Người Gò Công thân chào các bạn . mạo muội gởi đến các bạn chủ đề mới. Viết cho một vùng quê...với biển lộng gió. Với những chuyến tàu biển mênh mông dặm nước và chuyện tình của người thuyền trưởng quả cảm, chàng thanh niên mắt đen, cao to, nước da sạm nắng vùng xích đạo: dáng đi nhẹ nhàng, lanh lợi chứng tỏ cho một cuộc sống đầy thách thức và thành công . Tại khách sạn trong thị trấn . chúng tôi đi về hướng đông qua những con đường của thị trấn đẹp như trong tranh . Trời nắng đẹp, chỉ có vài đám mây mỏng bồng bềnh trôi trên vòm trời. Trên cành cây và các bờ dậu ven đường đã nhú lên những mầm non, cả bầu không gian tràn ngập mùi đất ẩm ướt dễ chịu. Không gian được tô đậm bởi sự tương phản giữa màu xanh của cây lá trỗi dậy ngào ngạt mùa mưa về, phía xa thấp thoáng hiện ra vòm mái và nóc nhọn của ngôi nhà thờ cổ kính trong thị trấn.
He he...GÒ CÔNG, một thời lừng lẫy với danh phong là quê vợ của các vua triều Nguyễn...chắc có nhiều điều để tán! Không biết bắc Cầu Nổi bây giờ làm cầu chưa? Con đường từ CL về đi qua CG, CĐ...được tráng nhựa chưa hay vẩn còn cảnh..."gà lót ổ khắp nơi" như xưa há ta? Nhắc tới GC, chợt nhớ cô bạn học ngày nào...;chắc bi giờ con cháu cũng nhóc rồi... Không biết người xưa còn nhớ đến ta chăng? (...vô vọng cổ )
He he...GÒ CÔNG, một thời lừng lẫy với danh phong là quê vợ của các vua triều Nguyễn...chắc có nhiều điều để tán! Không biết bắc Cầu Nổi bây giờ làm cầu chưa? Con đường từ CL về đi qua CG, CĐ...được tráng nhựa chưa hay vẩn còn cảnh..."gà lót ổ khắp nơi" như xưa há ta? Nhắc tới GC, chợt nhớ cô bạn học ngày nào...;chắc bi giờ con cháu cũng nhóc rồi... Không biết người xưa còn nhớ đến ta chăng? (...vô vọng cổ ) xin cám ơn bạn lyenson và bạn rickynvd đã viết và cho lời bình. Bạn cũng nhớ được Gò Công lại là quê hương của 2 bà Hoàng Hậu. bà Hoàng Hậu Nam Phương và Hoàng Hậu Từ Dũ. cả hai đều rất nổi tiếng về Công Dung và Đức Hạnh . mình không biết cô bạn học của Iyenson có thuộc dòng dõi hoàng gia ngày xưa không và cũng chắc chắn rằng vợ của bạn rickynvd sẽ rất đẹp về tâm hồn, hiền thục và rất được nhiều người yêu mến. thân chào
để viết thêm về người Gò Công. nay xin được tạm gác lại chuyện của chàng thuyền trưởng đất Gò Công . Như người đi xa thường hãnh diện giới thiệu với mọi người . " tôi người xứ này, tôi dân xứ nọ" . cái chất " người " của dân quê Gò Công nó hay hay và chân chất cái thật thà . xin gởi đến các bạn bài viết của một người xa tận mãi xa. . . viết cho mảnh đất "quê" hơn chữ "quê" của mình. DÂN QUÊ, DÂN TỈNH Hằng năm, mỗi lần Tết đến, nhìn những đoàn người chen chúc, bồng bế con, gọi nhau tay bắt mặt mừng ở các bến xe đò lục tỉnh, người ta có cảm tưởng như đàn chim tìm về tổ ấm, trở về nguồn. Có đi xa cách mấy đi chăng nữa, người dân tỉnh vẫn nhớ về quê nhà. Ở đãy, họ có cái ?