo như tin mới nhất chúng tôi vừa nhận được, có một thiên thạch lạ đang lao về trái đất với vận tốc cực lớn. Các nhà khoa học rất bất ngờ và chỉ tính toán được nó sẽ đâm thẳng vào trái đất chính xác là vào 23h47 tối mai. Chúng tôi rất tiếc phải thông báo rằng nó sẽ khiến quả đất của chúng ta nổ tung và không hy vọng còn một sinh vật nào sống sót. Vĩnh biệt các bạn, chúc tất cả ra đi thanh thản.?
Câu kết mới ý nhị làm sao, Johnson cười, cô nàng làm bộ khéo đấy chứ. Hôm nay đâu phải 1-4. Bọn truyền hình lại bầy trò gì nữa không biết.
Chắc sắp có một tin vui nào đấy, vợ Johnson đoán mò.
Tổng thống kìa mẹ, cô con gái reo lên.
Cả gia đình ngước nhìn ông tổng thống với bộ mặt u ám, họ linh cảm một điều chẳng lành. Ngài tổng thống cố nở một nụ cười méo xệch để vào đề: ?oThưa tất cả các bạn, tôi xin khẳng định thông tin vừa đưa ra là hoàn toàn chính xác. Chúng tôi định giữ kín chuyện này nhưng trái đất chỉ còn tồn tại được hơn một ngày đêm nữa, mong các bạn sống những phút giây hạnh phúc của mình mà không lo sợ và đau khổ. Nó chỉ đến như một ánh chớp và không gây bất cứ đau đớn gì nên các bạn cứ sống như ngày thường và xin đừng phá phách hay gây tổn hại đến người khác. Tôi kêu gọi các lực lượng an ninh thực hiện nhiệm vụ bảo vệ trật tự để giữ gìn trái đất trong những giây phút cuối cùng này. Và??
Tổng thống chưa dứt lời, một tiếng nổ lớn rung cả camera, máy quay được lia nhanh xuống đường. Nhiều chiếc ôtô sang trọng đang bốc cháy, những ô cửa kính vỡ vụn và những chiếc môtô gầm rú lượn đi lượn lại? Vài phút sau, những cảnh sát cơ động đã đến, lực lượng của họ chỉ còn phân nửa, hầu hết đã kéo về nhà với gia đình hoặc tham gia cùng những kẻ gây rối. Nhưng những kẻ điên loạn ngày càng đông, chúng hò hét, đập phá, cướp bóc, đốt đốt và đốt.
Những tiệm ăn bê bết những thức ăn, những tiệm may với những bộ vét bốc lửa, cửa hàng súng bị phá tan, súng đạn vương vãi khắp nơi? Những xe cảnh sát bốc cháy, những người cảnh sát ngã gục trong vũng máu. Đài truyền hình bốc cháy. Bọn nổi loạn lại kéo đi. Những con người trong đài truyền hình vội vàng dập lửa?
Tin khủng khiếp được truyền đi khắp thế giới. Ở Nhật, nó được Nhật hoàng xác nhận. Trước những cảnh quay tại Mỹ, Nhật hoàng kêu gọi toàn dân ở trong nhà với gia đình. Những người Nhật làm thế. Lác đác có những nhóm khủng bố nhưng bị cảnh sát dập tắt ngay. Người người dán mắt vào Tivi theo dõi tình hình. Nhưng rồi cho thế là thừa, họ tắt Tivi, ngồi lại bên nhau và trao cho nhau tất cả những gì trước đây còn tiếc rẻ?
Ở Việt Nam. Là một nước đang phát triển ở Đông Nam Á, Việt Nam cũng có được những tin tức cập nhật và người dân ở đây cũng được chứng kiến nước Mỹ hoảng loạn. Trẻ con và phụ nữ khóc lóc, gào thét, đàn ông kẻ cười người khóc, có những kẻ hồ nghi đây lại là một trò lừa bịp chính trị của Mỹ. Người ta í ới thông báo cho nhau. Vì vậy, những nhà không có Tivi cũng hoảng hồn trước cái tin sét đánh. Những kẻ độc thân vẫn say ngủ với chiếc headphone gài vào tai.
Chẳng chậm hơn nước Mỹ là bao, tiếng xe máy gầm rú inh ỏi. Những con người ngoài đường vội vã về nhà, những cô gái khiếp sợ trước bọn sàm sỡ được dịp lộng hành. Đường tắc, người ta dẫm lên nhau mà đi. Đã có những xác người giữa lòng đường, những anh cảnh sát giao thông bị đánh vỡ đầu.
Ở Châu Phi. Những nước có vẻ giàu có đã biết tin và những kẻ nổi loạn ở đây thì hung hãn hơn ai hết? Tại những nước nghèo, những người dân đang quần quật làm việc, những đứa trẻ mỏi mắt chờ hàng cứu trợ nơi nơi, người ta vẫn bắn nhau đòi độc lập cho riêng mình. Có lẽ vài ngày nữa họ mới biết tin hoặc họ biết cũng chẳng tin?
II. 20h00.
Tại Mỹ. Gia đình Johnson không khỏi bàng hoàng trước những hình ảnh man rợ trên Tivi. Ngài tổng thống ra sức kêu gọi và trấn an nhưng những người Mỹ với ?obản năng gốc? của họ có bao giờ chịu dừng.
Hai đứa trẻ vẫn mải mê với bộ đồ chơi, cười khanh khách.
Cô con gái sợ hãi khóc thút thít lo cho thần tượng Owen.
Johnson ôm vợ và xoa đầu đứa con gái an ủi. Anh nhìn hai đứa con, những thiên thần giữa cái xã hội đầy rẫy toan tính này. Anh muốn ôm chúng thật chặt mà khóc. Nhưng anh vẫn để cho chúng say sưa với món đồ chơi mà không một vẩn bụi của sợ hãi có thể vấy vào.
Chợt mọi người giật mình bởi tiếng gào thét, tiếng cười sằng sặc, tiếng nổ và đập phá. Những kẻ điên đã kéo tới đây rồi ư. Johnson lo sợ cho cái gia đình bé nhỏ của mình. Anh nhìn ra cửa sổ, khu phố Wall giàu có chính là mục tiêu của những kẻ thù hận và ganh tỵ. Johnson vội đánh thức cô giúp việc đi ngủ sớm, dặn cô ta phải khóa chặt các cửa và tắt hết đèn. Điện phụt tắt, những đứa trẻ bắt đầu khóc, Johnson bảo vợ dỗ dành cho chúng nín. Bọn đập phá đã kéo tới, thấy nhà Johnson không có ánh đèn, nghĩ rằng gia đình này đi vắng nên chỉ bắn phá lung tung và chuyển sang những nhà có người khác để khủng bố và đốt phá? Bọn cướp đi rồi, Johnson thấy cả khu phố đang chìm trong màn lửa, các ngôi nhà xung quanh đều cháy rừng rực, tiếng kêu thét thảm thiết. May mắn, nhà anh có một thảm cỏ rộng bao quanh và một hồ bơi khá lớn nên lửa mới chỉ bén sang. Johnson vội bật đèn tìm bình cứu hỏa. Đèn không sáng. Điện đã bị ngắt. Johnson, vợ và con gái mò mẫm tìm cách dập lửa?
Ở Nhật. Những hội viên của một giáo phái đã liên lạc với nhau và quyết định tự tử tập thể tại khu rừng thiêng một tiếng trước giờ tận thế.
Thị trường chứng khoán vẫn hoạt động bình thường. Chỉ có điều, người ta không đến công ty mà làm việc ở nhà qua mạng.
Tivi chiếu những phim hoạt hình trẻ con ưa thích và tập tiếp theo bộ phim tâm lý cho các bà nội trợ.
Ở một số nơi, người ta chuẩn bị tổ chức những lễ hội sớm?
Ở Việt Nam. Khi thằng bé ?okết quả đê? loan tin cho tất cả những trẻ đánh giày, bán báo, bụi đời thì bọn này reo hò ầm ĩ. Chúng ra cổ vũ và nhập vào bọn phá phách. Chúng phá cửa các siêu thị, nốc thức ăn ứ ự, lấy những bộ quần áo đủ kiểu khoác lên mình. Có những đứa bị bội thực hoặc ngộ độc vì hàng quá đát. Mà có khi chúng ăn phải những thứ hàng nhập khẩu như xà phòng, bột giặt có hình dáng bắt mắt như thức ăn.
