Ngu?i Trung Qu?c x?u xí (Bá Duong) - Ph?n cu?i

Ngu?i Trung Qu?c x?u xí (Bá Duong) - Ph?n cu?i

Ngu?i Trung Qu?c Vi d?i

Chõu Qu?

"Lu?n dn bỏo", Los Angeles, ngy 13-3-1985,
"T? l?p vón bỏo", éi B?c, ngy 12-4-1985,
"Bỏch tớnh bỏn nguy?t san", Huong C?ng, ngy 16-5-1985.

ễng Bỏ Duong cú m?t bi núi chuy?n v? "Ngu?i Trung Qu?c x?u xớ". ý ki?n c?a tụi hoi trỏi ngu?c l?i, tụi xin g?i nú ? dõy l "Ngu?i Trung Qu?c vi d?i".

B?t c? noi no cú ngu?i Trung Qu?c t? t?p sinh s?ng, vi?c di?u d?u tiờn ai cung th?y du?c l "dụng, ?n, b?n, lo?n". "éụng" vỡ chen chỳc nhau m?i vui nh?n, "?n" vỡ ngu?i Trung Qu?c thớch ra oai hự d?a d?i phuong, "b?n" vỡ khụng cú b?i bay thỡ lm sao th?y du?c n?ng d?p, "lo?n" vỡ tinh th?n t? do, t? t?i.

M?i quan tõm c?a ngu?i Trung Qu?c d?i v?i nh?ng dau kh? c?a k? khỏc, du?c bi?u hi?n qua lũng hi?u k?. B?i v?y h? thớch xem nh?ng cu?c hnh hỡnh, ngu?i ch?t, dỏm chỏy, nu?c l?t, ho?c tai n?n xe c?. C?nh ng? c?a ngu?i khỏc cng thờ th?m ch?ng no thỡ h? l?i cng th?y thớch thỳ ch?ng n?y. N?u khụng th? t?i sao khi l? d?p xem m?t th?m c?nh d?i v?i h? l?i l m?t di m?t co h?i l?n d? hu?ng th? h?nh phỳc c?a cu?c d?i.

"Liờn ngó th? nhõn, uu ho?n th?c da!" (Thuong cho ngu?i d?i; bu?n lo, ho?n n?n quỏ nhi?u ! ) Nhỡn nh?ng cỏi dau kh? c?a ngu?i d?i, m m?ng r?ng mỡnh may m?n khụng b? sa vo trong dú, ch?ng ph?i l m?t di?u hu?ng th? l?n nh?t trong cu?c s?ng hay sao ?

Mu?i m?y nam tru?c, lỳc éi Loan dang xõy d?ng du?ng cao t?c trờn ton d?o, t? éi B?c di Co Long ch? cú m?t con l? nh?. Cú l?n tru?c m?t tru?ng ti?u h?c cụng l?p ? T?ch Ch? x?y ra m?t tai n?n xe c?. M?t d?a bộ di qua du?ng b? m?t chi?c xe ch?y g?p cỏn ch?t ngay t?i ch?. Cỏi xe sau khi gõy tai n?n tru?c m?t m?i ngu?i c? th? d?ng d?nh b? di.

C? hng nghỡn v?n con m?t nhỡn th?y s? vi?c trờn, th? m khụng cú m?t ngu?i no d?ng ra ch?n xe l?i. é?n khi c?nh sỏt t?i, l?i cung khụng ai cú th? d?ng ra lm nhõn ch?ng d? cho bi?t m?t tý d?u m?i no v? hung th?. M ngay c? cỏi s? bi?n xe cung khụng ai ghi l?i.

Trong phỳt ch?c m?i ngu?i o o nhu ong v? t?. M?c dự c?nh sỏt h?t s?c m?nh tay ngan ch?n, qu?n chỳng v?n nhu m?t dũng thỏc d?i non l?p b? ựn ựn d?n võy quanh cỏi thi th? bộ nh? dú, v lm t?c ngh?n ngay con l?.

Trong dỏm dụng b?ng th?y m?t ngu?i dn ụng trỏng ki?n, tr?c d? t? tu?n, m?t my ph?n kh?i, m?m mi?ng thụ t?c, v?a hựng h? g?t dỏm dụng ra chui vo v?a ch?i d?ng:

"é. M. nú, l?i cỏn ch?t ngu?i n?a r?i!".

Anh ta chu?n b? d? thu?ng th?c m?t c?nh ngo?n m?c hi?m th?y. Nhung khi anh ta chen du?c d?n ch? nhỡn thỡ b?ng nhiờn nhu b? m?t cỳ di?n gi?t, r?i khúc r?ng lờn.

éó mu?i m?y nam qua m ch? c?n nh?m m?t l?i l trong d?u tụi v?n cũn th?y rừ rng c?nh tu?ng ?y !

M?y nam tru?c ? do?n Tam Nghia trờn xa l? éi Loan dó x?y ra m?t v? d?ng xe l?n, trong dú cú kho?ng t? 60 d?n 70 xe xụ vo dớt nhau.

Nguyờn nhõn d?u tiờn c?a v? ny ch? vỡ cú m?t chi?c xe b? tai n?n, nhung nh?ng xe ch?y sau dú v?i vng ng?ng l?i d? xem. Th? l cỏc xe t? phớa sau d?n phanh khụng k?p v d? xụ h?t vo nhau gõy nờn m?t d?ng nỏt bột kh?ng l?.

T?i nh?ng noi cú ngu?i Trung Qu?c, ch? c?n m?t tai n?n x?y ra thỡ khụng bao gi? thi?u dỏm dụng d?n xem. Nh chỏy ngựn ng?t, l?a lờn ngỳt tr?i, ngu?i b? n?n dang d?m chõn kờu c?u trong bi?n l?a, nhung gi?a d?i c?u h?a v dỏm chỏy th? no cung cú m?t b?c tu?ng ngu?i d?ng xem lm c?n tr? cụng vi?c c?u ch?a.

Trong nỳi cú tai n?n m?, vụ s? th? b? n?n cũn n?m du?i m?, s?ng ch?t cũn tựy vo khụng gian d? th?. ? vo th?i di?m ny, dự nỳi cao, du?ng xa th? no di n?a cung s? cú m?t don ngu?i hi?u k? h?n lo?n t? xa l?n l?i kộo t?i l?p kớn c?a m?, tranh ginh du?ng di v?i nh?ng ngu?i d?n c?u n?n.

Ch? c?n noi no cú dõy ra m?t tý du?ng, thỡ ch?ng qu?n khu?t n?o, th? no dn ki?n cung dỏnh hoi d?n du?c. Xe l?a tr?t du?ng r?y, mỏy bay b? roi, l?t lm v? dờ, cú ngu?i t? t?, hnh quy?t ph?m nhõn, ngu?i Trung Qu?c d?u nhu ki?n tỡm du?ng d?n xem ngay.

Hon hai muoi nam tru?c, m?t ngu?i dn ụng, trong lũng cú di?u u?n ?c, leo lờn m?t mỏi nh cao mu?i t?ng ? éi Loan tuyờn b? s? nh?y xu?ng t? t?. T?c thỡ ngu?i kộo d?n xem d?y du?ng, ch?t ph?. C?nh sỏt nhu g?p ph?i quõn gi?c, m?t d?ng lo chang lu?i h?ng ngu?i phớa du?i l?u, m?t d?ng cho ngu?i lờn thuong thuy?t, khuyờn anh kia d?ng nh?y.

Ký gi? cỏc bỏo d?n giuong s?n mỏy ?nh, ch?nh s?n ?ng kớnh ch? d?i d? ch?p l?y cỏi giõy phỳt hi?m cú. Nhung anh chng n? v?n tỏc quỏi, m?c cho c?nh sỏt núi góy c? lu?i, m?t m?c v?n nh?t quy?t b?o khụng nh?y khụng du?c, nhung l?i khụng nh?y ngay t?c kh?c, c? ki?u dú kộo di c? ti?ng ru?i d?ng h?.

Ph?i núi cỏi qu?n chỳng tũ mũ c?a Trung Qu?c cú lũng kiờn nh?n trong thiờn h? khụng ai bỡ k?p, ng?ng d?u theo dừi hai, ba ti?ng d?ng h? r?i, c? dó m?i nh? m cung khụng ai c?n ngh? ngoi m?t giõy phỳt no c?.

