'Người đàn bà thép' của Ukraina

'Người đàn bà thép' của Ukraina

Gần như không một ai có thái độ trung lập đối với Yulia Tymoshenko. Nữ chính khách 44 tuổi, vừa được bổ nhiệm làm thủ tướng Ukraina hôm thứ hai, khiến người ta vừa yêu mến vừa khiếp sợ bởi giọng lưỡi sắc sảo và những scandal trong quá khứ liên quan đến công ty khí đốt.

Bà là đồng minh thân thiết nhất của vị tổng thống Ukraina mới nhận chức Yushchenko. Trong cuộc Cách mạng Cam, Tymoshenko đứng trên thùng một chiếc xe tải và đi qua những đám người biểu tình. Theo chỉ thị của Tymoshenko, hàng nghìn người ở lại trên các đường phố để tham gia cuộc biểu tình kéo dài gần một tháng sau khi Yushchenko bị tuyên bố thất bại trong cuộc đua giành chức tổng thống.

Trong một cuộc phỏng vấn với báo giới gần đây, Tymoshenko cho biết một trong những nhiệm vụ đầu tiên của bà với tư cách thủ tướng sẽ làm xem xét lại ngân sách quốc gia và tái khởi động nỗ lực của Ukraina để gia nhập EU.

Ban lãnh đạo Ukraina không nên tham gia tiến trình hoà nhập với EU khi mới "sẵn sàng một nửa", bà cho biết.

"Đây là một tiến trình song phương và Kiev không thể tự quyết định khi nào thì gia nhập EU".

Ukraina vẫn chưa được xét là thành viên của EU, một phần vì nền kinh tế kém phát triển.

Tymoshenko cũng khẳng định sẽ cải thiện quan hệ với Nga. Năm ngoái, các công tố viên Nga tuyên bố họ muốn buộc tội Tymoshenko vì hối lộ các quan chức Bộ Quốc phòng Nga trong những năm 1990.

Tymoshenko từ chối đến Matxcơva để thẩm vấn và thậm chí cáo buộc chính phủ Nga âm mưu bắt cóc bà. Song gần đây, trong một thông điệp hoà giải, Tymoshenko nói rằng không một ai hay một chính trị gia nào "có thể phá huỷ mối quan hệ giữa Ukraina và Nga".

Oleksandr Lytvynenko, nhà phân tích thuộc nhóm cố vấn của Kiev, đã chào đón việc Tymoshenko được bổ nhiệm đồng thời nói rằng bà có "kinh nghiệm và kiến thức về kinh tế trong các cơ quan hành pháp".

"Bà ấy có khả năng giải quyết những vấn đề quốc tế, đặc biệt là với nước Nga láng giềng", Lytvynenko nhận định.

Đối lập với phong cách diễn thuyết lừ đừ của Yushchenko, lời kêu gọi dứt khoát của Tymoshenko là yếu tố quan trọng khiến những người biểu tình giữ được nhuệ khí cho đến khi Yushchenko đắc cử ở vòng bỏ phiếu lại.

"Tôi tin tưởng bà ấy. Bà ấy đã tham gia cuộc cách mạng cùng chúng tôi và đã không phản bội chúng tôi", Ihor Vovkun, 20 tuổi, cho biết. Vovkun, từ Ivano-Frankivsk, đã ở Kiev 2 tháng để tham gia biểu tình.

Phong cách đặc biệt của Tymoshenko cùng với phục trang sang trọng và mái tóc được vấn theo kiểu truyền thống đã khiến bà trở thành hình ảnh ấn tượng trong các cuộc biểu tình.

Khi Yushchenko bước lên bục diễn thuyết ngoài trời hôm thứ bảy để tuyên thệ nhậm chức, những tiếng reo hò chào đón ông vang lên cùng tiếng hô: "Tymoshenko!" và "Yulia là thủ tướng!".

Nhưng Tymoshenko cũng có rất nhiều kẻ thù. Trước khi trở thành kẻ thù của tổng thống Leonid Kuchma, Tymoshenko đứng đầu Hệ thống Năng lượng Hợp nhất, tập đoàn gas lớn của Ukraina. Bà đã thúc đẩy một số cải cách trong lĩnh vực năng lượng và được giới quan sát phương Tây ca ngợi song khiến các nhà tài phiệt Ukraina tức giận.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, bà nổi lên và điều hành nhiều công ty năng lượng và kiếm lợi lớn trong giai đoạn từ năm 1990 đến 1998.

Tymoshenko từng làm phó thủ tướng Ukraina dưới thời thủ tướng Pavlo Lazarenko, người bị buộc tội rửa tiền và tống tiền ở Mỹ hồi tháng 6. Bà bị đẩy ra khỏi chính phủ năm 2001, quay lưng lại với Kuchma và thành lập đảng mới.