Những gã xích lô, xe ôm cũng phá các quán ăn, nhà hàng mà nốc rượu, sục sạo khắp các góc phố săn những con nai vàng ngơ ngác hoảng sợ giữa phố đông. Những cô gái bán hoa đứng co ro trong bóng tối không biết về đâu khi đêm chưa hết. Có một lão khách dừng xe mặc cả. Mai là ngày tận thế rồi. Chắc lão không muốn về với vợ. Mai là ngày tận thế rồi. Những đồng tiền bẩn thỉu của lão còn có nghĩa gì! Và họa chẳng những cô gái kia có nhu cầu thì cũng phải là một gã to cao khỏe mạnh chưa đâu thèm một tên lùn đầu hói như lão. Lạo hậm hực bỏ đi trước ánh mắt khinh bỉ của các cô gái bán hoa.
Có một chú bán bánh mỳ nóng ngơ ngác ngồi dậy bên vệ đường. Một thằng xế nổ đã đạp chú ngã dúi. Những chiếc bánh mỳ nguội ngắt vương vãi xung quanh. Chú phủi từng chiếc cho vào bị, nước mắt chan hòa. Trong đầu óc non nớt của chú, ngày tận thế là ngày chú không có tiền gửi về cho bà và hai đứa em ở dưới quê. Đau khắp người. Chú ngồi phịch xuống. Đói. Chú dè dặt cầm một chiếc bánh mỳ đầy bụi, nhai ngấu nghiến. Chú xuýt xoa nhìn những tòa nhà, cửa hàng to đang cháy rụi. Trên cao, một cô bé thò đầu qua ô cửa cháy la hét. Chú luống cuống. Làm sao đây. Nhấc thân hình bé bỏng đầy thương tích, chú băng sang đường tìm cách cứu cô bé. Chú không để ý thấy đằng sau một thằng điên đang nhằm chú mà lao đến? Amen.
Ở nông thôn. Những gã choai choai cũng đi phá phách. Sự phá phách của chúng thật tầm thường. Dẫm nát vài vườn rau, đạp đổ mấy cái cây, thịt con gà con chó. Chỉ khổ cho ông trưởng thôn hách dịch bị người ta đến chửi cho sướng miệng. Sợ gì ông trả thù. Mai là ngày tận thế ai cũng như ai. Ai bảo nông thôn kém may mắn hơn thành thị.
Tại Châu Phi. Cuộc sống đói khổ vẫn diễn ra. Những con thú vẫn chìm trong giấc ngủ.
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

III.8h00 và bình minh.
Trước khi vào chương III, ta hãy quay trở lại phố Wall của Mỹ lúc 8h tối qua. Tạm quên gia đình Johnson để ngó vào một ngôi nhà khác. Trong ngôi nhà có ông chủ, bà chủ và một gã hầu. Lúc này, ngôi nhà đang bị đốt phá. Cả ba kẻ trong nhà run cầm cập. Lão chủ tranh cãi với anh giúp việc:
- Mày xuống ngăn bọn nó lại tao sẽ thưởng.
- Đồ ngu! Sắp chết hết cả. Tiền với tao còn nghĩa lí gì.
- Mày dám ăn nói với chủ mày như thế hả!
- Ừ đấy! *********! Mày làm gì được tao!
Lão chủ tức giận không kiềm chế nổi, ngay ở công ty cũng chỉ dám gọi lão là ?ođồ con lợn? phía sau lưng mà thôi. Lão lấy cái ba tong định nện gã hầu. Nhưng gã trai nhanh hơn, vớ ngay con dao cho lão này một phát. Mụ vợ sợ hãi nhìn gã hầu van vỉ. Rồi mụ chợt cười khả ố: ?oChỉ còn ngày mai nữa thôi, minh hãy xả láng ăn chơi đi anh?. Mụ ngả vào gã. Cả hai cười man rợ. Chúng quên rằng lửa đã bén đến cầu thang?
Bình minh ở Mỹ. Nhìn nước Mỹ lúc bình minh mà người ta cứ ngỡ như một Việt Nam ngay sau một cuộc chiến tranh vậy.
Những kẻ điên loạn, những chống trả, những cảnh sát, họ giết lẫn nhau và chỉ sau một đêm, ngoài được phố đã đầy những xác người, xác ô tô ngổn ngang, những ngôi nhà cháy rụi?
Những kẻ phá hoại hoặc chết hoặc mệt mỏi, chỉ còn lác đác những nhóm nhỏ tiếp tục thú vui.
Hầu hết mọi người đều ngồi trong nhà cầu nguyện cho những kẻ xấu số. Một bình minh duy nhất của nước Mỹ chìm trong im lặng.
Ở Nhật và Châu Phi: Tình hình vẫn thế.
Ở Việt Nam. Cho đến buổi sáng (ở một múi giờ khác), người ta thấy bất ngờ. Sự tàn phá của bọn ngông cuồng không đáng kể, những kẻ nổi loạn đã bị bắt và? chờ ngày xét xử. Những kẻ xấu mà ta vẫn thấy hàng ngày đâu cả rồi? Những cam chịu tưởng như chờ dịp nổi loạn đâu cả rồi? Đêm qua, họ đã sống với gia đình, cha, mẹ và con đã thức với nhau để hiểu nhau và xin nhau tha lỗi. Vậy là những kẻ vứt đi đã bị bắt hết cả rồi.
Sáng hôm ấy, trời vẫn đẹp, những cụ già tập dưỡng sinh trong công viên, cùng nhau dạo quanh hồ. Những cặp vợ chồng trẻ cũng dắt con đi dạo. Những đôi lứa đi trên con đường ngập nắng và sương.
Có một chàng trai dũng cảm quyết định thổ lộ nỗi lòng với một người chàng yêu dấu. Chàng tưởng tượng ra cảnh nàng rơi lệ sung sướng. Rồi cả hai dắt tay nhau đi khắp phố phường thân yêu. Và đến đoạn kết, khi thiên thạch kia đang lao đến, chàng và nàng sẽ hôn nhau?
Chàng lâng lâng bước đến nhà nàng. Đi qua công viên, chàng nhìn quanh rồi lén lút hái một bông hoa, tự an ủi lương tâm như bao tên trộm vẫn thường làm: ?oMai là ngày tận thế rồi mà?.
Bất hạnh thay cho chàng. Chàng gặp một em bé bị lạc cha mẹ. Định bỏ đi những nghĩ đến những giờ phút cuối mà cha mẹ em bé muốn gần em, chàng quyết định đưa em bé về nhà. Em bé sợ hãi và nhỏ quá nên không nhớ được gì. Chàng phải lần mò từng ngôi nhà góc phố nhưng vô vọng. May thay, có một chú công an, chàng nhờ chú đưa em bé về nhưng chú cũng phải về với gia đình, phải thông cảm thôi. Giá như là người khác, chàng đã bỏ mặc em bé nhưng bất hạnh thay, chàng lại là người tốt. Thế là cô gái lại mòn mỏi chờ chàng đến nói lời yêu.
?
Chương kết. 23h48 (giờ Mỹ)
Tôi phải đưa chương này lên trước bởi tôi sợ chẳng may lúc tôi đang viết dở thì trái đất nổ tung. Lúc ấy thì chuyện của tôi lại có đầu mà không có đuôi. Làm sao người đọc có thể chấp nhận được.
23h48. Ấy là thời điểm một phút sau khi trái đất nổ tung. Một tia sáng lóe lên rồi tắt phụt. Thiên thạch kia vẫn lao đi và đi tìm những trái đất khác để hóa kiếp cho chúng. Cầu cho thiên thạch quái ác ấy sẽ bị một thiên thạch quái ác hơn tiêu diệt. Nếu sau triệu triệu năm nữa, khi loài người mới ra đời, các bạn đọc được câu chuyện này của tôi thì xin các bạn đừng tin đây là sự thật. Mai mới là ngày tận thế cơ mà?
Chương trước chương kết. 23h45-23h46-23h47.
