Người xưa điển cũ

Bách vạn nhất tâm
Hyakuman Isshin (Hán tự: T??f, cách đọc Hán Việt: bách vạn nhất tâm) là bốn chữ Hán được khắc trên tấm bia đá được chôn thay cho người khi Mōri Motonari mở rộng thành Yoshidakōri Yama, Nhật Bản.
Hyakuman Isshin là cách đọc trực tiếp của bốn chữ Hán: T (bách), ?(vạn), ?(nhất) và f(tâm). Ngoài ra bốn chữ này còn được đọc là Ichinichi Ichiriki Isshin (Hán Việt: nhất nhật nhất lực nhất tâm). Sở dĩ có cách đọc này là vì chữ HánT (bách) bao gồm chữ?(nhất) ở trên và chữ-(nhật) bên dưới, chữT (bách) bao gồm chữ?(nhất) bên trên và một phần chữS>(lực) bên dưới. Bốn chữ này có nghĩa rằng nếu trăm vạn người đồng lòng thì việc gì cũng thành công. Tuy đến nay vẫn chưa rõ có phải Mōri Motonari là tác giả của bốn chữ này hay không nhưng ý tứ rõ ràng là để kêu gọi sự gắn kết giữa các Kokujin trong xứ Aki.
Có thuyết cho rằng từ trước đó đã có tục chôn người sống làm vật tế thần khi khởi công xây dựng thành quách, nhưng khi mở rộng thành Yoshidakōri Yama thì Motonari đã nghe theo lời khuyên của tướng Hironaka Takakane mà bãi bỏ việc chôn người, thay bằng bia đá. Takakane là bộ tướng của họ Ouchi, cùng với Sue Harukata đến giải vây cho quân Mōri khi thành Yoshidakōri Yama của họ này bị quân đội Amago Haruhisa bao vây.
Bia đá này do một phiên sĩ của phiên Chōshū phát hiện vào năm 1816, sau đó dùng giấy áp lên mặt bia, sao chép lại chữ. Sau, phiên sĩ này tặng lại bản sao chép cho đền thờ Toyosaka, nơi thờ cúng Mōri Motonari. Tuy nhiên, sau đó người ta cho tìm khắp xứ Aki nhưng vẫn không tìm thấy bia đá ban đầu.
Người ta đã cho dựng một bia đá khác và khắc bốn chữ trên theo bản sao của phiên sĩ Chōshū và hiện tại, nó đang được an trí trong khu nghĩa trang của họ Mōri tại phế tích của thành Yoshidakōri Yama.

