Một góc nhìn về Chiến tranh và các nghệ thuật của nó

Dạo này em quá bận không post nhiều được nhưng cũng ráng nuôi cái topic này tiếp vậy .
Quân Cung Cởi Ngựa , một sáng tạo của những chiến binh Du Mục vùng thảo nguyên .
Những mủi tên bịt sắt đánh bại mọi tấm chắn và áo giáp của Phương Tây trong khi tài nghệ cưởi ngựa đánh cơ động và vu hồi của người Mông Cổ làm Kỵ Binh và bộ binh Phương Tây phải bó tay .

Ngoài cung thì Nỏ cũng là một loại vũ khí tầm xa khá lợi hại tuy nhiên tốc độ bắn chậm và tầm bắn thấp là nhược điểm lớn khiến người ta có xu hướng dùng cung nhiều hơn .
Nói về nỏ hẳn chúng ta không thể quên đến chuyện về nỏ thần của Việt Nam , nhiều nhà sử học có giả thuyết là nỏ thần là có thực và thực ra nó là loại nỏ có kết cấu phức tạp giúp nạp và bắn tên nhanh hay nạp và bắn nhiều mủi tên cùng lúc , chuyện Trọng Thuỷ sang làm rể thực ra là làm nội gián xem xét các điểm yếu của thành Cổ Loa và các vấn đề khác .............. nhưng nói chung so với cung thì nỏ vẩn thua thiệt rất nhiều trên các chiến trường rộng có diện tích giáp lá cà cao .

Vào thời này còn có cả súng thần công , người TQ chế tạo ra thuốc súng thì rất sớm , một số nhà nghiên cứu cho rằng việc chế tạo ra thuốc súng có liên quan đến việc truy tìm thuốc trường sinh bất lảo từ thời Tần Thỷ Hoàng . Thời này thuốc nổ gồm 3 phần lưu hoàng (lưu huỳnh ) 3 phần bột than ( cacbon) và 4 phần kali clorat chiếc suất từ phân dơi , hoặc phân bò vàng .
Súng thần công thời này tầm bắn cực kém , đạn là các viên đất sét trộn lẩn mãnh sành sứ và kim loại . CHỉ sau này súng thần công của phương Tây mới bắt đầu phát huy hiệu quả .
Thời này người TQ cũng chế ra tên lửa và ống đột hoả (có thể nói là loại súng hoả đầu tiên ) nhưng ứng dụng không cao và hiệu quả sát thương cực thấp , và cũng chính người Phương Tây vào thời phục hưng mới cho thấy rỏ thế nào là uy lực của một khẩu súng hoả thực sự .

