Một bài luận rất sâu xa về thời gian

Một bài luận rất sâu xa về thời gian

http://www.quangduc.com/xuan/204traitim.html

Trái tim thời gian

Thích Thiện Đạo

--- o0o --- ​

Bây giờ là mùa xuân, hôm nay là ngày đầu năm. Một năm nữa lại trôi qua. Chúng ta đang bắt đầu một chặng đường mới. Thời gian cho ta cuộc sống nhưng thời gian không chờ đợi con người, không chìu chuộng một ai.

Ta sống hay chết, hạnh phúc hay đau khổ không liên quan gì đến thời gian. Cái cảm giác rằngthời gian đang lớn dần và mỗi lúc mỗi đè nặng lên con người, thật ra chỉ là ảo giác tâm lý. Thời gian không có khởi đầu, không phần kết thúc, thời gian không có trọng lượng cũng không có khối lượng. Con người hay ước định hay phân đoạn thời gian theo ý muốn, nhưng thời gian không của riêng ai.

Trăm năm trước ta chưa có, cuộc đời vẫn thế

Trăm năm ta hiện hữu, cuộc đời vẫn thế

Và trăm năm sau, khi ta chết đi, cuộc đời vẫn thế

Bàn tay nào khối óc nào, mơ tưởng nào ôm hết cuộc vận hành nhân sinh này? Thiên tài, anh hùng siêu nhân. Và ngay cả đám bần dân khổ sở, có ai còn mãi với thời gian đâu? Họ đã sanh ra và đã chết đi, nhưng thời gian thì còn đó như một chân lý bất di bất dịch.

Khi nêu vấn đề này lên, tôi muốn nhắc nhở các bạn phải luôn luôn ý thức rằng cuộc đời là bao la, dòng đời là vô tận và con người thật nhỏ bé trước cái bao la vô tận đó, những gì ta nhân danh và thủ đắc như là những hạt bụi trần gian ?" đừng bao giờ bằng lòng vớl những gì ta đạt được, mà hãy tiếp cận nhiều hơn nữa, vươn cao lên hơn nữa. Đó là thái độ của người đi tìm chân lý, khám phá chân lý và thể nhập chân lý.

Có bao giờ các bạn đã cảm nhận cái ý nghĩa và giá trị im lặng cửa thời gian chưa? Phải biết khám phá những kho tàng quý báu trong cái im lặng nhiệm mầu đó để không phí phạm thời gian và biết quý trọng từng khoảnh khắc vô giá của hiện tại.

Đến đây tôi lại mong muốn các bạn có cái nhìn sâu sắc về thời gian như sau:

?o- Thời gian tuy im lặng, nhưng thời gian rất sinh động nó đã đi với chúng ta biết bao chặng đường của kiếp sống nhân sinh mộng ảo ?" nhờ có thời gian mà chúng ta có điề u kiện quy ước để thực hiện bao hoài bão, bao ước mơ trong đời.

- Thời gian nhắn nhủ ta phải cố gắng nỗ lực liên tục vì cuộc sống.

- Lưu ý ta lúc nào thuận lợi và lúc nào không thuận lợi trong cách hành xử.

- Chia sẻ an ủi cùng ta những vui buồn, đắc thất trong cuộc đời. Cao cả hơn nữa, thời gian là thần dược xoa dịu chữa khỏi bao vết thương lòng

- Là nhịp cầu nối liền những bến bờ xa cách.

- Là phao cứu hộ đưa ta ra khỏi vũng bùn lầy tăm tối.

- Là thuốc tẩy làm sạch những vết bẩn của tâm hồn.

- Là nguồn dinh dưỡng nuôi sống hạnh nguyện lợi tha.

- Là thần khí tăng trưởng nội lực phát triển nội tâm.

- Là tòa án công lý đem lại công bằng cho mọi hành động.?



Và còn biết bao đìêu mầu nhiệm sinh động đang ẩn tàng trong thời gian mà ta chưa phát hiện ra hết.

Các bạn thân mến! Trên đây mới chỉ là những khái niệm ban đầu về thời gian mà tôi nêu lên để các bạn suy gẫm quán chiếu - Với những người tỉnh giác thời gian thật hữu ích và hằng hữu.

- Nhìn một bông hoa đang nở nhụy ta nhận biết được sức mạnh và sự liên tục của thời gian.

- Ngắm một chiếc lá rơi, ta vỗ tay đón nhận từng tiếng tích tắc bất tận của thời gian.

