"Người dệt tầm gai" của Vi Thuỳ Linh

Em đồng í với BÁc, Vi Linh viết gì là quyền của Linh. Nếu không hiểu đưọc thì không nên vội áp đặt. Bác nhỉ
Vi Linh

Gửi nguời dệt tầm gai
CHÚNG MÌNH Ở HAI MIỀN
CHỐN XA EM ĐỪNG KHÓC
ANH LÀ KẺ NGỐC NGHẾCH
CHẲNG MẶC ÁO TẦM GAI
CHỈ THƯƠNG EM THƠ NGÂY
YÊU ĐẾN TUNG KÍ ỨC
DỆT TẦM GAI MỆT NGỌC
NÔNG NỔI MỘT TỘI ĐỒ
EM CÓ HIỂU LÒNG EM
GIÓ VỜN SƯƠNG THAO THÁC
ĐÊM RUN THEO TIẾNG NẤC
NHỚ ANH!
CÀI THEN TIẾNG KHÓC?
BÊN EM GIẤC NGỦ NỒNG NÀN?
XOÁ TAN CHẬP CHỜN TRĨU NẶNG?
TỪNG NGÀY LẠI THÊM HI VỌNG
LẠI NGỒI DỆT ÁO TẦM GAI
_NIỀM VUI HẠNH PHÚC
CUỘC ĐỜI TRÁI NGƯỢC
NỖI KHỔ TRUÂN CHUYÊN
ANH BIẾT EM NHIỀU KÌ VỌNG LỚN LAO
ĐAN HẠNH PHÚC TỪ NỖI BUỒN KHÔNG AI NHÌN THẤY
NHƯNG CÓ BIẾT CUỘC ĐỜI LÀ NHƯ VẬY
GAI TẦM GAI LÀM XƯỚC NGÓN TAY EM
VỀ ĐI EM ĐỪNG CHỜ ANH MÃI THẾ
EM LÀM SAO VƯỢT QUA BUỐT GIÁ
TIẾNG KHÓC NGHẸN NGÀO _BÀN TAY EM
VỀ ĐI EM !ANH KHÔNG XỨNG VỚI TÌNH YÊU CỦA EM
ANH VAN XIN NHỮNG NGÓN TAY RỚM MÁU
ĐỪNG QUÁ ĐAU BUỒN VÀ HÃY CHẲNG NHỚ ANH
ƯỚC MƠ ĐAN ĐẾN BAO GIỜ?
PHÚT ĐỢI CHỜ NGỐC NGHẾCH
NGÀY DÀI HƠN MỘT MÙA
DỆT TẦM GAI MỆT NHỌC
LÒNG ANH VẪN RẤT QUÝ EM
NHƯNG XA ANH KHÔNG THẤY NHỚ
CÓ LẼ ANH KHÔNG VỀ NỮA
VÀ EM ĐỪNG MÃI ĐỢI CHỜ
mưa muộn
Kiev nhớ em

<3-m2m-<3--- MƯA buồn vương gót chân em
MUỘN màng vuốt lại tóc mềm ngày xưa---<3-m2m--<3

Các bạn ạ, nên ủng hộ những cái mới. Bao giờ cái mới cũng có những giá trị nhất định mà các giá trị cũ không có.
Tớ cũng khoái Vi thuỳ Linh, một người yêu nhiều, ******** nhiều nhưng những câu thơ trong sáng lạ.
Đau khổ, mệt mỏi, ẩn ức, ốm yếu. Đó là Linh hiện tại.
Các bạn hãy thử nói chuyện trực tiếp với Linh thử xem:
SĐT di động: 09.135.31024
email: vithuylinh1980@yahoo.com
Tôi coi Linh là một Đốt tôi ev xki của Việt Nam với những cảm giác tê dại các giác quan. Đại loại thế.
I don't know much, but I know I love you