Vào thời này thì vủ khí chủ yếu là vủ khí giáp lá cà , tất cả các trận chiến đều được quyết định thông qua 1 trận giáp lá cà giửa 2 phe .
Vủ khí giáp lá cà chủ yếu vào thời này chính là các vủ khí cá tầm dài như thương , giáo , mâu ....... lý do sử dụng loại vủ khí này là nó đơn giản chỉ có đâm và đâm , ngoài ra loại vủ khí này rất hiệu quả trong việc tác chiến đội hình , một đội hình hàng ngang vừa tiến vừa lăm lăm mũi giáo thì không thể xem thường được , tuy nhiên loại vủ khí này lại hiệu quả rất kém trong các trận 1-1 lúc đội hình đã tan rả và 2 bên bắt đầu xà quần với nhau trong một cuộc hổn chiến . Nếu bộ binh đánh bộ binh thì một thanh kiếm và 1 cái thuẩn hoặc 1 cái khiên sẻ hiệu quả hơn một cây thương rất nhiều tuy nhiên việc huấn luyện một binh sỉ sử dụng thuần thục kiếm thuẩn khiên đòi hỏi nhiều thời gian .
Vào lúc này ở TQ thì đại đa số quân đội của họ trang bị thương , một loại vủ khí gần giống như cây cuốc và cái cày của những người nông dân khốn khổ . Cây thương chính là đặc trưng cho sự đông nhưng ô hợp đói rách của các đội quân TQ vào thời này . Quân số TQ thời này thực sự rất đông nhưng họ không làm được điều gì đáng kể ngoài việc khoe ra số lượng , điều này có thể chứng minh dể dàng trong việc TQ xưa nay vẩn lép vế trước Mông Cổ một nước ít dân hơn rất nhiều và Tây Hạ (Ấn Độ) ngoài ra việc đánh chiếm Đại Việt cũng là một việc mà người TQ thực hiện nhiều lần để rồi nhận lãnh thất bại hết lần này tới lần khác .
Ở phương tây thì chiến thuật đánh của họ có phần mạch lạc hơn , các đội kỵ binh đánh vu hồi vào sườn đã có từ thời Cesar đại đế (trong khi Tôn Tử chả đá động gì đến vấn đề quan trọng này ) Khời điểm của các trận chiến ở phương Tây chính là việc các đội cung nhả tên hàng loạt (giống như tiền pháo hậu xung vào thời WW2 vậy ) Sau các loại cung bộ binh sẻ tiến hành giáp lá cà và kỵ binh 2 bên bắt đầu tiến hành vu hồi vào sườn , vào đội hình cung .................
Chính từ lối đánh mạch lạc với số lượng quân ít ỏi (chỉ vào khoảng vài ngàn đến chục ngàn người là cao ) nên chiến thuật và chiến lược đưa ra từ các vị tướng lãnh dể dàng được thực hiện hơn trong đại đa số đội hình quân đội đối với các đội quân Phương Tây . Còn ở TQ với đội hình vài chục ngàn người thì chiến thuật chiến lược không còn gì gọi là mạch lạc hay rỏ ràng , chính vì thế các kế sách của người TQ vào thời này nhìn tới nhìn lui về mặt quân sự thì nó là trò vặt còn về mặt triết lý sống thì đó là một cách nhìn nhận các vấn đề theo triết lý Âm Dương của Phương Đông .
Quay trở lại lối đánh mạch lạc ở Phương Tây (ở đây đáng học hỏi hơn , ta sẻ quay lại với Tôn Tử sau ) chính từ việc xuất hiện lối đánh vu hồi vào đội hình cung (đội hình hậu bị ) người ta bắt đầu nghĩ đến diện tích giáp lá cà trên chiến trường nhằm thiết lập một đội hình nhiều lớp có chiều sâu ( giống như thời WW2 vậy: phòng ngự có chiều sâu ) Chính kiểu dàn quân chiều sâu này làm bên sườn mạnh hơn khó bị đột kích hơn đồng thời đội hình hậu bị được bảo vệ kỹ lưởng hơn . Tuy nhiên để đảm bảo đội hình này thì vị tướng lãnh phải lạnh lùng quan sát điểm mạnh và điểm yếu trên chính diện giáp lá cà của mình nhanh chóng điều quân từ đội hình 2 đội hình 3 trám vào các khâu yếu hay bổ sung các khâu mạnh tạo nên bước đột phá trên chính diện .