Tam tử giáo huấn trạng
Sanshi kyōkunjō (Hán tự: ?子.T"S, Hán Việt: Tam tử giáo huấn trạng) là bức thư do Mōri Motonari gửi cho ba người con trai là Mōri Takamoto, Kikkawa Motoharu và Kobayakawa Takakage vào năm 1557. Bức thư này được viết với mục đích kêu gọi tinh thần đoàn kết giữa các huynh đệ trong gia tộc và nổi tiếng với câu chuyện ba mũi tên. Nội dung câu chuyện ba mũi tên rằng, một mũi tên thì dễ bẻ dễ gãy, nhưng nếu gộp ba mũi tên lại với nhau thì không dễ gì bẻ gãy được. Người ta cho rằng giai thoại ba mũi tên của Mōri Motonari xuất phát từ bức thư dạy dỗ ba người con này, nhưng bản thân câu chuyện này không hề xuất hiện trong bức thư. Giai thoại ba mũi tên thuật trên cũng tương đồng với truyện ngụ ngôn Aesop về ?oba cây gậy?.
Nội dung (đại ý)
Điều thứ nhất
Tuy ta đã lặp đi lặp lại nhiều lần nhưng vẫn phải nhắc nhở các con sống sao cho không để thẹn với dòng tộc Mōri đến muôn đời sau.
Điều thứ hai
Motoharu và Takakage tuy nối dõi hai họ khác nhau (Kikkawa, Kobayakawa) nhưng không được lơ là gốc rễ Mōri. Nhược bằng có kẻ quên họ Mōri thì đây là điều hoàn toàn sai lầm.
Điều thứ ba
Đây là điều không cần phải nói nhiều nữa nhưng giữa ba con không được để nảy sinh kẻ hở. Nếu giữa ba người mà nảy sinh khoảng cách thì cả ba sẽ cùng lâm vào cảnh diệt vong. Vì sao? Vì họ Mōri ta đã diệt nhiều họ khác nên bị người oán ghét. Là con cháu họ Mōri phải hiểu điều này. Và cho dù có một, hai người đánh mất danh dự họ tộc thì dù có đạt được điều gì trong đời thì cũng chẳng làm nên trò trống gì cả. Điều này thật nguy hiểm khôn tả.
Điều thứ tư
Takamoto hãy dựa vào Motoharu và Takakage mà chỉ huy gia tộc. Còn Motoharu và Takakage, nếu họ Mōri được vững mạnh thì các con có thể an tâm tận lực cho họ tộc mình đang kế thừa. Bây giờ hai họ Kikkawa và Kobayakawa đang yên ổn, nhưng nếu họ Mōri suy yếu thì kẻ bề tôi trong hai họ kia tất sẽ sinh tâm biến loạn. Hãy nhớ kỹ điều này.
Điều thứ năm
Điều này gần đây ta đã nói nhiều. Này Takamoto, nếu con không hợp ý với Motoharu và Takakage thì cũng nên nhớ con là trưởng nam, trưởng của thị tộc, phải lấy tâm thương xót của bậc cha mẹ đối với con cái mà nhẫn nhịn. Còn Motoharu và Takakage, nếu hai con không hợp ý với Takamoto thì cũng nên nhớ đấy là huynh trưởng của các con, trưởng của dòng họ và các con phải tuân theo mới là trật tự trên dưới. Motoharu và Takakage, nếu hai con vẫn còn ở trong nhà Mōri thì cũng chỉ trên dưới hàng gia thần như Fukubara và Katsura, tuyệt đối phải phục tùng mệnh lệnh của Takamoto. Nhưng bây giờ hai con đang kế tục sự nghiệp của họ khác, chỉ cần tâm niệm như điều ta vừa nói là được.
Điều thứ sáu
Lời dạy này ta muốn các con, cháu muôn đời sau phải lưu tâm. Có như thế thì ba nhà Mōri, Kikkawa và Kobayakawa mới tồn tại đến muôn đời. Tuy lòng ta muốn thế nhưng cũng không thể đảm bảo được gì ở đời sau. Nhưng chí ít thì ba con trong đời này cũng hãy nằm lòng điều này và cùng mang lại lợi ích, danh tiếng cho họ tộc.
Điều thứ bảy
Ta muốn các con phải hết lòng thờ phụng mẫu thân Mōkyū đã mất. Đây là điều hẳn không cần bàn cãi gì nữa.
Điều thứ tám
Trong họ có đứa con gái về thành Goryū làm dâu cho họ Shishido, ta lấy làm thương xót lắm. Các con cũng hãy nghĩ thương xót cho tiểu muội. Chí ít trong đời này, nếu không đối xử với nó bình đẳng như với các con thì ta sẽ hận ba con.
Điều thứ chín
Bây giờ trong nhà còn có các tiểu đệ tuổi hãy còn nhỏ, chưa phân biệt được phải quấy. Đó là ba đứa Motokiyo bảy tuổi, Motoaki sáu tuổi và Mototomo mới ba tuổi. Nếu trong số này, sau có đứa nên người, vẹn toàn trí năng thì ba con hãy thương sót nó mà ban cho vùng lãnh địa nào đó nơi xa. Nhược bằng ngược lại, nếu là phường ngu độn không nên người thì tùy các con định đoạt, ta không can thiệp. Nhưng cần nói thêm, nếu ba con không hòa thuận với tiểu muội Goryū (được gả cho họ Shishido) thì đời này ta còn gì bất hạnh bằng.
Điều thứ mười
Đây là điều ta không mong muốn, nhưng từ trước đến giờ vào sinh ra tử nơi chiến trường đã cướp đi không ít mạng người. Ta lấy làm đau khổ trong lòng, biết rằng ở đời có vay có trả, nghiệp báo này thế nào cũng nhận nên thường suy tính cẩn thận, cân nhắc trước sau. Nếu Motonari ta một đời nhận đủ quả báo thì không cần phải nói thêm với ba con nữa.
Điều thứ mười một
Ta, Motonari từ năm hai mươi tuổi đã chứng kiến cái chết của huynh trưởng Okimoto. Từ đó đến nay đã hơn bốn mươi năm, họ Mōri bị biết bao sóng lớn, sóng nhỏ vùi dập, đánh nhau với nhiều họ khác và trải qua biết bao thay đổi. Trong bối cảnh đó, một mình ta lại có thể có được kết quả êm xuôi cho đến ngày nay thì quả là điều lạ lùng không thể lý giải nỗi.
Nhìn lại bản thân, ta thấy mình chẳng phải người dụng tâm chu đáo, không phải hạng gân cốt tráng kiện thể trạng phi phàm, tài trí chẳng giỏi giang hơn ai, cũng chẳng phải kẻ xứng được Thần Phật gia hộ. Tài đức tuy chẳng nổi bật hơn ai mà lại tránh được biết bao khó khăn, có được như ngày hôm nay là tại làm sao? Ta thường khổ tâm suy nghĩ nhưng chẳng thể liễu giải được, sự kỳ lạ này ngôn ngữ không sao kể tận được. Vì vậy bây giờ ta muốn rút lui, sống những ngày tháng còn lại trong thanh tĩnh nhưng nhìn thế cục hiện nay thì khó lòng ta được an ổn. Đây là điều bất đắc dĩ vậy.
Điều thứ mười hai
Năm ta mười một tuổi, có lần đi ngang qua bờ đất dưới chân thành Tajihi Sarugake. Lúc đó có một vị tăng lữ hành đến chỗ Inoue Motokane mà thuyết giảng công đức của việc niệm Phật. Lúc đó kế mẫu của ta là Sugino Okata cũng đến dự, được sư truyền dạy và ta cũng có trong hội. Từ đó đến nay, không sáng nào ta quên việc lễ bái Thái dương, cứ một lần lễ lại niệm Phật mười biến. Nếu làm thế thì không những đường đi nẻo về sau này, mà ngay cả những hạnh phúc mưu cầu của đời hiện tại cũng được viên mãn. Chúng ta nên bắt chước tiền lệ của người xưa, lễ bái mặt trời để cầu được viên mãn ước nguyện trong đời này. Ta nghĩ việc này rất quan trọng và có sức mạnh bất khả tư nghị, bảo hộ cho bản thân nên ba con cũng nên thực hành theo trong mỗi buổi sáng, chớ nên biếng nhác. Ta nghĩ, mặt trời, mặt trăng và những thực thể khác đều được kính trọng như nhau.
Điều thứ mười ba
Ngày xưa, ta mang tâm xem trọng đền thờ Itsukushima đến lạ lùng và tin tưởng, tín ngưỡng trong một thời gian dài. Lúc trận Oshibata bắt đầu thì có sứ giả Ishida Rokurō Zaemon từ Itsukushima mang gạo tế thần đến, ta nghĩ đây là ý chỉ của thần linh nên trong lòng phấn chấn, ra sức chiến đấu và cuối cùng giành được thắng lợi. Sau đó ta có ý định xây thành phòng thủ trên đảo Itsuku này, định lên thuyền thì bất ngờ có ba chiếc thuyền địch tấn công tới. Sau trận giao tranh, quân địch thiệt mạng nhiều và ta cho bày đầu lính địch dưới chân thành. Sau ta nghĩ rằng đó là điềm báo trước cho thắng lợi trong trận đánh trên đảo Itsuku này. Hẳn đây là Daimyōjin (Đại Minh Thần) trên đảo gia hộ khi thấy ta quyết định xây thành, vì vậy ta rất an lòng. Vì vậy mọi người hãy tín ngưỡng đền thờ Itsukushima, ta không còn gì mong muốn bằng.
Điều thứ mười bốn
Ta nghĩ, những điều muốn nói đã nói hết cả rồi nên không cần thiết phải nói thêm nữa. Vậy là ta đã nói hết những điều quan trọng, không còn gì hoan hỷ hơn. Thật là hoan hỷ, hoan hỷ!

