Người bóng dài - Hans Ruesch

*​

Anh đã tìm thấy chiếc lều da của mình đang ở chân một tảng đá lớn. Bầy chó nhà vui mừng đón chủ và sau đó chúng gầm gừ với bốn con chó lạ đáng thương đi theo sau anh.
Người đầu tiên ra khỏi nhà là bé Papích. Cậu ta trông to ngang hơn cao lớn, mặc quần áo da, nhảy nhót vui mừng ra đón bố. Sau đó Asiác xuất hiện, đôi mắt đen láy của chị mỉm cười sung sướng trên khuôn mặt to bè. Trên vai bé Ivalú được buộc vào lưng mẹ lơ láo nhìn hình người to lớn mà người ta gọi là bố của nó.
- Anh đi suốt mấy giấc ngủ - Asiác nói giọng không đổi - chắc anh cất giấu được nhiều thịt lắm. Em đã chuẩn bị một xe để chúng ta cùng đi thu hồi chiến lợi phẩm nhé.
- Có người săn được rất ít - lần đầu tiên trong đời Erơnênếch thú nhận.
Khi họ quay lại, người da trắng vẫn không ngủ quên; và anh ta cũng không thể ngủ được ngay cả khi đã ở trên chiếc giường da ở lều sau khi được Asiác mời uống chè và ăn một khúc thịt bị lửa đèn đốt cháy xám. Anh ta đã thức một thời gian dài hơn cái mà anh ta có thể chịu đựng. Mặc dù mệt mỏi, bụng đau quặn, anh vẫn giữ được đầu óc tỉnh táo.
Với Erơnênếch thì khác hẳn. Thân thể và trí não của anh đã nhanh chóng quên đi những bất hạnh vừa trải qua. Chẳng mấy chốc anh đã tống no đến tận tai tất cả các loại thịt để vừa tầm tay. Ngoài ra anh còn ăn thêm vài tảng thịt mỡ lớn để dễ dàng tiêu hoá. Khi đã quá no không đứng được, anh nằm ngửa để Asiác tiếp tục đưa thịt vào mồm cho đến khi không thể nuốt được miếng thịt nào nữa. Khi ấy anh ngủ say như chết.
Khi Asiác cởi giày, anh vẫn không thức dậy; và khi cô dùng dao cạo chân thì Erơnênếch chỉ đổi giọng ngáy mà thôi.

*​

Từ chiếc giường da, người da trắng quan sát Asiác làm các công việc nội trợ trong khi bé Ivalú luôn luôn ở trên lưng mẹ, ngủ ngon lành hay để lộ vẻ mệt mỏi, buồn ngủ. Cậu bé Papích thường tò mò đứng bên ông khách lạ để quan sát, sờ khuôn mặt dài và cười thân thiện với khách.
Sau khi ngủ được một vòng mặt trời, Erơnênếch thức dậy. Anh ăn đầy bụng rồi sốt sắng đi săn.
- Các bạn không giống với những người bản địa mà chúng tôi thường buôn bán - người da trắng nhận xét.
- Đúng thế. Có lần chúng tôi định ngủ ở trạm trao đổi và chúng tôi phải vất vả lắm mới chịu đựng được. Trời nóng đến nỗi đôi khi tuyết cũng phải tan.
- Tất nhiên là cuộc sống ở miền Nam thoải mái và vui hơn - Asiác nói - Chúng tôi đã ở đấy. Anh có thể đi trên xuồng. Ở đấy có nhiều người, nhiều loại món ăn quá! Phụ nữ sống cuộc đời ăn chơi: họ mặc quần áo nhẹ làm bằng lông cáo, đi giày da tuần lộc dài đến tận đầu gối, và mang tất hải báo đốm hoa, trong khi chúng tôi mang quần áo da gấu nặng nề, đi giày hải báo thô kệch.
- Và những người đàn ông ở đó dùng dao săn cá kiếm và cá voi trắng - Erơnênếch thốt lên.
- Và bầu trời ở đấy đầy các loại muỗi, chúng có vị ngọt. Chúng chui vào thân thể người ta nhiều đến nỗi đàn ông đàn bà có thể vui đùa bằng cách vừa bắt muỗi rận cho nhau vừa ăn chúng.
- Nhưng săn gấu trắng và đâm hải báo như ở phương Bắc này thì ngay đến trong mơ họ cũng chưa thấy - Erơnênếch nói - Cả khi ở đấy trời quá lạnh cũng vậy. Hơn nữa bây giờ ở gần người da trắng thì rất nguy hiểm.
- Anh muốn gặp họ không? - Người da trắng hỏi.
- Tất nhiên là muốn rồi, nhưng giờ đây tôi bị cấm.
- Erơnênếch, nhưng anh đã cứu sống tôi. Do đó tôi muốn dàn xếp câu chuyện cho ổn thoả để anh khỏi sợ các bạn tôi. Nhưng anh phải trình bày sự việc với tôi, tôi sẽ giải thích rõ cho họ hiểu.
- Anh thật đáng yêu - Erơnênếch mừng rỡ nói.
- Theo như điều anh kể thì người bị anh giết đã gây sự với anh, có đúng thế không?
- Còn tệ hơn thế nữa cơ.
- Anh ta chửi rủa Asiác à?
- Không chỉ cô ta mà cả tôi nữa, nhục nhã lắm!
- Chắc anh bảo vệ chị ấy khỏi lòng ham muốn của hắn. Và anh đã quá tay khi hắn giở trò.
Erơnênếch và Asiác nhìn nhau và mỉm cười.
- Câu chuyện không phải như vậy - Cuối cùng Asiác phản đối.
- Tôi kể cho anh nghe, chuyện đó đã xảy ra như thế này - Erơnênếch nói - người da trắng đó coi khinh tất cả những gì chúng tôi mời ăn, dù hắn là khách của chúng tôi. Hắn còn từ chối cả món thịt lâu năm của chúng tôi!
- Erơnênếch, anh phải hiểu là người da trắng không thích ăn thịt để lâu.
- Nhưng dòi còn mới lắm - Asiác bẻ lại
- Vấn đề là người da trắng có tập quán ăn những thức ăn hoàn toàn khác.
- Đúng vậy, chúng tôi cũng biết thế - Erơnênếch tiếp - Do vậy, để hắn vui lòng tôi mời hắn cười với Asiác một lúc.
- Để tôi giải thích điều ấy cho - Asiác chen vào - Tôi đã gội đầu cho tóc mềm, bôi mỡ hải báo vào mặt rồi dùng dao cẩn thận cạo sạch mặt.
- Đúng thế - Erơnênếch bật đứng dậy thét lên - Lúc đó cô ta trang điểm đẹp lắm! Nhưng người da trắng làm gì? Hắn nhăn mũi! Thật quá quắt! Có người chồng nào lại để người ta đối xử với vợ mình như thế? Có thể yên lặng lấy vai anh chàng bất hạnh đập đầu hắn vào tường. Tôi không cố ý giết hắn, chỉ muốn cho hắn một bài học thôi. Thật không may! Anh thấy đó, chung quy chỉ cái đầu hắn là có lỗi. Một người có đầu yếu thế thì không nên đi xa.
- Anh Erơnênếch cũng đã làm như vậy với những người khác - Asiác giảng giải - Nhưng lần nào bức tường cũng vỡ trước.
- Quan toà của chúng tôi sẽ không hiểu nổi điều đó! Cho mượn vợ ư? - Người da trắng tức giận thốt lên.
- Sao lại không? - Erơnênếch nói - Đàn ông thì thích phụ nữ, và đàn bà cũng sáng mắt khi trông thấy họ.
Asiác cười, rồi một lúc sau chị nói:
- Chẳng lẽ các anh không muốn mượn vợ người khác sao?
- Bây giờ người ta không làm thế, điều đó là không tốt, thế thôi.
- Từ chối mới là không tốt! - Erơnênếch tức giận thốt lên - Anh thử nói vì sao không nên cho mượn vợ? Tôi cho người ta mượn xe, họ đem xe hỏng trả tôi; tôi cho mượn chó, họ trả lại những con chó mệt mỏi; tôi cho mượn cưa, sau đó cưa mất răng. Nhưng mọi lần tôi cho mượn Asiác, cô ấy lại trở về tươi tỉnh.
Được Sota sửa chữa / chuyển vào 22:09 ngày 03/04/2007