Khi cỏi d?ng h? nh ga xe l?a d?i di?n gừ 11 gi? v?n khụng th?y anh ta nh?y, m ngu?i xem v?n chua ai ra v?. Trong dỏm ngu?i d?ng dú, m?t b n?i tr?, tay xỏch cỏi ln khụng, m?m l?m b?m:

"B?o nh?y m mói khụng nh?y cho r?i d? cho ngu?i ta xem xong cũn di ch? ch?!"

T?i sao ngu?i Trung Qu?c l?i thớch xem tai n?n ? B?i vỡ ngu?i Trung Qu?c m?t d?i h? l m?t tru?ng tai n?n. M?t l?n sinh lm ngu?i Trung Qu?c l m?t l?n ph?i h?ng ch?u nh?ng tai v? l?n. Tai h?a vinh vi?n l d?a anh em sinh dụi c?a ngu?i Trung Qu?c, cú trỏnh cung khụng n?i, ch? cú khụng bi?t l nú d?n lỳc no v ? dõu thụi.

Trong é?o d?c kinh c?a Lóo dam cú vi?t:

"Cú v khụng d?u cựng sinh ra l?n nhau. D? v khú d?u cựng dua nhau d?n m?t k?t qu?. Di ng?n r?i cung cựng t?o hỡnh dỏng c?a nhau. Cao th?p cung d?u khuynh loỏt l?n nhau. m v thanh d?u hũa vo v?i nhau. Tru?c v sau d?u tựy thu?c l?n nhau " (C? h?u vụ tuong sinh, nan d? tuong thnh, tru?ng do?n tuong hỡnh, cao h? tuong khuynh, õm thanh tuong hũa, ti?n h?u tuong tựy).

Kh? v su?ng, h?nh phỳc v tai h?a khụng cú gỡ tuy?t d?i, t?t c? ch? l tuong d?i:

“ Ngu?i ta cu?i ng?a tụi cu?i l?a, nhỡn v? d?ng tru?c thỡ tụi khụng b?ng, nhỡn v? d?ng sau cũn cú ngu?i ph?i d?y xe, so v?i phớa trờn thỡ khụng d?, so v?i phớa du?i thỡ tụi cú th?a ".

Nh?ng ngu?i khỏc g?p nh?ng dau kh? vụ cựng l?n, riờng tụi may m?n du?c thoỏt n?n. Nhỡn c?nh ng? bi th?m c?a k? khỏc d? r?i ng?m nghi v? s? may m?n c?a b?n thõn mỡnh (khụng b? h? h?n gỡ). Cỏi s? hu?ng th? dú trong cu?c d?i ny no ph?i du?c nhi?u nh?n gỡ cho cam ! N?u khụng n?m l?y th?i co m hu?ng th? h?t mỡnh thỡ ch?ng ph?i l t?i l?i hay sao ?

Trong cu?c s?ng, ngu?i Trung Qu?c th?c s? luụn luụn ph?i s?m vai chớnh c?a nh?ng bi k?ch, nờn h? g?p ai dang di?n bi k?ch thỡ lm sao cú th? d? dng b? l? co h?i xem cho du?c ?

Tụi cũn nh? th?i k? Khỏng chi?n ch?ng Nh?t, trờn m?t b?n ph bờn b? sụng ? Triờu Thiờn Mụn t?i Trựng Khỏnh, mựa dụng nu?c c?n, ph khụng th? c?p sỏt b?, d? lờn ph ph?i qua m?t c?u n?i thụ so.

Hụm ?y ph v?a c?p b?n thỡ nh?ng ngu?i khỏch c? theo thúi quen dựng cỏi ti nang d?c bi?t c?a ngu?i Trung Qu?c l xung phong hóm tr?n, tranh nhau xu?ng tru?c, li?u m?ng chen l?n. Cú m?t b c? gi vỡ th? b? xụ d?y roi tũm xu?ng sụng, lỳc chỡm lỳc n?i.

Du?i nu?c c? tram chi?c thuy?n l?n bộ v?n th?n nhiờn, trờn b? c? tram nghỡn ngu?i ai cung ch? d?ng giuong m?t nhỡn m khụng m?t k? no nghi d?n chuy?n c?u ngu?i.

Lỳc dú b?ng trong dỏm dụng cú m?t quõn nhõn M? bu?c ra, c?i b? ỏo ngoi, nh?y ựm xu?ng sụng. Sau m?t h?i r?t ch?t v?t, khú khan, cu?i cựng anh ta cung c?u du?c ngu?i dn b ?y lờn b?.

Ngu?i lớnh M?, sau khi hon thnh cỏi vi?c nghia c?u ngu?i, bốn quay l?i ch? mỡnh c?i b? ỏo d? tỡm, thỡ ụi thụi! Cỏi ỏo dó khụng cỏnh m bay m?t t? bao gi?!

V? quõn nhõn M? kia ch? b? m?t m?t cỏi ỏo, nhung vi?c tụi g?p ph?i sau dõy cú th? cũn th?m thuong hon nhi?u.

éú l cõu chuy?n ba muoi lam nam tru?c, song nú cũn deo d?ng tụi khụng bi?t d?n bao gi?. Hụm ?y ? ga xe l?a éi Trung, tụi th?y m?t ngu?i l? di m?t mỡnh b?ng d?t ng?t b? b?o b?nh ngó xu?ng tru?c c?a ga.

Vỡ tỡnh th? lỳc dú quỏ g?p rỳt, tụi kờu b?a m?t xe ba gỏc d?n ch? ụng ta di nh thuong c?p c?u. é?n b?nh vi?n, chua lm xong th? t?c nh?p vi?n thỡ ngu?i ?y dó qua d?i. B?nh vi?n b?o tụi ph?i thanh toỏn l? phớ th? t?c nh?p vi?n r?i dem thi th? di ngay, s? ?nh hu?ng d?n thanh danh c?a h?.

Tụi ch? tro tr?i cú m?i m?t mỡnh ? d?y, khụng quen bi?t ai, cung ch?ng ai cú th? cho tụi bi?t ph?i dem m?t t? thi vụ danh di noi no.

May m nh thuong dó kờu c?nh sỏt l?i. C?nh sỏt di nhiờn b?t tụi khai tờn tu?i ngu?i ch?t, nguyờn nhõn cỏi ch?t, l?i b?t tụi ph?i dem thi th? d?n m?t noi thớch h?p d? ch? th?y thu?c phỏp y d?n khỏm nghi?m. Di nhiờn d? tr? l?i, b?ng m?i cỏch ph?i bi?t du?c lai l?ch ngu?i ch?t. R di r l?i c? ngy, ph?i khú khan l?m tụi m?i tỡm du?c gia dỡnh ngu?i ch?t.

Ngu?i nh t?i, l?p t?c nờu lờn m?t v?n d? r?t nghiờm tr?ng. H? b?o r?ng ngu?i ch?t cú mang theo mỡnh 50 quan ti?n m bõy gi? khụng tỡm th?y n?a. Tụi li?n b? c?nh sỏt g?i di l?y kh?u cung, vi?t gi?y cam doan, r?i tỡm c? ngu?i b?o lónh. T?t c? nh?ng th? th? t?c ny lm tụi m?t d?t m?t thỏng tr?i. May m?n l t? tiờn tụi cũn d? d?c l?i, nờn gia dỡnh ngu?i ch?t cu?i cựng cung núi s? th?c.

H? thỳ nh?n r?ng v?n s? ph?i hon l?i s? ti?n xe v ti?n nh?p vi?n m tụi dó ?ng tru?c nờn dó d?ng d?ng lờn chuy?n trong ngu?i k? x?u s? cú 50 quan ti?n, d? c? g?i l "tuong" tru?c cho tụi "m?t qu?" cỏi dó.

Nghỡn may! V?n may! H? v?n l ngu?i nh quờ th?t th, ch? núi m?t cú 50 quan ti?n. Ch? ch?ng may h? l?i b?o l m?t 5 v?n quan ti?n thỡ su?t d?i, cú l? d?n bõy gi?, tụi v?n cũn n?m trong nh lao m?t.

Ngu?i Trung Qu?c d?i v?i nh?ng dau kh? c?a k? khỏc thu?ng cú ki?u tũ mũ m?t cỏch tr?ng tr?n, thớch thỳ m cú v? d?ng tỡnh, nhung d?i v?i nh?ng thnh t?u v h?nh phỳc c?a k? khỏc thỡ gi? kớn nhu bung, c?c k? bớ ?n, tõm d?a d? k? c?c k? ỏc d?c.