23h45. Một gã lười ngủ dậy. Gã đã ngủ từ trưa hôm trước đến tận lúc này. Chẳng là gã mải mê chơi một game chiến thuật mất hai ngày đêm nên phải ngủ bù lấy sức. Gã sống độc thân với số tiền cha mẹ để lại nên tha hồ tự do theo sở thích. Gã chỉ ăn, chơi và ngủ. Bạn bè bảo gã câu ngạn ngữ còn mang từ Việt Nam: ?oCuộc đời có một gang tay-Ai hay ngủ ngày con được nửa gang?. Gã trả lời: ?oBao kẻ ao ước được sống như cái nửa gang của tao đấy?. Bè bạn gã bỏ đi dần.
23h46. Gã thấy người lâng lâng lạ. Gã nghe tiếng gào khóc ầm ĩ. Gã cằn nhằn: ?oĐêm khuya khuắt thế này, để cho người ta ngủ chứ. Cứ làm như là ngày tận thế không bằng?.
Gã uể oải nhìn đồng hồ:
11h47
?
?
?
Chorus:
mai là ngày tận thế
quả đất này sẽ hết buồn đau
người ta vội vã nhìn nhau
để kịp nhận ra ai là bạn
có những phố đông hỗn loạn
những kẻ điên cuồng đập phá gầm rên
những đoàn xe đua, những súng, những máu đen?
thì mặc xác! mai là ngày tận thế
trong công viên, những trai gái bên nhau lặng lẽ
khẽ thì thầm ôn lại những ngày vui
những cụ già thong thả bước sóng đôi
trong mắt vẫn thấy mùa thu đẹp lắm
những chàng trai đang yêu say đắm
lòng thẹn thùng giữ kín mối tình câm
vội vã bước trong mưa lâm thâm
đến cô gái đang chờ từng khoảnh khắc
những chân trời xa lơ xa lắc
những cánh buồm vẫn lướt giữa biển khơi
biển vẫn đẹp đẹp chơi vơi
vẫn âm ỉ những nỗi niềm hoài bão
hãy quên đi những gì là giả tạo
hãy một lần sống thật với mình đi
một lần ấy được mấy khi
mai đã là ngày tận thế
anh ước được hóa thành con dế
hát nát lòng cho cả thế gian nghe
anh sẽ thoát khỏi bao diêm nhỏ bé
nát lòng rồi anh lại hóa thành ve?
gửi cho em chiếc lá me
đơn sơ lắm nhưng sẽ thành kỷ vật
biết đâu đấy nó sẽ thành trái đất
bao giờ em nhận được?
anh e?
(Khởi thảo, một số ngày năm 1999 hoặc 2000, định viết thành tiểu thuyết, nhưng thấy vừa lười vừa không cần thiết)
http://www.ttvnol.com/forum/t_124987/58a?0.1876065
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

III.8h00 và bình minh.
Trước khi vào chương III, ta hãy quay trở lại phố Wall của Mỹ lúc 8h tối qua. Tạm quên gia đình Johnson để ngó vào một ngôi nhà khác. Trong ngôi nhà có ông chủ, bà chủ và một gã hầu. Lúc này, ngôi nhà đang bị đốt phá. Cả ba kẻ trong nhà run cầm cập. Lão chủ tranh cãi với anh giúp việc:
- Mày xuống ngăn bọn nó lại tao sẽ thưởng.
- Đồ ngu! Sắp chết hết cả. Tiền với tao còn nghĩa lí gì.
- Mày dám ăn nói với chủ mày như thế hả!
- Ừ đấy! *********! Mày làm gì được tao!
Lão chủ tức giận không kiềm chế nổi, ngay ở công ty cũng chỉ dám gọi lão là ?ođồ con lợn? phía sau lưng mà thôi. Lão lấy cái ba tong định nện gã hầu. Nhưng gã trai nhanh hơn, vớ ngay con dao cho lão này một phát. Mụ vợ sợ hãi nhìn gã hầu van vỉ. Rồi mụ chợt cười khả ố: ?oChỉ còn ngày mai nữa thôi, minh hãy xả láng ăn chơi đi anh?. Mụ ngả vào gã. Cả hai cười man rợ. Chúng quên rằng lửa đã bén đến cầu thang?
Bình minh ở Mỹ. Nhìn nước Mỹ lúc bình minh mà người ta cứ ngỡ như một Việt Nam ngay sau một cuộc chiến tranh vậy.
Những kẻ điên loạn, những chống trả, những cảnh sát, họ giết lẫn nhau và chỉ sau một đêm, ngoài được phố đã đầy những xác người, xác ô tô ngổn ngang, những ngôi nhà cháy rụi?
Những kẻ phá hoại hoặc chết hoặc mệt mỏi, chỉ còn lác đác những nhóm nhỏ tiếp tục thú vui.
Hầu hết mọi người đều ngồi trong nhà cầu nguyện cho những kẻ xấu số. Một bình minh duy nhất của nước Mỹ chìm trong im lặng.
Ở Nhật và Châu Phi: Tình hình vẫn thế.
Ở Việt Nam. Cho đến buổi sáng (ở một múi giờ khác), người ta thấy bất ngờ. Sự tàn phá của bọn ngông cuồng không đáng kể, những kẻ nổi loạn đã bị bắt và? chờ ngày xét xử. Những kẻ xấu mà ta vẫn thấy hàng ngày đâu cả rồi? Những cam chịu tưởng như chờ dịp nổi loạn đâu cả rồi? Đêm qua, họ đã sống với gia đình, cha, mẹ và con đã thức với nhau để hiểu nhau và xin nhau tha lỗi. Vậy là những kẻ vứt đi đã bị bắt hết cả rồi.
Sáng hôm ấy, trời vẫn đẹp, những cụ già tập dưỡng sinh trong công viên, cùng nhau dạo quanh hồ. Những cặp vợ chồng trẻ cũng dắt con đi dạo. Những đôi lứa đi trên con đường ngập nắng và sương.
Có một chàng trai dũng cảm quyết định thổ lộ nỗi lòng với một người chàng yêu dấu. Chàng tưởng tượng ra cảnh nàng rơi lệ sung sướng. Rồi cả hai dắt tay nhau đi khắp phố phường thân yêu. Và đến đoạn kết, khi thiên thạch kia đang lao đến, chàng và nàng sẽ hôn nhau?
Chàng lâng lâng bước đến nhà nàng. Đi qua công viên, chàng nhìn quanh rồi lén lút hái một bông hoa, tự an ủi lương tâm như bao tên trộm vẫn thường làm: ?oMai là ngày tận thế rồi mà?.
Bất hạnh thay cho chàng. Chàng gặp một em bé bị lạc cha mẹ. Định bỏ đi những nghĩ đến những giờ phút cuối mà cha mẹ em bé muốn gần em, chàng quyết định đưa em bé về nhà. Em bé sợ hãi và nhỏ quá nên không nhớ được gì. Chàng phải lần mò từng ngôi nhà góc phố nhưng vô vọng. May thay, có một chú công an, chàng nhờ chú đưa em bé về nhưng chú cũng phải về với gia đình, phải thông cảm thôi. Giá như là người khác, chàng đã bỏ mặc em bé nhưng bất hạnh thay, chàng lại là người tốt. Thế là cô gái lại mòn mỏi chờ chàng đến nói lời yêu.
?
Chương kết. 23h48 (giờ Mỹ)
Tôi phải đưa chương này lên trước bởi tôi sợ chẳng may lúc tôi đang viết dở thì trái đất nổ tung. Lúc ấy thì chuyện của tôi lại có đầu mà không có đuôi. Làm sao người đọc có thể chấp nhận được.
23h48. Ấy là thời điểm một phút sau khi trái đất nổ tung. Một tia sáng lóe lên rồi tắt phụt. Thiên thạch kia vẫn lao đi và đi tìm những trái đất khác để hóa kiếp cho chúng. Cầu cho thiên thạch quái ác ấy sẽ bị một thiên thạch quái ác hơn tiêu diệt. Nếu sau triệu triệu năm nữa, khi loài người mới ra đời, các bạn đọc được câu chuyện này của tôi thì xin các bạn đừng tin đây là sự thật. Mai mới là ngày tận thế cơ mà?