Kokujin
Dịch từ Wikipedia Japan
http://ja.wikipedia.org/wiki/>人
Cái link sang trang Wikipedia English lại hơi...tầm bậy một tí.
Kokujin (Hán tự: >人, cách đọc Hán Việt: quốc nhân) là từ chủ yếu dùng để chỉ tầng lớp Địa đầu (Jitō) từ thời đại Kamakura và tầng lớp võ sĩ đi khai phá các xứ từ thời Nambokuchō (Nam Bắc Triều) cho đến thời Muromachi. Về thực chất, đây là các lãnh chúa phong kiến ở địa phương và còn được gọi chung là Kunishū (>?, đọc Hán Việt:quốc chúng) hoặc Kokujinshū (>人?,đọc Hán Việt: quốc nhân chúng).
Khái yếu
Kokujin là danh từ chung chỉ tầng lớp cai quản các trang viện, đất công trong thể chế Vương triều quốc gia (Ochō kokka) được thành lập vào giữa thời Heian và các lãnh chúa địa phương (Địa đầu) phát sinh nhiều từ thời Kamakura trở đi. Từ này còn là một thuật ngữ trong các tư liệu cùng thời, mang hàm ý chỉ các thế lực bản địa chống đối lại với các thế lực cai trị từ bên ngoài địa phương như Mạc phủ, các Shugo hay lãnh chúa trang viện và nhắm đến việc cai trị lãnh địa của mình. Người ta bắt gặp từ này thỉnh thoảng xuất hiên từ thời Kamakura được sử dụng để chỉ các võ sĩ có thế lực độc lập ngụ cư ở địa phương. Nguồn gốc của các võ sĩ này bắt nguồn trực tiếp từ chức Địa đầu thời Kamakura. Các võ sĩ này sau đó định cư tại địa phương và trở thành các lãnh chúa cai quản địa phương đó.
Vào thời Kamakura, vì có ý chống đối với giai cấp cai trị bên trên mà tầng lớp này còn được gọi bằng từ ?oÁc đảng? (Akutō, băng kẻ xấu). Vai trò của tầng lớp võ sĩ này chỉ thực sự trở nên quan trọng khi Mạc phủ Kamakura suy tàn cho đến thời Nam Bắc Triều, nhất là trong thời loạn Kannō. Các lãnh chúa địa phương này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến nền chính trị, quân sự của các xứ trong thời Nam Bắc Triều. Mặt khác, các Kokujin này cũng rất nhạy cảm với các động thái chính trị ở trung ương. Lực lượng Kokujin ngày càng mạnh mẽ hơn và bắt đầu tác động tới hành động của Mạc phủ Muromachi, các Shugo Daimyō và các lãnh chúa trang viện. Trong bối cảnh này, tầng lớp Kokujin dần thắt chặt quản lý của họ đối với tầng lớp nông dân, phản kháng lại sự cai trị và can thiệp của Mạc phủ Muromachi và các Shugo Daimyō, góp phần tăng trưởng nền kinh tế địa phương, kinh tế lưu thông cùng với sự phát đạt của các hình thức kinh doanh vận chuyển, chuyên chở hàng hóa.
Các lãnh chúa địa phương này còn bước thêm một bước nữa so với kiểu cai trị mang tính tảng mác ở các địa phương của tầng lớp lãnh chúa Địa đầu kiểu cũ bằng việc cai trị vùng kinh tế tập trung trong lãnh địa của họ. Các Kokujin còn can thiệp vào xung đột giữa các lãnh chúa trang viện và tầng lớp quý tộc hạ cấp, có được quan tước và bắt đầu đảm nhận chánh vụ hành chánh. Cách cai quản của Kokujin đối với đất đai và nông dân được đánh giá là chặt chẽ hơn so với cách cai quản kiểu cũ thông qua việc điều tra diện tích ruộng đất và hoàn trả di dân. Kokujin ở các địa phương còn có mối liên kết với nhau để phòng việc di dân từ lãnh địa này sang lãnh địa khác mà theo đó, người dân nào chuyển đổi nơi sinh sống, nếu bị phát hiện sẽ bị bắt trả về nơi cũ.
Đối với tầng lớp cai trị từ bên ngoài như các Shugo hay các lãnh chúa trang viện thì các Kokujin vừa chịu sự chi phối một phần, vừa tăng cường sức mạnh quân sự của mình bằng việc quan chức hóa tầng lớp Jisamurai trong lãnh địa của mình và liên hợp với các Kokujin khác để chống lại. Từ thời Nam Bắc Triều cho đến Muromachi đã xảy ra nhiều vụ nổi loạn ở các địa phương. Những vụ này mang nhiều hình thái khác nhau nhưng đều có thể xem là sự liên kết của các Kokujin. Đến thời Chiến Quốc, khi sự cai trị của các Shugo Daimyō suy yếu thì tầng lớp Kokujin trở thành lãnh chúa độc lập, cai trị một xứ một thành. Phần lớn các Kokujin trong thời kỳ này đều trở thành gia thần cho các Sengoku Daimyō như họ Kiso và họ Murakami. Tuy nhiên trong số đó cũng xuất hiện các Kokujin dần bành trướng thế lực, trở thành các Sengoku Daimyō như họ Mōri, họ Chōsokabe, họ Ryūzōji và họ Tamura.
Danh sách Kokujin chủ yếu ở các địa phương
Hokkaidō
*xứ Ezo họ Kakizaki^họ Matsumae?
Vùng Tōhoku
*xứ Mutsu họ Nambu?họ Tsugaru?họ Hachinohe?họ Daikōji?họ Shibashi?họ Waga?họ Hienuki?họ Kunohe?họ Kuji?họ Heii?họ Jōhōji?họ Kudō?họ Asonuma?họ Esashi?họ Usugi?họ Iwabu?họ Kasai?họ Osaki?họ Kurokawa?họ Rusu?họ Kokubun?họ Akiu?họ Isago?họ Ujiie?họ Takashimizu?họ Nagae?họ Hōzawa?họ Magome?họ Motoyoshi?họ Watari?họ Shiraishi?họ Sōma?họ Iwaki?họ Shirakawa Yūki?họ Tamura?họ Ishikawa?họ Hyōha?họ Katōno?họ Iino?họ Date?họ Ashina?họ Iwanashiro?họ Kakeda?họ Satō?họ Moniwa?họ Nihonmatsu?họ Ishibashi?họ Numagawa?họ Nigaidō.
*xứ Dewa họ Andō^họ Akita??họ Ohira?họ Onodera?họ Shiraiwa?họ Shinshiro?họ Tozawa?họ Naraoka?họ Asari?họ Hondō?họ Yatsuyanagi?họ Rokugō?họ Yurijūnitō?họ Mogami?họ Daihōji?họ Tendō?họ Sagae?họ Shiratori?họ Sakenobe?họ Tateoka?họ Higashine?họ Aterazawa?họ Hosokawa
Vùng Kantō
*xứ Hitachi họ Satake?họ Edo?họ Oda?họ Onosaki?họ Kasama?họ Kashima?họ Sugatani?họ Daijō?họ Toki?họ Makabe?họ Yamairi?họ Yamagata?họ Oguri?họ Oze?họ Ogawa?họ Odano?họ Shida
*xứ Shimonotsuke họ Utsunomiya?họ Nasu?họ Sano?họ Oyama?họ Shionoya?họ Tagō?họ Haga?họ Mashiko?họ Minagawa?họ Ashikaga Nagao?họ Ashino?họ Iono?họ Ozeki?họ Otawara?họ Senbon?họ Fukubara?họ Mibu?họ Mumo?họ Motegi?họ Kimishima?họ Naganuma
*xứ Kōzuke họ Yokose?họ Kiryū?họ Nagao?họ Nagano?họ Akai?họ Iwamatsu?họ Kamiizumi?họ Gokan?họ Takada?họ Numata
*xứ Shimōsa họ Yūki?họ Chiba?họ Ashikaga?họ Usui?họ Unakami?họ Shirai?họ Takashiro?họ Tagaya?họ Noda?họ Hara?họ Mizunoya?họ Yamagawa?họ Yanada
*xứ Kazusa họ Sakai?họ Toki?họ Yamamuro
*xứ Awa họ Masaki?họ Anzai
*xứ Musashi họ Edo?họ Ota?họ Fukaya?họ Takuma?họ Oishi?họ Isshiki?họ Kaneko?họ Kira?họ Sasaki?họ Toshima?họ Shibukawa?họ Narita?họ Mita
*xứ Sagami họ Omori?họ Miura?họ Soga?họ Matsuda
Vùng Chūbu
*xứ Kai họ Takeda?họ Anayama?họ Koyamada?họ Atobe?họ Amari?họ Itagaki?họ Hakii?họ Ichikawa?họ Oi?họ Obu?họ Osade?họ Baba?họ Morogaku?họ Yokota