Kể từ năm 2001, các công tố viên đã mở nhiều cuộc điều tra về Tymoshenko và bà bị giam một thời gian ngắn vì tội hối lộ, rửa tiền, tham nhũng và lạm dụng quyền lực khi còn làm cho Hệ thống Năng lượng Hợp nhất. Chồng bà hiện nằm trong danh sách của Interpol vì tội lừa đảo.

Với tư cách thủ tướng, Tymoshenko có thể sẽ đánh trả các đối thủ của bà và mục tiêu chính có thể là Kuchma. Vị cựu tổng thống này bị cho là liên quan đến nhiều vụ việc mờ ám, trong đó có vụ giết hại một phóng viên điều tra.

Mặc dù nhiều người cho rằng Kuchma sẽ yêu cầu các lãnh đạo phe đối lập cho ông quyền miễn tố, Tymoshenko cho biết bà không đưa ra lời đảm bảo nào đối với Kuchma.

"Tôi cho rằng ông ấy phải chịu trách nhiệm vì những gì ông ấy đã làm đối với Ukraina", bà nói.

Bà cũng tuyên bố sẽ trấn áp những tài phiệt than đá và thép ở miền đông Ukraina, những người đã ủng hộ Kuchma và Yanukovich.

"Họ đã hớt lết lớp váng kem ngon nhất của nền công nghiệp Ukraina... Tất cả các nhà máy dù làm ăn lãi hay không cũng đều bị bọn họ chia nhau".

Sinh ra tại thành phố Dnipropetrovsk, Tymoshenko tốt nghiệp đại học khoa kinh tế và ngành điều khiển học và thực hiện hơn 50 công trình nghiên cứu. Hai vợ chồng bà có một cô con gái.

Bà Thủ tướng này đã đuợc ông Kuchma tin tưởng, giao cho làm Bộ trưởng. Bà đẹp người, quấn đuôi sam trên đầu như những cô gái Ucraine xinh đẹp.
Tuy vậy, bác Lan Anh ạ, đánh giá bà này không phải như vậy đâu. Là một nhà khoa học tên tuổi, bà còn là một nhà chính trị rất thủ đoạn và thông minh, một con người biết chuyển bại thành thắng.
Tuy đối đầu với Nga trong bầu cử,nhưng giành được ghế rồi thì giải pháp thoả hiệp cũng là rất quan trọng. Hầu như bà này là bà Rice của Ucraine vì toàn bộ quyết sách trước trong và sau bầu cử của ông Yushenko là do bà ta vạch ra.
Bà ta cũng mạnh dạn thuê Đại công ty tư vấn từ một nước Tây Âu, nhưng chủ và các thành viên HDQT chính là Mỹ để tranh cử. Đại công ty này ( cho phép tôi tìm lại tên của nó), thành công trong nhiều nước rồi, nổi tiếng ở Nam tư, Georgi...và nhiều nước khác. Dịch vụ của họ là trọn gói, từ việc loby hành lang Quốc hội Mỹ ( nó liên kết với các cty loby hàng đầu của Mỹ) đến việc tung ra những chiến dịch tuyên truyền đánh vu cáo đánh vào đối thủ. Từ việc bới móc đời tư đến chuyện liên đới trách nhiệm về con cái làm bậy.... Từ việc tổ chức biểu tình ai chuẩn bị bánh mỳ, tập trung ở đâu,lều trại ra sao thay người thế nào...Cty đó lo tất.
Tuy nhiên tôi đánh giá cao chính sách mềm mỏng của bà với các nước lân bang. Bà vẫn chưa vội vã vào NATO vì cái tổ chức đó cung chưa thật sự đón nhận nước bà.
Bà là người thực dụng, thấy rõ ý định phương Tây lợi dụng vị trí
Kiev để làm suy yếu con Gấu Nga đang trở lại vị thế siêu cường. Nhưng thực tế, những lợi ích kinh tế của Ucraine mang lại cho cả Nga và Châu Âu còn chưa rõ rệt. Ucraine là nơi có những đường ống khí đốt khổng lồ của Nga quá cảnh và Bộ cũ của Bà nợ Chính phủ Nga rất nhiều tỷ $ tiền năng luợng. Nước bà sống nhờ dầu mỏ và khí đốt giá nội bộ CIS ( SNG) của Nga
nên ý định hướng về phương Tây là đúng,song không thể mua lại của Phương Tây nguyên nhiên vật liệu với giá rẻ được. Hơn nữa, phương Tây sẵn sàng chấp nhận 10 nước vào EU năm ngoái không phải đơn thuần về chính trị mà giải quyết kinh tế cho các nước đó khá mệt rồi, huống hồ lại phải cõng thêm một đất nước tuy không nghèo nàn nhiều hơn mấy,nhưng rất lớn.
Chuyện tham nhũng,hối lộ, độc quyền ...của bà phải được trắng đen rõ ràng. Nếu bà hay chồng bà có tội, bà sẽ không làm được gì nhiều.
Tóm lại chúng ta phải chờ xem.
u?c spirou s?a vo 03:47 ngy 14/05/2005