Ngu?i Trung Qu?c dự khoan h?ng d?i lu?ng cung tuy?t d?i khụng th? ch?p nh?n chuy?n ngu?i mỡnh quen l?i khỏ hon mỡnh, tuy?t nhiờn khụng th? ch?u d?ng du?c b?t c? ph?n t? no ? cựng trong cỏi bi?n kh? ?y l?i thoỏt ly ra du?c. éú l cỏi g?i l "khụng mu?n th?y chỏo c?a ngu?i nghốo dúng vỏng" (Cựng phu?ng an my m?ng nhau d?y chi?u).

M?i ngu?i d?u cựng kh?, n?u chỏo hỳp qua ngy, v?n nh?t cú ngu?i n?u nhi?u hon m?t tý, chỏo n?u d?c hon m?t tý, trờn m?t bỏt dúng m?t l?p vỏng m?ng thỡ cỏi dú s? khụng kh?i gõy ra v?n d? v khụng ai ch?u du?c c?. Khụng dỏnh cho nú g?c thỡ khụng du?c.

Lỳc m?i ngu?i d?u an m? canh xỡ d?u thỡ r?t l vui v?, khụng cú vi?c gỡ x?y ra. Ch?ng may tỡnh hỡnh bi?n d?i, tụi ch? cú th? an m? ru?c, m anh l?i du?c an m? su?n, nhu th? lm sao tụi cú th? ch?u n?i ? "Mỡnh dúi ngu?i khỏc cung ph?i dúi" thỡ lỳc ?y m?i khụng th?y du?c mỡnh dúi. "Mỡnh ch?t du?i thỡ ngu?i khỏc cung ph?i ch?t du?i" thỡ lỳc dú m?i khụng c?m th?y mỡnh dang ch?t du?i. N?u ph?i nh?y xu?ng gi?ng t? t? t?t ph?i tỡm du?c ngu?i nh?y xu?ng tru?c d? lm d?m cho mỡnh.

Trong xó h?i Trung Qu?c, t? mi?ng k? b? th?t b?i v?n nghe th?y núi cú ngu?i thnh cụng no dú ph?i bi?t on anh ta, b?i vỡ nh? cú anh ta ngu?i n? m?i thnh cụng du?c. B?n bố *****n ton khụng th? tr? thnh ngu?i lm c?a k? dó thnh cụng. Ngu?i dó thnh cụng cung khụng th? no cú th? dựng b?n cu c?a mỡnh d? lm vi?c cho mỡnh du?c.

Trung Qu?c l m?t dõn t?c khụng bi?t sựng bỏi anh hựng. Ngu?i Trung Qu?c ch? sựng bỏi nh?ng con ma xui x?o b? th?t b?i. Quan Cụng vỡ so xu?t b? ỏm h?i ? Kinh Chõu, nờn du?c ngu?i d?i th?p huong cỳng bỏi. S? Bỏ Vuong vỡ cựng du?ng ph?i t? c?a c? nờn du?c xem l anh hựng cỏi th?. Gia Cỏt Lu?ng vỡ cỳc cung t?n t?y du?i tru?ng Luu B? nờn du?c tụn th? l th?n co di?u toỏn. N?u Quan Cụng gi? du?c Kinh Chõu, S? Bỏ Vuong cú du?c thiờn h?, Gia Cỏt Lu?ng ph?c hung du?c nh Hỏn thỡ ngu?i d?i sau ch?c s? khụng sựng bỏi h? nhu v?y.

é?i v?i ngu?i ch?t cũn nhu th?, hu?ng h? nh?ng ngu?i dang s?ng. Cựng xu?t thõn, cựng m?t h?ng ngu?i nhu nhau m nú l?i c? dỏm ngoi lờn cao. N?u khụng kộo cho nú xu?ng ng?a thỡ lm sao ch?u du?c ? Cỏi tinh th?n "ph?n ngu?i cựng m?t t?" ny l m?t trong nh?ng th? truy?n th?ng "uu tỳ" c?a dõn t?c Trung Qu?c t? m?y nghỡn nam nay.

Ngu?i Trung Qu?c d?i v?i nh?ng ngu?i nu?c ngoi to kh?e xua nay v?n cham chỳ d?n vi?c gi? hũa bỡnh, nh?t l d?i v?i nh?ng k? d?ch hung hón. D?u cho h? cú cu?i lờn d?u lờn c? mỡnh thỡ cung c? khoan h?ng d?i lu?ng, th?n nhiờn ch?u d?ng.

Duy ch? d?i v?i gi?a ngu?i mỡnh v?i nhau thỡ l?i khụng th? d? cho ai lm dự m?t h?t b?i bay vo m?t, khụng th? d? ai núi di?u ong ti?ng ve gỡ v? mỡnh. N?u cú chuy?n dú x?y ra t?c thỡ ph?i d?p cho v? d?u, h? d?c th?, phúng ỏm khớ.

Nh?ng th? do?n bụi m?t dỏ nhau ny h? dựng d?n thỡ khụng th? no khụng dựng d?n m?c t?i da. Nh?t l ki?u b?a d?t, thu n?c danh, tung tin d?n, bỏo cỏo m?t,... cng l nh?ng tuy?t k? m ngu?i Trung Qu?c xua nay v?n do?t gi?i quỏn quõn trong thiờn h?. Ngu?i Trung Qu?c d?c bi?t nghi?n nh?ng th? ny. B?t k? du?i chớnh quy?n no, h? trong tay h? n?m du?c quy?n sinh sỏt l y nhu b? t?t nghi?n gi?ng nhu nghi?n ma tỳy, r?t khoỏi du?c bỏo cỏo m?t v? k? khỏc, nghe r?i tin nh?ng bỏo cỏo ?y nhu m?t ngu?i mự.

T? th?i T?n (221-207 tru?c Cụng nguyờn) Thuong U?ng dó lm m?t d?o lu?t g?i l "vu cỏo ph?n t?a" (Vu oan cho ngu?i t?i gỡ thỡ b? khộp vo t?i ?y), ngu?i Trung Qu?c v?n l k? v?n gỡn gi? l?i b?t c? th? gỡ, th? m khụng hi?u sao l?i v?t cỏi d?o lu?t ny di ?

M?t b?n cu c?a tụi l ụng Tru?ng Cung, m?t con ngu?i ti hoa, vi?t ch? d?p, v? d?p, kh?c d?p, m?t ngu?i m?n yờu c? d?o, tõm d?a t?t, lũng d? ngay th?ng nghi th? no núi th? ?y. Vo th?i quõn phi?t B?c Duong, ụng b? ngu?i m?t bỏo v?i t?i danh "thu?c d?ng Cỏch m?ng", b? x? t? hỡnh. Cung may l ngay lỳc cũn chua b? hnh hỡnh thỡ cu?c B?c Ph?t thnh cụng. é?n th?i Món Chõu Qu?c (nh?ng nam 1930) ụng l?i b? m?t bỏo l "ph?n t? Trựng Khỏnh", cung l?i b? khộp vo ỏn t? hỡnh. Ch? cũn m?t ngy n?a b? dem b?n thỡ quõn Nh?t d?u hng, n?u khụng thỡ ch?c ch?n dó ch?t r?i.

Lỳc quõn c?ng s?n chi?m éụng B?c ụng l?i b? m?t bỏo l "Hỏn gian" v "giỏn di?p Qu?c Dõn é?ng". Cựng m?t lỳc hai t?i danh ny l?i dua ụng d?n m?t l?n th? ba b? tuyờn ỏn t? hỡnh. Sau dú nh? cu?c trao d?i tự binh ụng du?c dem ra éi Loan. Nhung ? dõy ụng l?i b? m?t bỏo l "ph? di?p" (giỏn di?p c?a th? ph?, t?c giỏn di?p c?ng s?n), b? x? 7 nam tự. ễng Tru?ng Cung nam nay dó 82 tu?i, khụng bi?t r?i cũn cú th? b? ch?p thờm m?t cỏi mu no n?a lờn d?u hay khụng ?

M?t ngu?i Trung Qu?c, nhu m?t cỏ nhõn thỡ thụng minh ti trớ ; n?u núi v? nang l?c, tinh th?n hang hỏi thỡ ch?ng thua ai. Nhung l? thay, di?u khi?n m?t t? ngu?i Trung Qu?c l?i cung d? nhu lựa m?t dn c?u.