*xứ Shinano họ Murakami?họ Ogasawara?họ Suwashi?họ Kiso?họ Sanada?họ Inoue?họ Unno?họ Oi?họ Takanashi?họ Chikyū?họ Katagiri?họ Iijma?họ Yoda?họ Ina?họ Izumi?họ Nezu?họ Hiraga?họ Hoshina?họ Fujisawa
*xứ Hidano họ Anekōji?họ Miki?họ Ema?họ Uchigashima?họ Hirose?họ Ushimaru
*xứ Echigo họ Nagao?họ Irobe?họ Chisaka?họ Usami?họ Kakizaki?họ Kaji?[họ Hōjō]]?họ Oguni?họ Shibata?họ Jōjō?họ Naoe?họ Hirako?họ Honjō?họ Sanbonji
*xứ Sado họ Homma
*xứ Etchū họ Jinbō?họ Shiina?họ Ishiguro?họ Dohi?họ Saitō
*xứ Noto họ Chō?họ Nukui?họ Yusa
*xứ Kaga họ Togashi?họ Saitō
*xứ Echizen họ Asakura?họ Kai?họ Horie?họ Yamazaki
*xứ Wakasa họ Awaya?họ Hemi?họ Hongō
*xứ Suruga họ Imagawa?họ Asahina?họ Katsurayama?họ Fukushima
*xứ Tōtōmi họ Amagata?họ Amano?họ Ii?họ Okōchi?họ Ogasawara?họ Kuno?họ Homma?họ Hamana
*xứ Mikawa họ Matsudaira^họ Tokugawa??họ Udono?họ Okudaira?họ Kira?họ Suganuma?họ Saigō?họ Toda?họ Makino?họ Asuke?họ Suzuki?họ Arakawa?họ Osuga
*xứ Owari họ Oda?họ Sakuma?họ Sassa?họ Niwa?họ Hayashi?họ Hisamatsu?họ Maeda?họ Yamada?họ Mizuno?họ Mizuno (Kammu Heiji)?họ Mōri?họ Yamauchi?họ Yamaguchi?họ Ishibashi
*xứ Mino họ Toki?họ Asano?họ Saitō?họ Inaba?họ Ujiie?họ Andō?họ Tōyama?họ Akechi?họ Yamagata?họ Ochiai?họ Shimizu?họ Seki?họ Kani?họ Kagami?họ Hachiya?họ Hara?họ Kida?họ Higashi?họ Endō?họ Takenaka?họ Nagai?họ Fuwa
*xứ Ise họ Kambe?họ Nagano?họ Seki?họ Okōchi?họ Kozukuri?họ Sakauchi?họ Tamaru?họ Namise?họ Fujikata
*Xứ Iga họ Hattori?họ Momochi?họ Fujibayashi
*xứ Shima họ Kuki
Vùng Kinki
*xứ Omi họ Sasaki?họ Asai?họ Aochi?họ Asami?họ Abei?họ Isono?họ Imai?họ Ohara?họ Kutsuki?họ Zenshaku?họ Wada?họ Takaya?họ Ogura?họ Kamisaka?họ Gamō?họ Komai?họ Shimosaka?họ Takamiya?họ Hirai?họ Watanabe
*xứ Yamashiro họ Kawashima?họ Tsubai?họ Matsui
*xứ Yamato họ Tsutsui?họ Ochi?họ Sawa?họ Tada?họ Hayama?họ Tōichi?họ Toyota?họ Fuse?họ Yagyū
*xứ Settsu họ Akutagawa?họ Araki?họ Arima?họ Ikeda?họ Itami?họ Ibaraki?họ Irie?họ Kawarabayashi?họ Tada?họ Shiokawa?họ Takayama?họ Nakagawa?họ Nose?họ Mizokui?họ Watanabe?họ Matsubara?họ Miyake?họ Yakushiji?họ Wada
*xứ Tamba họ Hatano?họ Akai?họ Naitō?họ Kawakatsu?họ Hagino?họ Kuge?họ Sakai?họ Nakazawa?họ Momii
*xứ Tango họ Nobinaga?họ Ishikawa
*xứ Izumi họ Tannowa?họ Amahai?họ Terada?họ Numada?họ Waku
*xứ Kawachi họ Yusa?họ Irie?họ Matsui?họ Mizuhaya?họ Yasumi?họ Watanabe
*xứ Kii Sakaishū?họ Suzuki?họ Yukawa?họ Nobe?họ Susami?họ Tamaki
*xứ Awaji họ Atagi?họ Kashū?họ Kajiwara?họ Kikkawa?họ Noguchi?họ Hirota?họ Fukura?họ Funakoshi
Vùng Chūgoku
*xứ Harima họ Bessho?họ Miki?họ Akashi?họ Azumi?họ Arita?họ Ogo?họ Kashiya?họ Gotō?họ Yorifuji?họ Arima
*xứ Inaba họ Kusakari?họ Tagimi?họ Mikami?họ Inaba Mōri?họ Yabe?họ Hatano?họ Tampi?họ Shikano?họ Yoshimi?họ Ida?họ Kinohara?họ Inaba Takeda?họ Nakamura?họ Akisato?họ Yoshioka?họ Saji
*xứ Tajima họ Kakiya?họ Yagi?họ Otagaki?họ Taishō?họ Tagimi?họ Shukunami
*xứ Mimasaka họ Gotō?họ Emi?họ Satō?họ Shinmen?họ Nakajima?họ Niimi?họ Miura
*xứ Bizen họ Uragami?họ Ukita?họ Iga?họ Nose?họ Kanamitsu?họ Matsuda
*xứ Bitchū họ Mimura?họ Akiba?họ Shimizu?họ Senoo?họ Suyama?họ Namba?họ Minami
*xứ Bingo họ Yamauchi?họ Miya?họ Koshi?họ Shibukawa?họ Sugihara?họ Tabusa?họ Fukubara?họ Miyoshi?họ Watanabe?họ Washi
*xứ Hōki họ Nanjō?họ Ogamo?họ Hachitsuka?họ Hōki Yamada?họ Yukimatsu?họ Hino?họ Otsufuru?họ Tōgō?họ Komori?họ Shin?họ Murakami?họ Chō
*xứ Izumo họ Amago?họ Misawa?họ Mitoya?họ Akana?họ Jinzai?họ Shinji?họ Onishi?họ Yuhara?họ Maibara
*xứ Oki họ Oki
*xứ Aki họ Mōri?họ Kikkawa?họ Kobayakawa?họ Asonuma?họ Amano?họ Inoue?họ Kagawa?họ Kumagai?họ Shishido?họ Shirai?họ Yamagata?họ Noma?họ Hiraga?họ tư tế đền thờ Itsukushima
*xứ Iwami họ Ogasawara?họ Sawa?họ Sufu?họ Takahashi?họ Tago?họ Nagayasu?họ Fukuya?họ Honjō?họ Masuda?họ Misumi?họ Yoshimi
*xứ Suō họ Sue?họ Aokage?họ Sugimori?họ Toida?họ Niho?họ Reizei
*xứ Nagato họ Naitō?họ Okabe?họ Kotō
Vùng Shikoku
*xứ Tanuki họ Sogo?họ Kagawa?họ Akiyama?họ Arioka?họ Ikenouchi?họ Kamoi?họ Sangawa?họ Nagao?họ Hayuka?họ Maeda?họ Miki?họ Mitsui?họ Mitani?họ Yusa
*xứ Awa họ Oe?họ Izawa?họ Kondō?họ Onishi?họ Ichihara?họ Amabe?họ Kamata?họ Sasaki?họ Shinkai?họ Saegusa?họ Sano?họ Taguchi?họ Tada?họ Dohi?họ Harada?họ Miki?họ Motoki?họ Mori?họ Yamada? họ Yoshinari?họ Miyoshi
*xứ Tosa họ Chōsokabe?họ Motoyama?họ Aki?họ Kira?họ Kōsokabe?họ Tsuno?họ Ohira?họ Yamada?họ Kataoka?họ Toyonaga?họ Ishigaya?họ Hirota
*xứ Iyo họ Kawano?họ Saionji?họ Utsunomiya?họ Kutsuna?họ Kaneko?họ Doi?họ Manabe?họ Takahashi?họ Tsumadori?họ Komoda
Vùng Kyūshū
*xứ Buzen họ Sugi?họ Kii?họ Sada?họ Tokieda?họ Nagano?họ Nuki?họ Nonaka?họ Moji
*xứ Bungo họ Otomo?họ Saeki?họ Bekki?họ Usuki?họ Ichimada?họ Sada?họ Shiga?họ Takuma?họ Takita?họ Tachibana?họ Tahara?họ Anan?họ Yoshihiro?họ Kutami?họ Nogami?họ Seguchi
*xứ Chikuzen họ Aso?họ Kawasaki?họ Harada?họ Minakata?họ Akizuki
*xứ Chikugo họ Kamachi?họ Kawasaki?họ Kusano?họ Kuroki?họ Gojō?họ Takahashi?họ Tajiri?họ Nishimuta?họ Hoshino?họ Miike?họ Monchūsho
*xứ Hizen họ Ryūzōji?họ Nabeshima?họ Arima?họ Matsuura?họ Uezuma?họ Inuzuka?họ Imari?họ Uku, họ Egami?họ Omura?họ Ogawa?họ Oda?họ Kumashiro?họ Kusano?họ Saigō?họ Shibukawa?họ Tajiri?họ Takagi?họ Chiba?họ Tsuku?họ Nagasaki?họ Naritomi?họ Hata?họ Fukabori?họ Yokotake
*xứ Tsushima họ Sō
*xứ Higo họ Kikuchi?họ Sagara?họ Aso?họ Akahoshi?họ Amakusa?họ Uchikuga?họ Kai?họ Kanokogi?họ Gōshi?họ Kumabe?họ Shōdai?họ Gojō?họ Shiki?họ Jō?họ Wani
*xứ Hyūga họ Itō?họ Tsuchimochi?họ Umekita?họ Mera?họ Wakabayashi
*xứ Osumi họ Kimotsuki?họ Ijichi?họ Inoue, họ Kajiki?họ Saisho?họ Shikine?họ Nejime?họ Hishikari?họ Hirata?họ Honda
*xứ Satsuma họ Shimazu?họ Ijūin?họ Irikiin?họ Kamata?họ Kawakami?họ Kawada?họ Gamō?họ Shūin?họ Tanegashima?họ Niiro?họ Yagi
Liên kết
Danh sách võ tướng Nhật Bản từng địa phương
Được nhuthiduyen sửa chữa / chuyển vào 20:42 ngày 09/04/2010