Hiện tượng Vi Thuỳ Linh

Vi Thuỳ Linh, nhà thơ nữ trẻ, sinh ngày 4.4.1980. Ngày ấy là ngày thế nào?
Đấy là ngày: "Đổ sang nhau những ăn năn - bất cẩn, trong sạch - vấy bẩn, ý nghĩ - vô bổ, cạn kiệt - lấp đầy, tuyệt vọng và ngộ nhận, đoàn tụ và lưu lạc, trấn tĩnh và hoảng loạn". Đấy là ngày "có tình yêu phi thường của những định mệnh khác thường".
Vi Thùy Linh đã viết về ngày sinh của mình một cách siêu thực, đẹp đẽ và nên thơ như thế. Thực ra, ngày 4 tháng 4 năm ấy cũng chỉ là một ngày bình thường như ti tỉ ngày bình thường khác. Trên thực tế, thế hệ của Linh là một thế hệ được sinh ra trong hoàn cảnh mà phụ huynh của họ lúc đó phần lớn đều đang sống trong tình trạng vô cùng nhọc nhằn, khốn khó. Hãy giở lại lịch sử Việt Nam trong thời điểm đó: Chiến tranh biên giới, chế độ bao cấp đang vào lúc khủng hoảng. Tôi còn nhớ ở một trường phổ thông trung học nơi tôi đến ở: Giáo viên không có lương, các thày cô giáo đã phải xin hợp tác xã cấp ruộng cấy lúa lấy gạo ăn. Trong các công sở, người ta phải phân phối chia nhau từng bao thuốc lá, từng đôi pin đèn, từng chiếc lốp xe đạp...
Thế hệ Linh đến tuổi trưởng thành lớn lên trong điều kiện khác hẳn: Xã hội thay đổi từng ngay, từng giờ, Việt Nam đang hội nhập cùng thế giới. Đa số đều được sống "trong nhung lụa", trong những tiện nghi sinh hoạt "xịn" hoặc "như xịn", họ có nhiều cơ hội lựa chọn. Họ không có những ký ức giống như các thế hệ cha anh, họ không đói cái đói vật chất, "tôi đói như một con hắc rinh tinh, tôi đói như một con vật ở địa ngục" (Con gái Thuỷ thần).
Nhưng thôi! Cái gì qua là qua! Chúng ta hãy đi sau vào thế giới tâm hồn của lứa tuổi 20 hôm nay mà Linh là một đai diện đáng kể. Vì sao vậy? Vì gì thì gì, Vi Thuỳ Linh đang là một thi sĩ nổi danh.

Này gương kia ta muốn biết trí tuệ của ta?
Thưa cô, cô thông minh hơn nhiều so với tuổi.
Gương ơi, bây giờ trong ta ra sao?
Cô già hơn nhiều, so với tuổi.
Sao đêm nỡ chan trăng vào tận chỗ ta ngồi?" (Thằn lằn trắng)
​

Dấu vết
Thế hệ "Tuổi 20 yêu dấu" của Vi Thuỳ Linh đa phần lớn lên trong những nhà trẻ mẫu giáo hưởng các chương trình lương thực quốc tế tài trợ (PAM, FAO...), cha mẹ họ đang mải miết lao vào cuộc mưu sống. Những đứa trẻ được các cô bảo mẫu huấn luyện, thiếu sự chăm sóc thường xuyên của bố mẹ: Trên mái nhà bên trái, một con chim sẻ lẫm chẫm giữa những viên ngói vỡ. Có phải tôi đấy không? Tôi đã nói chuyện với những đứa trẻ như thế và nhận ra chúng thường hay cáu kỉnh kinh khủng. Đến tuổi 20 đôi khi chúng vẫn còn không thôi cáu kỉnh:
Bố/Mặt trời nóng rực và ổn ã/ Con muốn gần... lại sợ... tan ra.../ Mẹ/Mặt trăng xa/Con ngần ngại cận kề/Con/Vì sao lại giữa lớn lên và sáng bằng nước mắt... (Những đối lập)
Tôi vừa sợ vừa thương sự ví von các quan hệ trong một gia đình như các hành tinh trong vũ trụ, oách thì oách thật nhưng thật xa vời. Sự cô đơn, bị bỏ rơi trong những "dấu vết số phận" ở thơ Vi Thùy Linh luôn luôn nhạy cảm với "sự bỏ rơi". Tôi có lần nghe Nguyễn Việt Hà (tác giả tiểu thuyết "Cơ hội của chúa") khen câu thơ "anh đẩy em bằng mắt" là câu thơ rất tình tứ. Thực ra câu thơ này ở trong một văn cảnh thật đau lòng, chẳng tình tứ chút nào:

Chỉ còn phía anh thôi
Em không nhớ đã tìm gặp anh bao lần, bất kể khi nắng còn hay tắt.
Để rồi đêm nay
Em cay đắng quay về khi anh đẩy em bằng mắt.
​

Cô gái (gọi bằng thi sĩ cũng được vì cô gái nào ở tuổi 20 chả là thi sĩ, cứ gì Vi Thuỳ Linh) nhận ra cú đẩy bằng mắt của gã bạc tình "trong đêm", vậy thì sự nhận ra đó là ở trong lòng chứ đâu phải ở "quan sát hiện thực". Đây là cú đẩy đi chứ không phải cú đẩy lại.