Anh ch? c?n d? cho t?t c? m?i ngu?i cựng ch?u kh?, cựng b? h hi?p nhu nhau thỡ h? s? ch?u d?ng du?c nh?ng c?c kh? v nh?ng s? ?c hi?p d?n d? khụng lo?i ngu?i no cú th? ch?u du?c.

N?u thi ti ch?u d?ng kh? c?c, gỏnh vỏc t?i v? d?ng th?i ng?m d?ng nu?t cay, nh?t d?nh ngu?i Trung Qu?c do?t gi?i quỏn quõn.

H? gi?i nh?ng th? dú cho nờn thu?ng ch? b? ngu?i dựng roi da qu?t lờn lung, b?t t? t?p l?i thnh hng nghỡn, hng v?n gi?ng m?t dn ki?n th? d? lm nh?ng cụng vi?c c?a b?n nụ l?, nhu xõy V?n Lý Tru?ng Thnh, do é?i V?n H (kờnh do liờn t?nh H B?c - Son éụng - Giang Tụ - Chi?t Giang - ND).

Nh?t thi?t anh d?ng mong c?i thi?n cu?c d?i h?. Cỏch t?t nh?t l anh ch?u khú l?ng nghe h? k? kh?, lm phỳc m?t tý cho h? b?ng cỏch cho h? tu?ng anh cung kh? v d?ng tỡnh v?i h?. Ch? c?n nhu th? l h? th?a món l?m r?i !

Chuy?n "d?p v? n?i d? m?i ngu?i d?u khụng cú com an", ngu?i Trung Qu?c no cung lm du?c. Nhung "nh?t c?i d? d?t cho d?ng l?a chung chỏy to lờn" thỡ khụng ngu?i Trung Qu?c no lm n?i.

Khi xem xi-nờ, d?n do?n cụ nhi qu? ph? g?p bu?c du?ng cựng, bi thuong tuy?t v?ng, t?t c? ngu?i xem k? thỡ lau nu?c m?t, ngu?i chựi nu?c mui, h?t d?t ny d?n d?t khỏc. C? r?p s?t sựi ch?ng khỏc no cu?c d?i c?a chớnh b?n thõn mỡnh dang du?c chi?u trờn mn b?c v?y. Lỳc dú ngu?i Trung Qu?c m?i thụng c?m lm sao cỏi tõm tr?ng "ngu?i dúi cung nhu ta dúi, ngu?i ch?t du?i cung nhu mỡnh ch?t du?i" (Nhõn co k? co, nhõn n?ch k? n?ch), cỏi tỡnh c?m dú lỳc ?y th? hi?n d?n cựng c?c.

Nhung lỳc tan phim di v?, ra d?n ngoi du?ng, b?ng th?y bờn v?a hố bao nhiờu tr? tho tn ph? dang bũ lờ bũ cng, ngu?i gi y?u b?nh ho?n dang van xin b? thớ. Nh?ng nhõn si h?o tõm m?t cũn d? hoe vỡ v?a m?i khúc trong r?p kia v?i vng hiờn ngang di lu?t qua th?t mau nhu khụng h? nhỡn th?y gỡ.

éú dỳng l ngu?i Trung Qu?c. H? s?ng ? hai th? gi?i khỏc nhau, vinh vi?n mang trong ngu?i m?t nhõn cỏch song dụi. M?t m?t l th? gi?i hi?n th?c d?y r?y chi?n tranh, dúi khỏt, dau kh?, ch?t chúc, ngu?i v?i ngu?i quy?t li?t ki?u "my ch?t tao m?i s?ng". ? dú, dự cho cú l vua éu?ng, Nghiờu, Ngu, Thu?n cung khụng th? cho ai m?t cỏi bỏnh nu?ng. Nh?ng th? c?a Kinh Thi hay l?i d?y c?a Kh?ng T? cung khụng th? dem b? vo cho d?y n?i, n?u lờn cho thnh com du?c. Tu (thõn), t? (gia), tr? (nu?c), bỡnh (thiờn h?) ch? l nh?ng th? c?a nh ngu?i khỏc. Khi dúi thỡ ch? cú m?i cỏi b?ng c?a mỡnh l th? quan tr?ng nh?t.

Dõn t?c Trung Qu?c l m?t dõn t?c lõu d?i, cú l?ch s? van húa 5.000 nam, m cung cú c? kinh nghi?m c?a 5.000 nam s?ng kh?n kh?. Nh?ng ụng thỏnh hi?n xua d? l?i cho chỳng ta m?t lụ lý lu?n v? cỏch lm ngu?i ph?i nhu th? no. Nhung 5.000 nam s?ng gian kh? kia cung mi dua ra m?t lụ kinh nghi?m quý bỏu v? cỏch ph?i lm nhu th? no d? sinh t?n.

Trờn lý lu?n thỡ ph?i lm nhu th? ny m?i dỳng, nhung trong th?c t? l?i ph?i lm nhu th? kia m?i cú hy v?ng s?ng cũn. "Lý tu?ng" v "th?c ti?n" vinh vi?n tuong ph?n nhau. éó khụng th? v?t lý tu?ng di, l?i khụng th? khụng chỳ ý d?n th?c t?. Th? l ch? cũn cú cỏch c? ph?i s?ng cựng m?t lỳc trong c? hai cỏi th? gi?i dú, mang l?y cỏi nhõn cỏch nh? trựng trong m?t thõn ph?n.

Ngu?i Trung Qu?c trong th? gi?i lý tu?ng thỡ gi?ng d?o d?c, núi nhõn nghia, nh?t thi?t cú d? c? nh?ng d?c tớnh trung, hi?u, nhõn, ỏi, tớn nghia, hũa bỡnh. Ngu?i Trung Qu?c trong th? gi?i hi?n th?c l?i luụn luụn gióy d?a bờn b? dúi khỏt, n?m gi?a ranh gi?i c?a s? s?ng v cỏi ch?t.

Trong d?i ngu?i chuy?n l?n nh?t l lm sao gi? du?c m?ng s?ng c?a mỡnh. é? gi? du?c nú, khụng cú vi?c gỡ m khụng dỏm lm, dự ph?i l?a d?i l?n nhau, dự g?p sao hay v?y, s?ng t?m b? cho qua ngy. Cỏi d?o lý lm ngu?i trong th? gi?i lý tu?ng ch? l t?m guong d? cho ngu?i khỏc soi, l l?i d? cho ngu?i khỏc nghe. Cỏi hnh vi trong th? gi?i hi?n th?c m?i l cu?c s?ng th?t c?a mỡnh.

B?i v?y anh mói mói khụng ti no cú th? doỏn du?c ý d? c?a ngu?i Trung Qu?c qua l?i núi c?a h? du?c. M?t ngu?i Trung Qu?c b?o anh ta chỳa ghột khỏch sỏo, nhung anh d?ng tu?ng th?t m tựy ti?n v?i anh ta du?c. Anh ta b?o r?ng hụm nay anh ta ch?ng h?ng núi chuy?n gỡ c?, tuy v?y anh khụng th? khụng m?i anh ta núi chuy?n du?c.

N?u ch? cú th? thỡ cung don gi?n thụi. Chỳng ta ch? c?n d?o ngu?c nh?ng l?i anh ta núi, t?t s? dỳng ý anh ta, cú ph?i th? khụng ? Nhung th?c ra l?i khụng ph?i hi?n nhiờn nhu v?y.

Ngu?i Trung Qu?c núi, nhi?u khi cú nghia ngu?c l?i, nhung cú lỳc nú l?i th?t l nhu v?y. Anh cú l con giun trong b?ng anh ta cung chua ch?c cú cỏch gỡ bi?t dỳng du?c ý c?a anh ta.

Lóo Truong v lóo Vuong l b?n cu. Con trai c?a lóo Truong cu?i v? nhung khụng g?i thi?p m?i lóo Vuong. Vi?c ny lm cho lóo Vuong n?m ch?c lý l? trong tay, nờn sau dú lỳc g?p lóo Truong, khớ th? dựng dựng, b?t d?u h?i t?i:

- "Anh xem b?n bố b?ng n?a con m?t, cú dỳng khụng ? Sao con l?y v? m khụng bỏo cho ngu?i ta m?t ti?ng ?"

- "éú l chuy?n c?a con tr?, tụi ch?ng dỏm phi?n d?n ụng anh lm gỡ".