*​

Mùa hè trôi qua, mặt trời mở rộng đường quỹ đạo hình elíp của mình và cứ sau mỗi vòng quay nó ẩn trốn dưới đường chân trời ngày một lâu hơn cho đến khi mất hẳn. Đêm trường Bắc Cực bao trùm lên vạn vật và dìm chúng vào giấc ngủ sâu đến nỗi cái dạ dày không đáy của Erơnênếch cũng không thèm ăn. Lúc đó cái gia đình bé nhỏ ấy đã cuốn lều da lại, dùng xe chở đồ đạc và ông khách rời bỏ đất liền đã đóng băng đi ra đại dương ấm áp hơn.
Khi những người Eskimo nằm trong ngôi nhà nấm bằng băng được đại dương bên dưới rì rào ru ngủ, ngọn đèn bị bỏ quên tắt dần thì lúc đó, trong bóng tối dày đặc giấc ngủ cũng đến với người da trắng. Giấc ngủ kéo đến từ từ như tấm vải phủ mặt mỗi lúc một dày hơn, như sương rớt xuống, như đêm tối buông dần. Đôi khi, trong giấc ngủ chập chờn người da trắng cảm thấy hơn là nhìn thấy Erơnênếch sửa sang đồ săn bắn, Asiác thắp đèn, may vá, cạo mềm quần áo như thế nào, hoặc lấp tuyết đóng cửa nhà, hay ăn thịt các con chó béo để trong ngách ra sao.
Khi họ mời anh ăn mỡ cá, anh nuốt ngay không chối từ vì mỡ làm cho người nóng như được nằm cạnh một lò sưởi đầy củi cháy. Lần đầu tiên khi họ đưa đến môi anh chiếc muôi làm bằng sọ bò biển đựng đầy máu đen của hải báo pha lẫn dầu cá thì anh đã húp đến giọt cuối cùng.
Mùa đông chậm chạp trôi qua. Khi ngày hé rạng Erơnênếch liền vót nhọn vũ khí. Asiác chui đầu ra khỏi ngách nhà nhìn mặt trời màu đỏ đang từ từ nhô lên. Giờ đây người da trắng thấy mình đã đủ sức lực để lên đường trở về.
- Chúng ta sẽ cùng đi - Erơnênếch nói với anh ta - Anh sẽ thấy chuyện này rất dễ dàng như làm bố ấy.
Khi mặt trời phát ra những tia sáng lấp lánh họ ra đi.

*​

Lúc nhìn thấy ngôi nhà gỗ mà người da trắng cần đến thì trời đã tối. Người da trắng cho xe dừng lại, anh xuống xe và nói:
- Erơnênếch, anh đừng để tụi bạn tôi nhìn thấy anh.
- Vì sao?
- Vì họ đang tìm anh. Và bao giờ cũng có một thổ dân làm buôn bán ở đây nhận ra anh.
- Họ đã quên tôi rồi.
- Erơnênếch, những người da trắng không quên đâu. Họ sẽ tìm anh cho đến khi bắt được thì mới thôi và anh cần phải hiểu rằng người da trắng đông hơn tuần lộc nhiều.
- Biết đâu những người biết tôi đã chết rồi. Người da trắng dễ chết lắm.
- Nhưng họ đã ghi tên anh vào quyển sách lớn. Con người chết đi nhưng sách vẫn còn lại.
- Mặc kệ, tôi muốn xem lại ngôi nhà gỗ có nhiều cái lý thú đó, sau một hành trình dài. Trước đây chúng tôi định không bao giờ còn tiếp xúc với người da trắng nữa nhưng từ khi quen biết anh, chúng tôi thay đổi quyết định của mình, phải không Asiác?
Asiác gật đầu.
Người da trắng lắc đầu nói:
- Erơnênếch, anh trở về xứ sở của anh đi. Tôi sẽ báo với họ là đã nhìn thấy anh chết rồi. Đó là biện pháp duy nhất, có thể họ không tha thứ cho anh nhưng họ quên anh.
Erơnênếch mỉm cười:
- Họ sẽ hiểu, họ sẽ tha thứ chuyện tôi giết chết bạn họ như anh đã hiểu tôi và chính anh đã tha thứ.
- Cả khi họ đã hiểu, họ cũng không thể tha thứ cho anh đâu, Erơnênếch à. Luật pháp của họ còn mạnh hơn chính bản thân họ. Luật pháp của những người da trắng mạnh hơn cả những kẻ làm ra nó. Anh hiểu chứ?
- Không.
- Vậy thì tôi sẽ giải thích cho anh bằng cách khác. Anh nghe đây, tôi đã nói hết với anh mà anh không nghe. Tôi sẽ cho anh một phát đạn vào bụng khi chúng ta vừa đến gần ngôi nhà và sau đó để Asiác và các con anh làm mồi cho gấu.
Trong khi Erơnênếch ngạc nhiên, mồm há hốc ra, người da trắng liền tống cho anh một cái vào bụng dưới rồi đấm liên hồi vào khuôn mặt đờ đẫn. Sau đó, anh ta chạy lại ngôi nhà gỗ, khệnh khạng với đôi tất bản địa do Asiác khâu cho.
Erơnênếch ngơ ngác nhìn theo người da trắng, anh lấy tay xoa các vết thương. Chuyện đó xảy ra sau tất cả những gì họ đã làm cho anh ta! Sau khi Erơnênếch săn bắn nuôi anh ta, và Asiác cười với anh ta!
Anh quay về phía vợ. Chị vợ cũng ngạc nhiên không kém. Một lần nữa hai người lại thấy người da trắng lạ kỳ, khó hiểu.
Erơnênếch quay về ngồi ở đầu xe, và hạ lệnh cho chó trở về đường cũ.