Và cứ như thế, ta mãi tham lam như muốn ôm chặt thời gian trong vòng tay bất lực, trong khi đó thời gian cứ mải miết vô tình như chính người tình câm lặng thiên thu.

Đến đây tôi muốn bạn nhận diện thêm tính siêu thực và hằng hữu trong thời gian. Bạn nghĩ thế nào giữa có và không, giữa còn và mất, giữa hữu hạn và vô hạn.

Phải chăng tất cả đều vô nghĩa trước cái vô tận của thời gian?

Ta từ đâu đến và sẽ đi về đâu, ta khởi hành từ lúc nào và điểm hẹn cuối cuộc đời là thời điểm nào? Tất cả những băn khoăn trên đều ở ngoài tầm tay của chúng ta. Quá khứ đã không nắm bắt được, tươnglai còn chưa nắm bắt được, vậy chỉ có hiện tại là hữu ích và hằng hữu.

Hãy trân trọng một cách khôn ngoan từng khoảnh khắc của hiện tại vốn mong manh ngắn ngủi này, bởi vì một hơi thở không đủ chu kỳ thì ta không còn là ta nữa.

Từng sát na, từng sát na lặng lẽ qua nhanh là biểu thị cho chuỗi hạt thời gian bất tận, vô thuỷ vô chung.

Có bao giờ bạn ý thức được rằng chúng ta đang vận chuyển trên mặt phẳng thời gian một cách vô thức. Và mãi mãi vận hành trong vô thức không?

Hạnh phúc thay! Những ai đang vận dụng được thời gian, đang nắm bắt được thời gian và đang đếm được từng hạt thời gian. Những người đó tôi gọi họ là những người tỉnh thức, những người dự lưu. Sông mê thì vô tận, biển giác cũng mênh mông, người tỉnh thức là người đang tự tại trên những ngọn sóng nhân sinh bèo bọt.

Bây giờ tôi mời bạn hãy nâng niu, hãy ôm vào lòng từng khoảnh khắc thời gian đi, vì thời gian đã cùng với chúng ta đi qua bao chặng đường nhân sinh mộng ảo.

Có thì có tự mảy may

Không thì cả thế gian này đều không

Vâng! Có thì có tất cả, và không thì không tất cả. Thời gian không ở trong không ở ngoài, thời gian là biến dạng của tâm thức. Thời gian chính là ta, ta chính là thời gian, quá khứ là hư ảo, tương lai là mộng mơ, chỉ có hiện tại là hiện thực một cách mầu nhiệm.

?oTrăm năm trưóc thì ta chưa có

Trăm năm sau có cũng hoàn không

Cuộc đời có có không không

Trăm năm còn lại tấm lòng mà thôi?

Để kết thúc trang tản mạn này, tôi cầu chúc các bạn mãi an trú trong khoảnh khắc mầu nhiệm của hiện tại hằng hữu sinh động.