Chương trước chương kết. 23h45-23h46-23h47.
23h45. Một gã lười ngủ dậy. Gã đã ngủ từ trưa hôm trước đến tận lúc này. Chẳng là gã mải mê chơi một game chiến thuật mất hai ngày đêm nên phải ngủ bù lấy sức. Gã sống độc thân với số tiền cha mẹ để lại nên tha hồ tự do theo sở thích. Gã chỉ ăn, chơi và ngủ. Bạn bè bảo gã câu ngạn ngữ còn mang từ Việt Nam: ?oCuộc đời có một gang tay-Ai hay ngủ ngày con được nửa gang?. Gã trả lời: ?oBao kẻ ao ước được sống như cái nửa gang của tao đấy?. Bè bạn gã bỏ đi dần.
23h46. Gã thấy người lâng lâng lạ. Gã nghe tiếng gào khóc ầm ĩ. Gã cằn nhằn: ?oĐêm khuya khuắt thế này, để cho người ta ngủ chứ. Cứ làm như là ngày tận thế không bằng?.
Gã uể oải nhìn đồng hồ:
11h47
?
?
?
Chorus:
mai là ngày tận thế
quả đất này sẽ hết buồn đau
người ta vội vã nhìn nhau
để kịp nhận ra ai là bạn
có những phố đông hỗn loạn
những kẻ điên cuồng đập phá gầm rên
những đoàn xe đua, những súng, những máu đen?
thì mặc xác! mai là ngày tận thế
trong công viên, những trai gái bên nhau lặng lẽ
khẽ thì thầm ôn lại những ngày vui
những cụ già thong thả bước sóng đôi
trong mắt vẫn thấy mùa thu đẹp lắm
những chàng trai đang yêu say đắm
lòng thẹn thùng giữ kín mối tình câm
vội vã bước trong mưa lâm thâm
đến cô gái đang chờ từng khoảnh khắc
những chân trời xa lơ xa lắc
những cánh buồm vẫn lướt giữa biển khơi
biển vẫn đẹp đẹp chơi vơi
vẫn âm ỉ những nỗi niềm hoài bão
hãy quên đi những gì là giả tạo
hãy một lần sống thật với mình đi
một lần ấy được mấy khi
mai đã là ngày tận thế
anh ước được hóa thành con dế
hát nát lòng cho cả thế gian nghe
anh sẽ thoát khỏi bao diêm nhỏ bé
nát lòng rồi anh lại hóa thành ve?
gửi cho em chiếc lá me
đơn sơ lắm nhưng sẽ thành kỷ vật
biết đâu đấy nó sẽ thành trái đất
bao giờ em nhận được?
anh e?
(Khởi thảo, một số ngày năm 1999 hoặc 2000, định viết thành tiểu thuyết, nhưng thấy vừa lười vừa không cần thiết)
http://www.ttvnol.com/forum/t_124987/58a?0.1876065
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

Ê​

saO phẢI sốNG kHi đÀ sẮp cHẾT
sao vẫn buồn khi đã sắp sửa vui
em vô tội khi không tìm đến
để cấm tôi được phép ngùi ngùi
ôi mặc kệ loài người chưa kịp hiểu
để đƠN Đau kịp GIết tôI NhiỀu
những sinh vật bật khóc trên mây
vì không tài nào rơi được
chỉ nước mắt rơi xuống bàn tay trước
ướt rách bàn tay sau
tôi ghét em nhìn đời bằng vô cảm
mà như không cơ hội ghét bao giờ
khi đánh mất đôi mắt em trong trẻo
tôi oải nhìn bằng đôi mắt của thơ
nhìn thấy gì còn chưa biết nổi
còn phải viết ra cho đến chừng nào
đang muốn gào hay không muốn gào
khi sút sút mãi mãi mà chả vào
tôi đói sống như no sống sống
biết làm sao khi cũ kỹ giết mình
như đêm đêm đêm bóp chết ngày mới
tớ chín rồi sao sống chưa chín
ê chim bay đi đâu đợi tớ với
tớ lạnh phết giữa miền nhiệt đới
tớ không muốn xin họ hiểu nữa
dù phải hiểu trái đất mới sống
dù phải hiểu tớ mới thôi chết yểu
trong tình yêu thương giữa trống rỗng
phố cứ hát mãi điệu xe pháo
còi với còi chả ra gì đâu
người với người hình như suýt thế
cũng gần bằng trâu với lại trâu
đi cày trên đồng hoa
cái lưỡi xén ngọt sớt từng đóa
nghệ thuật sắp đặt trình diễn gọi bằng cụ
tớ cứu tớ ra khỏi sở thú
bằng cách giả làm tớ cho tớ dắt mũi
nào cho tớ ly nước dù tớ không khát
nhưng bỗng muốn ai đó bưng đến
với nụ cười không vờ trìu mến
gió rất thích được hát với lá
lá lại thích được hát với cá
cá lại thích được hát với đá
đá lại thích gió dẫu dối trá
tớ viết hay thế chắc tớ cóc chết
tớ sẽ tránh để không dính ết
dù chó nói ết cũng thú phết
tớ đã ngủ và tớ sẽ ngủ
ngủ đang tớ thỏ con bị hâm
nhầm bị hầm trong nồi áp suất
áp suất khí quyển đôi lúc biến mất
chắc nó đi cấp cứu vì bị ngất
trong những lúc tớ cởi bít tất
và những lúc thi nhịn thở nó nhất
tớ sẽ không mỉm cười ở đây đâu
cười là sẽ sập bẫy lũ kiến
chúng thích chén nụ cười vừa thiến
nhưng mà này kiến đang ngắm mưa
mưa cách đây vài chục con ếch
cộng mấy lần độ ngân má phanh
sau ba bốn năm tòa cao ốc
và một cái nhà xí rêu xanh
nắng che mắt kiến kiến cắn nắng
đớp cả vào hơi thở của tớ
thế là nó lây bệnh xa vắng mắng cay đắng da trắng
lại phải thử nặng trong im lặng
tệ thật đồng hồ khổ như vậy
quanh quẩn hơn tớ một phần tám
giờ giờ phút phút giây giây
chào đồng hồ nhá tớ điếc đây
khi bị hạt nguyên tử nổ cạnh
tại cái thằng nhớ nhung dẫm lên
lúc quanh quẩn đợi cái nàng quên tên
thôi tớ bỗng chả muốn đọc nữa
nếu mà thích tớ xưng mày tao
hoặc xưng bố với con cũng được
hoặc là xưng thớt với lại dao
hoặc ngắn gọn a và b
ngắn hơn nữa đừng nghĩ gì cả
làm thế nào để đừng nghĩ gì cả
gọi tớ là ?olàm thế nào để đừng nghĩ gì cả? đi tớ mách cho
?olàm thế nào để đừng nghĩ gì cả? đang nghĩ
cho cái râu mới mọc trên cằm một lí do
gọi tớ là bố đi tớ dạy cho biết tức bố
khi bố hoài bảo con mơ mộng mê
con thực dụng thì bố lại chê
tức chưa con
tức ngực chưa con
nếu tớ chết thì bạn tớ đừng khóc
vì làm gì có bạn tớ
vì lôgic kết luận làm gì có tớ
nhỉ tớ
thôi đùa đấy nếu thích cứ khóc
nhưng muốn khóc cũng đừng muốn tớ chết
tại sao tớ phải chết dù tớ không mắc ết
nếu tớ chết thì bạn tớ đừng hết
nếu tớ sống thì bạn tớ đừng tiếc
mấy quyển truyện mà tớ đánh mất
có lẽ đã được ngủ dưới đất
buồn có quyền tháo gen buồn ra
kiếp đã tháo con chuột xe cán bét
đem về trời để lại mỗi bộ da
tớ vẫn sống thì tớ mới viết
viết để cô đơn không chọc tiết mà để viết tự cắt tiết
yên tâm, tớ không có máu, đừng lo