CHƯƠNG VII
CHUYẾN ĐI XA
​

Người da trắng ra đi được ít lâu thì Asiác mới biết mình lại có mang. Hai vợ chồng phân vân không biết có nên để nuôi đứa con thứ ba này không. Cuối cùng họ quyết định nếu đẻ con trai thì giữ lại nuôi, còn con gái thì trả lại cho băng tuyết. Họ không nuôi nổi quá nhiều miệng ăn.
Đứa trẻ có số phận được định này là một cô bé. Nhưng khi thấy nó có mái tóc đỏ như vừng hồng, mắt màu xanh da trời giữa mùa hè, da trắng muốt êm dịu như tuyết, họ lại thương đứa trẻ. Rõ ràng đó là hạt giống mà người khách mùa đông đã gieo, và Erơnênếch hãnh diện vì vợ mình được thưởng một đứa con của người da trắng.
Họ đặt tên cho bé là Higiugiúc.
Vào một ngày xấu trời có bão tuyết, do còn quá nhỏ, không hiểu nổi việc mình làm, Higiugiúc chui ra khỏi ngôi nàh nấm bằng băng và một mình đi thám hiểm thế giới. Asiác ngủ thiếp đi trong sự mệt mỏi vì mùa đông sắp đến và vì lại đang có mang. Cô thức dậy và nhận thấy mất con. Gió xoá hết mọi dấu vết đứa trẻ. Erơnênếch đi săn vắng nên cô phải đi tìm một mình.Cô đi giữa cơn bão tuyết mạnh đến nỗi chó cũng không tìm được dấu vết, miệng gọi to, chân vấp ngã liên tục.
Nhiều giờ sau chính co chó đã đưa Erơnênếch đến nơi Asiác nằm.
Anh gặp vợ nằm trong một đống tuyết, máu me đầy mình. Asiác bị sảy thai và ngất xỉu. Anh không thấy dấu vết gì của Higiugiúc. Có lẽ thần Sila độc ác ngự trên trời đã mang đứa trẻ đi khỏi mặt đất, khiến nó không được chôn cất cùng với một cái đầu chó như những đứa trẻ khác. Họ tin rằng con vật thông minh đó có thể dẫn lối cho linh hồn bơ vơ lạc đường, bé nhỏ đó trở về với đất nước xa xăm của người Eskimo.
Asiác không bao giờ còn có thể lấy lại được sức khoẻ như cũ. Từ đó cô không còn có đứa con nào nữa, tuy năm nào cô cũng có chửa nhưng đều bị sảy thai.
Sức khoẻ, tuổi trẻ và nụ cười cứ như thế hao mòn dần. Đôi tay trở nên sần sùi, xương cốt đau buốt, cô không khâu nổi những đường kim mũi chỉ thẳng tắp, đều đặn mà trước đây cô từng hãnh diện. Hai hàm răng nhai nhiều đã mòn đến lợi nay chỉ nhai được da mềm như da diệc biển, thứ mà hàm răng sắc nhọn của thanh niên có thể làm hỏng. Cô không còn đủ sức nhai mềm da gấu, hải báo và nhất là thịt tươi.
Asiác đang thấy mình trở thành một người đàn bà nặng nề và vô ích.
Cô bắt đầu mong nhớ hơi ấm và cuộc sống đỡ cực nhọc ở phương Nam. Nhưng vì Erơnênếch là kẻ thù của những người da trắng nên cô chịu giam mình trong sự cô đơn Bắc Cực, nơi có thể trốn tránh được sự điên rồ của người da trắng và những kẻ buôn bán.
Ở đây xương răng hải báo thay thế cho gỗ, quần áo da gấu và hải báo thô nặng thay cho da tuần lộc và do bò biển mềm mại. Cung tên của Erơnênếch làm bằng da xương, thịt và cá đông lạnh. Và giờ đây anh ít gặp được những đồng bào Bắc Cực vì họ chỉ là một nhóm người rất nhỏ so với lãnh thổ rộng lớn của họ. Đôi khi họ gặp một vài gia đình du mục người Rêchidích.
Tuy nhiên, những cuộc tiếp xúc ngắn ngủi ấy cũng đủ cho họ biết thế giới đang có nhiều biến đổi lớn.
Người da trắng kéo đến đây ngày càng đông. Các trạm trao đổi mọc lên như nấm. Kẻ ngoại lai trở thành câu chuyện chính trong những lần gặp gỡ. Họ xâm nhập mạnh mẽ vào xứ sở băng tuyết này. Đến đâu họ cũng mang theo vũ khí, đồ ăn thức uống, quần áo, ngôn ngữ, đồ dùng và cả thần thánh nữa, những thứ không ai yêu cầu và lấy đi nhiều thứ mà không cần xin phép. Họ thiết lập luật pháp của mình và coi thường luật lệ của những tộc người khác. Giống như họ đặt lên chiếu của mình một chiếc cối xay dữ tợn: lúc thì nó sản ra niềm vui và sự giàu có, lúc thì nó sản ra sự chết chóc, từ đây móng vuốt của thứ luật pháp đó vươn đi rất xa, và kẻ nào khôn hồn thì mau chóng quy phục nó. Theo luật đó, họ treo cổ một người đã giết chết kẻ bắt cóc vợ mình, điều mà bất kỳ người chồng Eskimo nào cũng làm vì đổi vợ hay cho mượn vợ là chính đáng còn bắt cóc vợ người khác thì lại là không chính đáng.
Có một người mẹ cùng với ba cô con gái bj lạc phương hướng trong một khu đầy những tảng băng lớn. Thế cùng họ phải ăn thịt đứa con đầu để sống - cô gái đã tự nguyện hy sinh đời mình để cứu những người thân khỏi chết. Vậy mà người da trắng đã bắt người đàn bà đó về thành phố và nhốt vào cũi cho đến chết. Tệ hơn nữa, họ còn bắt cả các con của bà ta. Điều đó làm nhiều người Eskimo bất bình. Nó chẳng mang lại lợi ích cho ai, kể cả cho người da trắng. Người ta biết rằng ở những vùng người da trắng thống trị chúng cấm người Eskimo giết quá ba con hải báo mỗi năm, mặc dù hải báo là nguồn sống chính của họ. Trong khi đó chúng lại dùng súng tiêu diệt từng đàn hải báo mà chỉ lột lấy da, còn bỏ lại tất cả cho hải âu, thậm chí cũng không thèm trả lại xương cho biển cả.
Những việc mà người da trắng làm quả là không có đầu đuôi, xuôi ngược.
Ngoài luật lệ và hàng hoá của mình, người da trắng còn đưa bệnh tật đến. Các bệnh hoa liễu, truyền nhiễm, cúm, ho lao, nhất là bệnh sởi, tha hồ hoành hành ở nơi mà trước đó con người không biết đến chúng và không có khả năng tự vệ. Thế là những kẻ xưa nay bao lần chiến thắng loài gấu trắng Bắc Cực hùng mạnh, nay không hề bị thương gì cả, lại gục chết hàng loạt trước kẻ thù vô hình ẩn nấp trong máu. Có những cộng đồng khi người da trắng đến thì dịch bệnh mà họ gieo rắc đã giết chết đến tám phần mười số dân chỉ trong vài tuần.
Vậy tất cả mọi thứ của người da trắng đều không đúng, đáng ghét và khó hiểu thì hẳn chúng phải có một sức thôi miên ghê gớm, mê hoặc và đưa người ta xuống vực thẳm. Các bộ tộc người Angmagssalik, Rli, Retilingmiut, Kinipitu, Unalsska, Atka, Ita, Nocnillik đều là nạn nhân của sức thôi miên thần bí đó: không thể sống mà không có dao của người da trắng, không có lò sưởi, không có rượu, không có vũ khí, không có quà tặng, không có những sợi chỉ màu, không có gương, không có chuỗi hạt thuỷ tinh, không có bao nhiêu thứ hàng hoá lạ lùng mà người da trắng đưa vào và người Eskimo nhận đổi lấy da, dầu cá và nhân công.
Ở cái xứ sở Bắc Cực heo hút này mỗi ngày càng ít dần số người theo đuổi lối sống cổ truyền. Nhưng những người này tinh thần họ cũng bị bệnh ung thư trắng tấn công. Asiác thường cảm thấy cái yên tĩnh của những người thân đang bị bao nhiêu ước vọng đè nặng và những đêm không ngủ được những chuyện thần kỳ ngăn cấm khích lệ.
Khi gần tròn chín tuổi, Papích đã giết được con hải báo đầu tiên, một chú hải báo con chưa biết bơi. Erơnênếch đã bảo cậu ta đặt nó nằm sấp trên mặt đất và đâm vào lưng con vật để hồn nó không sợ cậu bé và không báo tin cho các con hải báo khác lẩn tránh. Nhưng cần phải đợi nhiều năm nữa thì Papích mới trở thành người đi săn thực sự, có khả năng nuôi sống một gia đình. Và gia đình cần đến nó.
Được Sota sửa chữa / chuyển vào 21:30 ngày 05/04/2007

