Ngạn Ngữ Anh - Trung

76. An ounce of prevention is worth a pound of cure. ộÂ"ộ~ọáọáằùẳOổằỗ--ọáốắ.ó?,
Anh: õ?oMỏằTt au-xặĂ phòng bỏằ?nh 'Ăng giĂ hặĂn mỏằTt pao (gỏƠp au-xặĂ 16 lỏĐn) chỏằa bỏằ?nhõ?
Trung: õ?Phòng bỏằ?nh là chưnh, chỏằa bỏằ?nh là phỏằƠõ? (dỏằ phòng vi chỏằĐ ùẳOtrỏằ< liỏằ?u vi phỏằƠ)
Viỏằ?t tặặĂng tỏằ: õ?oPhòng bỏằ?nh hặĂn chỏằa bỏằ?nhõ?

ThÂn mỏn.
cÂu thành ngỏằ: ọằƠỗoẳố~ỗoẳùẳOọằƠỗ?Tố~ỗ?T, có nghâa là dạng lỏĂi thỏằĐ 'oỏĂn cỏằĐa 'ỏằ'i phặặĂng công kưch lỏĂi 'ỏằ'i phặặĂng.
Cho nên cĂch dỏằi 'Ây là nhỏằng thành ngỏằ tặặĂng 'ặặĂng vỏằ>i cĂc thành ngỏằ mà bỏĂn Thiên VặặĂng 'ặa ra.
- Kỏằ cỏp gỏãp bà giàùẳsồÔsốàồÔoốãồ.ộ?ộơẳó?,
- Vỏằ quẵt dày, móng tay nhỏằn: ộư"ộô~ọá?ổùẳOộ"ộô~ọá?ọá^ó?,
- LỏƠy 'ỏằTc trỏằ< 'ỏằTcùẳsọằƠổ'ổ"ằổ'ó?,
- LỏƠy gỏưy ông 'ỏưp lặng ôngùẳsổSSỗYồÔổ?"ố?êồãỗs"ố"só?,
Trên 'Ây là thiỏằfn ẵ cỏằĐa Cua Mỏằ-, mong anh em góp ẵ.

Theo ý Nhọ các câu mà Vương huynh đưa ra đều bao hàm ý "dùng lại thủ đoạn của đối phương công kích lại đối phương", nên đều dùng được.
Khi dịch ngạn ngữ, Nhọ có ý chỉ dịch ý chứ không yêu cầu dịch đúng từng từ. Tất cả các câu thể hiện cùng một ý đều dùng được cả.
Về cái này mọi người đã đưa ra ý kiến ở trên rồi sao Cua Tiên sinh cứ ngang ra như con cua thế
Ngay cả bản dịch từ tiếng Anh sang Trung đến phân nửa là chỉ lấy ý chứ có dịch word by word đâu.

77. A rolling stone gathers no moss. ổằsỗYọáỗ"Yố
Anh: õ?oĐĂ lfn nhiỏằu thơ rêu chỏng bĂm 'ặỏằÊcõ?
Trung: õ?ĐĂ lfn không sinh rêu, nghỏằ chuyỏằfn không thành tàiõ? (cỏằ.n thỏĂch bỏƠt sanh 'ài ùẳOchuyỏằfn nghiỏằ?p bỏƠt tỏằƠ tài)
GiỏÊi nghâa cÂu tiỏng Anh:
ngặỏằi chỏng có ràng buỏằTc trĂch nhiỏằ?m, quan hỏằ? gia 'ơnh và chỏng có cỏằĐa cỏÊi gơ cỏÊ; 'Ă lfn nhiỏằu thơ rêu chỏng bĂm 'ặỏằÊc.
Hai cÂu này tiỏng Anh và tiỏng Trung lỏĂi có ẵ khĂc nhau. Tiỏng Trung lỏĂi có ẵ õ?oNhỏƠt nghỏằ? tinh nhỏƠt thÂn vinhõ? hoỏãc õ?oMỏằTt nghỏằ cho chưn, hặĂn chưn mặỏằi nghỏằõ?
Viỏằ?t tặặĂng tỏằ vỏằ>i tiỏng Anh:
õ?oGĂi có chỏằ"ng nhặ gông 'eo cỏằ.
Trai có vỏằÊ nhặ rỏằÊ buỏằTc chÂnõ?

