Ngày này - Năm xưa

04/08
Tôi chưa tìm được các sự kiện thiên văn liên quan đến ngày 04/08. Cứ post tạm bài này cho liền mạch, nếu có thể tôi sẽ bổ sung sau.
Rất mong nhận được sự hỗ trợ từ các bạn.

05/08
Ngày sinh phi công vũ trụ Hoa Kỳ Neil Alden Amrstrong (05/08/1930) [1]

Ảnh: Neil Amrstrong (năm 1956)​

Neil Amrstrong sinh ra ở bang Ohio, Hoa Kỳ. Năm 1947, Armstrong theo học chuyên ngành kỹ sư hàng không trường đại học Purdue. Tuy nhiên, trong quá trình học, ông gia nhập hải quân và đã tham gia chiến tranh Triều Tiên. Năm 1952, ông rời hải quân và tiếp tục học cho đến năm 1955 thì tốt nghiệp cử nhân. Sau đó, ông tiếp tục hoàn thành chương trình thạc sĩ tại đại học Nam California [2].
Neil Armstrong là phi công thử nghiệm và đã lái rất nhiều loại máy bay khác nhau. Năm 1962, Armstrong được lựa chọn làm phi công vũ trụ cho chương trình Apollo. Hầu hết phi công vũ trụ cho chương trình Apollo đều tham gia vào chương trình Gemini, thử nghiệm các ghép nối ngoài không gian và quá trình làm việc lâu ngày ngoài vũ trụ dự bị cho những chuyến bay 8 ngày đến Mặt Trăng và quay về Trái Đất. Tháng 8 năm 1965, Amrstrong được chọn là phi công dự bị cho phi thuyền Gemini-5. Tháng 3 năm 1966, Amrstrong là chỉ huy phi thuyền Gemini-8, lần đầu tiên thử nghiệm thành công quá trình kết nối một tàu Gemini với một tên lửa Agena và trở về Trái Đất. Trong chuyến bay này, phi công vũ trụ David Scott cũng đã thực hiện thành công các hoạt động ngoài không gian. Sau đó, Armstrong tiếp tục được lựa chọn là phi công dự bị cho phi thuyền Gemini-11[2]
Ngày 20/07/1969, Armstrong đã trở thành người đầu tiên đặt chân xuống Mặt Trăng. Bước chân của ông đã in dấu bước tiến vĩ đại của nhân loại (xem thêm bài viết tương ứng với ngày 20/07 tại trang 21 cùng topic)

Ảnh: Neil Amrstrong chuẩn bị đặt chân xuống Mặt Trăng​

Sau thành công của Apollo-11, Armstrong không tiếp tục các chuyến bay vào không gian nữa. Ông được bổ nhiệm làm các nhiệm vụ quản lý của NASA cho đến tháng 8 năm 1971. Ông đã tham gia vào ủy ban điều tra các vụ tai nạn Apollo-13 và tàu con thoi Challenger. Sau khi rời khỏi NASA, Armstrong tham gia giảng dạy tại đại học Cicinati tại khoa Kỹ sư Hàng không cho đến năm 1979. Sau đó, ông tham gia vào công việc kinh doanh tại một số tập đoàn. Năm 2002, ông nghỉ hưu sau khi đảm nhận nhiệm vụ chủ tịch của tập đoàn sản xuất vũ khí EDO [2]

Ảnh: Neil Amrstrong (ảnh chụp tháng 1 năm 1969) ​

Armstrong đã được trao tặng rất nhiều huân chương, phần thưởng và danh hiệu cao quý. Tên ông đã được đặt cho một crater ở gần khu vực Apollo-11 đổ bộ xuống Mặt Trăng [2]
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 05 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_05.htm
Tài liệu tham khảo:
[2]Wikipedia, 06/2007. Neil Amrstrong, http://en.wikipedia.org/wiki/Neil_Armstrong
Được Hero_Zeratul sửa chữa / chuyển vào 21:40 ngày 06/08/2007

06/08
Ngày mất nhà thiên văn học người Đức gốc Scotland Johann von Lamont (13/12/1805 ?" 06/08/1879) [1]