Truyện rất hay,bình dị, đơn giản nhưng thật. Mình rất thích đoạn hai vợ chồng Asiác mò răng của đứa con.
Cho dù bị muỗi cắn cũng cố gắng post tiếp nha bạn

Một tai nạn đã tước hẳn khả năng săn bắn của Erơnênếch. Trong khi phóng nhanh xe đuổi một con gấu, Erơnênếch ngã xuống dốc băng thẳng đứng làm vỡ một đống băng và lưng anh bị gẫy. Anh nằm bất động vài tuần trăng và cuối cùng đứng dậy được, nhưng không thể cúi gập người và cũng không ngồi được. Xương sống của anh đã thẳng cứng hơn băng. Anh chỉ có thể nằm thẳng hay đứng thẳng mà thôi. Rất buồn cười khi nhìn thấy anh cố cong người trên ghế băng và dựa người vào tường khi muốn đứng dậy. Chính anh cũng biết hình dáng nực cười của mình, nên thường cùng cười đùa với mọi người trong gia đình.
Anh có thể đi, và cả chạy nữa, nhưng không được lâu. Và mỗi sự cố gắng đều làm anh đau đớn và mọi người lại phải đưa anh vào chỗ nằm.
Anh đã bốn mươi tuổi, một người già, vẫn ăn nhiều như trước nhưng không còn là làng săn bắn một thời vang bóng. Đã có những biểu hiện khác về con đường đời dài dằng dặc anh đã kinh qua: các vết nhăn hằn sâu trên khuôn mặt, má hóp lại và khô, nhiều sợi tóc trắng ở thái dương và râu điểm bạc ở mép kéo dài tới cằm. Anh thích thú nhìn thằng Papích cầm mũi dao có ngạnh dùng cung phóng đi. Anh nhớ lại mình cũng đã có một thời như thế, và thật lạ lùng vì hình như không xa lắm. Thật vậy, theo xét đoán của mẹ khi lên mười sáu hay mười bảy tuổi Papích sẽ rất giống Erơnênếch: người to lớn, béo chắc, cao gần như bố, dũng cảm gần như bố, năng động, chân thành và cục mịch gần như bố. Nó không bao giờ giống hệt vì nó là con của Asiác.
Ivalú thấp hơn anh vì chưa phát triển hết nhưng trông khoẻ mạnh, béo mập. Cũng như Asiác, cô có đôi môi dày nhưng không mọng, trong khi đó đôi mắt đen sinh động lại giống mắt Erơnênếch. Đầu óc cô còn ngây thơ, ít lịch lãm khi tiếp xúc với mọi người, vì cô quen ít, hơi thở của cô thay đổi như cơn gió nhưng cái tính nghiêm nghị của cô đã mất hẳn từ khi cô quen một chàng trai tên là Milắc.