Em không nhớ đã thả đi bao nỗi buồn bằng tóc rụng
Tóc mỗi năm một mỏng
Bóng chèn nhau
Vỡ
Lòng em
Vỡ
Em lầm lũi lại đến trước nhà anh nhặt xác nỗi buồn đốt lên thành lửa
Rồi đi
Sau lưng em ngày nắng tắt (Từ phía ngày nắng tắt)
​

Những đứa trẻ có thời thơ ấu cô đơn với nhưng mặc cảm âm thầm trong lòng bước vào đời, yêu, bị phản bội như chơi, đau lòng rồi tự tử như bỡn. Họ không biết ái tình là thứ rất nguy hiểm.
Sự lựa chọn trong tình yêu quan trọng vô cùng. Tôi đã nói chuyện vơi một giáo viên phổ thông trung học về chuyện giáo dục giới tính. Theo anh, giáo dục giới tính chỉ nên làm với khu vực nữ sinh vì với đối tượng này còn có khả năng giáo dục được chứ với nam sinh thì chịu, vô phương, bất khả tri, chúng bừa bãi vô cùng, có làm cũng chỉ bằng thừa. Tôi cảm thấy ý kiến này có lý.Thơ Vi Thuỳ Linh đầy rẫy những phiền muộn vì bị phụ bạc, vì thiếu kinh nghiệm lựa chọn:

Tôi nói với người đàn ông đầu tiên tôi yêu:
"Em có thể chết, nếu bị anh phản bội".
Khi bị phản bội
Tôi giằng chiếc nhẫn, anh tặng khỏi tay mình,
Người đàn ông thứ hai dịu dàng và trong suốt
Tôi thiếu nữ bé nhỏ rón rén bước vườn yêu
Sửng sốt và ngưỡng vọng...
Bỗng nhiên
Anh thay đổi...
Nhưng tại sao tại sao tại sao... (Sự im lặng)
​

Cũng tại sao nữa? Vì đời là thế, ái tình là thế. "Cô chẳng hiểu gì, kẻ phản bội cũng là người tốt, có điều người ta không dám hy sinh... Người ta không dám hy sinh vì tôi là phải. Tôi là đứa con gái xấu xí, phải không nào?. (Con gái Thủy thần).
Cần nhìn nhận sự phụ bạc trong tình cảm cũng như "hai mặt của một vấn đề" như sự chung thủy trong tình cảm vậy.
Kẻ tình nhân trong thơ Vi Thùy Linh là một tên Sở Khanh rất đáng kể, siêu phàm:

Em làm sao có thể thanh thản khi những hạt nước bung ra từ những nhát quét kia cũng mang ánh mắt anh...
Em dồn hết sức bình sinh, cần điều lành cho anh mãi mãi...
Tiếng hát da diết của anh là ngườn tinh chất đổ vào em...
Chất ngất tôn giáo...
Tên anh thành tượng thanh của tín niệm...
Em nghe anh mà cứ ngỡ anh oom em trong lòng đêm
Sự tưởng tượng vô biên chọc thủng thế giới
Cứ thế, anh tỏng em... (Linh)
​

Lord Byron thật chí lý: "Ái tình của một người đàn bà chiếm toàn thể đời sống của họ". Tagore minh triết hơn: "Ái tình là ý nghĩa tuyệt đỉnh của cái gì bao quanh chúng ta. Nó không phải là tình cảm đơn giản mà là chân lý, là hoan lạc tận cùng của sáng tạo". Rilke thì từng trải: "Ái tình là cơ hội duy nhất để già dặn". Còn Faulker lại khinh bạc: "Điều buồn thảm trong ái tình là chẳng những ái tình phù du mà các thất vọng nó tạo ra cũng chóng quên".
Dấu vết tình yêu trong thơ Vi Thùy Linh chi chít. Không thể không nhận ra Vi Thùy Linh là một nhà thơ tình, một nhà thơ tội nghiệp luôn bị phụ tình.
Ai phụ tình? Ai tình phụ?
Có lẽ trước hết đó là dư luận.
Thiếu phụ 20 tuổi
Tôi đọc Vi Thùy Linh, hết sức ngạc nhiên vì những cảm xúc - thèm có con, những cảm xúc về tình mẫu tử dày đặc. Có lẽ đây là trường hợp độc nhất vô nhị trong thơ Việt Nam hiện đại.

