Một "quốc hội" thơ theo cơ cấu ? 100 bài hay nhất VN thế kỷ 20

Doanh nhân chứ không phải Danh nhân.
"Các vị ấy thừa Tiền và thích chơi Văn hoá, chúng tôi thì thừa Văn hoá và thích Tiền" @Lê Lựu

Hán cụ ạ! Em thấy hồi ấy cụ Minh Râu mang quốc tịnh Tàu cơ mà?

Danh xưng một tuyển thơ
Phạm Xuân Nguyên
Ngày thơ Việt Nam lần thứ 5 (2007) báo chí đưa tin: Cuộc thi tuyển chọn 100 bài thơ Việt Nam hay nhất thế kỷ XX do Trung tâm văn hóa doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo Dục phối hợp tổ chức trong hai năm đã kết thúc. Buổi lễ tổng kết cuộc thi này đã diễn ra vào đêm Nguyên Tiêu tại Văn Miếu (Hà Nội) và truyền hình trực tiếp trên VTV1. Danh sách 100 bài thơ được tuyển chọn đã được công bố và in thành sách. Tôi có đôi điều bàn về danh xưng của sự tuyển chọn này.
1. Trước hết là danh xưng ?oViệt Nam? trong tên gọi cuộc thi tuyển chọn. Chúng ta hiểu thơ Việt Nam thế kỷ XX là của người Việt làm ra dù ở bất cứ đâu, trong bất cứ thời điểm nào của trăm năm vừa qua. Ban tổ chức cuộc thi không hạn định không gian địa lý vùng miền của hai tiếng ?oViệt Nam? này, cho nên thơ chọn ở đây phải được hiểu là tất cả thơ của người Việt làm ra trong thế kỷ XX ở trên lãnh thổ Việt Nam và ngoài lãnh thổ Việt Nam, làm ra trong thời kỳ đất nước thuộc địa và đất nước độc lập, đất nước phân chia và đất nước thống nhất. Nhìn vào danh sách 100 bài thơ được tuyển chọn ta không thấy điều này. Danh xưng ?oViệt Nam? ở đây đã bị thu hẹp rất nhiều. Như vậy là danh không chính.
2. Trong 100 bài thơ được chọn thì 99 bài là thơ tiếng Việt, 1 bài là thơ tiếng Hán. Không biết khi tiến hành cuộc thi, ban tổ chức có định nghĩa thơ Việt Nam thế kỷ XX là thơ do người Việt viết bằng tiếng Việt và bằng tiếng nước ngoài hay không. Tôi tin là không có quy định đó vì nếu đề ra là bất khả thi. Mà đã không có thì sự tuyển chọn một bài này đã là phạm quy, phạm luật thơ. Và là sự bất nhất. Bất nhất giữa tiếng Việt và tiếng ngoại quốc. Bất nhất giữa lãnh tụ và thi nhân. Bất nhất giữa chính trị và thơ ca. Sự bất nhất này còn bị đẩy lên khi bài đó phá trật tự bảng chữ cái tên tác giả để đứng đầu danh sách. Thơ ca đòi hỏi được đối xử với tư cách thơ ca. Nhà thơ Hồ Chí Minh có thể có bài được chọn, nhưng không phải là bài chữ Hán, và đứng tên trong danh sách theo đúng thứ tự tên mình. Danh như vậy cũng là không chính.
3. Giả sử hai điều danh trên đây là chính, tức là tiêu chí tuyển chọn 100 bài thơ Việt Nam hay nhất thế kỷ XX là : 1) thơ của người Việt làm ra dù ở bất cứ đâu, trong bất cứ thời điểm nào của trăm năm vừa qua; và 2) thơ do người Việt viết bằng tiếng Việt và bằng tiếng nước ngoài, thì những người tham gia cuộc thi, và cả ban tổ chức, sẽ không thể có đầy đủ dữ liệu cho sự tuyển chọn của mình. Hoàn cảnh lịch sử của Việt Nam một trăm năm qua cho đến bây giờ chưa có điều kiện cho người đọc thơ được tiếp cận nhiều nguồn thơ của người Việt đến từ nhiều phía khác nhau. Cho nên dễ hiểu là trong 100 bài thơ được chọn thì chủ yếu là của các tác giả trước 1945 và sau 1975, và số lượng chính là các tác giả ở miền Bắc. Nhìn vào kết quả tuyển chọn thì có thể đoán biết thành phần người dự thi và phạm vi đọc của họ. Nhưng đó không phải lỗi của họ.