tớ thích chén độ ba mươi quả nho
nhất là loại mà không có hạt
nhất là loại được sương sớm tát
ê chủ quán tính tiền không đến (uống cà phê)
02.10.03
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

Ê​

saO phẢI sốNG kHi đÀ sẮp cHẾT
sao vẫn buồn khi đã sắp sửa vui
em vô tội khi không tìm đến
để cấm tôi được phép ngùi ngùi
ôi mặc kệ loài người chưa kịp hiểu
để đƠN Đau kịp GIết tôI NhiỀu
những sinh vật bật khóc trên mây
vì không tài nào rơi được
chỉ nước mắt rơi xuống bàn tay trước
ướt rách bàn tay sau
tôi ghét em nhìn đời bằng vô cảm
mà như không cơ hội ghét bao giờ
khi đánh mất đôi mắt em trong trẻo
tôi oải nhìn bằng đôi mắt của thơ
nhìn thấy gì còn chưa biết nổi
còn phải viết ra cho đến chừng nào
đang muốn gào hay không muốn gào
khi sút sút mãi mãi mà chả vào
tôi đói sống như no sống sống
biết làm sao khi cũ kỹ giết mình
như đêm đêm đêm bóp chết ngày mới
tớ chín rồi sao sống chưa chín
ê chim bay đi đâu đợi tớ với
tớ lạnh phết giữa miền nhiệt đới
tớ không muốn xin họ hiểu nữa
dù phải hiểu trái đất mới sống
dù phải hiểu tớ mới thôi chết yểu
trong tình yêu thương giữa trống rỗng
phố cứ hát mãi điệu xe pháo
còi với còi chả ra gì đâu
người với người hình như suýt thế
cũng gần bằng trâu với lại trâu
đi cày trên đồng hoa
cái lưỡi xén ngọt sớt từng đóa
nghệ thuật sắp đặt trình diễn gọi bằng cụ
tớ cứu tớ ra khỏi sở thú
bằng cách giả làm tớ cho tớ dắt mũi
nào cho tớ ly nước dù tớ không khát
nhưng bỗng muốn ai đó bưng đến
với nụ cười không vờ trìu mến
gió rất thích được hát với lá
lá lại thích được hát với cá
cá lại thích được hát với đá
đá lại thích gió dẫu dối trá
tớ viết hay thế chắc tớ cóc chết
tớ sẽ tránh để không dính ết
dù chó nói ết cũng thú phết
tớ đã ngủ và tớ sẽ ngủ
ngủ đang tớ thỏ con bị hâm
nhầm bị hầm trong nồi áp suất
áp suất khí quyển đôi lúc biến mất
chắc nó đi cấp cứu vì bị ngất
trong những lúc tớ cởi bít tất
và những lúc thi nhịn thở nó nhất
tớ sẽ không mỉm cười ở đây đâu
cười là sẽ sập bẫy lũ kiến
chúng thích chén nụ cười vừa thiến
nhưng mà này kiến đang ngắm mưa
mưa cách đây vài chục con ếch
cộng mấy lần độ ngân má phanh
sau ba bốn năm tòa cao ốc
và một cái nhà xí rêu xanh
nắng che mắt kiến kiến cắn nắng
đớp cả vào hơi thở của tớ
thế là nó lây bệnh xa vắng mắng cay đắng da trắng
lại phải thử nặng trong im lặng
tệ thật đồng hồ khổ như vậy
quanh quẩn hơn tớ một phần tám
giờ giờ phút phút giây giây
chào đồng hồ nhá tớ điếc đây
khi bị hạt nguyên tử nổ cạnh
tại cái thằng nhớ nhung dẫm lên
lúc quanh quẩn đợi cái nàng quên tên
thôi tớ bỗng chả muốn đọc nữa
nếu mà thích tớ xưng mày tao
hoặc xưng bố với con cũng được
hoặc là xưng thớt với lại dao
hoặc ngắn gọn a và b
ngắn hơn nữa đừng nghĩ gì cả
làm thế nào để đừng nghĩ gì cả
gọi tớ là ?olàm thế nào để đừng nghĩ gì cả? đi tớ mách cho
?olàm thế nào để đừng nghĩ gì cả? đang nghĩ
cho cái râu mới mọc trên cằm một lí do
gọi tớ là bố đi tớ dạy cho biết tức bố
khi bố hoài bảo con mơ mộng mê
con thực dụng thì bố lại chê
tức chưa con
tức ngực chưa con
nếu tớ chết thì bạn tớ đừng khóc
vì làm gì có bạn tớ
vì lôgic kết luận làm gì có tớ
nhỉ tớ
thôi đùa đấy nếu thích cứ khóc
nhưng muốn khóc cũng đừng muốn tớ chết
tại sao tớ phải chết dù tớ không mắc ết
nếu tớ chết thì bạn tớ đừng hết
nếu tớ sống thì bạn tớ đừng tiếc
mấy quyển truyện mà tớ đánh mất
có lẽ đã được ngủ dưới đất
buồn có quyền tháo gen buồn ra
kiếp đã tháo con chuột xe cán bét
đem về trời để lại mỗi bộ da
tớ vẫn sống thì tớ mới viết
viết để cô đơn không chọc tiết mà để viết tự cắt tiết
yên tâm, tớ không có máu, đừng lo
tớ thích chén độ ba mươi quả nho
nhất là loại mà không có hạt
nhất là loại được sương sớm tát
ê chủ quán tính tiền không đến (uống cà phê)
02.10.03
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

ĐÔI KHI
đôi khi
tôi muốn cảm nỗi đau của một con rắn độc
bị người ta bổ hàng trăm nhát cuốc vào đầu
rồi hả hê khi diệt trừ cái ác
nhưng có ai dạy nó cắn người là xấu
có ai dùng nọc độc của nó đâu
đôi khi
tôi muốn cảm sự oằn oại của một con rắn nước
người ta nghi oan là rắn độc nên cực lực mà phang
khi ngớ ra người ta lau qua loa vết nhục
tại tất cả nên chả tại ai
huề cả làng
đôi khi
tôi thấy may vị bị nghi ngờ là một con người độc
bị coi là đớn hèn ngu ngốc
vậy nên
tôi cảm được nỗi đau của một con người
07.10.02
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

ĐÔI KHI
đôi khi
tôi muốn cảm nỗi đau của một con rắn độc
bị người ta bổ hàng trăm nhát cuốc vào đầu
rồi hả hê khi diệt trừ cái ác
nhưng có ai dạy nó cắn người là xấu
có ai dùng nọc độc của nó đâu
đôi khi
tôi muốn cảm sự oằn oại của một con rắn nước
người ta nghi oan là rắn độc nên cực lực mà phang
khi ngớ ra người ta lau qua loa vết nhục
tại tất cả nên chả tại ai
huề cả làng
đôi khi
tôi thấy may vị bị nghi ngờ là một con người độc
bị coi là đớn hèn ngu ngốc
vậy nên
tôi cảm được nỗi đau của một con người
07.10.02
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

VẦN VỚI CHẢ KHÔNG VẦN
thơ vần không phải cổ hủ
thơ không vần không phải phóng đãng
chỉ những quan niệm cho rằng thơ phải vần hoặc cho rằng thơ phải không vần mới là vừa cổ hủ vừa phóng đãng
cổ hủ ở chỗ tự nhốt mình vào một phòng
trong ngôi nhà có lớn hơn (hoặc bằng) hai phòng
phóng đãng ở chỗ cho mình quyền ru rú ở phòng này
nguyền rủa (những) cái phòng kia
dù chưa từng hiểu bên trong (chúng) nó là gì.
là thơ
không phải ?ocũng là thơ?