~mình?T trong đó, quen thuc, gần gũi, quyến luyến, thân thương. Có thể là lũy tre xanh, cây dầu cao đánh dấu, hàng đước sau vườn rễ bao quanh như chiếc nôm thưa to sợi, cái nhìn cởi mở của người hàng xóm, tiếng reo vang của đám trẻ con thấy khách lạ về quê...Không biết, không nhớ, quên luôn cả những câu nói vô tình đùa dai khinh miệt của dân thành chê ?~cù lần?T như ?~nhà quê lên tỉnh?T, ?Tquê rít quê rang quê cả về làng ông cả cũng quê?T. Họ chấp nhận lời khen chê như lớp bụi đường trên vai, mảnh đất bùn khô bám chặt áo quần, lớp phèn vàng như dấu ấn cuộc đời chất phác, đơn sơ, thiên hạ sự. Thật vậy, người dân thành đâu có môi trường đó mà hiểu, cảm thông được cái tính, cái tình quê sâu đậm, thành thật biết dường nào! Quanh họ, bạn bè láng giềng thường là dân ?~tứ xứ,?T không cùng ?~bản sở?T, ít biết gốc gác. Họ đến rồi đi như khách qua đường bàng quan, giữ thế. Ngược lại, người dân quê biết rõ gốc tích họ hàng, thành phần xã hội. Họ gặp nhau qua hội hè quan hôn tang tế, đám cúng đình cúng miễu, xem hát coi phim, trên đường đi hay trốn học, bắt cá hôi sau buổi tát đìa, gánh nước ao làng. Có những buổi hẹn hò sau ngôi miếu cổ, bên gốc đa, bồ đề cổ thụ dưới bầu trời xanh nắng gắt không mây, giữa những cọc trầu vàng, trên liếp cải tươi lá còn đọng nước. Chưa kể đến những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên tình cờ theo mẹ gánh rau cà ra chợ bán, giành mối thi tài đảm đương, giỏi dắng. Làm sao quên những buổi hái trái cây ?~vần công?T, mồ hôi nhễ nhại vẫn không ngại đùa phá trêu nhau, giả bộ tỉnh bơ pháo kích, rượt la ?~ỏm tỏi?T, đấm nhau thùm thụp một cách hồn nhiên, không hậu ý. Người dân quê là thế đãy, mộc mạc đôn hậu, khiêm tốn thật thà, ít so đo đòi hỏi. Nhìn họ tiếp khách lạ hay đón người thân từ xa về ngày Tết hay giỗ chạp, mới nhận chân tính ?~thảo lảo?T và hiếu khách rộng rãi. Không tị hiềm nhỏ nhen, họ còn hãnh diện cho những ai dám rời quê là can đảm, chịu dấn thân, khôn ngoan, sang cả vì tiếp xúc được ánh sáng văn minh, ?~ đi một đàng học một sàng khôn?T. Biết người biết ta, tự lực cánh sinh, ở hiền gặp lành, tôn ti trật tự, giữ tập tục truyền thống, nghĩ sao nói vậy, không trên đi dưới đạp, như thẩm thấu vào máu vô tim. Họ tin ?~có Trời mà cũng có ta?T và nhất là ở bàn tay, khối óc của mình. Họ luôn tâm niệm cảnh giác đề phòng đừng ham trèo cao té nặng, đeo bồng vì : ?~Con vua thì lại làm vua,?T Con sãi ở chùa vẫn quét lá đa?T. Năng lực của họ thường tập trung vào công việc thể xác hơn cho tâm trí bớt căng thẳng, không còn thì giờ để mơ mộng viển vông. Nói thế không phải họ thiếu óc tưởng tượng, thông minh, suy xét. Họ có đường hướng rõ rệt, ít nhảy rào ra khõi mối giềng đạo lý luân thường của cha ông. Nhớ những điệu hò câu hát trên đồng sâu hay sông vắng của cô cậu gặt cấy hay các cô lái đò buôn bán trên sông ngày trước, những câu đối đáp ăn miếng trả miếng giữa thanh niên nam nữ gặp nhau trên đường làng hay qua thuyền đò sang sông cùng chuyến, ai dám bảo nhà quê là ?