Yêu quái Yamawaro
Bài này do Như Thị Duyên dịch từ Wikipedia Japan.
Yamawaro, hay còn được gọi là Yamawarawa (,"ま,,, ,"ま,,?,) là một loại yêu quái mang hình dáng của một đồng tử xuất phát từ vùng Kyūshū và lan truyền khắp miền Tây Nhật Bản. Tên của loại yêu quái này được viết theo Hán tự là 山童 (âm Hán Việt là ?osơn đồng?, nghĩa là đứa trẻ trên núi). Yêu quái này được cho là do yêu quái Kappa biến hóa thành và sống trên núi. [1]

Yamawaro trong tranh Gazu Hyakki Yakō của họa sĩ Toriyama Sekien
Ngoài ra còn một loại yêu quái khác, tên được viết là 山,, nhưng cũng đọc là Yamawaro.
Khái yếu
Yamawaro là yêu quái mang hình hài của đồng tử, trên đầu có tóc dài màu nâu sẫm, toàn thân có lông nhỏ bao phủ, thân ngắn và đi bằng hai chân dài. Nó còn được cho là nói được tiếng người. [2]
Ngoại trừ tỉnh Mie thì ở các địa phương miền Tây Nhật Bản, người ta đều cho rằng con yêu quái Kappa bỏ sông lên bờ, sống trên núi và thay đổi hình dạng thành Yamawaro. Nhất là trong lễ hội Higan mùa thu, nó lên núi sống, trở thành Yamawaro và đến lễ Higan mùa xuân thì lại quay về sông và trở thành Garappa.[3] Cũng có ý kiến cho rằng việc đi đi về về của Kappa và Yawara là do thần ruộng và thần núi cũng đi về theo khí tiết theo sự thay đổi hai mùa hạ và đông của khí tiết Nhật Bản. Tại tỉnh Miyagi, người ta tin rằng yêu quái Seko buổi chiều đi vào trong núi, đến sáng quay lại sông. [4]
Khi Kappa lên núi thì chúng đi thành bầy và men theo mái nhà người ta mà đi. Đường đi của chúng được gọi là Osaki, nếu xây nhà ở đây thì chúng sẽ tức giận mà đục lỗ trên tường. Khi Yawara trở về sông, nếu có ai định đi xem chúng thì sẽ sinh bệnh. [5]
Người ta cho rằng Yamawaro còn giúp đỡ người đốn cũi. Khi đó chỉ cần mang cơm nắm và rượu ra lễ tạ là nó sẽ giúp đỡ. Ở quận Ashikita tỉnh Kumamoto, khi có nhiều việc đốn cũi thì người ta thường nói ?oYama no wakai shū ni tanomuka? (hay là nhờ bọn trẻ trong núi đi) để nhờ Yamawaro giúp đỡ công việc. Ngoài ra, khi tạ lễ vật, dù là cá hay cơm, dù số lượng có ít đi nữa nhưng phải mang đúng loại đã hứa ban đầu ra tạ, nếu không thì Yamawaro sẽ nổi giận.
Yamawaro cũng rất thích Sumō như Kappa. Nói còn thích nghịch ác với bò, ngựa, ưa lẻn vào nhà người để tắm trong bồn. Chỗ nào có Yamawaro vào tắm thì nước nổi váng dầu bẩn. [6] Tại miền Đông Nhật Bản, người ta tin rằng các hiện tượng quái dị trong núi như Tengudaoshi (hiện tượng đi trong rừng nghe tiếng cây đổ, lá rơi xào xạc nhưng không hề có cây đổ hay lá rơi) đều là do thần núi và quỷ Thiên cẩu làm ra nhưng ở miền Tây thì người ta lại tin rằng trò này do Yamawaro bày ra. Có thuyết cho rằng nếu có người mang ý định giết chết Yamawaro thì nó sẽ đọc được ý nghĩ của người đó và chạy mất. Thuyết này là do lẫn với truyền thuyết về yêu quái Hihi vốn có khả năng đọc ý nghĩ của con người. [7] Như đã nói trên, các hiện tượng quái dị về âm thanh trong rừng được cho là trò đùa của Yamawaro tại miền Tây nước Nhật thì ở tỉnh Kumamoto, người ta còn cho rằng ngoài khả năng tạo tiếng cây đổ hay đá rơi, nó còn bắt chước được tiếng hát của người, nhại lại âm thanh đổ đất hay tiếng mìn nổ.
Cùng loại với Yamawaro còn có nhiều loại yêu quái khác như Seko, Kashabon, Kinoko. Cũng có thuyết cho rằng yêu quái Yama Jijii và Tatekuri Kaeshi là hai biến tướng phụ của Yamawaro. Người xứ Hidano (nay là tỉnh Gifu còn gọi nó là Yamagaro, cho rằng nó nó vào núi cướp cơm hộp của tiều phu và bày trò nghịch.
Cước chú
1. ^ Trang 162~163 cuốn Yōkaizukan (danh mục yêu quái) của hai tác giả Kyōkoku Natsuhiko, Tada Katsumi , do Kokusho Kankōkai xuất bản năm 2000. ISBN 978-4-336-04187-6.
2. ^ Trang 56~58, cuốn ?oZusetsu Nippon Mikakutei Seibutsu Jiten? (từ điển sinh vật chưa xác định tại Nhật Bản bằng hình) của tác giả Sasama Yoshihiko do Kashiwa Shobō xuất bản năm 1994. ISBN 978-4-7601-1299-9.
3. ^ Higan (Bỉ ngạn) là lễ hội kéo dài bảy ngày xoay quanh ngày xuân phân và ngày thu phân.
4. ^ Trang 353~354, cuốn ?oYōkai Jiten? (từ điển yêu quái), tác giả Murakami Kenji soạn, Mainichi Shimbun xuất bản năm 2000. ISBN 978-4-6203-1428-0
5. ^ Trang 119, cuốn Gensō Sekai no jūnin tachi IV Nippon hen (những chủ nhân của thế giới hoang đường phần IV, Nhật Bản) của Tada Katsumi. ISBN 978-4-915146-44-2
6. ^ Trang 173, cuốn ?oGendai Minwa kō (1) Kappa. Tengu. Kamikakushi? của tác giả Mitsutani Miyoko, Chikuma shoten xuất bản năm 2003. ISBN 978-4480038111
7. ^ ?Yōkai Jiten? trang 287.