- "Núi gỡ l? th? ! Chỳng mỡnh l ch? thõm giao, sao l?i cú th? khụng bỏo cho nhau m?t ti?ng nh? ?"

- "Thụi, xin l?i! Xin l?i! Ch? nh?t tu?n sau d?a con th? hai c?a tụi cung s? l?y v? m. Cho dự th? no di n?a, nh?t d?nh cung m?i anh vui lũng d?n d? cho !"

- "! ?!"

Th? l sau dú lóo Vuong di núi kh?p noi r?ng lóo Truong liờn t?c mu?n c? con l?y v? d? lm ti?n. R?i l?i lộn d?n m?t bỏo C?c Hnh chớnh Nhõn s? l lóo Truong vi ph?m vo "Mu?i di?u Quy d?nh d?i m?i c?a ngnh giỏo ch?c".

Cỏc nh hi?n tri?t Trung Qu?c d?t tiờu chu?n cho con ngu?i quỏ cao, cỏi dũi h?i c?a h? d?i v?i con ngu?i quỏ kh?c nghi?t, d?t ra quỏ nhi?u quy ph?m cho hnh vi con ngu?i m m?t k? tr?n t?c hon ton khụng th? tuõn theo, nh?t l cng khụng th? lm n?i trong m?t xó h?i hi?n th?c.

C? chi?u theo cỏc quy t?c c?a h? m nh?t nh?t lm theo, n?u khụng b? g?i l d? ng?c thỡ ch?c ch?n cung s? di d?n ch? b? di?t vong. V? l?i h? cũn nh?t quy?t cho r?ng "n?u khụng thnh thỏnh hi?n, th lm c?m thỳ" (B?t vi thỏnh hi?n, ti?n tỏc c?m thỳ). Thỏnh hi?n trong d?n mi?u ch? l nh?ng th? th?n tu?ng lm b?ng d?t, g?; c?m thỳ v?i con ngu?i th?c ra cú nhi?u s? khỏc nhau. Ngu?i v?n l ngu?i, tuy r?ng cú khuynh hu?ng mu?n tr? thnh thỏnh hi?n, nhung xột cho cựng v?n khụng ph?i l thỏnh hi?n. Ngu?i l lo?i d?ng v?t cú th?t tỡnh v l?c d?c.

M?c dớch t?i h?u c?a cu?c d?i l s?ng cũn. M?y nghỡn nam gian kh? dó tụi luy?n cho ngu?i Trung Qu?c tinh khụn ra. C? cỏi nguyờn t?c no, cỏi lý tu?ng no giỳp cho h? s?ng cũn du?c t?c l nh?ng th? cao nh?t, l?n nh?t, hay nh?t.

Ngu?i Trung Qu?c d?u hy v?ng m?i ngu?i nhi?t tõm vỡ cụng ớch, ham lm vi?c nghia, xem vi?c thiờn h? cung nhu vi?c mỡnh, ớt nh?t cú th? th?y b?t bỡnh thỡ tu?t guom tuong tr?, bờnh v?c l? ph?i, ?ng h? chớnh nghia. Nhung m?y nghỡn nam dú l?i d?y cho con ngu?i tuy?t d?i ch? chu?c l?y nh?ng vi?c khụng dõu, vỡ k?t qu? c?a nú, n?u n?ng cú th? dua d?n chuy?n m?t m?ng nhu choi, n?u nh? cung dua d?n nh?ng chuy?n h?t s?c phi?n toỏi.

é? s?ng cũn, phuong phỏp duy nh?t l s?ng nhu con rựa, lỳc ph?i r?t d?u thỡ r?t d?u. "Tuy?t tru?c nh ai ngu?i n?y quột, ch? cú lo d?n suong trờn mỏi ngúi nh ngu?i khỏc" (Cỏc nhõn t? t?o mụn ti?n tuy?t, huu qu?n tha nhõn ngừa thu?ng suong), "ngh? cú th? nuụi thõn thỡ theo, vi?c khụng dớnh d?n mỡnh ch? mú" (Nghi?p kh? du?ng thõn tu tru?c k?, s? vụ can k? m?c lao tõm).

Tr? phi chỏn s?ng m?i di b?t chu?c Kinh Kha, Nhi?p Chớnh (Hai ngu?i hi?p khỏch d?i Chi?n Qu?c, Kinh Kha dõm T?n Th?y Hong, Nhi?p Chớnh dõm Hn Tu?ng - ND). Tụi l?i xin k? ra dõy vi chuy?n khỏc d? núi v? quy t?c s?ng dú:

T?i ngó tu, m?t ngu?i cu?i xe mỏy b? xe dõm ngó lan quay ra gi?a du?ng, mỏu ch?y lờnh lỏng, nguy c?p tram ph?n. K? gõy tai n?n dó cao ch?y xa bay. Nh?ng xe qua l?i d?u vũng sang m?t bờn m di th?t nhanh, ch?ng ai mu?n ru?c phi?n ph?c vo thõn.

é?t nhiờn cú m?t anh ti x? t?c-xi t?t b?ng di qua th?y khụng dnh lũng m?i v?i vng d?ng xe l?i, ụm ngu?i b? thuong lờn xe dua ngay d?n nh thuong, d?ng th?i n?p h? c? ti?n nh?p vi?n, ch? c?t lm sao cú th? c?u du?c m?t m?ng ngu?i.

Ngu?i b? thuong sau khi t? c?a d?a ng?c tr? v? (tai qua n?n kh?i) li?n t? ngu?c l?i, vu oan cho õn nhõn c?u m?ng chớnh l hung th? dó lm mỡnh b? thuong.

Lý do anh ta dua ra r?t don gi?n: n?u khụng ph?i l ngu?i dó gõy ra tai n?n thỡ cú lý gỡ m v?n khụng quen bi?t b?ng nhiờn dem m?t ngu?i bờ b?t mỏu lờn xe mỡnh dua d?n nh thuong, l?i cũn tr? dựm c? ti?n nh?p vi?n n?a ?

Quan tũa cung coi dú l lý do d?y d?. Th? l v? lỏi xe t?t b?ng ?y cu?i cựng b? m?c vo ỏc bỏo, ph?i bỏn c? xe di d? b?i thu?ng cho cỏi l?i l?m dó c?u ngu?i c?a mỡnh, l?i cũn b? x? ng?i tự thờm m?t nam tr?i n?a.

Cũn chuy?n ki?u th? ny cú l? nhi?u ngu?i cung dó t?ng ch?ng ki?n: m?t hụm tr?i mua, trờn chuy?n xe buýt ch?t nớch ngu?i, cỏc c?a xe d?u dúng kớn mớt. Lỳc ?y l?i cú m?t d?a du cụn d? thu?c ra hỳt trong xe, khúi thu?c cay xố. M?i ngu?i trong xe ch?y c? nu?c m?t nu?c mui, ngu?i thỡ ho, ngu?i thỡ ngh?t c? th?, th? m khụng m?t ai dỏm d?ng ra b?o cỏi d?a kia t?t thu?c di.

T?i Trung Qu?c, ch? c?n s? vi?c xỳc ph?m m?t lỳc d?n hai ngu?i tr? lờn thỡ tuy?t d?i ch?ng ai cú th? d?ng ra ph?n d?i c?. Ai cung nghi k? b? thi?t h?i khụng ph?i ch? cú m?i m?t mỡnh ta. N?u m?i ngu?i d?u cú th? ch?u d?ng du?c, khụng cú lý do gỡ mỡnh l?i xu?t d?u l? di?n d? d?i phú. N?u ph?i thi s? nh?n n?i, ch?u d?ng thỡ trong tru?ng h?p ny, khụng lo?i ngu?i no cú th? so v?i ngu?i Trung Qu?c.

é?i v?i vi?c xõm ph?m vo quy?n l?i c?a b?n thõn, ch? c?n cú ngu?i khỏc cung b? nhu h? thỡ ngu?i Trung Qu?c nu?t gi?n nớn thinh, rỳt lui khụng dỏm duong d?u, khụng dỏm lm m?ch lũng k? dang gõy thi?t h?i cho m?i ngu?i, khụng mu?n cho ai khỏc cú th? du?c hu?ng l?i lõy nh? hnh d?ng ho?c s? can thi?p c?a mỡnh.