vì ngay tại cái căn phòng mà anh định cư
anh đâu đủ chất thơ trong hồn để biến nó thành thơ
thơ là căn phòng không người ở
dù trong nó cũng như trong trái đất này
toàn người là người
lạ là
đến thời đại này
còn có những người lợi dụng khái niệm vần/không vần
để tạo nên những đường biên giới gai góc
những bức tường trên da thịt thế giới thơ vô biên
mà vẫn có người tin
lạ là, những cái điều tưởng như cũ rích này mà đôi khi vẫn mới... ngay trong văn giới... mảnh đất ít người chân lấm tay bùn cày xới? nhiều người ngồi trên bờ í a í ới? đến lúc ăn thì cũng cho tớ ăn với? nhìn đủ hạng người chén cùng mâm người vô tâm ngó qua bảo nghệ sỹ gì mà trông thằng nào cũng như Trư Bát Giới... nhiều chàng thấy người ta chỉ trỏ từ xa lòng vui phơi phới... ít chàng lặng lẽ nuốt mắt ngước lên vùng cao chới với? mà chả cần biết có bao giờ bay tới? (?ochàng? cũng có thể thay bằng ?onàng? hoặc các giới khác liên đới)
21.09.03
Nhân tiện: Vào tháng 12/2002, tôi được tặng cuốn ?o26 nhà thơ Việt Nam đương đại? xuất bản tại Nhà xuất bản Tân Thư-Hoa Kỳ. Đọc lai rai cho đến giờ: tháng 10/2003. Trong những ngày đầu tiên, đọc lướt lướt, nói với một người bạn rằng: ?oKhông thích lắm?. Người bạn hỏi: ?oSao mà không thích?? Chỉ đáp được rằng: ?oMới cảm thấy thế, còn phải đọc nữa?. Khoảng vài tháng sau thì nói: ?oTrong đó thích nhất thơ Thận Nhiên??. Cuốn sách đó lúc thì để đầu giường, lúc lại để trên nóc vi tính để giới thiệu với bạn bè trên mạng một số bài để thử xem họ có thích một không khí mới, lúc thì cho vào hộc tủ cùng chăn nệm, lúc thì bỏ lên cái giá sách toàn truyện tranh. Cứ bẵng đi một thời gian, giở ra đọc lại lại thấy gần như đọc lần đầu. Tí ta tí tách như nước rỏ xuống đá. Từ đọc lướt một mạch cho đến đọc một vài tác giả, cho đến đọc từng tác giả, cho đến đọc một vài bài cho đến từng bài. Có thể nói tác phẩm hầu như không có mấy câu thơ vần này đem lại cho tôi thêm một số cảm hứng và sự thay đổi thái độ trong cách đọc thơ. Thường thì vì bị cảm giác mỗi lần mua báo, giở trang văn nghệ ra đọc, luôn cảm thấy thất vọng mà thành thói quen đọc vèo vèo vèo. Dành cho mỗi bài (gọi là) thơ độ khoảng 15 giây. Nếu thấy có ý nào thú vị thì đọc lại. Bằng không thì chán, bỏ qua. Tôi theo phản xạ có điều kiện, áp dụng thói quen đọc lướt vào tác phẩm này và cũng có cảm giác tương tự. Dù có thiện cảm hơn một chút. Vì dù sao cách gieo chữ và hình ảnh vào chữ và một số cái khác đối với cảm quan tức thời cũng không đến nỗi cũ. Rất may là tôi mới hình thành được một thói quen khá thận trọng về thái độ đối với cái mới: Có một chút gì đó mới thì có nghĩa là có thể nó còn có các giá trị khác. Có thể đọc tiếp, đọc lại.
Bài học cẩn thận trong việc ?ophán xét? này được rút ra từ những lúc nhớ lại thái độ không mấy thiện cảm với thơ tự do từ hồi cấp hai khi học văn. Đó là những lần đầu tiên gặp những bài ít vần hoặc gieo vần, đặt chữ là lạ như ?oTiểu đội xe không kính? của Phạm Tiến Duật hay ?oĐồng chí? của Chính Hữu. Mà trước đó là những thơ Đường luật, ca dao, tục ngữ, thơ lục bát, song thất lục bát, Truyện Kiều? Và cách giảng dạy của giáo viên dù có thể hay ở những khía cạnh nào đó nhưng thiếu sót ở chỗ không thấy hoặc không làm cho học sinh thấy được rằng thơ không phải lúc nào cũng cần quá câu nệ về vần. Và cũng không thuyết phục được học sinh thích thú trước các luật bằng trắc? của thơ vần. Phải mất vài năm tôi mới để ý thế nào là thanh bằng, thế nào là thanh trắc. Và quả thực cho đến giờ cũng chưa một lần có ý định học thuộc lòng các khái niệm niêm luật trong thơ lục bát hay thơ Đường. Cho đến năm lớp 11-12, khi mà phải ôn thi vào đại học một cách khá nghiêm túc tôi mới bắt đầu lơ mơ biết phân tích một bài thơ mang tính trí tuệ trong (hoặc ngoài) sách giáo khoa và cảm thụ nó một cách lí tính, độc lập với sự giảng dạy hơn. Trước đó, từ nhỏ, tôi vẫn thường thích đọc ké các cuốn sách giáo khoa văn của các anh chị học trước 5, 6 năm. Nhưng hóa ra là vì trong đó có truyện. Còn với thơ thì mù tịt, thậm chí còn có ác cảm. Tuy nhiên, khi được đọc các tác phẩm ?okinh điển? của các thể loại này trong sách giáo khoa hoặc nghe hát ru hoặc nhiều nguyên cớ khác, tôi viết được chúng từ khá sớm và không mấy khi cảm thấy khó khăn trong lúc ghép vần. Đó là một lí do mà tôi cảm thấy thơ vần có một giá trị gỉ thấm và là một bước luyện ?ođứng tấn? quí báu để người ta tiếp tục các bài ?okungfu? thơ. Và gần đây cảm thấy thêm rằng thơ vần thì nhiều, ngồn ngộn, nhiều lúc kích thích ý tưởng rất tốt, nhưng linh hoạt, ?onước chảy mây trôi? trong ?ocái cũi? vần điệu thì cũng không có nhiều người. Vì thế nên chán lây sang cả thơ vần của mình, ngán đi tìm trong hàng trăm hàng chục bài để lọc ra chỉ vài bài đọc thấy thích. Có vẻ khoái đổi món sang thơ tự do. Nhưng lúc gặp những bài thơ vần hay vẫn không cảm thấy ngấy cái sự vần. Đơn giản là vì sẽ thú vị hơn nhiều khi người nghệ sỹ tài năng chui vào ?ocái cũi? vần tồn tại bao đời mà vẫn khiến cho độc giả thấy người đó hoàn toàn tự do. Người ta say mê ngắm anh ta biểu diễn mà quên béng những chiếc song sắt của âm luật, vần vò? ở ngay trước mắt.
Đọc đến gần nửa năm thì tôi mới bắt đầu thấy thích nhất không phải là thơ Thận Nhiên nữa mà là thơ Nguyễn Đức Tùng (lúc đó tôi mới phát hiện ra vì tác giả nằm ở gần cuối sách). Mặc dù tác phẩm được giới thiệu chung là ?okhó đọc theo nghĩa đen hoàn toàn? nhưng thơ Nguyễn Đức Tùng, Phan Huyền Thư, Lê Thị Huệ, Nguyễn Thị Hoàng Bắc, Văn Cầm Hải? đọc vẫn gợi những đường cong rất nét của âm nhạc, có nhiều giai điệu êm dịu hẳn hoi (xin không mất công bẻ bai một kẻ dốt nhạc như tôi vì cách ví von chơi này). Đây là một sự thú vị mà tôi phải cảm ơn tác phẩm khi nó giúp tôi phát triển thêm cơ chế đọc của não nơi mà vượt qua được các sự trúc trắc, khó khăn của việc phát âm qua miệng. Với tôi, chỉ viết với tư cách độc giả, tác phẩm nói chung không phải là tuyệt hay hoặc quá mới lạ nhưng không thể chối nó hay và ít nhiều giúp mở rộng thế giới quan. Có thể nói cuốn sách 303 trang giá 20 USD đó cũng là một cái gì đó nhiều giá trị để khám phá trong so sánh với những ấn bản trong những năm quanh quẩn đây. Có cái là lạ là: Vì thơ ít vần (cũng cả tại tôi nhớ tồi) nên đọc xong, để lâu lâu đọc lại như chưa đọc hoặc nhớ ý nhưng khó thuộc lòng nổi nếu không định học thuộc lòng. Ban đầu đọc, ngoài một số giọng điệu ấn tượng thì không nhớ ai vào với ai. Càng đọc lại càng thấy thêm những bài thơ không đơn thuần là những sự chắp vá, lắp ghép từ ngẫu hứng (như một định kiến nào đó trong đầu) mà còn chứa nhiều những sự ráp nối lôgic của ý tưởng. Và những ẩn dụ cũng không phải cố tình ỡm ờ làm dáng mà chỉ là cách ẩn dụ của nghệ thuật. Đọc kỹ, chầm chậm sẽ hiểu dù khó có thể hiểu hết từng câu cũng như từng chi tiết. Cái này còn đòi hỏi một hiểu biết rộng về văn hóa, lịch sử. Chỉ dám phát biểu chung chung và sơ sơ như vậy vì để gọi là đọc kỹ thì vẫn chưa.