Yamawaro trong tranh Hyakkai Zukan của hoạ sĩ Sawaki Sūshi
Được NhuThiDuyen sửa chữa / chuyển vào 10:25 ngày 17/05/2010

Yêu quái Akago
Akago ( 赤子, ,<" -âm Hán Việt: xích tử) là một loại yêu quái trong quan niệm dân gian ở tỉnh Nagano và xứ Yamato (ngày nay là tỉnh Nara), Nhật Bản. Yêu quái này còn thấy xuất hiện trong tập tranh cuộn về yêu quái "Buson Yōkai Emaki" của nhà thơ Haiku Yosa Buson. Tên của yêu quái này có nghĩa là "con đỏ" (đứa trẻ mới sinh còn đỏ hỏn).
Khái yếu
Akago ở tỉnh Nagano
Tương truyền yêu quái này sống dưới lòng hồ Kizaki, một hồ trong số ba nhánh :của hồ lớn Nishinasan thuộc thành phố Omachi, tỉnh Nagano. Hình dạng nó trông :như con người chừng 11, 12 tuổi, da đỏ hỏn như đứa trẻ mới sinh và tóc rậm như :tinh tinh. Mặc dù có ngư dân từng mùng kích yêu quái Akago ẩn trong nước nhưng :không thấy nhắc đến việc nó gây hại cho con người [1].
Akago xứ Yamato

Yêu quái Akago trong Bakemono Emaki
Trong tập tranh cuộn "Bakemono Emaki" (tranh cuộn về yêu quái, không rõ tác giả) :thời Meiji có một mục là "Akago no kai" (yêu quái con đỏ) thuật lại câu chuyện như :sau. Có một ngôi nhà hoang không ai dám đến gần vì mọi người cho rằng đó là :ngôi nhà ma. Một kiếm khách nọ hay chuyện, muốn xem thử bản thể của bọn ma :quỷ trong ngôi nhà đó là gì nên đã đến ở đây. Nữa đêm, võ sĩ nghe có tiếng động :như ai đang nhảy múa phía bên kia cửa lùa. Võ sĩ nhòm qua cửa thì thấy một :người như đứa trẻ mới sinh đang nhảy múa, nhưng số lượng ngày càng tăng nhiều :và cuối cùng lên đến mấy trăm người. Kiếm sĩ tay lăm lăm thanh kiếm, toan xông :vào chém bọn yêu quái nhưng tay chân cứng đờ, không làm gì được. Đến khi trời :sáng thì lũ quái con đỏ cũng biến mất [2]
Akago trong "Buson Yōkai Emaki"

Yêu quái Akago trong tranh cuộn của Yosa Buson
Trong tập tranh cuộn của thi nhân Haiku nổi danh này cũng có mục tên là "Akago no :kai". Một pháp sư nọ đến trọ tại quán Ogasawara, nửa đêm bỗng nghe có tiếng :như ai đang nhảy múa ở phòng bên cạnh. Pháp sư nhòm qua thì thấy mấy ngàn :đứa trẻ trần truồng, đỏ hỏn đang nhảy múa huyên náo. Pháp sư tay chân cứng đờ :chẳng làm gì được nhưng đến sáng thì lũ trẻ biến mất.[3]
Cả hai cuộn tranh kể trên đều có chung mục về yêu quái Akago, cùng nội dung nhưng người ta vẫn chưa rõ sự liên quan giữa hai cuộn tranh này.
Cước chú
1. ^ Trang 5,6, Murakami Kenji, "Yōkai Jiten", Mainichi Shimbun ấn hành năm 2000, ISBN 4-620-31428-5
2. ^ "Yōkai Hyaku Monogatari Emaki" (tranh cuộn trăm câu chuyện về yêu quái) do Yumoto Kōichi soạn, Kokusho Kankōkai xuất bản năm 2003, trang 89, ISBN 4-336-04547-X
3. ^ Yōkai Hyaku Monogatari trang 89

Yêu quái Nekomata
Nekomata (được biểu ký bằng chữ Hán là O^, O, hoặc OまY) là một sinh vật trong truyền thuyết Nhật Bản, được xếp vào hàng yêu quái. Nekomata được cho do mèo nhà nhiều tuổi (40 hoặc 100 tuổi trở lên) biến hóa thành.
Nguồn gốc tên gọi
Trong tiếng Nhật, ?oneko? nghĩa là con mèo, ?omata? nghĩa là chạc cây phân nhánh, đầu chĩa ba phân nhánh, vật có dạng hình chạc cây. Theo một thuyết thì đuôi của Nekomata phân làm hai nhánh ở đầu nên nó có tên gọi như vậy. Nhưng cũng có khi nó được miêu tả như là hai cái đuôi độc lập tách ra từ một gốc. Khi Nekomata nguyền rủa ểm hại người thì nó đứng chồm trên hai chân để rủa người đó. Trong tiếng Nhật, động từ matagu nghĩa là đứng chồm, đứng dạng chân. Vì khi con mèo ểm người khác thì nó đứng trên hai chân nên còn được gọi là ?oNekomatagi? và gọi tắt là Nekomata. Thuyết này được cho là giải thích nguồn gốc tên gọi của loài yêu quái này, còn thuyết đuôi mèo phân hai nhánh được cho là mãi sau thời Edo mới xuất hiện.