*​

Họ gặp nhau trong cuộc đi săn mùa hè và chỉ kịp trao đổi đôi lời. "Quá ít ỏi" - Milắc nghe thế, khi trở về làng. Năm sau, anh lại làm cuộc hành trình thứ hai để gặp cô. Nhưng cả lần này nữa tình hình cũng chưa tiến triển được mấy.
- Có người không cần một người đàn ông - Ivalú nói.
- Nếu cô không cần một người đàn ông thì cô chưa phải là một người đàn bà.
- Vậy tôi là gì?
- Là một cô bé chưa biết gì. Một cô bé có óc diệc và trái tim chồn gloton! Chỉ có trẻ con mới nghĩ là có thể sống được mà không cần đàn ông.
- Một cô bé thích ý nghĩ của anh vì nó làm cô ta buồn cười.
Ôi, người phương Bắc thô thiển quá - anh chàng Milắc người phương Nam nghĩ vậy. Chỉ có Asiác biểu lộ một vài nét lịch thiệp vì chị thuộc một gia đình phương Nam. Còn Ivalú và Papích thì thô kệch như bố, hoặc gần như vậy. Quả thực không có ai thô kệch bằng Erơnênếch: "So với bác cháu săn được thật là ít ỏi". Erơnênếch trơ trẽn đáp: "Đúng thế". Cách ăn nói khiêm tốn thế thì trước kia có thời kỳ anh đã khổ công học tập nhưng mấy năm gần đây anh không có dịp thực hành vì ít được tiếp xúc với người lạ.
Vì vậy mà con gái một người như vậy hẳn phải là một đàn bà ngu ngốc và vô tích sự nhất trên thế giới này, lại dám cười cợt anh sao? Cô ta quả là kỳ cục. Có nên lấy cô ta làm vợ không hay cứ để mặc cô ta như thế? Và anh thích lấy.
- Cô biết đấy, cha cô đâu còn là người săn bắn nổi tiếng một thời gian nữa - Anh cố tìm lý lẽ để thuyết phục - Và anh cô sẽ gặp một người đàn bà và lấy người ấy.
- Tôi đủ sức săn bắn và bắt cá một mình!
- Nhưng ai sẽ khâu vá? Cô không thể làm cả hai việc được và cũng không thể đuổi theo sau một con gấu hoặc quỳ gập người bên hố câu nhất là khi có một đứa con trong bụng hay trên lưng.
- Nhưng ai nói với anh là tôi sẽ có con?
- Con cái cứ tự nhiên đến khi người ta lớn lên y như cặp vú ấy. Mà khi cô có một hay hai đứa con cô phải tìm một ông chồng.
- Vì sao?
- Vì anh cô không thể kiếm thức ăn cho nhiều người.
- Có lẽ anh thì không thể nhưng anh tôi làm được. Chúng tôi là người phương Bắc và điều duy nhất anh có thể thuyết phục nổi chúng tôi là những câu chuyện anh tưởng tượng ra.
Milắc tức giận, mặt đỏ bừng dưới lớp mỡ và bồ hóng. Anh đứng dậy, giậm chân và nhổ nước bọt, trong khi Ivalú thích thú đứng nhìn. Con người đó hấp dẫn cô vì anh là người của xứ sở bóng ngắn, ấm áp, vui tươi và huyền bí, nơi mà từ đó ánh sáng, tuần lộc và bò biển đã đến.
- Có người muốn trở về một mình - Cuối cùng Milắc nói. Rồi anh yên lặng rút lui về hướng mặt trời.
Ivalú ước mơ những người đàn ông có thân thể vạm vỡ, vui nhộn như bố cô, còn Milắc là một người hoàn toàn khác: khôn ngoan, khéo léo, săn bắt giỏi, nhưng không khoẻ mạnh, so với khổ người Eskimo thì anh gầy hơn, nhất là so với người Bắc Cực. Anh ít cười và nét mặt luôn luôn thay đổi thể hiện sự vận động liên tục của tư tưởng.
Đúng thế, sau khi Milắc đi rồi, càng nghĩ nhiều tới anh, cô càng thấy rõ một điều là Milắc không phải là mẫu người cô thích. Ý nghĩ đó không để cô yên cho đến một ngày cô nói với mẹ:
- Hình như ở miền Nam có những thầy lang có phép làm mưa thuận gió hoà, săn bắn được nhiều, chữa các bệnh. Họ có thể chữa khỏi lưng của bố.
Asiác thút thít:
- Có lẽ con nói đúng đấy. Nghe bố con luôn mồm kêu rên đau đớn, mẹ mệt mỏi lắm rồi.
- Thế bà không sợ người da trắng bắt bỏ tù tôi à? - Erơnênếch ngạc nhiên hỏi.
- Chúng ta sẽ tìm cách ở xa họ. Hơn nữa bây giờ ông đã già lại bị tàn tật, còn nếu người ta giết ông thì chẳng phải là mất mát nhiều lắm. Milắc có nói ở làng anh ta có một ông thầy lang có nhiều phép lạ. Chúng ta thử xem.
Ivalú lao vào ôm chầm lấy mẹ và hôn rối rít. Erơnênếch và Papích cũng phấn khởi, thế là họ bắt tay ngay vào chuẩn bị hành lý. Nhưng Asiác sầm mặt lại.
Chính Papích là người ngồi ở vị trí chỉ huy, tay cầm roi quất gió trong chuyến đi xa về phương Nam này, còn Erơnênếch lưng thẳng đứng ngồi ở phía sau. Đất vẫn còn đang ngủ, những bụi cây thấp vẫn chưa nhú ra khỏi lớp băng mùa đông. Không hề thấy bóng dáng một con vật nào, và nếu có thì cũng không thể nhận ra được vì chúng mang bộ lông màu tuyết, nhất là khi chúng nằm bất động. Bầu trời mùa đông xam xám. Con gấu trắng dũng mãnh và kiêu hãnh bất chấp mùa đông là trường hợp ngoại lệ duy nhất của thiên nhiên.
Khi trời xấu, họ buộc phải dừng xe, làm nhà nấm bằng băng để trú ẩn. Papích và Ivalú làm hết cả mọi việc, trong khi Erơnênếch chỉ chê bai.
- Các con đừng chấp - Asiác nói - Vì ông bố kiêu ngạo này biết làm nhiều thứ giỏi hơn những người khác.
Bọn trẻ bật cười giữa cơn bão tuyết. Chúng xếp các tảng băng thành hình tròn và dùng tuyết trát tường nhà. Tất cả ngủ thẳng hàng sát nhau, như cá hồi phơi khô. Họ cho phép lũ chó được nằm co ro bên cạnh chủ, nhưng không được liếm lớp mỡ bôi trên mặt họ.
- Khi nào khỏi lưng, bố sẽ cho các con thấy cách dựng một ngôi nhà nấm bằng băng - Erơnênếch nói và trăn trở trên giường chật.
- Đúng thế - Asiác nói - Ông biết cách làm một ngôi nhà nhỏ bên ngoài mà lại rộng bên trong. Thầy lang có thể chữa khỏi lưng cho ông, nhưng tuổi tác thì không chữa được. Bây giờ ông đã già và theo luật lệ thì chúng tôi cần phải bỏ ông trên băng.
Bọn trẻ bật cười, nhưng Erơnênếch lại không nhận thấy ý đồ trêu cợt của vợ con trong câu nói ấy.
- Tôi nhớ lại mỗi khi đi săn về Asiác thường gọi tất cả đàn ông, đàn bà đến xem chiến lợi phẩm của tôi và ăn uống no nê đến đau cả lưng, thì tôi không làm sao hiểu nổi là thời gian đã thay đổi!
- Thời gian thì không - Asiác nói - Còn ông thì có.
Câu nói này làm cả nhà bật cười cho đến khi giấc ngủ dập tắt niềm vui của họ.
Được Sota sửa chữa / chuyển vào 17:39 ngày 05/04/2007