Vào thời này vủ khí cũng cho thấy Phương Tây có các đội quân tốt hơn dù tình hình chung vẩn là nông dân đói khổ nhưng họ được huấn luyện và trang bị tốt hơn bằng chứng là những bộ giáp sắt của các chiến binh được rèn rất công phu . Ngoài ra các chiến binh thời này thường được trang bị Gươm (chứ không phải GIáo hay Thương như TQ) và 1 cái Khiên hoặc thuẩn . Thuẩn thích hợp trong đánh giáp lá cà nhưng lại bảo vệ kém trước các làn mưa tên còn khiên thì kém cơ động nhưng lại chống đở tốt với cung tên . Thông thường đội hình xen kẻ giửa Thuẩn và Khiên là một chọn lựa thông minh hoặc các chiến binh sẻ được trang bị cả 2 loại . Trước khi giáp lá cà thì các lá chắn (khiên ) phát huy tối đa hiệu quả trước mưa tên của đối phương còn khi giáp lá cà thì 1 cái thuẩn và 1 thanh gươm sẻ làm nên khối việc .
Ngoài ra việc được chuẩn bị và huấn luyện tốt ở Phương Tây còn thể hiện ở chổ ngoài Gươm THuẩn và Khiên thì các chiến sỉ bộ binh còn được trang bị cả Thương hay Giáo để chống kỵ binh xung phong vổ mặt . Kỵ binh sợ nhất là xung phong vào 1 rừng Giáo của một đội hình bộ binh dày đặc , sau khi phá vở được đợt xung phong của kỵ binh thì các chiến binh sẻ vứt giáo đi và giáp chiến với kỵ binh lúc này đã mất đi đội hình và sự cơ động bằng gươm và thuẩn .
Nghệ thuật tác chiến thời này ở phương Tây còn thể hiện ở chổ họ biết chọn lựa chính diện cho phù hợp . 2 bên giáp lá cà nhau thì diện tích tiếp xúc là rất quan trọng nhằm đảm bảo khả năng tham chiến tối đa của quân nhà và hạn chế khả năng tham chiến của đối phương . Chẳng hạn ta có 1000 người và xếp thành đội hình 2 lớp còn đối phương có 3000 nhưng ta buộc đối phương phải xếp một đội hình 5 6 lớp thì tỷ lệ tác chiến 2 bên vẩn là 1-1 chứ không phải là 3-1 . Chính cái này thể hiện cho câu nhờ vào địa thế có thể bách chiến thiên (100 đánh 1000 ) Một ví dụ nho nhỏ để thấy : sau 1 cánh của có 4 người nấp , cánh cửa vừa đủ 1 người đi qua và thế là dù 100 kẻ đi qua thì đều là 4-1 chứ không phải 4-100 .
Còn ví dụ cụ thể trong thực tế ta có thể nghiên cứu thế trận nửa vành trăng của Cesar khi đón tiếp quân địch vào thành .Quân đich phải dồn cục thành hình tròn trong khi quân Cesar ít hơn lại dàn mỏng thành nửa vành trăng bao vây bên ngoài , sau này Mông Cổ cũng dùng chiến thuật này với một nghệ thuật cao hơn bằng việc 100 kỵ binh cơ động với cung và truỷ thủ có thể bao vẩy cả 1000 quân . Tôn Tử cũng có một việc làm đáng nói chính là kế mời địch vào thành . Kế này thì đòi hỏi nhiều chuẩn bị hơn , với việc xây các mê cung và cạm bẩy bắt đầu từ cửa thành , địch phá được cửa hăng hái xông vào mà thế là bị dàn trải đội hình ra trong mê cung và cạm bẩy , lúc đó quân Tôn Tử bắt đầu đột kích trong từng nhánh của mê cung và giành thắng lợi , tuy nhiên nó chỉ thực hiện được 1 lần do phải mất quá nhiều sự chuẩn bị và mê cung thời này làm bằng đất sét nên khi cảnh giác quân tiến cung phá huỷ luôn cả các bức tường mê cung thì bao công sức trở thành trò hề .
Còn về hình minh hoạ để em search với coi film từ từ chụp SS ra post , bác nào có các tấm hình minh họa tranh hoặc ảnh từ phim dã sử về các trận đánh thì post giùm em.
Được antey2500 sửa chữa / chuyển vào 13:08 ngày 27/11/2004