~phèn?T, dốt, khổ? Hơn thế nữa, họ thích sống quây quần đoàn kết tương trợ, nương nhau, chín bỏ làm mười. Thoải mái, tự do hít khí trời ***g lộng tinh khiét, không mặc cảm ngửa mặt nhìn cái không cùng, đầu đi trời chân đạp đất không nơm nớp, phập phồng lo âu cái ?~già sồng sộc?T, cái chết chẳng từ ai. Do đó, lướt qua lịch sử thế giới, ta thấy những cuộc cách mạng, nổi dậy chống cường hào ác bá xâm lăng thường do lớp người áo vải chân lấm tay bùn. Còn ngược lại tranh bá đồ vương, quyền cao chức trọng là thuc phạm vi của giới vọng tộc trí thức giàu có cao sang: ?~?T Đã mang tiếng ở trong trời đất, Phải có danh gì với núi sông?T?T Ngày xưa, nhìn bộ vó bề ngoài của bác nhà quê ra tỉnh, đầu ?~búi tó?T chít khăn đống hay khăn đỏ, cấp dù cán ngoéo thay ba ton, các bà ?~củ nừng?T bới đầu bỏ vòng bánh lái, đi khăn, che dù mang dép theo sau, người dân thành đoán tỏng tòng tong là dân miệt vườn, miệt rẫy, khỉ ho cò gáy, gà ăn đá cá ăn muối, vùng ?~cá gô nhảy gồ gồ trong gổ?T... Điểm hay ở đây họ vẫn thung dung dửng dưng nhận cái quê ?~một đống?T, ?~cả cục?T của mình không chấp nê, thật sự chưa thấy thì nhìn, chưa biết thì học, ai cười ai ngạo thì cứ ?~ nhe răng ra?T vì dân ta ?~Gì cũng cười?T được hết. Nghĩ thế mới thấy chính người dân quê mới tinh, chả bù có bao người thành thị mà quê. Quê vì không biết ?~nhân vô thập toàn?T, nông cạn, hợm mình, cao ngạo, nhìn đêm tối bằng kính màu đen. Người ở thành thường tự hào về gốc thành của mình như dòng ?~đờ?T ở Pháp, hoàng tộc Vĩnh, Bửu, Tôn thất, tôn nữ, mà quên rằng tổ tiên mình cũng phát xuất từ gốc nông dân. Cây có cội, nước có nguồn như sông Cửu long phát nguyên từ Tây Tạng giá băng. Họ phải tỉnh vì luôn luôn đương đầu với bao thử thách, khôn ngoan mưu lược biết tương kế tựu kế lúc nào tiến thối, phản công, xuống tấn hay ?~tẩu đào vi thượng sách?T... .. Ngày xưa vì giao thông khó khăn, chính sách chia để trị của thực dân Pháp, Việt nam tưởng chừng như gồm ba xứ nhỏ Bắc Trung Nam. Ví dụ buồn cười, một cô gái Nam đi xem bói, ông thầy quả quyết:?T Cô có chồng ngoại quốc?T. Để giải thích rõ hơn, ông không đắn đo: ?~Bắc hay Trung đó?T. Dần dần, bộ mặt xã hộithay đổi, bớt dị biệt, hòa đồng hơn. Bao khúc quanh lịch sử lung lay thành kiến cũ. Dân thành tỉnh pha trộn dần như cây tháp cành hay mọc rễ ở vùng đất khác. Nghĩ cho cùng, không có quê làm sao có tỉnh có thành. Họ như điểm tựa cội nguồn sẵn sàng hy sinh cho cây tông chi giòng giống phát huy sinh sôi nẩy nở. Họ là lũy tre làng ghi dấu xóm thôn, chiếc ao làng chứng kiến bao thanh niên thiếu nử đua nhau gánh nước, cây đa cổ thụ rễ to như giây thừng cho bóng mát hẹn hò, ông từ già giữ nhà thờ tổ, bà ngoại già ngoáy trầu ?~lì xì?T con cháu vây quanh chúc thọ ngay Tết, hay ông nội đầu bạc da nhăn, nhâm nhi chun rượu, cười hả hê trong những ngày lễ giỗ cưới xin. Họ là những anh hùng vô vụ lợi chỉ biết ?~Trông trời trông đất trông mây?T ?TTrời yên bể lặng mới yên tấm lòng?T. Bỉ 02-12-01
Nghe bảo rằng ngày xưa Gò Công còn có tên gọi là Khổng Tước Nguyên. Có bác nào biết về tên gọi này không?