mệt quá
Cụ Trịnh bẩu Tấm lòng thì cũng để gió cuốn đi

(Thượng tọa Thích Chân Quang)
Nếu Không gian là môi trường chứa đựng vạn hữu thì THỜI GIAN
là môi trường chứa đựng sự thay đổi của vạn hữu.
Một chiếc hoa từ lúc nở đến lúc úa tàn cần một khoảng thời gian nào đó tùy loại.Một đời người từ lúc sinh ra cho đến lúc chết cũng cần một khoảng thời gian nào đó.Một ngôi nhà từ lúc bắt đầu xây lên cho đến lúc sụp đổ cũng cần một khoảng thời gian nào đó...Như vậy sự thay đổi của vạn hữu TRÔI trên dòng thời gian vô hình.
Chúng ta sẽ đặt vấn đề, THỜI GIAN tồn tại do có sự thay đổi của vạn hữu mà có khái niệm thời gian là một phạm trù độc lập với mọi sự thay đổi?
Thật ra tùy thuộc hệ quy chiếu, nên vừa có tính khách quan, vừa có tính chủ quan.
Chúng ta hãy quan sát đời sống của bầy kiến sẽ hiểu được nhiều điều thú vị.
Trong một phút, một con kiến phải bước nhiều bước chân của nó, phải di chuyển một đoạn đường dài hơn bản thân nó vài ngàn lần, phải lôi kéo một miếng mồi to hơn nó gấp mấy lần... Đối với con kiến, một phút trôi qua là cả một khoảng thời gian căng thẳng, chăm chú, cực nhọc. Và như vậy, một ngày đối với con kiến là cả một đoạn đời dài dằng dặc đầy vất vả. Còn đối với con người, một phút nhiều khi chưa đủ để soi gương. Cũng là một phút khách quan, nhưng đối với con kiến là cả một đoạn đời đầy ý nghĩa, trong khi đối với con người là vô nghĩa.
Rồi một đời người trải qua sáu bảy mươi năm lo toan vất vả. Trong khi cũng thời gian ấy, chư thiên ở cõi trời chưa xong một bữa tiệc vui.
Thêm nữa, chính sự thay đổi làm cho thời gian có giá trị nổi bật hơn. Nếu mọi vật bất động, không thay đổi, ở đâu nằm yên đấy, thì, thời gian trở thành vô nghĩa mặc dù vẫn tồn tại khách quan.
Do đó, giá trị của thời gian dựa vào sự thay đổi của vạn hữu. Nơi mà sự thay đổi xảy ra nhanh thì thời gian càng có giá trị. Ví dụ như trong một cuộc chạy đua nước rút, thời gian được tính từng phần nhỏ của một giây. Nơi mà sự thay đổi xảy ra chậm thì thời gian ít có giá trị. Ví dụ như trong quá trình tạo lập Địa cầu, thời gian được tính từng triệu năm. Tính lịch sử cổ đại, người ta tính từng ngàn năm, còn bây giờ, đánh giá sự thay đổi kỹ thuật nhanh chóng, người ta phải tính từng năm. Một sản phẩm vừa tung ra thị trường vừa được quảng cáo ầm ĩ thì cũng bắt đầu trở nên lạc hậu vì ngay lúc ấy người ta cũng vừa nghiên cứu xong một sản phẩm mới hoàn hảo hơn.
Như vậy người ta có thể suy luận rằng với con kiến, sự thay đổi của cuộc sống nhanh hơn con người; với con người sự thay đổi nhanh hơn chư thiên.
Theo thuyết Tương Đối của Einstein, một vật thể di chuyển càng nhanh thì, đối với vật thể đó, thời gian càng chậm lại. Một nhà du hành vũ trụ với vận tốc gần như vận tốc ánh sáng, và thấy mình đi trong vài giờ, có thể mình chưa có gì thay đổi, bụng chưa đói, đồng hồ chưa quay thêm bao nhiêu. Nhưng khi đáp xuống Địa Cầu thì ở đây đã trải qua vài chục năm!
Sự kiện ví dụ trên có thể được giải thích rằng ở hai vận tốc khác nhau, thời gian đã trở nên khác nhau, thời gian đã trở nên khác nhau, cũng có nghĩa là tốc độ thay đổi của vật thể khác nhau. Một vật có động năng lớn ( di chuyễn nhanh ) thì mọi thay đỗi, mọi hoạt động của nó trở nên chậm lại. Ngược lại, một vật có động nhỏ ( di chuyễn chậm ) thì mọi thay đỗi, mọi hoạt động của nó trở nên nhanh hơn.
Từ kết luận trên, ta có thể suy luận rằng với người ít hoạt động thì các tế bào sẽ mau thay đỗi để sớm già cỗi. Còn người siêng hoạt động, các tế bào sẽ chậm thay đỗi và trẻ lâu.
Trở lại vấn đề, ý nghĩa của thời gian gắn liền với sự thay đỗi của vật thể. Tư tưởng của con người là hình thay đỗi thường xuyên nhất. Lúc nào con người cũng suy nghĩ, và càng suy nghĩ, con người càng cảm thấy thời gian ?o nhiều ?o hơn. Trong lúc vô tư, chúng ta cảm thấy một giờ không nhiều lắm. Nhưng trong lúc ưu tư, chúng ta sẽ thấy một giờ là rất dài, rất nhiều. Vì thế, với người trằn trọc suy tư không ngủ được thì.
?oThức đêm mới biết đêm dài...?
Còn các thiền sư trong khi nhập định dừng hết mọi sự suy nghĩ thì thời gian dường như không còn nữa. Các vị nhập định vài ba ngày mà tưởng chừng như mới vừa trãi qua vài phút. Các vị Alahán thì nhập định thấy rõ toàn bộ thời gian đều chỉ là một điểm duy nhất ?" Nhưng vẫn không lẫn lộn với nhau. (xin xem Nghiệp và Kết Quả, Chơn Quang).
Tóm lại, Thời gian là môi trường để vạn hữu thay đổi, và sự thay đổi của vạn hữu làm cho thời gian có ý nghĩa hơn.

Khoá topic với lý do: Stop!