Đã không còn cái thời với quan niệm ?ovăn tải đạo? mới là nghệ thuật chân chính. Nhưng cảm giác như cuốn thơ vẫn quá thiếu vắng tính nhân văn, những tư tưởng thú vị để tạo sự kết nối, hiểu nhau hơn. Nặng về coi nghệ thuật là một cái gì đó luôn chết chóc?, luôn đơn độc, thất bại. Cái mật độ này dầy hơn mức để thấy lạ và làm giảm sự phong phú về cảm quan. Như thể tính nhân văn bị phần đông tác giả tẩy chay sau những cảm giác chán ớn trước thói đạo đức giả trong ngôn ngữ của những tác phẩm bị/được? ?ochụp mũ? nhân văn. Nhưng không hiểu nhiều tác giả đương đại có biết hoặc nhớ câu: ?oĐạo đức đích thực bất chấp đạo đức? của L. Paxtơ không. Đôi lúc trong tác phẩm, có những thử nghiệm dùng năng lực để biến cái ?ovô văn hóa? thành nghệ thuật nhưng thường là thất bại trong việc lột xác. Thất bại là chuyện bình thường, nhưng nó lại khiến thuật ngữ ?ovô văn hóa? rớt trở lại, cũng là một cái giá, cái trách nhiệm mà người dám dấn thân chấp nhận. Nhiều khi sự ?otẩy chay? đạo đức trong tác phẩm không khiến nó trở nên vị nghệ thuật hơn mà thực chất lại bó hẹp tính phong phú của nó vì đạo đức (hay bất cứ cái gì chăng nữa) cũng là một khía cạnh không nhỏ của nghệ thuật. Khi người ta ngây ngấy ?ocái cũi? của đạo đức cũng như ?ocái cũi? của thơ vần, nó không chắc là một sự cách tân hay sáng tạo. Mà có thể lại là sự không đủ bản lĩnh nghệ thuật để vượt thoát được những ám ảnh giống nhau về đời sống, cố ý hoặc vô thức lấy sự bảo thủ để ?otrả thù? những sự bảo thủ. Hoặc sợ hãi không dám khai thác, giải phóng những cái mới còn bị giam hãm bằng cách nhảy vào hang ổ nguy hiểm của những cái đã cũ.
Xin mời xem thêm giới thiệu cụ thể và chuyên nghiệp về tác phẩm ?o26 nhà thơ Việt Nam đương đại? của nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc tại đâu đó trên mạng (bây giờ tìm lại mãi không ra, gõ từ sách ra thì ngại).
Và một số tác phẩm, tác giả trong đó tại:
http://www.gio-o.com/tho26thu.html
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

VẦN VỚI CHẢ KHÔNG VẦN
thơ vần không phải cổ hủ
thơ không vần không phải phóng đãng
chỉ những quan niệm cho rằng thơ phải vần hoặc cho rằng thơ phải không vần mới là vừa cổ hủ vừa phóng đãng
cổ hủ ở chỗ tự nhốt mình vào một phòng
trong ngôi nhà có lớn hơn (hoặc bằng) hai phòng
phóng đãng ở chỗ cho mình quyền ru rú ở phòng này
nguyền rủa (những) cái phòng kia
dù chưa từng hiểu bên trong (chúng) nó là gì.
là thơ
không phải ?ocũng là thơ?
vì ngay tại cái căn phòng mà anh định cư
anh đâu đủ chất thơ trong hồn để biến nó thành thơ
thơ là căn phòng không người ở
dù trong nó cũng như trong trái đất này
toàn người là người
lạ là
đến thời đại này
còn có những người lợi dụng khái niệm vần/không vần
để tạo nên những đường biên giới gai góc
những bức tường trên da thịt thế giới thơ vô biên
mà vẫn có người tin
lạ là, những cái điều tưởng như cũ rích này mà đôi khi vẫn mới... ngay trong văn giới... mảnh đất ít người chân lấm tay bùn cày xới? nhiều người ngồi trên bờ í a í ới? đến lúc ăn thì cũng cho tớ ăn với? nhìn đủ hạng người chén cùng mâm người vô tâm ngó qua bảo nghệ sỹ gì mà trông thằng nào cũng như Trư Bát Giới... nhiều chàng thấy người ta chỉ trỏ từ xa lòng vui phơi phới... ít chàng lặng lẽ nuốt mắt ngước lên vùng cao chới với? mà chả cần biết có bao giờ bay tới? (?ochàng? cũng có thể thay bằng ?onàng? hoặc các giới khác liên đới)
21.09.03
Nhân tiện: Vào tháng 12/2002, tôi được tặng cuốn ?o26 nhà thơ Việt Nam đương đại? xuất bản tại Nhà xuất bản Tân Thư-Hoa Kỳ. Đọc lai rai cho đến giờ: tháng 10/2003. Trong những ngày đầu tiên, đọc lướt lướt, nói với một người bạn rằng: ?oKhông thích lắm?. Người bạn hỏi: ?oSao mà không thích?? Chỉ đáp được rằng: ?oMới cảm thấy thế, còn phải đọc nữa?. Khoảng vài tháng sau thì nói: ?oTrong đó thích nhất thơ Thận Nhiên??. Cuốn sách đó lúc thì để đầu giường, lúc lại để trên nóc vi tính để giới thiệu với bạn bè trên mạng một số bài để thử xem họ có thích một không khí mới, lúc thì cho vào hộc tủ cùng chăn nệm, lúc thì bỏ lên cái giá sách toàn truyện tranh. Cứ bẵng đi một thời gian, giở ra đọc lại lại thấy gần như đọc lần đầu. Tí ta tí tách như nước rỏ xuống đá. Từ đọc lướt một mạch cho đến đọc một vài tác giả, cho đến đọc từng tác giả, cho đến đọc một vài bài cho đến từng bài. Có thể nói tác phẩm hầu như không có mấy câu thơ vần này đem lại cho tôi thêm một số cảm hứng và sự thay đổi thái độ trong cách đọc thơ. Thường thì vì bị cảm giác mỗi lần mua báo, giở trang văn nghệ ra đọc, luôn cảm thấy thất vọng mà thành thói quen đọc vèo vèo vèo. Dành cho mỗi bài (gọi là) thơ độ khoảng 15 giây. Nếu thấy có ý nào thú vị thì đọc lại. Bằng không thì chán, bỏ qua. Tôi theo phản xạ có điều kiện, áp dụng thói quen đọc lướt vào tác phẩm này và cũng có cảm giác tương tự. Dù có thiện cảm hơn một chút. Vì dù sao cách gieo chữ và hình ảnh vào chữ và một số cái khác đối với cảm quan tức thời cũng không đến nỗi cũ. Rất may là tôi mới hình thành được một thói quen khá thận trọng về thái độ đối với cái mới: Có một chút gì đó mới thì có nghĩa là có thể nó còn có các giá trị khác. Có thể đọc tiếp, đọc lại.