ĐỊA DANH GÒ CÔNG Năm 1756 khi vùng đất Lôi Lạp thuộc về đất nước thì dân lưu tán người Việt đã có dừng chân ở vùng này từ khi có chính sách di dân của các chúa Nguyễn từ năm 1620 hơn 100 năm về trước. Lưu dân Việt dù ít oi, ở lại bên dân Thuỷ Chân Lạp mà họ gọi là ?ođàng thổ? một cách an lành không xung đột. Dân ?ođàng thổ? bản chất hiền hoà không thích sống chung với dân mới, vả lại đất còn rộng mênh mônh . Họ bỏ dần vùng đất này cho dân Việt, lui dần về các miền Sóc Trăng, Trà Vinh, Bạc liêu, bỏ lịa vùng đất gò nhiều nhưng cũng nhiều rừng rú ẩm thấp, toàn mấm bần, dừa nước, ô rô, có biển cả, sông lớn. Cọp, Trâu hoang, Khỉ rái , chim chóc. Đất nhiều gò có các cây cao là nơi cư trú của nhiều loài chim. đặc biệt có nhiều chim công hình dạng to lớn nhất, bộ lông rực rỡ khó loài chim nào bì được. Loài công xưa ở rừng gần biển, gần núi mà vùng đất này chỉ cách đường biển đến các dãy núi lớn nhỏ Vùng tàu chỉ trên dưới 30 km đường chim bay nên công đến ngụ nhiều như thế. Dân Việt đầu tiên đến đây nhìn thế đất thấy nhiều gò, đặc biệt thấy chim công ở nhiều, nhiều hơn mọi thứ cây cối , chim chóc đặc thù khác nên gọi là gò chim công, rồi là Gò Công. Gò là thế đất tự nhiên, chứ chưa có bàn tay con người can thiệp nên gò không thuộc về con người dù là con người đầu tiên đến khai nghiệp. Gò mà con người đến khai hoang, đốn cây rồi khai nghiệp trồng trọt là thành giồng. Quá trình thành Giồng ở xứ này là như vậy . Vậy nên hiểu ?o Gò Công ?o là Gò lúc hoang sơ có loài công cư trú. Có thể là dân bản địa Thuỷ Chân Lạp cũng gọi là Gò Công theo tiếng của họ, rồi lưu dân Việt đến gọi theo hoặc tự dân Việt gọi tên theo sinh vật quá đặc biệt sống nhiều này. Người Việt gọi đầu tiên đất này là Gò Công và thành danh , dẫu vẫn còn tiếng địa phương của dân ?oThuỷ Chân Lạp? đàng thổ là Lôi Lạp. Lôi Lạp khó phát âm nên chữ hán viết là Lôi Rạp. Dân Việt vẫn còn nhớ tên địa phương xưa nên gọi trại là Soài Rạp, âm có vẻ Việt hơn. Con sông phía Bắc được gọi trại là Sông Soài Rạp là như thế. Ở miền Nam đất ?omới? và cả sau này các địa danh bắt đầu bằng chữ Gò thì theo sau thường là cây đặc vùng ( CÒN TIẾP )