Cũn d?i v?i nh?ng vi?c khụng liờn quan d?n quy?n l?i b?n thõn, ngu?i Trung Qu?c luụn luụn bo bo gi? mỡnh, d?ng ngoi cu?c, lm k? bng quan d?ng xem bờn ngoi, khụng bao gi? nhỳng tay vo. - Ngu?i gi?i d?i gỡ di ng?i c?t chú ? Anh b?o tụi l lo?i mỏu l?nh u ? Mỏu khụng l?nh thỡ lm sao tụi cú th? s?ng lõu tram tu?i du?c ?

B?t c? vo th?i d?i no, lm ngu?i Trung Qu?c mói mói cũn l m?t th? tai h?a. T? 5.000 nam nay, ngu?i Trung Qu?c luụn luụn gi?y d?a trong dúi khỏt, luụn luụn v?t v? tru?c c?a d?a ng?c, d? s?ng d? ch?t.

- "Ăn u?ng no d? r?i m?i bi?t d?n vinh nh?c; kho d?n cú d?y thỡ m?i bi?t du?c d?n l? nghi" (Y th?c tỳc nhi h?u tri vinh nh?c, thuong l?m th?c nhi h?u tri l? ti?t).

Trong lỳc cũn dang s?ng ch?t, m?t cũn chua bi?t th? no thỡ lm sao cú th? ung dung vỏi cho ai du?c. N?u b?n, nam ngy chua cú m?t h?t com vo b?ng, m?t mui t?i s?m, thỡ b?t k? th?t chú, th?t bũ, m th?m chớ ngay c? d?n th?t ngu?i anh cung v?n c? ph?i an d? m s?ng. Cỏc ụng thỏnh Trung Qu?c cũn phỏn th? ny:

"é?ng lo ớt, ch? lo khụng d?ng d?u; d?ng lo nghốo, ch? lo khụng du?c an thõn!" (B?t ho?n qu? nhi ho?n b?t quõn, b?t ho?n b?n nhi ho?n b?t an)

éõy l hai cõu r?t h? d?.

éó ớt thỡ lm sao m d?ng d?u cho du?c ?

M?t qu? tỏo n?u dem chia cho m?t v?n ngu?i an thỡ lm sao m?i ngu?i cú du?c m?t ph?n b?ng nhau ?

éó nghốo thỡ lm sao m yờn thõn du?c ?

N?u m?t ngu?i nam, sỏu ngy khụng cú m?t tý gỡ vo m?m thỡ lm sao anh ta cú th? vui v? vỏi cho m?i ngu?i? é? r?i lui vo ch? ch?t chang?

"é?ng lo ớt, ch? lo khụng d?ng d?u" l cõu dựng d? d?y m?i ngu?i ph?i c? g?ng ch?u dúi ch?u kh? nhu nhau.

"é?ng lo nghốo, ch? lo khụng du?c an thõn" l d? yờu c?u m?i ngu?i Trung Qu?c t? noi dúi kh? xin du?c ti?n vo Ng?c Mụn Quan (C?a é?a Ng?c) m?t cỏch ngoan ngoón.

Ngu?i giu cú chua ch?c dó r?ng rói, nhung k? b?n cựng v ngu?i keo ki?t nh?t d?nh l hai anh em sinh dụi, c? hai tr?ng thỏi ny d?u dua con ngu?i ta d?n ch? tr? thnh ớch k?.

Ngu?i Trung Qu?c cú ớch k? khụng thỡ tụi khụng bi?t. Nhung tụi nh? m?t chuy?n th? ny. Nam 1949, t?i m?t cụng xu?ng qu?c doanh, m?t viờn ch?c cú dụi gi?y d? b? th?ng mu?n tỡm mi?ng da d? ch?a. Anh th?y ? trong m?t c? mỏy, ch? b? ph?n kh?i d?ng, cú cỏi dõy dai b?ng da di hon 10 thu?c, kh? di cú th? dựng du?c cho vi?c ch?a gi?y. Th?a lỳc dờm d?n mỏy ngung ch?y, anh lộn c?t l?y kho?ng 3 t?c.

K?t qu? l gi?y anh s?a r?t t?t, nhung c? mỏy ? phõn xu?ng l?i khụng ch?y n?a. Nú n?m b?t d?ng trong m?t th?i gian hon hai thỏng, vỡ thu? dú nh?ng dõy dai da nhu lo?i ?y cũn ph?i nh?p t? nu?c ngoi vo.

Chuy?n anh chng ny - ch? vỡ c?t m?t mi?ng da nh? nhung lm h?i cho c? m?t cụng xu?ng - cũn cú th? cú nguyờn do : m?t ph?n vỡ gi?y h?ng c?n s?a g?p m l?i khụng bi?t cỏch no lm t?t hon, m?t ph?n vỡ b?n thõn v?n l th? thuy?n khụng du?c giỏo d?c d?n noi d?n ch?n, vi?c ny cũn cú th? hi?u du?c.

Nhung m?t giỏo su d?i h?c ch?c ch?n ph?i du?c giỏo d?c t?t hon ch?? !

Nam dú, m?t phỏi don giỏo su d?n tham quan m?t co s?, th?y trờn m?t ngụi dỡnh trong hoa viờn noi dõy, hoa d?u tớa (Wistaria, Glycine) dang n? r?t tuoi d?p. Cỏi lo?i hoa ny t? du?i d?t ch? cú m?t thõn g?c bũ lờn d?n trờn núc dỡnh m?i t?a ra lm nhi?u nhỏnh nh?, lan di kh?p noi, ru xu?ng thnh m?t cỏi tn hoa l?n. M?t giỏo su nhỡn th?y lo?i hoa d?p ny r?t l?y lm ua thớch, nhõn lỳc khụng ai chỳ ý, l?y kộo s?c ra, b?p m?t cỏi, anh ta c?t ngay m?t do?n thõn chớnh d? dem v? nh uom tr?ng.

Ngu?i Trung Qu?c, n?u th?y m?t vi?c gỡ mang d?n thu?n ti?n hay l?i ớch cho mỡnh, thỡ c? lm ch? khụng c?n bi?t d?n nh?ng tai h?i m nú cú th? gõy ra cho nh?ng ngu?i khỏc.

Con dờ phũng l?t l m?t th? h? tr?ng d?n sinh m?nh v ti s?n bi?t bao nghỡn, v?n ngu?i. Th? m cú k? ch? vỡ vi d?ng b?c dó khụng ng?n ng?i c?t nh?ng giõy thộp trờn c?a dờ d? dem di bỏn cho d?ng nỏt. é?n lỳc l?t l?i x?y ra lm hng nghỡn ngu?i ch?t, t?n th?t ?c tri?u ti s?n thỡ ngu?i dú ch? nghi r?ng "dú l vi?c c?a cỏc ngu?i, ch?ng can d? gỡ d?n tụi". Tr?n th?y tai nam 1959 l m?t ch?ng c? rnh rnh c?a vi?c ?y.

Ch?c nhi?u ngu?i h?n v?n cũn nh? cõu chuy?n x?y ra cỏch dõy m?y nam. Cú cụng ty n? bỏn ra m?t lụ thu?c khỏng (tr?) sinh pờ-ni-ci-lin dựng cho thỳ v?t dó b? hu. Sau dú m?t nh buụn mua du?c, dúng bao bỡ l?i thnh lo?i pờ-ni-ci-lin cho ngu?i dựng, r?i dem bỏn ra th? tru?ng. Ngu?i mua tiờm vo b? ch?t liờn t?c. Th? m vi?c ny r?i cung "chỡm xu?ng" luụn, khụng ai bi?t du?c k? no l th? ph?m !

Hi?n t?i ? éi Loan ch?ng v?n cũn th?y cú nhi?u ?ng tiờm nh?a dó dựng ? nh thuong xong l?i du?c dem ra bỏn trờn th? tru?ng hay sao ?

M?t b? mỏy co khớ tr? giỏ hng nghỡn, hng v?n dụ-la M? l d? cụng c?ng, ti s?n chung c?a m?i ngu?i, song n?u tụi cua du?c m?t ?ng s?t t? trong dú ra d? lm m?t cỏi g?y, dự cỏi g?y ?y khụng dỏng giỏ t?i vi ch?c dụ nhung nú l c?a tụi, thỡ tụi c? lm. N?u anh khụng th?y rừ chuy?n ny, anh khụng x?ng dỏng l ngu?i Trung Qu?c chỳt no h?t.