Ảnh: Johann von Lamont (13/12/1805 ?" 06/08/1879)​

Johann Lamont sinh ra ở Aberdeenshire, Scotland. Năm 1817, bố ông mất và ông được gửi đến học tại Ratisbon, Đức. Năm 1830, ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về triết học. Năm 1835, ông đảm nhiệm chức vụ giám đốc đài thiên văn Bogenhausen và trở thành giáo sư thiên văn tại đại học Munich vào năm 1852. Tại đài thiên văn Bogenhausen, ông đã lập một danh mục với khoảng 35 nghìn ngôi sao [2]
Lamont đã có nhiều công trình quan trọng trong việc khảo sát từ trường Trái Đất. Ông đã tiến hành các đo đạc tại Đức, Pháp, Tây Ban Nha và Đan Mạch. Ông đã phát hiện ra sự biến đổi với chu kỳ 10 năm của từ trường Trái Đất vào năm 1850. Chu kỳ biến đổi của từ trường Trái Đất gần như khớp với chu kỳ 11 năm của sự xuất hiện các vết đen trên Mặt Trời do Heirich Schwabe phát hiện [2]
Lamont đã tính toán quỹ đạo của Sao Thiên Vương và Sao Thổ. Ông là người đầu tiên đưa ra các thông số về khối lượng của Sao Thiên Vương. Một cách ngẫu nhiên, Lamont đã quan sát Sao Hải Vương 1 lần vào năm 1845, 2 lần vào năm 1846 nhưng không phát hiện ra đó là một hành tinh [2]
Lamont không lập gia đình. Ông đã để lại tài sản của mình để làm các suất học bổng trong lĩnh vực khoa học [2]
Tên ông được đặt cho một crater trên Mặt Trăng, một crater trên Sao Hỏa [2]
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 06 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_06.htm
[2]Wikipedia, 08/2007. Johann von Lamont, http://en.wikipedia.org/wiki/Johann_von_Lamont

07/08
Tôi chưa tìm được các sự kiện thiên văn liên quan đến ngày 07/08. Cứ post tạm bài này cho liền mạch, nếu có thể tôi sẽ bổ sung sau.
Rất mong nhận được sự hỗ trợ từ các bạn.

08/08
Ngày sinh phi công vũ trụ Liên Xô Svetlana Yevgenyevna Savitskaya (08/08/1948) [1]

Ảnh: Svetlana Yevgenyevna Savitskaya​

Savitskaya là một kỹ sư hàng không. Từ năm 1974, bà là phi công thử nghiệm và phi công thể thao. Bà đã lập được nhiều kỷ lục cũng như giành được các thứ hạng cao trong các cuộc thi quốc tế về hàng không và nhảy dù. Năm 1980, bà được lựa chọn làm phi công vũ trụ [2]
Savitskaya là người phụ nữ thứ 2 bay vào vũ trụ (sau Valentina Tereshkova). Năm 1982, bà đã bay lên và làm việc trên trạm vũ trụ Salyut-7 trong thời gian từ ngày 19 đến ngày 27 tháng 8 (bao gồm cả thời gian bay lên và trở về Trái Đất, Savitskaya đã làm việc trên Salyut-7 trong gần 8 ngày). Ngày 17/07/1984, lần thứ 2 Savitskaya bay vào không gian và lại tiếp tục làm việc trên Salyut-7. Bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên thực hiện các hoạt động ngoài tàu vũ trụ (EVA). Savitskaya đã làm việc ngoài trạm không gian trong 3 giờ 35 phút. Sau gần 12 ngày trên Salyut-7, ngày 29/07/1984, bà đã trở về Trái Đất trên tàu Soyuz T-12. Tổng cộng Savitskaya đã ở ngoài không gian trong 19 ngày 17 giờ. [2]
Savitskaya được 2 lần phong tặng danh hiệu ?oanh hùng Liên Xô?. Năm 1987, bà đảm nhiệm vai trò kỹ sư trưởng trong nhiệm vụ thiết kế các tên lửa đẩy dòng Energia. Năm 1989, bà là thành viên của Duma quốc gia. Savitskaya tiếp tục các công việc trong ngành hàng không vũ trụ cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1993 [2]

Ảnh: Savitskaya thực hiện các nhiệm vụ bên ngoài trạm Salyut-7​

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 08 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_08.htm
[2]Wikipedia, 08/2007. Svetlana Savitskaya, http://en.wikipedia.org/wiki/Svetlana_Savitskaya