4. Trong văn học nghệ thuật, ý kiến của công chúng là quan trọng nhưng không phải quyết định. Tại các liên hoan nghệ thuật, giải của khán thính giả bầu chọn không thể thay thế giải của ban giám khảo. Ban giám khảo là giới chuyên môn, là những người có thẩm quyền và trình độ để bình chọn và bảo đảm cho chất lượng sự bình chọn đó bằng thẩm quyền và trình độ của mình. Như gần đây báo chí vừa đưa tin 20 tiểu thuyết hay nhất mọi thời đại của thế giới là được bình chọn bởi một hội đồng thẩm định gồm 125 trí thức của nhiều nước do Italia đứng ra tổ chức. Cố nhiên, mọi sự bình chọn đều không tránh khỏi phiến diện, chủ quan, nhưng sai số của giới chuyên môn có thể ở mức thấp nhất. Ở Mỹ, có đại tuyển tập Những bài thơ cho thiên niên kỷ (Poems for the Millennium) tập hợp 350 nhà thơ thế kỷ XX do Jerome Rothenberg and Pierre Joris tuyển chọn. Cũng ở Mỹ, từ 1988 hàng năm có tuyển thơ Mỹ hay nhất trong năm (Best American Poetry), mỗi năm do một nhà thơ đứng ra tuyển chọn, và mỗi tập nhất thiết phải có bài giới thiệu của người tuyển chọn nói rõ quan điểm và nhận định của mình về thơ trong năm.
Cuộc tuyển chọn 100 bài thơ Việt hay nhất thế kỷ XX, như kết quả cho thấy, là cuộc tuyển chọn của một bộ phận công chúng. Và như vậy, cùng với những điều trên, thơ được gọi là ?ohay nhất? trong tập này chỉ là tương đối ở cuộc này mà thôi, theo cách làm này mà thôi. Nhưng để gọi là ?othơ Việt hay nhất thế kỷ XX? thì là thậm xưng, là vội vã và tùy tiện.
5. Các nhà thơ có tác phẩm được chọn ở đây có niềm vui của họ. Họ không dự phần trách nhiệm vào một cuộc tuyển chọn mà danh xưng chưa chính như cuộc này, dù có thể có người lương tâm áy náy và băn khoăn khi đặt mình trong tương quan thơ Việt nói chung thế kỷ XX. Tôi tôn trọng các nhà thơ. Tôi tôn trọng những bình chọn của công chúng trong phạm vi khả năng đọc của họ. Họ không có nhiều lựa chọn. Cả nền thơ Việt miền Nam thời kỳ 1954 - 1975 họ chưa biết. Cả nền thơ Việt hải ngoại từ 1975 họ chưa biết. Cả một bộ phận thơ chìm bóng lâu nay họ chưa biết. Ai cũng rõ là càng nhiều khả năng lựa chọn thì càng khó lựa chọn. Điều chưa thỏa đáng ở đây là ở ban tổ chức. Họ có ý tốt đối với thơ Việt, nhưng kết quả chưa được như điều họ muốn. Thay vì có thể gây ngộ nhận và hiểu nhầm bằng tên gọi to tát mà danh chưa xứng với thực, họ hãy gọi đúng tên nó là một cuộc thi và danh sách đưa ra là kết quả của cuộc thi đó. Tập thơ chọn in ra cũng nên đề rõ như vậy. Điều đáng buồn là ngay từ đêm Nguyên Tiêu ấn tượng để lại cho người yêu thơ về cuộc này là... phản thơ.
Hà Nội 8/3/2007
(Bài đã đăng báo Phụ nữ TP HCM ngày 9/3/2007)

Văn hoá doanh nhân và nhà xuất bản giáo dục cùng phối hợp.
Vợ sếp làm ở nxb giáo dục, sáng nay thấy sếp bảo quyển ý xuất bản rồi nhưng ko có từ "nhất", chỉ là: 100 bài thơ hay thế kỷ XX..
mình chưa nhìn thấy sách nên chưa biết thực hư sao?