R?t may thay ? cỏc noi cụng c?ng bõy gi? d?u dựng c?a t? d?ng. Vi?c ny lm cho co h?i m?t m?t c?a ngu?i Trung Qu?c dó b?t di nhi?u. Tru?c kia khi cũn dựng c?a lũ-xo, ngu?i Trung Qu?c m?i khi di ngang ch? c?n l?y chõn d?p m?t cỏi d? m? c?a r?i bu?c ph?t qua, m?c k? khụng c?n bi?t d?ng sau cú ai khụng, c? th? cho c?a buụng ra lm nhi?u ngu?i d?n sau d?p my, d?p m?t. éú cung l m?t trong nh?ng "d?c tớnh" c?a ngu?i Trung Qu?c.

Hi?n nay éi Loan dó cú ti?n r?i, ngnh du l?ch cung du?c m? mang, ngu?i Trung Qu?c l?i cng cú nhi?u co h?i d? bi?u di?n nh?ng truy?n th?ng uu vi?t c?a h? ? nh?ng noi an u?ng dụng du khỏch.

Ngu?i Trung Qu?c lỳc no cung luụn m?m b?o "b? thi?t thũi l du?c phỳc". (Ng?t khuy th? phỳc). Nhung trờn th?c t? h? l?i r?t s? b? thi?t thũi.

T?i nh?ng bn ti?c an th? c?a, lỳc l?y th?c an, b?t k? m?n ng?t chua cay, l?i cung khụng h? u?c lu?ng xem mỡnh an du?c ch?ng no ; c? th?y cú th? no by trờn bn l nh?i cho th?t d?y vo bỏt d?n d? cú th? lm b?i th?c du?c m?t con voi. Nhung r?i l?i khụng th? an nhi?u hon ngu?i khỏc, cu?i cựng ph?i b? l?i th?a m?a phớ ph?m bi?t bao nhiờu.

"Tr?i d?t l quỏn tr? c?a muụn loi" (Thiờn d?a gi?, v?n v?t chi ngh?ch l?); nhung ngu?i Trung Qu?c l?i xem d?t nu?c mỡnh l m?t quỏn tr?, ch? l ch? d? trỳ chõn t?m th?i, khụng cú ý d?nh ? lõu di. H? ch? thớch nh?ng vi?c nhanh du?c l?i c?a m?t th? "ch?p gi?t ch? nghia" nh? nhen.

Cõu "Quan khụng s?a ch?a cụng du?ng" (Quan b?t tu nha) l ý núi khụng ai mu?n lm vi?c gỡ d? k? khỏc cú th? tr?c l?i. "Tr? tu?i khụng tr?ng cõy h? do" (Thi?u b?t ch?ng h? do), b?i vỡ cõy ny (walnut, noyer) ph?i tr?ng mu?i m?y nam m?i ra qu?.

V?t li?u m ngu?i Trung Qu?c dựng d? xõy nh thu?ng l d?t, g? m?c d?u v?n cú nh?ng th? b?n b? hon nhu g?ch, ngúi, dỏ, thộp. L?ch s? Trung Qu?c c? m?y nghỡn nam nhung ch? th?y cũn l?i r?t ớt nh?ng nh c?a c? kớnh, cỏi c? nh?t nhi?u l?m may ra du?c vi tram nam. Trong khi dú, nh c?a c?a ngu?i Tõy phuong ? kh?p noi d?u xua cu nhu l?ch s? c?a h?.

Ngu?i Trung Qu?c khụng yờu m?n m?t tý no cỏi "quỏn tr? l?n" h? dang ? t?m trờn trỏi d?t ny, cung ch?ng nghi gỡ d?n nh?ng l? khỏch s? d?n dú m?t khi h? dó ra di. Nguyờn do cung ch? vỡ quỏ nghốo kh?, nghốo kh? nờn ? dõu, lỳc no cung g?n k? s? ch?t dúi, ch?ng th? no nghi du?c d?n m?t vi?c gỡ khỏc ngoi s? s?ng cũn.

Ngu?i Trung Qu?c d?i v?i nh?ng ti nguyờn cú t?m quan tr?ng s?ng cũn c?a con ngu?i trờn trỏi d?t v?n cú thỏi d? "gi?t g l?y tr?ng, tỏt d?m b?t cỏ", ch? c?n cú du?c cỏi l?i ngay tru?c m?t, khụng bao gi? nghi d?n chuy?n tru?ng k? nhu ki?u nuụi c?u d? l?y len.

H? ch? no cú ngu?i Trung Qu?c ? qua, d?t dai thu?ng b? khai thỏc d?n ki?t qu?, r?ng b? tn phỏ m?t cỏch vụ t?i v?, c?m thỳ b? san b?n d?n tuy?t ch?ng, cỏ tụm b? dỏnh b?t d?n khụng cũn sinh s?n k?p. M?nh d?t trờn dú v?n cú m?t dõy chuy?n sinh thỏi c?a v?n v?t d?u b? ngu?i Trung Qu?c búc xộ d?n tro tr?i ch?ng cũn gỡ ngoi m?t vựng cỏt vng mờnh mụng.

T?i Vu C?ng, ? C?u Chõu (Ung Chõu), noi ngy xua l "ru?ng d?ng bỏt ngỏt"; ngy nay "ch? cú nu?c m khụng cú thuy?n, mu?i qu? nỳi thỡ chớn qu? tr?c". Phớa dụng b?c Trung Qu?c (Món Chõu) v éi Loan ngy nay cũn tuong d?i trự phỳ, b?i vỡ hai mi?n d?t ny l noi ngu?i Trung Qu?c di dõn d?n mu?n, vỡ v?y ti nguyờn v?n cũn chua b? tn phỏ d?n c?n ki?t.

"Ngu?i quõn t? m thớch c?a c?i thỡ ph?i ki?m du?c nú b?ng cỏch h?p d?o lý" (Quõn t? ỏi ti, th? chi h?u d?o). Cỏi cõu núi c?a ngu?i xua ny xem ra v?n cũn cú giỏ tr? d?n ngy nay. Con ngu?i ph?i theo du?i l?i ớch, nhung khụng khi no du?c quờn chớnh nghia.

"Nghia" v "l?i" v?n khụng h? xung kh?c m cũn b? tỳc cho nhau n?a. Nhung xua nay cỏc ụng thỏnh Trung Qu?c c? ra r? b?o "nghia" v "l?i" khụng th? di dụi v?i nhau. No l "hóy gi? tỡnh b?n cho trong sỏng, khụng du?c muu l?i ; hóy lm cho d?o lý sỏng t?, khụng du?c tớnh toỏn cụng lao" (Chớnh k? ngh? b?t muu k? l?i, minh k? d?o b?t k? k? cụng).

V?n c? cỏi thúi d?o d?c gi?, no l tr?ng nghia khinh ti, khụng mng d?n chuy?n thnh cụng. ? d?u lu?i lỳc no cung l?n l?i núi ton chuy?n trờn tr?i du?i bi?n, hon ton ch?ng gi?ng v?i cỏi gỡ x?y ra trong cu?c s?ng th?c t? c?.

M?y th? h? ngu?i Trung Qu?c du?c giỏo d?c trong tinh th?n c?a "Nghia Hũa éon" (tờn m?t hi?p h?i d?i Thanh, 1899 kh?i nghia ? Thiờn Tõn, ch? truong phũ Thanh di?t Tõy phuong, dua d?n vi?c tỏm cu?ng qu?c liờn quõn dỏnh Trung Qu?c - Boxers - ND) h? m? m?m ra l núi: "Vỡ cỏi ch? nghia th?c d?ng c?a Tõy phuong mự m?t, nờn cỏi d?o d?c c?a Trung Qu?c b? d?m chỡm" (Do vu Tõy phuong cụng l?i ch? nghia dớch di m?n, ti s? d?c Trung Qu?c nhõn d?o d?c luõn tỏng). S? th?c thỡ l?i hon ton trỏi ngu?c. Vỡ trờn th? gi?i ny khụng cú lo?i ngu?i no l?i th?c d?ng b?ng ngu?i Trung Qu?c.

Ngu?i Trung Qu?c lm b?t c? vi?c gỡ, tru?c tiờn bao gi? cung nghi d?n m?t v?n d?: "Chuy?n ny cú ch? no mỡnh l?i d?ng du?c khụng ?"