*​

Những hy vọng to lớn luôn luôn làm cho mọi người lo lắng, bồi hồi và dường như họ dự cảm được là chuyến đi này không chỉ làm thay đổi những phong cảnh trước mắt họ mà còn thay đổi cả cuộc đời họ nữa. Và giữa đêm tối yên lặng, trước khi ngủ bọn trẻ hỏi mẹ chúng vô số câu hỏi. Và không có câu nào người mẹ không trả lời được.
- Tuyết từ đâu đến hả mẹ?
- Tuyết là máu của những người chết. Có rất nhiều người chết cho nên có nhiều tuyết.
- Còn sấm? Con luôn tự hỏi sấm là gì.
- Các linh hồn cãi nhau tạo thành sấm.
- Còn chớp?
- Cũng thế. Vì cãi nhau mà linh hồn hất đổ đèn tạo thành chớp. Đó là lý do vì sao mà sấm và chớp luôn đi liền với nhau.
- Còn sao đổi ngôi?
- Đó là nước mắt của sao. Chỉ có thể giải thích như vậy được thôi, phải không?
- Đúng vậy, nhưng mà không bao giờ con nghe được như thế. Vậy ai làm ra những người đầu tiên?
- Con quạ đen.
- Vậy ai làm ra con quạ?
- Có một lần một tiếng nổ dữ dội làm băng tách ra và tiếng nổ đó tạo ra con quạ. Nó đen vì lúc đó chỉ có đêm tối mà thôi. Trong đêm tối mù mịt ấy, cảm thấy cô đơn, mệt mỏi, nó bèn lấy đất sét nặn ra những người đàn ông bé nhỏ. Những người đàn ông ấy buồn chán vì không có ai cãi cọ, họ lấy tuyết nặn đàn bà.
- Bây giờ con quạ ấy đâu rồi?
- Chết rồi. Con người bé nhỏ vừa lớn lên đã giết nó.
- Vì sao?
- Để ăn thịt. Họ hành động như thế trước khi hiểu rằng chỉ có quạ ấy mới có thể làm cho con người bất tử.
- Điều đó làm con nhớ đến một điều từ lâu làm con rất băn khoăn. Khi chết linh hồn sẽ đi đâu?
- Nó sẽ đi một trong ba thế giới: cái thứ nhất ở trên không, cái thứ hai ở trên mặt đất và cái thứ ba ở dưới đáy biển.
- Thế linh hồn hình dáng thế nào?
- Nó giống như người mang nó nhưng nhỏ tí.
- Nhỏ bằng cái gì?
- À nhỏ như con diệc biển nhỏ nhất ấy.
- Thế tên của con người như thế nào?
- Tên của con người giống như linh hồn nhưng còn nhỏ hơn nhiều.
- Thế mẹ đã lần nào nhìn thấy linh hồn chưa?
- Mẹ chưa, nhưng bà ngoại con nhìn thấy rồi, nhìn thấy cả linh hồn mẹ nữa.
- Thật bà trông thấy chứ?
- Nếu không trông thấy thì nói thấy để làm gì?
- Thế tên của người chết đi đâu?
- Chúng buồn rầu, cô độc, vơ vẩn trong không trung lạnh lẽo cho đến khi trú được vào một thể xác mới. Vì thế người ta mới lấy tên của người đã chết đặt cho những trẻ sơ sinh và chó mới đẻ.
- Thế cái gì đã làm sinh ra trẻ con và chó cún?
- Thần mặt trăng có hình dạng người đã làm phép cho đàn bà có thai hoặc không tuỳ theo ý thích của thần. Thần thấu trị tội lỗi của những người phạm Thánh và trừng trị họ.
- Như mẹ nói thì Thần Mặt trăng xấu ư?
- Chỉ có một vị Thần xấu, đó là Thần Sila. Thần sống trên đời để đuổi bắt trời. Đôi khi Thần cướp người của Trái Đất mang đi.
- Vì sao Thần mà lại xấu thế?
- Thần cũng như người, có tốt, có xấu. Chúng ta làm sao là người tốt được nếu không có kẻ xấu. Ví dụ Thần Sêđna là một người đàn bà có đuôi hải báo cai quản các cháu bé dưới biển lại rất tốt. Thần biếu chúng ta nhiều cá ngon. Sau đó là Thần không khí, người giữ gió, không tốt mà cũng không xấu. Con còn muốn biết gì nữa không?
- Chắc có nhiều điều cần phải biết?
Asiác ngẫm nghĩ một lúc rồi trả lời:
- Không còn việc gì khác cần biết nữa đâu.
Họ đi về phương mặt trời mọc. Ngày mới thức dậy và đón họ ở giữa đường. Thoạt tiên bầu trời có màu gan hải báo, màu máu đỏ tươi, màu đỏ pha vàng. Sau đó mặt trời đỏ rực hiện ra, toả ánh sáng xuống cánh đồng băng, đồi núi, hải đảo và đất liền. Đến khi mặt trời trở thành nhợt nhạt thì nó dừng lại, mệt mỏi ngắm nhìn cái thế giới đơn điệu dưới chân mình.
Một cơn gió tuyết đột ngột nổi lên giữa trưa hè.
Suốt ngày họ đi trên biển đóng băng. Đôi khi, gió cản trở hành trình của họ. Bên dưới cánh đồng băng rộng lớn nước chảy rì rầm. Họ vượt qua các núi băng cao vút mọc giữa đại dương, lượn qua các mỏm đất phủ đầy tuyết, những đỉnh núi hiểm trở. Trời bắt đầu nóng dữ, họ nghe tiếng băng rạn vỡ kêu răng rắc dưới thanh trượt và biển gầm ở bên dưới rất gần. Không khí ngày càng có nhiều những đám mây muỗi. Một cơn mưa tuyết lại quét sạch bầu không khí, xua tan ruồi muỗi.
Tuyết, chim và những dấu hiệu của sự sống thực vật ngày càng nhiều khi họ đi sâu về phương Nam. Mặt trời càng lên cao, bóng càng ngắn lại, trong khi đó gió nồng nàn hương vị của tuyết, của biển, của đất, của cỏ và hoa.
Cánh đồng băng chuyển động và thay đổi diện mạo không ngừng vì nước biển, vì gió bão, vì thuỷ triều và vì những dòng nước chảy. Mặt băng nứt nẻ buộc người đi phải thường xuyên đổi hướng. Và khi gặp phải một tảng băng lớn đang chuyển động, họ bèn bỏ đại dương và đi theo đường đất liền.
Mặt đất đầy nguy hiểm và gồ ghề. Xe chạy rất vất vả. Khi xuống những dốc băng trơn tuột họ phải quăng neo và buộc chó sau xe để làm phanh. Đến khi lên dốc tất cả phải dồn sức kéo xe lên.
- Thầy lang sẽ phải chữa lưng không phải một mà hai cái - Asiác nói - Sau khi đã mệt mỏi.
Và bọn trẻ cười rũ rượi.
Mặt trời lên cao, nhưng chưa đến được thiên đỉnh thì phải tụt xuống như mệt mỏi vì cố sức. Nó to hơn và lại có nhiều màu hơn. Khi xuống gần chân trời, nó có màu vàng rực, sau chuyển sang vàng, hồng, đỏ tím nhạt rồi cuối cùng biến mãi vào trong đất để lại một áng đỏ như máu. Ngày qua đêm tới. Trong khi màu sắc tắt dần, ánh sáng càng ngày càng yếu ớt thì mặt đất rung chuyển trong màn sương mù. Trong nỗi lo trời tối, trong ánh chiều tà trắng bợt họ cũng kịp thời chứng kiến một cảnh tượng mới mẻ mà Papích và Ivalú hầu như không thể tưởng tượng được. Đó là đại dương đầy nước lấp lánh lềnh bềnh những quả núi băng.
- Giống bầu trời quá - Papích thốt lên.
- Như bầu trời đầy nước ấy - Ivalú thích thú phụ họa.