Đây là Thuẩn này tiếng Anh thì họ gọi là buckler
Còn đây là khiên (shield )

Hôm nay thì em hơi bận viết nhưng cũng ráng viết chút ít .
Nói về các nghệ thuật quân sự và sự sáng tạo về quân sự thời này thì ngoài Thuốc Súng người TQ cũng có rất nhiều đóng góp .
Chẳng hạn từ thời Xuân Thu Chiến Quốc người TQ đã có cái bàn đạp ở yên ngựa . Cái bàn đạp này nói ra thì đơn giản nhưng nó là cả một phát minh đáng kể cho kỵ binh (ngoài việc phát minh ra cái móng ngựa ) Chính nhờ các bàn đạp này mà các kỵ sỹ có thể ngồi vững vàng hơn và 2 tay tự do hơn trong khi nếu không có bàn đạp thì 1 tay kỵ sỹ phải nắm bờm ngựa và khả năng té ngả cũng khá cao do 2 chân không có điểm tựa .
Về tàu bè thì các chiến thuyền của TQ thực sự hiệu quả hơn các chiến hạm của Phương Tây vào những năm 500 sau công nguyên nhưng đến những năm 1400 1500 thì người TQ đã bỏ quên khả năng thuỷ chiến của mình dẩn đến những thất bại nặng nề trong cuộc chiến Áp Phiện giửa Nhà Thanh và các thế lực Phương Tây đến xâu xé TQ . Sự lợi hại này thể hiện ở cái buồm của người TQ , cái buồm của họ gồm có 1 cột buồm , 1 cánh buồm và đặc biệt là có nhiều thanh căng . KHi xếp buồm chỉ cần kéo các thanh căng buồm xuống và khi cần lại giương lên . Giúp buồm luôn căng dù gió yếu và có thể cuốn buồm dể dàng khi có gió to , trong khi ở Phương Tây các thuỷ thủ phải trèo lên trèo xuống để căng buồm , cánh buồm khi gió yếu gần như vô dụng và khi có gió to thì thuỷ thủ phải liều mạng trèo lên để tháo buồm .Ngoài ra từ rất sớm người TQ đã thiết kế thuyền có nhiều khoang nhỏ nếu mạng thuyền lở có bể thì chỉ vài khoang bị vô nước không phải tất cả . Trong khi ở phương Tây 1 vết vở ở đáy thuyền sẻ là một sự kết thúc bi thảm cho cả nô lệ chèo thuyền lẩn binh sỉ trên thuyền .
Về nghệ thuật tác chiến thần tốc thời này nổi lên 2 chiến công hiển hách một là của quân Thành Cát Tư Hản bằng việc ông cho mổi chiến binh 2-3 con ngựa , 1 con chở thiết bị và lương thực 2 con thay phiên nhau cởi 1 con cho đến khi nó mệt rồi quay sang cởi con ngựa còn lại giúp việc hành quân thần tốc và liên tục , các chiến sỉ ngủ ngay trên lưng ngựa . Kết quả là Gengis Khan thực hiện được một cuộc tiến công trước khi quân thù kịp thời chuẩn bị , một đợt tiến công bí mật bất ngờ và thành công . Sau này người Mông Cổ áp dụng triệt để chiến thuật này họ không mang theo nhiều quân nhu để nhẹ bớt gánh hành lý giảm bớt số ngựa cần cho đoàn quân , với chiến thuật vừa đánh vừa cướp lương thực họ chiến thắng gần hết châu âu , đánh chiếm TQ nhưng lại chịu thất bại nặng nề ở Việt Nam bởi chiến thuật Vườn Không Nhà Trống , chiến thuật đánh thẳng vào khâu yếu nhất của đoàn quân Mông chính là lương thực cho binh sỉ và cỏ cho ngựa .Họ không hề mang theo những thứ này , chính vì thế binh đội họ nhỏ và cơ động nhưng thực ra đó là một hành động quân sự mang tính Trương Quá Mức của lò xo , họ đã giản tối đa lò xo của mình , quân ta chỉ việc né tránh nấm đấm quân sự lúc lò xo giản tối đa và nó sẻ tự thu mình lại .Như em cố phân tích một hành động quân sự thành công là một hành động quân sự được chuẩn bị cho lò xo nén đến mức tối đa thành một nắm đấm tống thẳng vào quân thù trong khi người Mông Cổ lại cho giản quá sớm , việc làm này như leo lên cao mà không có một cái thang chắc chắn .
Cũng nói về nghê thuật tác chiến thần tốc này kỹ thuật hành quân của Nguyễn Huệ Tây Sơn cũng là một việc làm đầy sáng kiến và cực kỳ hiệu quả . Ông cũng không mang theo lương thực nhưng ở đây không phải cướp lương thực mà dân chúng cung cấp lương thực dọc đường (được lòng dân được lòng quân , cái dây cót tinh thần đã lên đúng mức , nói nôm na thì Thiên Thời Địa Lợi Nhân Hoà ) Ông cũng không có ngựa nhưng dùng 3 người lính 2 người khiên võng 1 người nghỉ ngơi đây cũng là một sự sáng tạo tuyệt vời .
Được antey2500 sửa chữa / chuyển vào 13:56 ngày 27/11/2004
Được antey2500 sửa chữa / chuyển vào 22:52 ngày 28/11/2004

Gửi tặng Antay cái này để tiếp tục :

2 tấm hình trên minh hoạ sinh động trang bị của kỵ binh mông cổ gồm gươm và thuẩn khi đánh gần hay truy sát , cung khi đánh vu hồi và quấy nhiểu từ xa , khi xung phong thì có cả thương , sau phát đâm đầu tiên của đợt xung phong làm rối loạn đội hình địch thương sẻ được vứt bỏ và các thanh kiếm được tuốt ra .
Được antey2500 sửa chữa / chuyển vào 02:38 ngày 28/11/2004

Vào thời kỳ xâm chiếm châu âu người Mông Cổ đã học được cách chế tạo máy bắn đá , thứ vủ khí mà trước đó chưa hề xuất hiện ở châu á .
Kỵ binh Mông và những quân đoàn giáp sắt của châu âu
Còn tấm hình trên là kỵ binh trang bị nặng của Mông CỔ , chỉ xuất hiện sau khi nước này chiếm 1 phần Nga và TQ .

Vầy đây minh họa cho thời kỳ quân đội được huấn luyện kém và giáo là thứ trang bị đóng vai trò chủ đạo .
Hình trên vẻ một chiến binh spartan .