Người đầu tiên chụp ảnh Đà Lạt Xưa trên máy bay

Ây là tour du lịch đà lạt 4 ngày 3 đêm ông Trần Văn Châu có bộ ảnh để lại là 1 nguồn tư liệu quý, là nhân chứng lịch sử lưu giữ hình hài “Đà Lạt xưa” cho hậu thế

Năm 1984, tình cờ tour đà lạt 4 ngày 3 đêm nhìn thấy tấm ảnh “Đà Lạt 1960” chụp từ trên cao, tôi rất thán phục tài nghệ người chụp ảnh.



Ấy là tour du lịch đà lạt ảnh đen trắng, chụp Trường Lycée Yersin (nay là Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt), xa xa là hồ Xuân Hươngvà đồi Cù thơ mộng, sở hữu các đường cong tuyệt mỹ.

Ảnh không đề tên tác nhái, nhiều năm tôi dò hỏi nhiều người nhưng ko ai biết. Dịp kỷ niệm 100 năm Đà Lạt (1893-1993) gặp nhiếp ảnh gia Đặng Văn Thông (làm nghề ảnh từ năm 1950) mới biết tác giả tấm ảnh đấy là ông Trần Văn Châu.

Tôi siêu muốn gặp ông Châu để học hỏi “bí quyết” nghề nghiệp, nhưng ông đã ra nước bên cạnh cùng gia đình năm 1990.

Đà Lạt nhìn từ trên máy bay vào các năm 60, thế kỷ trước. Ảnh Trần Văn Châu

Thật đáng tiếc! Tôi nghĩ rằng chẳng bao giờ được gặp ông nữa. Nhưng thật bất ngờ, tôi gặp nhà báo Nguyễn Hạnh (Tạp chí Xưa & Nay) lên Đà Lạt chuẩn bị triển lãm ảnh “Đà Lạt xưa” nhân kỷ niệm 115 năm Đà Lạt.

Trong bộ ảnh “Đà Lạt xưa” chủ yếu chụp từ năm 1960 về trước, có đến hơn 70% là ảnh của ông Trần Văn Châu. Tôi hỏi “đã xin phép tác giả chưa?”, anh bảo “rồi”, tôi tò mò hỏi “bằng phương pháp nào?”, anh nhắc “đi có mình sẽ biết”.

Tối hôm đấy, bác Lê Phỉ (sinh năm 1927, là Nhà Đà Lạt học) đưa chúng tôi đến ngôi nhà nhỏ nằm ở lưng đồi đường Đào Duy Từ.

khi bác Lê Phỉ chỉ vào ông già tóc bạc, kể “đây là ông Trần Văn Châu - người Việt Nam thứ 1 chụp ảnh Đà Lạt xưa từ máy bay”, tôi rất sửng sốt và vui mừng.

cộng là “dân” nhiếp ảnh, phải ngay từ phút đấy chúng tôi chuyện trò như đã thân quen từ lâu. Bằng chất giọng “Bắc” trầm ấm, ông Châu tâm sự, năm 1935 lúc 12 tuổi đã cầm máy ảnh (chụp bằng kính) cho Hương Ký photo ở Hà Nội.

Nhờ năng khiếu và siêng học, phải từ thời học sinh, ông đã khiến ra tiền nhờ chụp ảnh.

Năm 1942, ông vào Đà Lạt lập nghiệp, ban đầu trồng hoa, kiểu dáng sân vườn tiểu cảnh làm cho đẹp thành phố.

lúc rảnh rỗi ông “mê” ảnh quên cả ăn và chụp rất nhiều về Đà Lạt. Ông thường chụp sương mù, bình minh, hoàng hôn, mây mưa, kiến trúc, thắng cảnh, rau hoa và con người Đà Lạt.

Ông bảo, mỗi thời khắc (sớm, trưa, chiều, tối) Đà Lạt sở hữu vẻ đẹp riêng và độc đáo. Chụp núi buộc phải sở hữu mây vờn, chụp mây bắt buộc có rừng thông, xa xa là núi ảnh mới “bắt” mắt.

không nơi nào đẹp như thành phố này. Ngày xưa, Đà Lạt hoang sơ, vô cùng lạnh, ít nhà, thưa dân và thơ mộng lắm. Đà Lạt được nếu “Người đẹp Paris”.

Vẻ đẹp nguyên bản của hồ Xuân Hương vào giữa thế kỷ 20. Ảnh Trần Văn Châu

một lần, đang lom khom chụp ảnh hồ Xuân Hương, ông giật mình nghe tiếng quát “Ê mày! Mai mốt nhớ tặng ảnh tớ, trường hợp không thì vào “tù” đấy!”. Té ra là 1 ông “Tây” cao lớn, mắt xanh da trắng, thiết kế rất nghệ sĩ.

Ông “Tây” ấy là Phó Thị trưởng Đà Lạt, sau này “mê” ảnh ông như “điếu đổ”.

lúc đã thân tình, ông Tây mắng “Cậu ngốc lắm! Ảnh đẹp thế sao ko làm cho Postcard (bưu ảnh) bán cho du khách?”.

Ông ngay lập tức làm cho thử gửi những quầy sách, cửa hiệu mỹ phẩm và đã thành công bất ngờ. Du khách thập phương và công chúng Đà Lạt thường tìm tậu “Bưu ảnh Trần Văn Châu” làm lưu niệm và gởi tặng bạn bè.

Để sở hữu ảnh lạ và độc đáo, ông leo lên những tháp chuông, nhà cao tầng, ngọn cây... để chụp toàn cảnh Đà Lạt, nhưng chỉ được 1 góc mà thôi.

Ông mơ 1 ngày nào ấy được lên máy bay chụp ảnh cho thoả chí tang bồng. Và dịp may đó đã đến.

Năm 1960, ông khiến quen, tặng ảnh tốp phi công trực thăng (đậu ở đồi Cù) mến ông và đã đồng ý.

Vào 1 ngày trời đẹp, ông chuẩn bị hai máy ảnh, năm cuộn phim lên máy bay chụp ảnh, cảm giác vừa thích thú, vừa lo sợ.

Ông bắt buộc hét, buộc phải ra hiệu cho phi công quần đảo đa dạng vòng trên bầu trời Đà Lạt.