BOX thica bình chọn 100 bài thơ hay đê

Đồng ý ! Mọi người post bài sau đó dùng chức năng vote * bài viết để bình chọn

Vụ 100 bài thơ này, chỉ là vụ làm tiền rẻ mạt của đám Lê Lựu.
Thật thương cho những nhà văn lỗi lạc kiểu này của nước nhà.
Thật ra, vụ này EXK đòi làm, nhưng Sếp của EXK thấy tụi già đó đáng thương, nên kô thích EXK làm cho lắm!
Chỉ tiếc là báo Tuổi Trẻ làm nhạt hoét, mang tiếng Thu Hà từng 1 thời không khoan nhượng mà bây giờ lại nhẹ tay. Tiếc thât!

Quay đi quay lại thấy toàn thơ ca ngợi đảng, cách mạng. Khô như khói, nhạt như nước ốc! Thời nay còn thế, chả trách ngày xưa các cụ phát động phong trào Nhân văn - Giai phẩm!
Nghệ thuật vị nghệ thuật!
Nghệ thuật vị nhân sinh!
Hay nghệ thuật vị.... chính trị ! Bó tay!

Thanh Thảo
Về ?o100 bài thơ hay nhất thế kỷ 20 của Việt Nam?: Nhập nhằng giữa danh và thực