Bài học cẩn thận trong việc ?ophán xét? này được rút ra từ những lúc nhớ lại thái độ không mấy thiện cảm với thơ tự do từ hồi cấp hai khi học văn. Đó là những lần đầu tiên gặp những bài ít vần hoặc gieo vần, đặt chữ là lạ như ?oTiểu đội xe không kính? của Phạm Tiến Duật hay ?oĐồng chí? của Chính Hữu. Mà trước đó là những thơ Đường luật, ca dao, tục ngữ, thơ lục bát, song thất lục bát, Truyện Kiều? Và cách giảng dạy của giáo viên dù có thể hay ở những khía cạnh nào đó nhưng thiếu sót ở chỗ không thấy hoặc không làm cho học sinh thấy được rằng thơ không phải lúc nào cũng cần quá câu nệ về vần. Và cũng không thuyết phục được học sinh thích thú trước các luật bằng trắc? của thơ vần. Phải mất vài năm tôi mới để ý thế nào là thanh bằng, thế nào là thanh trắc. Và quả thực cho đến giờ cũng chưa một lần có ý định học thuộc lòng các khái niệm niêm luật trong thơ lục bát hay thơ Đường. Cho đến năm lớp 11-12, khi mà phải ôn thi vào đại học một cách khá nghiêm túc tôi mới bắt đầu lơ mơ biết phân tích một bài thơ mang tính trí tuệ trong (hoặc ngoài) sách giáo khoa và cảm thụ nó một cách lí tính, độc lập với sự giảng dạy hơn. Trước đó, từ nhỏ, tôi vẫn thường thích đọc ké các cuốn sách giáo khoa văn của các anh chị học trước 5, 6 năm. Nhưng hóa ra là vì trong đó có truyện. Còn với thơ thì mù tịt, thậm chí còn có ác cảm. Tuy nhiên, khi được đọc các tác phẩm ?okinh điển? của các thể loại này trong sách giáo khoa hoặc nghe hát ru hoặc nhiều nguyên cớ khác, tôi viết được chúng từ khá sớm và không mấy khi cảm thấy khó khăn trong lúc ghép vần. Đó là một lí do mà tôi cảm thấy thơ vần có một giá trị gỉ thấm và là một bước luyện ?ođứng tấn? quí báu để người ta tiếp tục các bài ?okungfu? thơ. Và gần đây cảm thấy thêm rằng thơ vần thì nhiều, ngồn ngộn, nhiều lúc kích thích ý tưởng rất tốt, nhưng linh hoạt, ?onước chảy mây trôi? trong ?ocái cũi? vần điệu thì cũng không có nhiều người. Vì thế nên chán lây sang cả thơ vần của mình, ngán đi tìm trong hàng trăm hàng chục bài để lọc ra chỉ vài bài đọc thấy thích. Có vẻ khoái đổi món sang thơ tự do. Nhưng lúc gặp những bài thơ vần hay vẫn không cảm thấy ngấy cái sự vần. Đơn giản là vì sẽ thú vị hơn nhiều khi người nghệ sỹ tài năng chui vào ?ocái cũi? vần tồn tại bao đời mà vẫn khiến cho độc giả thấy người đó hoàn toàn tự do. Người ta say mê ngắm anh ta biểu diễn mà quên béng những chiếc song sắt của âm luật, vần vò? ở ngay trước mắt.
Đọc đến gần nửa năm thì tôi mới bắt đầu thấy thích nhất không phải là thơ Thận Nhiên nữa mà là thơ Nguyễn Đức Tùng (lúc đó tôi mới phát hiện ra vì tác giả nằm ở gần cuối sách). Mặc dù tác phẩm được giới thiệu chung là ?okhó đọc theo nghĩa đen hoàn toàn? nhưng thơ Nguyễn Đức Tùng, Phan Huyền Thư, Lê Thị Huệ, Nguyễn Thị Hoàng Bắc, Văn Cầm Hải? đọc vẫn gợi những đường cong rất nét của âm nhạc, có nhiều giai điệu êm dịu hẳn hoi (xin không mất công bẻ bai một kẻ dốt nhạc như tôi vì cách ví von chơi này). Đây là một sự thú vị mà tôi phải cảm ơn tác phẩm khi nó giúp tôi phát triển thêm cơ chế đọc của não nơi mà vượt qua được các sự trúc trắc, khó khăn của việc phát âm qua miệng. Với tôi, chỉ viết với tư cách độc giả, tác phẩm nói chung không phải là tuyệt hay hoặc quá mới lạ nhưng không thể chối nó hay và ít nhiều giúp mở rộng thế giới quan. Có thể nói cuốn sách 303 trang giá 20 USD đó cũng là một cái gì đó nhiều giá trị để khám phá trong so sánh với những ấn bản trong những năm quanh quẩn đây. Có cái là lạ là: Vì thơ ít vần (cũng cả tại tôi nhớ tồi) nên đọc xong, để lâu lâu đọc lại như chưa đọc hoặc nhớ ý nhưng khó thuộc lòng nổi nếu không định học thuộc lòng. Ban đầu đọc, ngoài một số giọng điệu ấn tượng thì không nhớ ai vào với ai. Càng đọc lại càng thấy thêm những bài thơ không đơn thuần là những sự chắp vá, lắp ghép từ ngẫu hứng (như một định kiến nào đó trong đầu) mà còn chứa nhiều những sự ráp nối lôgic của ý tưởng. Và những ẩn dụ cũng không phải cố tình ỡm ờ làm dáng mà chỉ là cách ẩn dụ của nghệ thuật. Đọc kỹ, chầm chậm sẽ hiểu dù khó có thể hiểu hết từng câu cũng như từng chi tiết. Cái này còn đòi hỏi một hiểu biết rộng về văn hóa, lịch sử. Chỉ dám phát biểu chung chung và sơ sơ như vậy vì để gọi là đọc kỹ thì vẫn chưa.
Đã không còn cái thời với quan niệm ?ovăn tải đạo? mới là nghệ thuật chân chính. Nhưng cảm giác như cuốn thơ vẫn quá thiếu vắng tính nhân văn, những tư tưởng thú vị để tạo sự kết nối, hiểu nhau hơn. Nặng về coi nghệ thuật là một cái gì đó luôn chết chóc?, luôn đơn độc, thất bại. Cái mật độ này dầy hơn mức để thấy lạ và làm giảm sự phong phú về cảm quan. Như thể tính nhân văn bị phần đông tác giả tẩy chay sau những cảm giác chán ớn trước thói đạo đức giả trong ngôn ngữ của những tác phẩm bị/được? ?ochụp mũ? nhân văn. Nhưng không hiểu nhiều tác giả đương đại có biết hoặc nhớ câu: ?oĐạo đức đích thực bất chấp đạo đức? của L. Paxtơ không. Đôi lúc trong tác phẩm, có những thử nghiệm dùng năng lực để biến cái ?ovô văn hóa? thành nghệ thuật nhưng thường là thất bại trong việc lột xác. Thất bại là chuyện bình thường, nhưng nó lại khiến thuật ngữ ?ovô văn hóa? rớt trở lại, cũng là một cái giá, cái trách nhiệm mà người dám dấn thân chấp nhận. Nhiều khi sự ?otẩy chay? đạo đức trong tác phẩm không khiến nó trở nên vị nghệ thuật hơn mà thực chất lại bó hẹp tính phong phú của nó vì đạo đức (hay bất cứ cái gì chăng nữa) cũng là một khía cạnh không nhỏ của nghệ thuật. Khi người ta ngây ngấy ?ocái cũi? của đạo đức cũng như ?ocái cũi? của thơ vần, nó không chắc là một sự cách tân hay sáng tạo. Mà có thể lại là sự không đủ bản lĩnh nghệ thuật để vượt thoát được những ám ảnh giống nhau về đời sống, cố ý hoặc vô thức lấy sự bảo thủ để ?otrả thù? những sự bảo thủ. Hoặc sợ hãi không dám khai thác, giải phóng những cái mới còn bị giam hãm bằng cách nhảy vào hang ổ nguy hiểm của những cái đã cũ.
Xin mời xem thêm giới thiệu cụ thể và chuyên nghiệp về tác phẩm ?o26 nhà thơ Việt Nam đương đại? của nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc tại đâu đó trên mạng (bây giờ tìm lại mãi không ra, gõ từ sách ra thì ngại).
Và một số tác phẩm, tác giả trong đó tại:
http://www.gio-o.com/tho26thu.html
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...

LỆ
nước mắt của ong là mật
nước mắt của hoa là hương
nước mắt của chim là những
tiếng ca thoáng tưởng du dương
nước mắt của sông là những
gợn sóng dường như bình yên
nước mắt của mây là những
giọt mưa ngỡ vợi ưu phiền
nước mắt thiên nhiên là những
dịu êm khiến ta mỉm cười
liệu nước mắt ta rớt xuống
có làm một đoá hoa tươi?
2001
...ngày mai sẽ nở hay tàn-nghe đi em tiếng bầy đàn xôn xao...