Nekomata đi bằng hai chân, có hai đuôi trong "Gazu Hyakki Yakō", tranh của Toriyama Sekien
Đặc trưng
Người ta cho rằng Nekomata hiểu và nói được tiếng người, sau khi ăn thịt người thì nó sẽ biến hóa thành người đó. Trong sách Nansō Satomi Hakkenden (xuất bản năm 1814) của tác giả Kyokutei Bakin cũng có ghi lại chi tiết này. Nekomata cái thỉnh thoảng lại xuất hiện trong giấc mộng của nam nhân và đoạt hết tinh khí của họ. Người Nhật còn tin rằng những người thường hay hành hạ mèo sẽ bị nó ám hại. Nếu con Nekomata tu luyện thêm thì nó sẽ sống lâu đến bất tận và được gọi là Nekoshō (O^).

Nekomata trong hình dạng phụ nữ gãy đàn Shamisen, tranh của Sawaki Sūhi
Trong nhiều nền văn hóa của Thế giới, mèo có khuynh hướng được xem là sự ẩn dụ của nữ giới, và tại Nhật người ta cũng ví Nekomata với sự tà ác của người đàn bà.
Văn kiện, truyền thuyết
Từ sau thời Edo trở đi thì đông đảo người Nhật tin rằng Nekomata là do con mèo nhà sống lâu mà hóa thành. Nhưng đi ngược lại thời gian, trong thời Kamakura, người ta cũng đã sợ hãi Nekomata và xem nó như một loài mãnh thú sống trên núi. Theo cuốn nhật ký ?oMeigetsuki? (ghi chép từ năm 1180~1235) của thi nhân Fujiwara Sadaie thì thấy có đoạn viết rằng vào năm đầu niên hiệu Tenpuku (1233) tại Nam đô (tên cũ là kinh đô Heijō) xảy ra vụ Nekomata ăn thịt người. Theo giải thích hiện đại thì đó chỉ là con thú mắc bệnh chó dại. Trong tập sách Tsuzuregusa (1330~1331) của thi nhân Yoshida Kenkō cùng thời Kamakura, ở đoạn 89 có viết rằng: ?oOkuyama ni, Nekomata to iu mono arite, hito wo kuunaru? to hito no iikeruni?
(tạm dịch là: người ta nói, trong núi sâu có loài tên là Nekomata ăn thịt người?)
Đoạn này trong sách Tsuzuregusa rất nổi tiếng và được nhiều người thuộc nằm lòng.
Nekomata đi bằng hai chân, có hai đuôi trong tranh của Toriyama Sekien
Ở các địa phương cũng có truyền thuyết về loài mèo núi và tên Nekomata còn xuất hiện ở nhiều địa danh, như núi Nekomata (Nekomata yama) ở tỉnh Toyama, núi mèo ma (Nekomagadake) ở tỉnh Fukushima.
Tiên ly và mèo già hóa cáo
Tại Trung Quốc cũng có truyền thuyết về loài yêu quái tên là ?otiên ly? (âm Nhật đọc là Senri) có nhiều điểm tương đồng với Nekomata. Tiên ly là loài mèo núi sống lâu thành tinh, có thần thông biến hóa thành mỹ nam mỹ nữ để hút tinh khí của con người.
Nhiều vùng nông thôn Việt Nam cũng truyền miệng nhau về câu chuyện ?omèo già hóa cáo?. Nhà văn Tô Hoài cũng từng viết về đề tài này trong số các truyện động vật của ông. Ngày nay người ta cho rằng mèo nhà nhiều tuổi thì xù lông, xấu xí nên bị tưởng lầm là cáo. Câu chuyện mèo già hóa cáo cũng được ví von với việc người càng già càng tinh khôn.
Tài liệu tham khảo
* ?oYōkai Jiten?, Murakami Kenji biên soạn, Mainichi Shimbun ấn hành năm 2000.
* ?oYōkai zukan?, Kyōgoku Natsuhiko và Tada Katsumi biên soạn, Kokusho Kankōkai ấn hành năm 2000.
* ?oShin Megami Tensei Akuma Jiten? do Shin Kigensha xuất bản năm 2003.

Hannya
Hannya (ố^ơốMỏãt nỏĂ Hannya
Nguỏằ"n gỏằ'c tên gỏằi
Tỏằô Hannya là cĂch 'ỏằc HĂn-Nhỏưt cỏằĐa hai chỏằ HĂn ố^ơố<Ơ mà nỏu 'ỏằc theo Âm HĂn Viỏằ?t là "BĂt NhÊ". ĐÂy là thuỏưt ngỏằ Phỏưt giĂo, nguyên thỏằf tiỏng PhỏĂn là ÔêƠÔÔoƠÔzÔắ, prajñā, 'ặỏằÊc dỏằ<ch Âm HĂn là "BĂt NhÊ", 'ặỏằÊc dỏằ<ch nghâa là "trư huỏằ?". Trư huỏằ? ỏằY 'Ây không có nghâa là tri thỏằâc thỏ gian mà là sỏằ hiỏằfu biỏt rỏằ't rĂo vỏằ vỏĂn vỏưt, có 'ặỏằÊc do sỏằ giĂc ngỏằT. Tuy nhiên trong tiỏng Nhỏưt hiỏằ?n 'ỏĂi, tỏằô Hannya ưt có quan hỏằ? vỏằ>i nghâa vỏằ'n có cỏằĐa nó mà thặỏằng dạng 'ỏằf chỏằ? vỏằ loỏĂi mỏãt nỏĂ Hannya dạng trong kỏằ<ch Nō và 'ôi khi còn 'ặỏằÊc Ăm chỏằ? ngặỏằi 'àn bà hay ghen tuông. MỏằTt thuyỏt cho rỏng sỏằY dâ mỏãt nỏĂ này 'ặỏằÊc 'ỏãt theo tên cỏằĐa ngặỏằi 'ỏĐu tiên làm ra nó, mỏằTt vỏằ< tfng tên Hannya. MỏằTt thuyỏt khĂc cho rỏng cĂi tên Hannya bỏt nguỏằ"n tỏằô cuỏằ'n tiỏằfu thuyỏt Genji Monogatari cỏằĐa nỏằ sâ Murasaki Shikibu. Phu nhÂn Aoi no Ue là chĂnh thỏƠt cỏằĐa Hikaru Genji, nhÂn vỏưt chưnh cỏằĐa tĂc phỏâm vơ bỏằ< lòng ghen tuông cỏằĐa Rokujō Miyasundokoro, ngặỏằi tơnh 'ỏĐu tiên cỏằĐa Genji làm cho khỏằ. nÊo. Phu nhÂn Aoi no Ue bỏằ< oan hỏằ"n sỏằ'ng cỏằĐa Rokujō Ăm ỏÊnh nên 'Ê mỏằi cĂc vỏằ< tfng vào trong cung, 'ỏằc "BĂt NhÊ tÂm kinh" (Hannya Shingyō) 'ỏằf trỏằô tà. Cuỏằ'i cạng, sau trỏưn chiỏn kỏằ<ch liỏằ?t giỏằa cĂc vỏằ< sặ và oan hỏằ"n, Rokujō 'Ê buông xỏÊ Ăc tÂm và 'ỏĂt Phỏưt tĂnh. Tuy nhiên trong vỏằY kỏằ<ch, Rokujō không bao giỏằ gỏằĂ bỏằ chiỏc mỏãt nỏĂ Hannya cỏằĐa mơnh, kỏằf cỏÊ sau khi 'Ê buông xỏÊ.
Shinja (ChÂn xà)
Trong sỏằ' cĂc loỏĂi mỏãt nỏĂ quỏằã nỏằ 'ặỏằÊc gỏằi là Hannya trong kỏằng nỏãng nỏằ nhỏƠt và gỏĐn nhặ 'Ê biỏn thành rỏn. Vơ quĂ ghen tuông mà khuôn mỏãt hóa rỏn,tóc tai rỏằƠng hỏt, miỏằ?ng xỏằ rỏằTng 'ỏn mang tai, lặỏằĂi thò ra ngoài, rfng nanh dài ra. TỏƠt cỏÊ cĂc loỏĂi mỏãt quỏằã nỏằ 'ỏằu mỏằc sỏằông trên 'ỏĐu.