CHƯƠNG VIII
CÁI CHẾT CỦA MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG​

Làng ấy nằm bên một vịnh nhỏ, xung quanh núi tuyết cao ngất vây bọc. Khi biển và thung lũng đã phủ bóng tối thì những tia sáng cuối cùng cũng còn hắt lên bầu trời chuú phản quang màu hồng và màu vàng. Papích và Ivalú chưa bao giờ thấy một cộng đồng lớn như thế. Sau ngôi nhà tập thể, nhà tạm làm bằng tuyết, đất và xương cá voi. Ngoài ra còn hai mươi nóc nhà chóp bằng đá của các hộ gia đình. Và còn có cả một nhà làm hoàn toàn bằng gỗ.
Cả khách lẫn chủ đều tò mò. Dân làng chạy ùa ra vây quanh chiếc xe chở những người mới đến. Lúc đầu họ còn rụt rè nhưng càng về sau càng bạo dạn. Đàn ông đàn bà lục lọi đồ đạc của khách. Họ thét lên vui sướng khi vớ được những tảng thịt gấu trước ánh mắt hồ hởi của Erơnênếch. Nhưng rồi anh nếm ngay một sự hờ hững của họ trước một sự kiện khác làm lu mờ chuyện anh đến đây.
Đó là một chiếc tàu từ hướng mặt trời đang tới đây. Nó len lỏi chạy giữa các khối băng trôi. Nó vừa phun khói, vừa lừ đừ tiến vào vịnh, rồi hạ xuống đưa sáu người da trắng và một số lớn thanh gỗ, hòm xiểng vào bờ. Chiếc tàu lại phun khói và ra đi ngay tức khắc vì sợ băng giam cho đến mùa xuân năm sau. Những cái hòm thì chứa đồ dùng và những dụng cụ huyền bí, còn gỗ thì để dựng một ngôi nhà toàn gỗ từ nền cho đến mái. Trong ngôi nhà ấy những kẻ mới đến sống qua mùa đông bằng lò sưởi than, ăn đồ hộp và uống nước chai.
Asiác cam đoan rằng những người ngoại quốc đó không phải những kẻ đi thi hành pháp luật, mà là nhà thám hiểm đi nghiên cứu địa hình chứ không quan tâm tới tên tuổi của từng người dân.
Họ đợi đại dương đóng băng để tiến xa hơn nữa về phương Bắc, đến tận vùng mà ngay người Eskimo Bắc Cực cũng đang nghĩ cách vượt qua. Cuối cùng họ đã hiểu ra rằng không nên tiến hành cuộc đi như những người da trắng khác đã làm trước đây mà nên thạo cách những người địa phương. Bởi vậy họ mang ít đồ ăn dự trữ, nghỉ ngơi ở trên băng, lấy thức ăn và năng lượng của đại dương mà tiến lên phía trước.
Erơnênếch biết được tất cả điều đó là nhờ Siôrakitsốc, lão thầy lang địa phương ở ngôi nhà tuyết. Nhà ông là nơi tập trung toàn thể dân làng để biết những tin tức do gió từ lãnh thổ người chết mang tới.
Papích và Ivalú ngạc nhiên, lẫn lộn vì những tin tức xung quanh, vì những khuôn mặt xa lạ đó. Nhưng mặc dù ngạc nhiên đến mấy cô vẫn nhận ra Milắc đang ngồi ở đằng xa trong ngôi nhà đó.
Siôrakitsốc là một ông già gày gò, song dồi dào sinh lực, mắt sâu và hầu như bị che khuất bởi bóng cái trán dô. Lão bị liệt và hầu như điếc đặc. Lão nổi tiếng vì sự giao tiếp mật thiết với các thần. Lão đã rụng sạch răng từ lâu. Hai người cháu, có lẽ là chắt, là Tocngếch và Nêghê phải nhai nhỏ đồ ăn và bón cho lão.
Tocngếch, cô cháu già hơn có hai ông chồng là thợ săn đã xuống sức. Hai người thoả thuận chia nhau những chi phí vui buồn của cuộc sống vợ chồng. Trái lại, chồng của Nêghê là người đi săn giỏi, là đàn ông thực sự nuôi dưỡng gia đình. Anh Ácgô chồng chị, rất hãnh diện vì có nhiều miệng ăn lệ thuộc vào mình và vì tất cả mọi người đều ghen tị, khâm phục và coi trọng anh.
Ácgô không chỉ có khẩu súng nhiều chiến tích mà nhà anh là ngôi nhà duy nhất có lò sưởi tuy cổ lỗ nhưng vẫn hoạt động tốt khi cho đầy xăng dầu. Trước đây cái lò sưởi này chỉ dùng để làm tan tuyết để cho người da trắng biết có cái gì không những thức ăn nấu ấy. Người Eskimo "phương Nam" là chỉ nhóm nhỏ người Bắc Cực sống ở phía nam. Nhưng đối với họ tất cả người lạ đều là người phương Nam, còn đối với người da trắng thì cái làng này là thành trì cuối cùng của phương Bắc có người sống. Hơn nữa dân chúng làng này trước đây chưa bao giờ thấy người da trắng, trừ Milắc là một người hay đi xa và lão Siôrakitsốc nhìn thấu tất cả, kể cả Thần mặt trăng.
Được Sota sửa chữa / chuyển vào 11:53 ngày 06/04/2007