Không thể phủ nhận, trong 100 ?obài thơ hay nhất thế kỷ 20? được ?ođộc giả của Trung tâm Văn hoá Doanh nhân (TTVHDN)? bầu chọn, có rất nhiều bài thơ hay, nhiều tác gia thơ lớn, nhiều nhà thơ Việt Nam nổi tiếng.
Theo tôi, cái ?ophần cứng? ấy chọn không khó, dù có thể với những thành phần độc giả này thì bài thơ này là hay, còn với thành phần độc giả khác thì lại là bài thơ khác, của ngay cùng một tác giả. Vì thế mới có chuyện, nhà thơ Hữu Loan được bầu chọn bài thơ ?oĐèo Cả? chứ không phải bài thơ ?oMàu tím hoa sim? đã đi vào bất tử. Có thể, tôi thấy bài ?oĐèo Cả? có kỹ thuật thơ cao hơn, nhưng bài ?oMàu tím hoa sim? ngoài khả năng ?ophủ sóng? cực rộng của nó, còn mang một nỗi ám ảnh khôn nguôi của cả dân tộc Việt về chiến tranh, về những bi kịch trong chiến tranh. Điều đó lý giải vì sao bài ?oMàu tím hoa sim? ngay từ khi đất nước còn bị chia cắt, đã được độc giả cả hai miền Bắc-Nam cùng yêu thích. Thậm chí, độc giả miền Nam còn thuộc bài thơ này nhiều hơn cả độc giả miền Bắc. Vậy thì vì cớ gì nó lại không được ?ođộc giả của TTVHDN? bầu chọn? Hay những thành phần độc giả này thuộc về một ?okênh? khác với những độc giả thơ Việt bình thường khác?
Chỉ qua một trường hợp như thế, người ta đã thấy có gì chưa ổn ở cuộc bầu chọn này. Vì thế, có lẽ, khiêm tốn và hợp lý hơn là không nên quá tự tin khi tung ra cái tít ?o100 bài thơ hay nhất thế kỷ 20 của Việt Nam?. Chính cái tiêu đề này dễ làm độc giả đọc thơ bình thường, khi đọc tuyển thơ này do NXB Giáo Dục xuất bản, cứ ngỡ mình đang đọc đúng 100 bài thơ ?ohay nhất thế kỷ?. Những bài thơ khác, những tác giả khác không có trong tuyển thơ này dễ bị hiểu nhầm là nằm ngoài ?otop 100?, nghĩa là không đọc cũng chẳng sao, không biết tới cũng chẳng hề gì, vì đều thuộc ?otop 200? hay ?otop 300? gì đó. Chính cái tiêu đề đậm chất ?oquảng cáo? này đã tạo nên sự nhập nhằng không đáng có. Phiền hơn, nó có thể khiến những nhà thơ đáng kính được tuyển vào đây, nếu còn sống, sẽ rất băn khoăn: không biết bài thơ được ?obầu chọn? của mình có thật là 1 trong 100 bài thơ hay nhất của thơ Việt thế kỷ 20 không? Đột nhiên được nhận một vinh hạnh lớn quá cũng thấy ?olạnh lưng? chứ. Nhất là cách bầu chọn chưa thật rõ ràng: liệu bài thơ của mình được bao nhiêu người bầu chọn đây? Nếu đây chỉ là cuộc ?obầu cho vui? thì chẳng sao. Còn khi nó được vinh danh ngay trong ?oNgày Thơ Việt Nam?, rồi lại được in thành sách bởi NXB ?osố 1 Việt Nam? về số lượng bản in (tirage), lại được đưa thẳng về các nhà trường trong cả nước để học sinh dùng làm sách ?ogối đầu giường tham khảo?, thì chuyện có thể chuyển sang một hướng khác mất rồi.
Bây giờ, không như thời bao cấp, việc tuyển thơ tuyển văn không còn là việc độc quyền của nhà xuất bản hay của Hội Nhà văn. Cá nhân hay nhóm bây giờ đều có thể đứng ra làm tuyển tập, đều có thể tuyển thơ văn theo quan điểm và tiêu chí riêng của mình. Tôi có đọc một số tuyển thơ của Mỹ, quan điểm tuyển chọn của họ khác nhau, những nhà thơ được chọn cũng khác nhau, có người được chọn trong tuyển này nhưng vắng mặt trong tuyển kia. Có những nhà thơ rất nổi tiếng cũng không có mặt trong một số tuyển thơ. Nhưng nhất thiết, tên người hoặc nhóm người đứng ra tuyển chọn thì không được phép ?oẩn danh?. Tên họ phải xuất hiện ngay trang bìa. Và họ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về sự chọn lựa của mình. Còn ở tuyển thơ ?o100 bài thơ hay nhất thế kỷ?? này, chắc chắn tên người chọn sẽ không được đưa ra, dù một số người bình chọn đã được ?ochọn? để trao tặng thưởng hay giải thưởng gì đó. Lấy danh nghĩa ?ođộc giả bầu chọn?, một danh nghĩa khá mù mờ để in ra một tuyển thơ với tiêu đề ?onhớn? đến như thế, tôi cho là hơi bị? liều. Chọn thơ hay khác với chọn hoa hậu hay ca sĩ triển vọng. Đừng thấy người ta ăn khoai mình cũng vác mai đi đào như thế, coi không tiện.
Tin giờ chót: Theo tin chúng tôi mới nhận được từ các nhà thơ ở Hà Nội thì tuyển tập thơ này đã được NXB Giáo Dục in và phát hành với rất nhiều lỗi morasse và tệ hơn, là đã vi phạm luật bản quyền vì không hề xin phép các tác giả có thơ được tuyển chọn.
(Ghi chú của talawas: Bài thơ ?oDấu chân qua trảng cỏ? của nhà thơ Thanh Thảo, tác giả bài viết này, cũng có mặt trong tuyển tập Một trăm bài thơ hay nhất thế kỷ 20.)

Hic!.! Nguy hiểm quá !...! Hết bao cấp rồi, thế mà vẫn còn đám này muốn "bao cấp" việc đánh giá và hưởng thụ các giá trị của thi ca .
Ai muốn được "bao cấp" giơ tay !