Con ơi... con ơi.
Không biết bao lần, mẹ đặt tay lên bụng, gọi con
Mẹ khao khát mang con, mặt trời đang phôi thai trong mẹ.
Con đang ở đâu
Hãy theo tình yêu của cha, đậu vào lòng mẹ...
Sẽ đến lúc, nhìn con, mẹ lại ngỡ đó là chồng của mẹ...
Thật buồn cười cho "thiếu phụ 20 tuổi!" Vi Thùy Linh cho đến bây giờ vẫn là một đứa bé con!
Có lúc, vì tham vọng sự nghiệp mẹ ngại có con
Nhưng rồi qua bao nổi nênh
Mẹ mới hiểu, con rất cần cho mẹ...
Vi Thùy Linh đến 20 tuổi vẫn chỉ là bà mẹ của búp bê:
Mẹ ôm búp bê, cho búp bê bú tí
Chỉ có một búp bê con gái, mẹ chỉ quấn thêm hai cái khăn để có hai con trai.
Mẹ luôn được làm công chúa, cô dâu... (Những mặt trời đang phôi thai)
​

Nhiều người nói với tôi rằng, Vi Thùy Linh là biểu tượng *** trong thơ. Tôi không thấy thế. Vi Thùy Linh là một biểu tượng trong trắng chứ, nhưng thật tội nghiệp. Ngay cả việc học tập làm thơ của Vi Thùy Linh có lẽ cũng có phần sai lầm.Tôi hiểu tại sao Vi Thùy Linh chỉ làm thơ "tự do" mà từ chối các thể thể thơ có niêm luật. Thực ra, đây là môt cách "đi tắt đón đầu" của các nhà thơ nông nổi. Một nhà thơ phải được giáo dục thế nào? Bằng kinh nghiệm riêng, trên cơ sở quan sát những kinh nghiệm của các nhà thơ cổ điển (khái niệm nhà thơ ở đây nên hiểu như một khái niệm mở rộng) thì việc giáo dục ấy phải được tiến hành y như việc nuôi dưỡng một hài nhi, một cách giáo dục nguyên thủy cổ truyền từng bước một chứ không nên "đi tắt đón đầu" vội vã. Thi sĩ phải được giáo dục chặt chẽ từ việc học tập tục ngữ ca dao, học tập các nhà thơ, các nhà tư tưởng nguyên thủy. Lần theo từng bước các nhà thơ, các nhà tư tưởng trong nền văn học sử nước nhà và thế giới, đi lại con đường của họ (cổ, trung, cận và hiện đại), thậm chí phải học tập, nắm vững tất cả các niêm luật thơ chủ yếu nhât (ở nước ta là các thể thơ 4 chữ, 7 chữ, lục bát, song thất lục bát...). Không phải việc từ chối các niêm luật đã là tự do. Việc nắm vững các kỹ thuật và niêm luật thơ chính là một cách rèn luyện để có được tư duy tao nhã và hành vi ứng xử với thơ (nói trắng phớ ra là học "lễ") cũng chính là hành vi ứng xử với cuộc đời và xã hội. Giữa hình thức và nội dung thơ sẽ có cả một mối liên quan chặt chẽ với nhau, tác động từng tí một, dần dần, không nên "đốt cháy giai đoạn". Thơ tự do ở ta ra đời với các thể chế và tiết chế thơ độc đoán, được sáng tạo bởi các thi sĩ sốt ruột, ít học, nóng nảy. Thơ tự do ở ta bắt đầu từ "quần chúng", kiểu "lũ chúng ta bọn người tứ xứ", rõ ràng tự do thật, "rằng hay thì thật là hay", nhưng cũng sẽ có những mặt trái của no khi nó được dịp lên ngôi. Khi hình thức (thơ) bình dân nhân lên nhiều lần theo cấp số nhân, thì tình trạng cả nước làm thơ, thiếu vắng một đẳng cấp ngoại hạng, thượng lưu thì đấy là một bi kịch, một sự cay đắng vô cùng cho văn học.
Thơ, đấy là đạo đức, là văn hóa, là xã hội.
Thẫn thờ sắp xếp lại mình
Trong bài "tự kiểm điểm" nhan đề "Tôi và 365 ngày sóng", Vi Thùy Linh bộc bạch một tâm trạng mệt mỏi: "Bây giờ tôi không còn là rừng lửa nữa (tức đã qua giai đoạn mà Nguyễn Trọng Tạo miêu tả là "nữ thi sĩ trẻ tuổi trên con ngựa chữ dậy thì, đã độc mã phi thẳng vào rừng rậm thi ca và khát")... Tôi yếu hẳn đi. Tôi sống trong tình trạng thiếu máu và huyết áp thấp. Hay lo nghĩ và mệt mỏi, mỗi bữa tôi chỉ ăn được một bát cơm, phải uống nhiều thuốc. Tóc có sợi bạc v.v..."
Chỉ mới ăn một đòn giáng đầu tiên của dư luận "miệng thế gian, như làn sóng bể" đã làm "con ngựa chữ dậy thì" sụp đổ thì cũng đáng buồn! Con đường văn học là cả một chặng đường dài dằng dặc, vinh nhục đủ điều. Nó cũng chính là chặng đường đời rất nhiều gian khổ trầm luân. Các nhà thơ trẻ phải ý thức được "sự nghiệp" của mình nếu như họ muốn dấn thân vào "hội đoạn trường" đó để mà biết cách bền gan tu chí. Chẳng có chữ nào bầu nên nhà thơ. Đấy chỉ là những lời có cánh hết sức hão huyền. "Thơ không phải sự nghịêp". Tôi đã nhiều lần nói thế. Sự nghiệp là cái gì? Hãy sống đi, xây dựng cho mình một giá trị tinh thần và vật chất có thực rồi "sự nghiệp" nó sẽ đến theo.
Trong một bài trà lời phỏng vần, Linh có nói ước muốn được dấn thân vào văn học, sẽ làm thơ, viết tiểu thuyết. Rõ ràng, đấy là một ý định lành mạnh. Nhưng muốn thế, không chỉ "ăn một bát, uống nhiều thuốc" là có sức lực đi tự dấn thân vào văn học. Với "tuổi 20 yêu dấu", Vi Thuỳ Linh và các bạn thơ trẻ khác hoàn toàn biết mình phải tự làm gì.
Tôi nhảy hoang dại trong cái muốn/ Và vọt lên tóm cái sừng bò treo lơ lửng giữa trời, ngậm chặt và cắn/(Bất cứ lúc nào em cũng thích vọt như thế)/ Chúng tôi không chấp nhận sự hành hạ của không gian... (Một ngày chưa có trong sự thật)
Linh đang "thẫn thờ sắp xếp lại mình". Đừng thẫn thờ nữa mà phải nhanh nhẹn sắp xếp lại mình. Cuộc đời còn ở phía trước. Ở tuổi 20 thì những "nổi nênh" chỉ là trò cười dưới mắt những người từng trải. Cũng là một tiếng thơ lạ. Vi Thuỳ Linh mới chỉ bắt đầu nhưng bước đầu tiên trên con đường thơ truân chuyên gian khó của mình. Phía trước là bầu trời... Ở đấy có vinh quanh, có hiểm họa. "Hãy tin ngày mai trong sự ngây ngất". Cũng chẳng cần "thông minh hơn nhiều so với tuổi". Cũng chẳng cần "già hơn nhiều, so với tuổi". Dư luận cũng nên rộng lòng "dù giả tạo, cá sấu còn biết khó, Còn hơn những kẻ vô tâm". Nhũng nhà thơ trẻ rất cần sự nâng đỡ về tinh thần, tình cảm, cần sự Chỉ dẫn của những người đi trước.
Bài viết này như một cử chỉ cho thấy không phải dư luận lãng quên Vi Thùy Linh.
Tôi chẳng thể hiến tặng gì ngoài ánh hào quang tăm tối ấy...*
* Dịch từ thơ Aragông. Đây là câu kết trong truyện ngắn "Hạc vừa bay vừa kêu thảng thốt" viết về một "vị thánh bị bôi bẩn" (nhà thơ Nguyễn Bính) của tác giả.
Thay đổi vì sẽ đổi thay...
Được theBrick sửa chữa / chuyển vào 08:18 ngày 21/10/2003