Mỏãt nỏĂ Hannya, tĂc phỏâm Origami cỏằĐa Fuse Tomoko, 'ặỏằÊc gỏƠp tỏằô mỏằTt tỏằ giỏƠy vuông không cỏt dĂn
Warai Hannya
Warai Hannya (ỗơ'ó"ố^ơố<Ơ) mang nghâa là mỏãt Hannya cặỏằi, 'ặỏằÊc xem là yêu quĂi xuỏƠt hiỏằ?n trong tranh Ukiyo-e tỏằô thỏằi Edo. Trong "Hyaku Monogatari", tĂc phỏâm tiêu biỏằfu cỏằĐa hỏằa sặ Katsushika Hokusai có bỏằâc "Warai Hannya" vỏẵ ngặỏằi 'àn bà 'ỏĐu mỏằc sỏằông, nanh nhô ra ngoài, tay cỏ** 'ỏĐu lÂu trỏằ em cặỏằi nhặ 'iên dỏĂi. Trong tỏưp tĂc phỏâm "Kyōsai Manga" cỏằĐa hỏằa sặ Kawanabe Kyōsai vào cuỏằ'i thỏằi Edo câng thỏƠy có bỏằâc vỏẵ ngặỏằi 'àn bà bỏằ< tà tÂm Ăm ỏÊnh và biỏn thành quỏằã.

Warai Hannya, tranh cỏằĐa Katsushika Hokusai


Hannya, mỏằTt 'ỏằ? tỏằư cỏằĐa Shinomori Aoshi trong Manga Rurōni Kenshin

Onikage, chỏằĐ soĂi cỏằĐa nhóm Ninja mỏãt quỏằã Hannya trong game Tenchô]
Được NhuThiDuyen sửa chữa / chuyển vào 10:17 ngày 08/06/2010

[Karakasa Kozō
Karakasa Kozō (ồ"ồ,~ồồfĐ) là mỏằTt loỏĂi yêu quĂi Nhỏưt BỏÊn do cÂy dạ nan tre câ biỏn hóa thành. Tên cỏằĐa nó có nghâa là "thỏng nhÊi dạ nan tre" và nó còn 'ặỏằÊc gỏằi bỏng nhiỏằu tên khĂc nỏằa nhặ Karakasa Obake, Kasa Obake, Kasabake và 'ỏằu có nghâa là "ma dạ".
KhĂi yỏu
ĐÂy là loỏĂi yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn vơ sỏằ nỏằ.i tiỏng cỏằĐa bỏằT Manga GeGeGe no Kitarō cỏằĐa tĂc giỏÊ Mizuki Shigeru mà Karakasa Kozō là mỏằTt nhÂn vỏưt trong tĂc phỏâm. Karakasa là cÂy dạ nan tre dĂn giỏƠy, bên trên bôi dỏĐu 'ỏằf khỏằi thỏƠm nặỏằ>c 'ặỏằÊc làm theo lỏằ'i truyỏằn thỏằ'ng. CÂy dạ chỏằ? có mỏằTt trỏằƠc (cĂn) nên yêu quĂi này thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ chỏằ? có mỏằTt chÂn và di chuyỏằfn bỏng cĂch nhỏÊy lò cò. Nó thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ là mang mỏằTt chiỏc guỏằ'c mỏằTc Geta dặỏằ>i chÂn, phỏĐn thÂn dạ trỏằY thành khuôn mỏãt vỏằ>i mỏằTt con mỏt. Hiỏm khi yêu quĂi này 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn, 'ó là trặỏằng hỏằÊp cỏằĐa Hyakki Yakō Zukan (tỏưp tranh trfm quỏằã 'i 'êm) cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin [1].

Hơnh ỏÊnh truyỏằn thỏằ'ng cỏằĐa Karakasa Kozō
Đỏãc trặng
Đỏãc 'iỏằfm cỏằĐa yêu quĂi này là không gÂy hỏĂi cho con ngặỏằi mà chỏằ? nhỏÊy nhót trong nhà khi trỏằi tỏằ'i, khi gỏãp ngặỏằi thơ thă cĂi lặỏằĂi 'ỏằ ra hạ dỏằa. Vơ vỏưy Karakasa Kozō 'ặỏằÊc xỏp vào loỏĂi không nguy hiỏằfm trong hàng ngâ yêu quĂi. Ngoài ra còn mỏằTt loỏĂi yêu quĂi khĂc câng có cạng tưnh cĂch và hành 'ỏằTng nhặ Karakasa Kozō là Hitotsume Kozō (thỏng nhÊi mỏằTt mỏt). Yêu quĂi mỏằTt mỏt này câng hay thă lặỏằĂi ra cặỏằi.

Karakasa trong tranh cuỏằTn "Hyakki Yakō Zukan" cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn
Tuy thặỏằng 'ặỏằÊc xỏp vào hỏĂng yêu quĂi không gÂy hỏĂi nhặng yêu quĂi "dạ ma" (Yôrei Gasa) tỏĂi thành phỏằ' Mizukuchi tỏằ?nh Tottori lỏĂi là mỏằTt ngoỏĂi lỏằ?, nó có hơnh dỏĂng giỏằ'ng nhặ Karakasa Kozō nhặng vào ngày gió thỏằ.i to, nó gÂy hỏĂi bỏng cĂch thỏằ.i ngặỏằi ta lên trỏằi.
Yêu quĂi có hơnh dỏĂng cÂy dạ 'Ê thỏƠy xuỏƠt hiỏằ?n trong Hyakki Yakō Emaki (tranh cuỏằTn "trfm quỏằã 'i 'êm") tỏằô thỏằi Muromachi và trong cuỏằTn tranh này còn thỏƠy nhiỏằu yêu quĂi khĂc vỏằ'n là do 'ỏằ" vỏưt hóa thành, nhặng tỏằô thỏằi Edo trỏằY 'i, trong sỏằ' này chỏằ? còn mỏằ-i Karakasa Kozō là yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn.[2] Sau 'ỏằ? nhỏằi 'ỏằf làm cÂu chuyỏằ?n ma thêm phong phú.[3]
Ngặỏằi Nhỏưt quan niỏằ?m rỏng vỏĂn vỏưt hỏằu linh, 'ỏằ" 'ỏĂc, dỏằƠng cỏằƠ sỏằư dỏằƠng lÂu ngày sỏẵ có 'ặỏằÊc thỏĐn thông biỏn hóa và gỏằi chúng là "Tsukumogami". Xât theo quan 'iỏằfm này thơ Karakasa Kozō câng thuỏằTc loