Một ý kiến về Nhạc Trịnh Công Sơn

Tôi khoan bàn về sự đúng sai, thừa thiếu của ông phoipha.
Lan man một tí:
Âm nhạc, hội hoạ,văn, thơ...bất kỳ hình thức nghệ thuật nào, theo tôi, cũng chỉ là công cụ để truyền tải cái tinh thần của tác giả. Không khác được. Với Trịnh cũng thế. Những bài hát của Trịnh là cái thể hiện một cách "vật chất" tinh thần của ông. Theo như chính Trịnh nói thì nhiều đoạn ông viết ông cũng không hiểu được, cắt nghĩa được một cách rõ ràng, mà quan trọng hơn là tinh thần, cái điều mà ông muốn gửi gắm đến được người nghe.
Đúng là phần nhạc của Trịnh xét về mặt kỹ thuật không có gì cao siêu. Nhưng suy cho cùng, cao siêu để làm gì nếu tôi nghe một bản nhạc được cái " Deepblue" chẳng hạn nó "bĩnh" ra, cao siêu thật đấy, nhưng nhưng chỉ là một mớ những đồ rê mi la son... được xắp sếp một cách hợp lý tối đa, thiếu những giá trị tinh thần được "cụ thể hoá" bằng những nốt nhạc ấy. Không cần bàn thêm.
Lại nói về chính trị, xin thưa, Trịnh chưa bao giờ thuộc về bất cứ một phe cánh nào, chưa bao giờ mang nhạc của mình để phục vụ cho mục đích (không liên quan gì đến nghệ thuật) của những phe phái ấy. Ông viết những bài như "Nối vòng tay lớn chẳng hạn" không có nghĩa là ca ngợi ..."PHE TA", bôi bác ..."PHE ĐỊCH" vì trong quan niệm của Trịnh chỉ có lòng yêu thương con người, đồng bào - những người Việt (ngay cả trong bối cảnh "người Việt nhìn nhau căm hờn") - thể hiện rõ nhất trong các ca khúc DA VÀNG. Nếu nhạc Trịnh có tí "mùi" chính trị thì nó đã chết từ lâu rồi. Không cần bàn thêm.
Nếu bàn về sự trùng lặp trong ca từ của nhạc Trịnh, với số lượng bài hát lớn như thế thì sự trùng lặp, thiết tưởng cũng không có gì lạ. Tuy nhiên, nếu xét đến trùng lặp theo kiểu "thống kê thuần tuý" của ông phoipha thì đúng là chết dở. Chẳng khác nào ông nói trong tranh của bác Van hay bác Monet, bức nào cũng có.....màu trắng và màu đen. Đây là điển hình của căn bệnh : thấy cây mà không thấy rừng. Không cần bàn thêm.
Lại nói, trình độ nghe nhạc của người Việt không cao. Đúng. Nhưng không thể vì thế mà cho rằng: dân Việt thích nhạc Trịnh là do dốt. Xin thưa, dân Tây nó cũng thích nhạc Trịnh, dân Nhật nó cũng yêu - da vàng bán cả triệu đĩa bên Nhật đấy thôi. Đến đây thì có thể suy rộng ra là loài người (homo sapien - người tinh khôn) là loài ngu đần chính cống. Không cần bàn thêm.
Vài lời thiếu sót, mong được lượng thứ.

@: Anhdenthamemdem30: Trước khi viết bài trả lời hoặc tranh luận trên forum, trước hết hãy đọc những bài đã viết, hiểu ý họ nói gì, rồi hãy trả lời. Quy tắc đó là để phân biệt những người bình thường với bọn em chã.
u?c tigerlily s?a vo 19:04 ngy 09/06/2005

Hic, mấy cái bác này hình như không chịu đọc kỹ đầu đuôi, nhảy vào là phăng ào ào luôn
Phải nói bao nhiêu lần nữa là tớ không phải tác giả của bài viết
Chỉ Copy n paste cho mọi người tham khảo thôi, oan quá

Em phoi pha chết ở cái lời giới thiệu đó! Mình đã đọc bài này trước khi nó được đem về đây, nhưng mình không ý kiến! Nói chung dù bài viết khá dài, nhưng nội dung không đáng để bận tâm! Viết ngắn cũng được, nhưng đúng thì mọi người sẽ đồng tình!
Có thể sẽ có người không hài lòng, nhưng mình nghĩ bài viết này không nên có mặt trên Box nhạc Trịnh. Khi đem về đây, mình phải hiểu dụng ý của người viết bài muốn nói gì rồi mới copy lại!
Đây cũng là một kinh nghiệm xương máu!

Ngộ độc từ.
Bài viết có chỗ đúng đấy chứ...
Thế nên tớ vẫn chỉ thích, chứ ko yêu nhạc Trịnh đc người đẹp à
M@

Anh Phương!
Em không cùng với ý kiến của anh là: bài này không nên có trên box Trịnh
Bài này thì làm sao? chỉ là ý kiến 1 cá nhân về nhạc Trịnh
Chẳng lẽ trên box Trịnh thì chỉ chứa chấp những bài ca ngợi nhạc Trịnh nào là hay là đẹp, còn mọi ý kiến khác là rác rưởi??
Em cho rằng tác giả nghiêm túc khi bỏ thời giờ viết 1 bài như vậy, và có nhiều ý kiến phản đối lại bài viết, nhưng những người đồng tình cũng có...
Có gì mong anh bỏ qua !

Anh biết chắc chắn là em sẽ phản ứng! Và anh cũng rất cẩn thận về ngôn từ ở đây! Anh không cho bài viết đó là rác rưởi! Anh chỉ nói anh không bận tâm lắm! Em cần phải bình tĩnh! Đúng bài viết đó là một ý kiến cá nhân, có thể đúng và cũng có thể sai vì không phải ai cũng suy nghĩ giống ai! Nhưng trong chúng ta đâu có người nào là tác giả của bài viết đó! Vậy thì chúng ta tranh luận với ai? Sự việc giống như người ta cấy một con virus lên mạng internet vậy! Có thể em bước vào lãnh vực diễn đàn âm nhạc trước anh, nhưng những gì đằng sau những bài viết có lẽ em chưa thấu hết! Đừng vô tình làm những nhịp cầu tai hại! Thà rằng những ý kiến đó là của em thì mọi việc có lẽ sẽ hay ho hơn. Đằng này, nhân thân tác giả em chưa biết thì làm sao em biết họ viết với dụng ý gì?
Đâu phải cứ ngồi lại viết cả đống trang thì gọi là viết nghiêm túc sao? Nhiều người đồng tình hay phản đối là điều đương nhiên! Anh cũng không nghĩ nơi đây chỉ dành cho những bài hay đẹp về Trịnh Công Sơn, nhưng đã gọi là Nhà Tình Yêu thì mình cố gắng giữ gìn một chút coi như chút lòng nho nhỏ dành cho người đã đi xa! Thà rằng một thành viên nào đó trong chúng ta có ý nghĩ đó rồi đưa ra cho mọi người cùng nhau bàn luận ,đóng góp ý kiến, chúng ta còn có người để bảo vệ cho ý kiến của mình! Còn dạng bài như vậy, anh nghĩ nếu có thể em cho một cái link chẳng hạn nếu em thích, thì sẽ hay hơn!
Đây là những lời góp ý chân tình! Mong em cùng các thành viên khác hiểu!
Thân ái,
Hồ Thanh Phương

Phoipha post bài lên là để mọi người góp ý kiến, như thế mới là forum. Bài viết mà phoipha post lên, theo ý kiến riêng của mình là nên đọc, nên tham khảo. Những ai yêu nhạc Trịnh sẽ có cái lý do mà bào chữa lại, như thế thì khả năng tranh luận và đưa ra chính kiến của mình mạnh hơn.
Những ý kiến và quan điểm của người viết bài này cũng có nhiều điểm đúng.
Nhạc Trịnh mình đã nghe từ khi nhỏ tí, đấy là khi nghe vì ở nhà bố mẹ bật lên. Lúc đó thấy nó cũng đặc biệt, khác nhiều những bài hát khác nhưng ko rõ vì sao. Nhưng lúc bé ko thích vì từ trước đến giờ mình nghe nhạc chủ yếu là nghe giai điệu cho nên nhạc của Trịnh ko interested lắm.
Sau này, khi đã học cấp 3 thì bắt đầu nghe cổ điển, lớp 11 nghe Rock và 12 mới bắt đầu nghe nhạc Trịnh nhiều. Mỗi thể loại đều có cái hay của nó. Chẳng lẽ mình nghe cổ điển rồi sau đó mới nghe nhạc Trịnh là một bước thụt lùi? Mình ko nghĩ vậy. Đó là bởi vì khi lớn mới chú ý đến nhạc Trịnh, đến từ ngữ, những gì rất tinh tế của nó. Trong bài viết bày tỏ ý kiến trên mình cũng đã đọc kỹ. Nhưng khi mình đọc thì cái cách tiếp thu của mình nó khác. Đọc để mà thấy cái ngôn từ và chất thơ trong nhạc Trịnh. Chẳng hạn như có một đoạn trong bài viết, tác giả đã liệt kê hình ảnh bầu trời, âm thanh và tiếng hát để mọi người thấy rằng nó nội dung, ca từ của Trịnh bị bó hẹp : " giữa trời giòn vang tiếng cười", " ngồi hát mây bay ngang trời", " tiếng hát tan trong trời gió lên", " lời ru vang vọng một trời",... Khi đọc những phần liệt kê như thế mình lại thấy hay, thấy có khi phải cảm ơn người viết đã bỏ nhiều công như thế. Nếu ta cảm nhận theo một cách khác thi sẽ thấy những lời thơ đấy rất đẹp. Mình ko có cảm giác nhàm chán khi đọc những phần liệt kê như thế. Nên chăng hỏi lại mục đích của người viết khi viết những đoạn đấy. Phải chăng cái khác nhau làm cho người này thích, yêu và người kia ko thích cũng chỉ là cách cảm nhận của riêng mỗi người mà thôi? Hơn nữa con người ai cũng chỉ có những mối quan tâm nhất định. Chính vì thế mà người ta chỉ tập trung vào một số lĩnh vực mà thôi. Lấy ví dụ như trong cuộc sống hàng ngày có người thích nói về điện ảnh, về ca nhạc hay về máy tính thì trong âm nhạc của Trịnh cũng vậy. Ông nhắc nhiều đến những con đường, bàn tay, trời đất,... âu cũng là bình thường. Trịnh Công Sơn cũng là người. Nếu ai nghe nhạc cổ điển thì cũng biết đa số các tác phẩm của Chopin viết cho đàn piano, Bach viết nhiều bản partita và những tác phẩm cho đàn organ hay những ca khúc cho nhà thờ. Đấy là trường phái. Dĩ nhiên khó có thể so sánh nhạc Trịnh hay cho nhạc Trịnh là một trường phái riêng thì lại càng ko thể, nhưng nó ( nhạc Trịnh và ca từ ) có một sắc thái riêng, khó có thể lẫn lộn.
Đúng là nhạc Trịnh, về kỹ thuật ko đa dạng. Có phải đấy là nguyên do làm hồi nhỏ mình chú ý ko nhỉ? Bởi vì nhạc nhiều khi nó giống nhau, hồi đấy nghe bài nào cũng giống bài nào. Nhưng khi đã ghép nhạc vào lời hay lời vào nhạc thì chẳng có bài nào giống bài nào cả. Mình đã từng nói với một người bạn :" nhạc Trịnh sẽ ko còn là nhạc Trịnh nếu ko có lời".( Đây là ý kiến của riêng mình, chẳng may nó có giống với ý kiến của ai hay của đại đa số thì xin bỏ qua).
Có thể nói gần đây nhiều người nghe nhạc Trịnh hơn, có khi nghe nhạc Trịnh trở thành một cái mốt ( giữa những người bạn với nhau dễ bị ảnh hưởng chẳng hạn) nhưng cái ý kiến cho rằng dân Việt Nam thích nhạc Trịnh vì trình độ thưởng thức âm nhạc kém thì rất nên xem lại. Âm nhạc là một chỗ dựa cho tâm hồn, nhiều khi người ta tìm được nguồn đồng cảm với nó. Với nhạc của mình, Trịnh Công Sơn đã làm được điều đó. Có những lần đi phải đợi xe metro hay tram về nhà, trời thì lạnh, một mình, đứng hát vang " Đời gọi em biết bao lần", " Bốn mùa thay lá",... chẳng làm người ta vui hơn nhưng nó đã thành một chỗ dựa, một người bạn. Đúng là người Việt Nam nhiều khi thích nhớ về những kỷ niệm, thích giữ những nỗi buồn. Đấy cũng là một trong những lý do khiến người ta nghe nhạc Trịnh và đồng cảm với nó. Mỗi dân tộc có một cách sống riêng. Có một người đã nói với mình rằng " Ở nước ngoài như chị bây giờ đây điều kiện gì cũng tốt, nhưng đó ko phải là đất nước mình, ngôn ngữ của mình và dân tộc mình". Lý do tôi nhớ đến câu này là bởi vì với nhạc Trịnh ta tìm được sự đồng cảm, của tâm hồn Việt Nam ( đến một mức độ nào đấy). Cái cách mà tác giả nói về thói quen của người VN làm cho người ta có cảm giác đấy là một negative habit vậy.
Con người làm gì cũng có rational và emotional. Cái yêu, cái thích có lẽ là cái thuộc vể emotional nhiều hơn. Để trả lời cho cái câu hỏi vì sao ta lại yêu ai đó là rất khó.
Người bày tỏ ý kiến có vẻ quá defense TCS có thể vì nhiều người thích nhạc Trịnh quá và cảm thấy trình độ của Trịnh Công Sơn so với Phạm Duy, Văn Cao là khác nhau. Hôm trước tôi cũng muốn bày tỏ ý kiến của mình khi đọc một bài trong box TRỊNH ví TCS với Beethoven. Những nhạc sĩ này đều là người được mọi người yêu mến vì âm nhạc của họ, có lẽ đấy là niềm vui lớn nhất đối với người nghệ sĩ khi tìm được sự đồng cảm và được yêu mến. Đừng nên so sánh người này với người kia. Mỗi người là một thực thể khác nhau. Âm nhạc hay những tác phẩm của những người nghệ sĩ chân chính có phong cách riêng của họ, một phần phản ánh tâm hồn, suy nghĩ, ko phải là máy móc để so sánh.
Đây là ý kiến của riêng tôi. Việc phoipha post bài viết này lên để mọi người bày tỏ ý kiến cùng là một điều hay. Những người yêu nhạc Trịnh thực sự nên bày tỏ quan điểm của mình ( mặc dù biết rằng trả lời cho câu hỏi vì sao yêu một ai đó hay một cái gì đó là một điều khó).

Anh Phương, em chen một tí nhé !
Bác Phôipha nè, chắc là bác đôi chỗ vẫn còn ngạc nhiên với những điều anh Phương viết phải không ?
Mình cũng đồng ý với PP rằng diễn đàn là nơi nên có những bài viết phân tích đa dạng nhiều chiều để mọi người bàn tán , thảo luận rồi rút ra được nhiều điều bồ ích .Vâng ,nó cũng hợp lý thôi .Nhưng ,. cái nhưng mà tôi muốn đề cập đến ở đây nhân ý kiến của anh Phương là mặc dù bài viết này không phải của phôipha ,nhưng pp cần phải xem xét xem nó thực sự có phải là một bài : phân tích ,đánh giá ...một cách chu đáo và công bằng dựa trên tinh thần đóng góp hay không ?
Cái trách nhiệm đó bác khó tránh khỏi ,pp à !
Trước hết , cho tôi xin bày tỏ quan điểm về bài viết mà bác post lên .Quả thực ,như mọi người đã thẳn thắn thừa nhận , bài viết đó được viết ra bởi một người có kiến thức âm nhạc tương đối tốt ,và biết khá nhiều về nhạc Trịnh ! Tôi dùng từ biết ở đây vì muốn nhấn mạnh rằng, biết nhiều và thuộc nhiều khác biệt với hiểu và đồng điệu .Song, trong quá trình đánh giá nhận xét về các ca khúc của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn ,tác giả vô tình đã " lòi đuôi " của mình tại các điểm :
-

Cái tâm của người viết là muốn vin vào những ý kiến của các bậc cây cao bóng cả mà quy kết một giá trị do mình áp đặt cho nhạc TCS .Đã gọi là phân tích nhận xét ,cớ gì không dám bày tỏ thẳng thừng mà phải khoác áo người này ,người nọ ? Một khi đã kết luận nhạc TCS "đơn giản " một cách hồ đồ như vậy , tôi thấy nghi nghờ chữ "yêu " mà tác giả cố cấy một cách lộ liễu vào đầu bài . Nghiên cứu là vậy ư ?
Tác giả còn bảo rằng :"tôi xin nhận xét về phần nhạc là như vậy !" mà nào tôi có thất tg phân tích cái gì gọi là liên quan đến nhạc đâu ? Ca khúc TCS chủ yếu dựa trên giai điệu gì ? Cái đặc biệt của TCS là đã sử dụng những tiết tấu nào , sáng tạo ở đâu và trùng lắp ở đâu .Hay chỉ loanh quanh khai thác khía cạnh "sophisticated " . Buồn cười !
-Về phần lời , tác giả sau khi copy bài hát vào MSWord để search từ ngữ và thống kê một cách khúc chiết như một định thức toán học nào đó (ma trận chẳng hạn ) lại đi ngay đến chỗ quy kết ... trùng lắp ,nhàm chán .Tg đã đúng khi bảo rằng người VN nghe nhạc chủ yếu bằng con tim , song đó chỉ là một nhận định nửa vời khác ,khi không biết rằng "đi vào con tim " liệu có phải là mục đích cuối cùng của nghệ thuật không ?
- Cuối cùng, gót chân Asin thể hiện rõ nhất khi mà cố tình (hay vô ý) khi so sánh nhạc TCS với Văn Cao ,Phạm Duy , phải chăng để lột trần một chân tướng này thì cần dựng nên chân tướng khác .Phạm Duy là Phạm Duy ,và TCS cũng vậy . Sự sáng tạo sẽ bị bóp chết khi cố tình soi bóng nhau để áp đặt qua lại như vậy .
-Từ khía cạnh "người Việt Nam kém nhạc"---> "Phạm Duy xứng đáng ..." là một chặng đường không xa trong quá trình lật đổ và tôn vinh những giá trị mang màu sắc cá nhân và hẹp hòi (của tác giả ) .Một thâm ý làm kẻ đốt đền chăng ? Không , có lẽ đó là một sự xếp đặt lại nghệ thuật để thoả mãn cái tôi của mình . Tôi buồn cho tác giả ,và buồn cho TCS đã viết những ca khúc không đi được vào lòng một người nghe một cách dễ dàng gì !
Buồn hơn nữa, bác PP à , dù bác không viết bài này , nhưng bác đã gọi nó là một bài phân tích đánh giá nhạc Trịnh .Anh Phương, cấy một con virút thì thể hiện một tấm lòng gì anh ? PP., tôi không chống đối việc làm của bạn , nhưng tôi buồn vì sự xuất hiện một topic như thế này trên diễn đàn .Âu thì chính TCS cũng đâu có thể chịu trách nhiệm hết về những đứa con của mình (ca khúc ).
Hãy xây dựng những điều gì đó mang tính đóng góp hơn là sự bới móc .Bới móc dù thế nào đi nữa cũng thể biện minh cho một ý nghĩa cao đẹp nào .
Đôi dòng suy nghĩ ,
thân mến .

Quả thực anh Phương nói đúng, vấn đề này không đáng được nhặt nhạnh từ nơi khác về để bàn tán ở box Trịnh. Cảm ơn YeuCaiDep cho xem một tài liệu tham khảo thêm về chuyện này để đi đến kết luận:
KHOÁ topic.