ThÂn mỏn!!
Xem ra kỏằ ngoỏĂi 'ỏĂo khó có thỏằf 'ỏằâng vỏằng trong mỏÊnh 'ỏƠt diỏằ.n 'àn tranh luỏưn này. Nhặng cĂi sai thơ vỏôn phỏÊi sỏằưa và sỏằưa cho 'úng.
Nỏu nhặ nói mỏƠy thành ngỏằ cỏằĐa Thiên vặặĂng 'ỏằu có ẵ là: fn miỏng trỏÊ miỏng thơ nhỏ** 'ỏƠy. HÊy so sĂnh:
,n miỏng trỏÊ miỏng.
Kỏằ cỏp gỏãp bà già.
gỏưy ông 'ỏưp lặng ông.....
BỏĂn thỏằư tra tỏằô 'iỏằfn Thành ngỏằ viỏằ?t nam xem. TỏƠt cỏÊ chúng ta 'ỏằu không thỏằf trỏằY thành : ồãđọáồÔsồ.^ỗ"Y nhỏƠt là hỏằc thuỏưt cỏĐn chưnh xĂc.
CĂch dỏằi ngặỏằi ta muỏằ'n góp ẵ và ngặỏằi ta muỏằ'n tranh luỏưn, nhặng 'Ây cỏằâ nhặ là diỏằ.n 'àn cỏằĐa mỏằTt nhóm ngặỏằi nào 'ó.
Tôi góp ẵ cĂch dỏằi viỏằ?c, làm mỏằTt viỏằ?c nào 'ó hÊy kiên trơ 'ỏn cạng mỏằ>i giành 'ặỏằÊc kỏt quỏÊ nhặ ẵ. Đỏằông nên thay 'ỏằ.i mà chỏng 'ặỏằÊc cĂi gơ.
(Hòn 'Ă lfn nhiỏằu không mỏằc 'ặỏằÊc rêu, công viỏằ?c thay 'ỏằ.i nhiỏằu sỏẵ không tưch tỏằƠ 'ặỏằÊc tài sỏÊn.).

Giải thích thêm Ý ĐỒ dịch thuật của Nhọ tui.
Trong mọi phần dịch do tôi đưa ra có 3 phần:
(1) Tiếng Anh, cố dịch thật sát nghĩa đen của câu tiếng Anh. Phần này tôi nếu hiểu sai thì có thể dịch bị sai. Nhưng ý của tôi là dịch thật đúng câu tiếng Anh. Có thể tôi sẽ thêm cả phần giải thích nếu từ nghĩa đen khó hình dung đúng nghĩa bóng.
(2) Tiếng Trung, Cũng tương tự phần Tiếng Anh nhưng cho vế tiếng Trung. Nếu nghĩa bóng (ý mà câu ngạn ngữ định chuyển tải) của hai phần Trung - Anh tui thấy khác nhau, tui sẽ comment thêm
(3) Việt tương tự. Phần này xin nhắc lại riêng cho Cua Tiên sinh là tui sưu tầm các câu tiếng Việt có nghĩa bóng tương tự chứ không phải là bản dịch như phần (1) và (2). Tui đã phải ghi là tương tự chứ không ghi là dịch mà. Tui nhận thấy có hai người chơi là bác Vương và bạn Dương đều ủng hộ cách nghĩ này. Vì sao làm vậy, bạn Dương có giải thích khá hay là vì văn hoá của ta và của phương tây rất khác nhau nên nhiều câu tiếng Anh không tìm được trong tiếng Việt thật sát cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Bạn ấy có lấy ví dụ ở ta không ăn táo thường xuyên như bên Tây, nên không thể. Tất nhiên nếu có giống nhau cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng thì cực tuyệt.
Vì cách nghĩ này nên tôi cho là các câu của Vương huynh đều mang cùng một nghĩa bóng. ?oKẻ cắp gặp bà già? thì chả phải là giở ngón gì ra cũng đều bị đáp trả đích đáng là gì.
Ở đây suy nghĩ của tôi là một câu ngạn ngữ quan trọng nhất là cái phần thông tin nó chuyển tải từ các bậc tiền nhân (phần nghĩa bóng): Có thể là một lời răn, có thể là một kinh nghiệm,? vì vậy tất cả các câu cùng mang một ý nghĩa răn dạy đều có thể tham khảo cho cách dịch.
Vì ngay ở tiên đề ban đầu Cua Tiên sinh đã không nhất trí, nên cứ comment thoải mái, nhưng tôi sẽ chỉ tham khảo, chỗ nào phải thì nghe, chỗ nào không thấy phải thì không nghe. Đừng nói đi nói lại câu ?osai về học thuật? ở đây. Vì khi đọc một câu ngạn ngữ tôi chỉ có ý định cố hiểu cái ý nghĩa sâu xa của nó và tìm câu tiếng Việt cũng mang ý nghĩa sâu xa đó. Tất nhiên nhiều câu tôi hiểu sai ý. Khi đó nếu có ai đó vạch ra chỗ sai về ý nghĩa sâu xa, tôi đã và sẽ rất biết ơn.
Nói chứ Cua Tiên sinh cứ cua - cua thế nào ấy. Sao những người khác chả cần giải thích đã chấp nhận ngay tiên đề. Mà Cua huynh cứ ca cẩm mãi cái bài ca "học thuật", hay Cua huynh không có khả năng hiểu người khác nói gì? Nói với Cua huynh cứ "ông nói gà bà nói vịt" thế nào ấy.