ễng bỏc h?c ngu?i Anh Newton tru?c khi tỡm ra "é?nh lu?t v?n v?t h?p d?n" (cũn g?i l "Thuy?t tr?ng l?c") di d?ng thỡ phõn roi vo h? xớ, sau khi phỏt minh d?nh lu?t ny, lỳc di d?ng phõn v?n c? roi vo h? xớ. Hon ton khụng ph?i l tru?c khi phỏt minh thỡ di d?i ti?n c?t bay lờn d?y tr?i. Vỡ v?y dõn t?c Trung Qu?c khụng bao gi? "phỏt minh" ra du?c m?t "th?ng ng?c" nhu Newton c?.

Ga-li-lờ tỡm du?c "Nguyờn lý roi t? do c?a v?t th?", d?i v?i ngu?i Trung Qu?c d?y ch? l cỏi trũ choi m?t thỡ gi?, ch?ng cú giỏ tr? th?c d?ng gỡ c?. Nh?ng ngu?i "hi?n" ch?ng ai choi cỏi trũ dú !

Ngu?i Trung Qu?c kh?n B?-tỏt phự h? cho h? trỳng s? d?c d?c. N?u h? trỳng thỡ h? s? di?n ngay cỏi tu?ng d?n on, tr? nghia. N?u khụng trỳng thỡ h? s? r?a B?-tỏt l d? tu?ng g?, tu?ng d?t. Ch? c?n cú gỡ hay thỡ th?n thỏnh no h? cung th?. B?ng khụng thỡ h? ch?ng tin thỏnh th?n no c?, ch? tin vo ch? nghia th?c d?ng c?a h? m thụi.

Ngu?i Trung Qu?c khụng cú cỏi cu?ng tớn tụn giỏo, khụng h? cú nh?ng thỏnh t? vỡ d?o, l?i cung khụng th? d? x?y ra chi?n tranh vỡ tớn ngu?ng.

Ngu?i Trung Qu?c l?i cng khụng cú nh?ng chuy?n tỡnh trong dú nh?ng ngu?i yờu nhau ch?t vỡ tỡnh yờu. Ngu?i Trung Qu?c h?c d?o "Trung Dung", h?c "s? t? ki?m ch?", h?c cỏi gỡ cung ph?i m?t v?a hai ph?i. Núi tr?ng ra t?t c? l?i v?n xu?t phỏt t? quan di?m th?c d?ng. Khụng th? buụng th? cho nhi?t tỡnh b?c l?, cng khụng th? qu? quy?t v? m?t vi?c nh? nhen no. B?t c? cỏi gỡ cung cõn nh?c l?i h?i, d?n do xem cú dỏng hay khụng dỏng.

"C?n gỡ !" (H t?t !) l m?t cõu d?u lu?i núi lờn cỏi nguyờn t?c ch? d?o t?t y?u c?a ngu?i Trung Qu?c khi bu?c ph?i khu?t ph?c m?t th? l?c x?u.

Anh b? ngu?i ta gi b?y, b? oan ty dỡnh, tan c?a nỏt nh, v? con ly tỏn. Anh ph?i bỏo thự, ph?i dũi cho du?c l? ph?i.

Lỳc dú b?n bố s? khuyờn anh:

"C?n gỡ ! S? vi?c dó th? r?i, di nhiờn anh ph?i r?a oan, bỏo thự. Nhung ngu?i dó ch?t r?i cú s?ng l?i du?c n?a dõu ? K? dó ly tỏn r?i lm sao cú th? don t? du?c ? é?i v?i anh (hnh d?ng bõy gi?) ph?ng cú ớch chi ?"

"C?n gỡ ph?i lm nhu th?!", "Cú ớch l?i gỡ dõu!". Hai cõu ny khi?n cho xó h?i Trung Qu?c vinh vi?n khụng cú chớnh nghia, lm cho ngu?i Trung Qu?c vinh vi?n khụng th? gi? v?ng du?c nguyờn t?c.

B? ch? nghia th?c d?ng chi ph?i, h? cú ngu?i d?ng m?t tý vo nh?ng vi?c khú khan hay m?o hi?m l ngu?i Trung Qu?c li?n cho r?ng dú l nh?ng th?ng diờn.

Chõm ngụn c?a ngu?i Trung Qu?c l:

"Thõn nghỡn vng (c?a ta) khụng th? ng?i trong ngụi nh s?p d?" (Thiờn kim chi t?, t?a b?t thựy du?ng), v "Tay khụng dỏnh nhau v?i c?p, khụng thuy?n m l?i b?a qua sụng l?n thỡ cú ch?t cung khụng ai thuong ti?c, nhung ta thỡ khụng th? no nhu v?y!" (B?o h? b?ng h, t? nhi vụ h?i gi?, ngụ b?t d? gió -l?i Kh?ng T? khuyờn T? L? l h?c trũ l? móng).

Trờn th? gi?i ny bi?t bao vi?c m?o hi?m nhu nh?y dự t? trờn khụng, di thuy?n qua thỏc nu?c, di mụ-tụ qua tu?ng l?a,v.v... dú ch? l nh?ng th? c?a m?y th?ng kh? kh?o, ki?n th?c nụng c?n. Ngu?i Trung Qu?c chõn chớnh khụng th? no lm nh?ng th? dú. B?i vỡ theo h? nghi, ngoi vi?c tỡm l?y nh?ng c?m giỏc m?nh ra, lm nh?ng th? dú ch?ng dem l?i du?c m?t l?i ớch th?c t? gỡ.

Ngu?i Trung Qu?c lỳc d? h?i ngh? khụng bao gi? dỏm núi ngay ra m?t cỏch th?ng th?n v chớnh xỏc ý ki?n c?a mỡnh. H?i ngh? k?t thỳc r?i cung tuy?t d?i khụng dỏm b? di nh?ng ý ki?n riờng c?a mỡnh.

Núi chuy?n v? d?o lý v?i ngu?i Trung Qu?c ch? l chuy?n u?ng cụng. Lỳc b?t d?u xin gúp ý v? m?t vi?c no dú thỡ m?i ngu?i khụng ai cú ý ki?n gỡ c?, nhung khi s? vi?c dó du?c quy?t d?nh r?i thỡ t?t c? m?i ngu?i d?u mu?n cú ý ki?n.

Núi túm l?i m?t cõu: ngu?i Trung Qu?c mói mói khụng th? no m?t lũng don k?t, vinh vi?n khụng th? ch? d?ng gi? v?ng du?c cỏc quy t?c, cho nờn ch? no cú ngu?i Trung Qu?c nh?t d?nh l cú kh? nang x?y ra h?n lo?n.

Ngu?i Trung Qu?c khụng bao gi? quý tr?ng tỡnh c?m c?a ngu?i khỏc, cung khụng bao gi? quan tõm d?n s? s?ng ch?t c?a k? khỏc. Lỳc ngu?i Trung Qu?c núi, h? mu?n c? th? gi?i nghe du?c l?i h?. Lỳc dang núi, vỡ mu?n ton th? gi?i l?ng nghe, nờn h? ph?i go lờn th?t to cho ti?ng r?n mỏi ngúi, cho t?t c? d?i phuong d?u khi?p s? oai mỡnh. Ch? c?n cú hai ngu?i Trung Qu?c ? m?t ch? l cú th? ?n o d?n ch?t ngu?i du?c.

Noi no ngu?i Trung Qu?c dó d?t chõn d?n thỡ khụng th? cú ch? no l khụng b?n. Cú hon m?t t? ngu?i Trung Qu?c trờn th? gi?i ny, lm sao m khụng ch?t ch?i du?c ?

Ngoi ?n, ch?t, b?n, lo?n, l?i cũn thờm cỏi t?t "thớch xem" (ngu?i khỏc dau kh?), ho?c "ch? quột tuy?t tru?c nh mỡnh m khụng d?ng tý gỡ d?n suong trờn mỏi ngúi nh ngu?i khỏc".

H? luụn m?m "nhõn nghia" m tõm d?a ớch k?, tham lam. M?t d?ng hụ to kh?u hi?u: "Ph?i t? t? v?i ngu?i v sỳc v?t!", trong khi dú ngy ngy khụng ng?ng xõu xộ l?n nhau.

Túm l?i, ngu?i Trung Qu?c dỳng l m?t dõn t?c vi d?i, vi d?i d?n d? lm cho ngu?i d?i nay khụng cú cỏch no hi?u n?i t?i sao h? cú th? t?n t?i du?c trờn qu? d?a c?u ny nh?ng 5.000 nam ?


éỏnh th?ng 1 v?n quõn khụng b?ng t? th?ng lũng mỡnh