*​

Một chiếc nồi đá lớn đầy tuyết và mẩu thịt gấu của Erơnênếch được đặt lên chiếc bếp dầu vì người da trắng nhượng cho họ một ít dầu hoả.
Một cái chậu lớn đựng nước tiểu để ở góc nhà cho mọi người kể cả khách đi tiểu. Nước đái được dùng để thuộc da, thuộc quần áo hay gội đầu. Đa số đàn ông đàn bà đều hút thuốc bằng tẩu. Mùi thuốc lá toả ra không khí quyện với mùi dầu hoả, mùi thịt luộc, nhất là mùi nước tiểu làm khổ cái mũi nhạy cảm của người phương Bắc. Người phương Bắc bao giờ cũng bỏ nước tiểu ra ngoài nhà. Họ có thói quen đó là một biểu hiện tiến bộ so với những thứ tập tục bẩn thỉu đáng khinh của người phương Nam.
Nhưng trong khi Asiác nhăn mũi và hai anh em Papích hoảng sợ thấy phong tục kỳ lạ đó thì Erơnênếch trái lại, mặt mày rạng rỡ vì có bạn mới.
- Vì sao những người da trắng này muốn đi về phương Bắc? - Anh thét lần thứ ba vào cái tai lớn nhưng mất thính giác của Siôrakitsốc.
- Họ muốn xem ở nơi ấy có gì - Lão thầy lang già lẩm cẩm cười đáp, phô cái miệng móm mém.
- Có người muốn kể cho họ nghe về phương Bắc. Ở đó có băng, những núi băng lớn, và cả đất nữa, nhưng đất bị phủ một lớp băng vĩnh cửu. Và trên băng có gió, đôi khi có gấu. Dưới băng có cá và hải báo.
Sau mỗi câu nói anh lại cười vang.
- Ông nói với người da trắng rằng đừng mất thời giờ vô ích - Anh tiếp - Họ sẽ chẳng tìm thấy cái gì khác nữa đâu.
- Chắc họ muốn nhìn tận mắt. Họ không tin lời kẻ khác.
- Vì sao?
- Có lẽ họ không thạo nhiều tiếng ta. Họ nói họ muốn thu hình tất cả những gì nhìn thấy. Họ muốn đo lạnh và cân gió - Siôrakitsốc nghiêng người về phía trước, từ hố miệng đen ngòm trên khuôn mặt phủ đầy vết nhăn của lão phát ra tiếng cười. Mọi người cũng cười theo, mặc dù một số người cũng không hiểu được vì sao mà cười.
- Họ hứa cho mỗi người dẫn đường một khẩu súng, một con dao thép và một túi đồ dự trữ, làm cho trẻ con, người già ai cũng muốn đi. Nhưng rất khó thuyết phục họ là cần phải mang theo đàn bà: họ tin có thể đi mà không cần đến đàn bà!
Tiếng cười lại rộ lên.
- Sao họ ngu ngốc thế! - Siôrakitsốc tiếp, vì điếc nên lão không biết câu chuyện của mình thường bị tiếng cười làm ngắt quãng. Chuỗi lời nói của lão cứ tuôn ra liên tục - Vậy ai thắp đèn khi đàn ông đi bằng xe trượt? Ai chuẩn bị nước chè khi họ đi săn?
- Vậy họ quyết định thế nào? - Erơnênếch sốt ruột.
Siôrakitsốc không nghe thấy câu hỏi, cứ thản nhiên tiếp tục:
- Ai hong khô quần áo khi họ ăn, khâu vá và đập mềm quần áo khi họ ngủ? Bởi thế một thầy lang bình thường khuyên họ nên mang theo ít ra là vài người đàn bà không có mang. Cuối cùng người da trắng đã nghe ra.
- Hãy tha thứ cho một người đàn bà lắm mồm dám nói trước những người đàn ông quan trọng - Asiác nói - Có người nghĩ rằng lời khuyên của ông rất thông minh, sáng suốt.
Nhận xét này Siôrakitsốc nghe rất rõ và lão gật đầu tán đồng. À ở đây có một người đàn bà thực sự thông minh và láu lỉnh!
- Có người muốn nhập vào cuộc hành trình của người da trắng - Erơnênếch nói.
Asiác bỗng nhiên ngẩng đầu, nhưng không nói gì. Còn Ivalú thì ngượng nghịu thốt:
- Người da trắng sẽ không biết làm gì với một người hỏng lưng đâu! Bố đến đây là để chữa lưng chứ không phải để thám hiểm.
Erơnênếch tức giận giậm chân quát:
- Làm sao mày dám nói với ****** như thế hở đứa con gái đần độn còn chưa cười được với đàn ông kia! Thế giới đảo lộn rồi à?
Sau đó, anh nói với Siôrakitsốc:
- Có người nghe nói ông có thể đuổi được con ma làm đau đớn. Ông có muốn chữa cái lưng bị ma trêu quỷ ám để có người có thể đi theo người da trắng được không?
Siôrakitsốc lại như điếc đặc. Erơnênếch phải lại gần hơn và cả Ácgô nữa, hai người gào thét vào hai lỗ tai nhiều lần điều anh nói.
Cuối cùng Siôrakitsốc ra hiệu mình đã hiểu.
- Trông những người da trắng có một thầy lang biết làm những chuyện lạ kỳ như đâm chiếc kim nhỏ vào tay làm ta mất cảm giác, hay cắt sâu vào thịt mà không gây chảy máu. Vì sao anh không thử chữa thầy lang da trắng trước? So với ông ta, tôi chỉ là một kẻ lừa dối đáng thương thôi.
- Hãy thử xem người da trắng có tôn trọng chúng ta và thích các món ăn của chúng ta không - Ácgô nói - Chúng ta nấu thịt gấu ho họ mà chưa bao giờ thấy họ đụng đến.

*​

Khi sáu người ngoại quốc bước vào nhà, tất cả đều im lặng. Papích và Ivalú hoảng sợ. Chúng còn quá nhỏ khi có một người da trắng sống qua mùa đông trong ngôi nhà nấm bằng băng của chúng, và giờ đây chúng không nhớ lại được nữa. Những người này đi ủng nên không ai nhìn thấy bàn chân. Tất cả đều còn trẻ, khỏe mạnh và nhiều râu. Một người trong bọn họ nói tiếng Eskimo rất sõi. Anh ta giải thích laàviên chỉ huy người da trắng đồng ý tiếp nhận Erơnênếch vào đoàn và sẵn sàng chữa lưng cho anh.
Cuộc khám bệnh quá ngắn ngủi. Erơnênếch cởi áo quần. Viên thầy thuốc da trắng, sau khi dùng cùi tay lách đám đông tò mò vây quanh, đến bên Erơnênếch dùng tay sờ nắn cái lưng vạm vỡ của anh và làm anh buồn cười vì nhột. Cuối cùng, thầy thuốc đứng dậy phán: "Không sao cả."
Mọi người quay về phía Siôrakitsốc thích thú chờ đợi. Bây giờ đến lượt thầy lang.
- Một thầy lang ngốc nghếch sẽ cho một ít máu ở lưng chảy ra để con ma quấy rầy sẽ cùng máu ra theo. Tocngếch, hãy mang dụng cụ ra đây!
Trong khi người cháu vâng lời đi lấy đồ nghê, Siôrakitsốc vừa dùng tay đấm lưng Erơnênếch, vừa không ngớt phát ra tiếng kêu của diệc, chó, chó sói và gấu. Khi thấy lưng mềm lão lấy một con dao nhọn bằng đá silich làm dùi và dùng một tảng đá khác làm búa khoan vào đốt xương sống thứ năm. Khi rút con dao, máu từ chỗ mổ phun ra, Siôrakitsốc cúi mình, áp môi vào vết thương và phồng miệng hút máu.
- Bây giờ mang cho tôi một chiếc đèn - Lão hạ lệnh, rời miệng khỏi vết thương và liếm mép. Lão lấy bấc đèn đang cháy áp vào vết thương rồi thổi bùng lửa.
Erơnênếch ngồi im.
Khi bấc đèn cháy hết, Siôrakitsốc thét:
- Bây giờ tất cả hãy trùm đầu, tắt đèn và mở lỗ thông hơi trên trần nhà để con ma chạy ra!
Lỗ thông hơi trên trần nhà được mở, đèn tắt và mỗi người dùng áo trùm đầu. Ma quỷ, những thực thể rất nhạy cảm, sẽ xấu hổ khi người ta thấy nó trốn. Trong bóng tối những người ngồi xung quanh cùng Siôrakitsốc bắt chước tiếng thú. Họ gõ mạnh để đuổi ma đi nhanh. Trong khi đó Siôrakitsốc lại châm vào lưng Erơnênếch để cơn đau này làm quên cơn đau trước.
Cuộc lễ kéo dài một khoảng thời gian mà người bệnh thấy rất lâu. Cuối cùng lão thầy lang với giọng khàn khàn cho phép tất cả mọi người thôi trùm đầu và thắp đèn. Lão mệt mỏi hạ lệnh đưa cho mình một tấm da chuột chũi vẫn thường dùng làm giẻ lau, thấm nước bọt vào đó rồi bịt vào vết thương đã bị bấc đèn cháy đốt hỏng. Erơnênếch kéo quần lên thấy có phần dễ chịu.
- Anh có thể cúi được chứ?
- Không - Erơnênếch đáp.
- Điều đó có nghĩa là trong người anh vẫn còn con ma - Siôrakitsốc trách - Một hai ngày nữa sẽ làm lại.
Sau đó mọi người vui vẻ trở về ngồi chỗ của mình. Đàn ông ngồi thành vòng tròn, đàn bà ngồi sau lưng họ và sẵn sàng phục vụ, cười đùa với chồng.