Nếu Cua Tiên sinh theo dõi thì những người tham gia topic đều welcome mọi comment của mọi thành viên, chỉ có đừng viết cái kiểu: ?oxem lại đi?, ?odịch gì mà chuối thế?, ?obó tay?? Để có một bản dịch đúng, tôi đã phải tìm hiểu khá nhiều tài liệu, nhiều câu không chắc lắm phải post sang cả bên box tiếng Anh để nhờ confirm. Tôi không nói là vì tôi cố gắng như vậy thì nhất nhất cái gì dịch ra cũng đúng. Nhưng cũng ít nhất là phải trân trọng cái cố gắng của người khác chứ ?
Cứ việc đưa ra bản dịch của mình, hoặc chỉ ra là các bản dịch đã sai ở chỗ nào. Thông thường nếu tôi rất không đồng ý thì sẽ cãi lại, còn nếu thấy vẫn có phần nào đúng thì yên lặng để người khác tham khảo.

CÂu này Cua tiên sinh muỏằ'n tranh luỏưn thơ xin tiỏp chiêu. PhỏĐn tiỏng Anh: õ?Ngặỏằi chỏng có ràng buỏằTc trĂch nhiỏằ?m, quan hỏằ? gia 'ơnh và chỏng có cỏằĐa cỏÊi gơ cỏÊ; 'Ă lfn nhiỏằu thơ rêu chỏng bĂm 'ặỏằÊc.õ? BỏÊn dỏằi cĂt tútõ? cỏằĐa ta ỏƠy. Ngặỏằi này còn chÂn chỏĂy, chặa chỏằ tỏằ>i cÂu õ?oAn cặ, lỏĂc nghiỏằ?põ?.
PhỏĐn dỏằi cÂu õ?oNhỏƠt nghỏằ? tinh, nhỏƠt thÂn vinhõ?
Dạ sao câng cỏÊm ặĂn Cua huynh vơ ưt nhỏƠt câng làm cho topic có ngặỏằi ra ngặỏằi vào. Có ngặỏằi diỏằ.n trò 'ỏằf nhÂn dÂn ai 'ó có cĂi mà xem.

78. As a man sows, so he shall reap. ỗĐỗ"oồắ-ỗ"oùẳOỗĐố?ồắ-ố?ó?,
Anh: õ?oNgặỏằi ta gieo gơ, thơ sỏẵ gỏãt nỏƠyõ?
Trung: õ?Trỏằ"ng dặa 'ặỏằÊc dặa, trỏằ"ng 'ỏưu 'ặỏằÊc 'ỏưuõ? (chỏằĐng qua 'ỏc qua ùẳOchỏằĐng 'ỏưu 'ỏc 'ỏưu)
Viỏằ?t tặặĂng tỏằ:
1. õ?oGieo giè? gfèÊt nÂèyõ?
2. õ?oỏằz hiêè?n gfèÊp laè?nh, ặĂè? aèc gfèÊp aècõ?
3. õ?oÁc giỏÊ, Ăc bĂoõ?. CÂu này Cua Tiên sinh thỏằf nào câng nhỏÊy dỏằng lên nóiổảố?.ổảổSƠ mỏằ>i là õ?oÁc giỏÊ, Ăc bĂoõ?. Nhặng mà cÂu õ?oGieo õ?Ưõ? có ẵ nghâa sÂu xa là cặ xỏằư trên 'ỏằi thỏ nào thơ sỏẵ nhỏưn 'ặỏằÊc hỏưu quỏÊ nhặ vỏưy, nên cĂc cÂu này hoàn toàn mang cạng mỏằTt nghâa sÂu xa. Mỏằ>i lỏĂi 'Ây là bỏÊn dỏằi thỏƠy tỏằô 'iỏằfn ngặỏằi ta câng làm theo cĂch Nhỏằ 'ang làm, mà sao Cua Tiên sinh cỏằâ không nghe ra nhỏằ?.

79. A single flower does not make a spring. ọá?ốSỗưó?,
Anh: õ?oMỏằTt bông hoa không làm nên mạa xuÂnõ?
Trung: õ?MỏằTt hoa chỏng phỏÊi mạa xuÂn, trfm hoa 'ua nỏằY xuÂn tràn cung viênõ? (nhỏƠt hoa 'ỏằTc phóng bỏƠt thỏằ< xuÂn ùẳObĂch hoa tỏằ phóng xuÂn mÊn viên)
Viỏằ?t tặặĂng tỏằ:
õ?oMỏằTt cÂy làm chỏng nên non, Ba cÂy chỏằƠm lỏĂi nên hòn núi caoõ?