09/08
Ngày sinh nhà vật lý thiên văn Hoa Kỳ Jonathan Homer Lane (09/08/1819 ?" 03/05/1880) [1]
Sau khi tốt nghiệp học viện Phillips tại New Hampshire, Lane tiếp tục quá trình học sau đại học tại trường Yale cho đến năm 1846. Ông làm việc tại văn phòng Cấp Bằng Sáng Chế của Hoa Kỳ và trở thành chuyên viên chính vào năm 1851. Từ năm 1869, ông làm việc cho «Office of Weights and Measure», tiền thân của Viện Tiêu chuẩn và Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kỳ (National Institute of Standards and Technology) [2]
Lane được coi là người đầu tiên sử dụng toán học để khảo sát quá trình hoạt động của Mặt Trời dưới dạng một thiên thể có dạng khí. Ông đã tìm ra được mối liên quan nhiệt động lực học giữa áp suất, nhiệt độ và mật độ của khí bên trong Mặt Trời. Công trình của Lane được coi là một trong những nền tảng xây dựng lên lên giả thuyết về sự phát triển của các ngôi sao [2]
Tên ông được đặt cho một crater trên Mặt Trăng [2]

Ảnh: Crater Lane trên Mặt Trăng​

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 09 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_09.htm
[2]Wikipedia, 06/2007. Jonathan Homer Lane, http://en.wikipedia.org/wiki/Jonathan_Homer_Lane
[3]Clementine Home, last updated 17/04/2004, Craters i-l, http://www.cmf.nrl.navy.mil/clementine/clib/features/crater_i_l.html

10/08
Ngày 10/08/1675, vua Charles II của vương quốc Anh đã chính thức đặt tảng đá đầu tiên xây dựng đài thiên văn hoàng gia tại Greenwich, ngoại ô London (Royal Observatory, Greenwich) [1]. Cùng thời điểm đó, nhà vua cũng chính thức đặt ra chức danh «nhà thiên văn hoàng gia» (Astronomer Royal) với nhiệm vụ «tính toán chi tiết sự chuyển dộng của các thiên thể, đo đạc vị trí của các ngôi sao trên thiên cầu và xác định chính xác các kinh tuyến nhằm phục vụ cho quá trình định hướng trong hàng hải». Nhà thiên văn hoàng gia đồng thời cũng là giám đốc đài thiên văn hoàng gia. Nhà thiên văn đầu tiên được bổ nhiệm chức danh này John Flamsteed [2].

Ảnh: Đài thiên văn hoàng gia tại Greenwich​

Trong khoảng 3 thế kỷ hoạt động, đài thiên văn hoàng gia Greenwich đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thiên văn học, địa lý và kỹ thuật định hướng trong hàng hải. Năm 1884, giờ Greenwich đã được công nhận là giờ chung của toàn thế giới (cho đến tháng 1 năm 1972, vai trò của giờ GMT được thay thế bằng giờ UTC ?" Coordinated Universal Time) [2].
Ngày nay, đài thiên văn này trở thành một bộ phận của Bảo tàng quốc gia Hàng hải, vương quốc Anh [2]

Ảnh: Tia laser xác định đường kinh tuyến gốc​

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 10 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_10.htm
[2]Wikipedia, 08/2007. Royal Observatory, Greenwich, http://en.wikipedia.org/wiki/Royal_Observatory%2C_Greenwich

11/08
8h30 (UTC) ngày 11/08/1962, Liên Xô đã phóng thành công tàu vũ trụ Vostok-3 (Phương Đông 3) [1]. Đây là tàu vũ trụ có người lái thứ 3 của Liên Xô được phóng lên không gian. Phi công vũ trụ Andrian Nikolayev đã ở trên vũ trụ trong thời gian 3 ngày 22 giờ 22 phút, thực hiện được 65 vòng bay quanh Trái Đất [2]

Ảnh: Biểu tượng chung của Vostok-3 và Vostok-4​

Ngày hôm sau (12/08/1962), Liên Xô lại tiếp tục phóng tàu Vostok-4 do Pavel Popovich điều khiển. Từ Vostok-3, Nikolayev đã quan sát quá trình bay lên của Vostok-4. Hai phi thuyền Vostok-3 và Vostok-4 đã đặt 1 số cột mốc trong lịch sử hàng không vũ trụ [2, 3]:
+ Nikolayev lập kỷ lục mới về thời gian làm việc trên vũ trụ
+ Lần đầu tiên Liên Xô điều hành hai chiếc tàu cùng hoạt động ngoài không gian..
+ Lần đầu tiên thực hiện quá trình liên lạc giữa hai phi thuyền trong không gian bằng sóng radio.
+ Lần đầu tiên 1 phi thuyền thực hiện quá trình bắt sóng vô tuyến phát đi từ Trái Đất. Trên Vostok-3, Nikolayev đã xem 1 đoạn phim màu phát đi từ Trái Đất.

Ảnh: Andrian Nikolayev (trái) và Pavel Popovich (phải)​

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 11 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_11.htm
[2]Wikipedia, 07/2007. Vostok 3, http://en.wikipedia.org/wiki/Vostok_3
[3]Wikipedia, 07/2007. Vostok 4, http://en.wikipedia.org/wiki/Vostok_4

12/08
Ngày sinh nhà thiên văn học Hoa Kỳ gốc Nga Otto Struve (12/08/1897 ?" 06/04/1963) [1]

Ảnh: Otto Struve (12/08/1897 ?" 06/04/1963)​

Otto Struve là thế hệ cuối cùng của dòng họ Struve nhiều đời nghiên cứu về thiên văn học. Trong khi ông đang theo học tại đại học Kharkov thì thế chiến thứ nhất xảy ra, sau đó là cuộc chiến tranh giữa Hồng quân Liên Xô và phe Bạch Vệ. Otto Struve tham gia cuộc chiến với chức vụ sĩ quan của quân Bạch Vệ. Sau chiến thắng của Hồng quân, ông đã bị đi đầy ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tại đây, ông được cô mình (vợ của nhà thiên văn Karl Hermann Struve) viết thư giới thiệu đến nhà thiên văn Edwin Frost, giám đốc đài thiên văn Yerkes, đại học Chicago. Frost đã mời Otto Struve sang Hoa Kỳ làm việc [2]
Otto Struve đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại đại học Chicago và sau đó tiếp tục làm việc tại đây. Ông đã từng đảm nhiệm cương vị giám đốc của 4 đài thiên văn: Yerkes, Mc Donald, Leuschner và đài thiên văn Vô tuyến Quốc gia. Tại đài thiên văn vô tuyến Quốc gia, ông đã xúc tiến những quan sát đầu tiên nhằm tìm ra sự sống ngoài Trái Đất [2]
Otto Struve đã tiến hành những nghiên cứu rất chi tiết về phổ của các ngôi sao (nhất là các hệ sao đôi và các ngôi sao có những đặc điểm khác thường), về vật chất giữa những ngôi sao (đặc biệt là các vùng tạo sao kiểu H II, các tinh vân). Ông có nhiều phát hiện quan trọng trong việc nghiên cứu phân bố của các vạch trong quang phổ sao dưới ảnh hưởng của một số yếu tố như: sự tự quay, điện trường, chuyển động hỗn loạn của các luồng khí. [2]
Otto Struve đảm nhiệm chức vụ biên tập của tạp chí Astrophysical trong thời gian 15 năm. Ông là tác giả của hơn 900 bài báo và một số cuốn sách [2].
Tên của ông được đặt cho một tiểu hành tinh (Asteroid 2227 Otto Struve), cho chiếc kính của đài thiên văn Mc Donald. Trên Mặt Trăng có một crater được đặt tên là Struve để vinh danh dòng họ ông [2]
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 12 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_12.htm
[2]JST, 2006-02-25. The Bruce Medalists, Otto Struve , http://www.phys-astro.sonoma.edu/brucemedalists/struve/

13/08
Ngày sinh nhà thiên văn học Anh Herbert Hall Turner (13/08/1861 ?" 20/08/1930) [1]

Ảnh: Herbert Hall Turner (13/08/1861 ?" 20/08/1930)​

Sau khi tốt nghiệp đại học Cambridge, Turner làm trợ lý tại đài thiên văn Hoàng gia Greenwich trong 9 năm. Từ năm 1893 cho đến khi qua đời, ông đảm nhiệm chức vụ giáo sư Savilian về Thiên văn học tại đại học Oxford. Turner được coi là một trong những người đi tiên phong trong việc xây dựng bản đồ bầu trời bằng ảnh chụp. Ông đã tìm ra phương pháp để có thể xác định được các thông số về cấp sao, vị trí của các ngôi sao trên một bức ảnh. Turner còn chứng tỏ khả năng của mình trong quá trình xây dựng nhóm làm việc để có thể hoàn thành các công việc đòi hỏi thời gian và công sức. Ông đã hiệu chỉnh một số danh mục sao biến quang và tham gia vào các đoàn quan sát nhật thực. Turner là người đã đưa ra khái niệm «parsec» dùng để đo khoảng cách đến các thiên thể (1 parsec = 3.262 năm ánh sáng) [2]
Turner còn là một nhà địa chấn học. Từ năm 1918, ông đã biên soạn và xuất bản các tập dữ liệu về những trận động đất xảy ra trên Thế giới [2].
Tên ông được đặt cho một crater trên Mặt Trăng, một tiểu hành tinh (Asteroid 1186 Turnera) [2]
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. August 13 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/8/8_13.htm
[2]JST, 2006-02-25. The Bruce Medalists, Herbert Hall Turner , http://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Turner/index.html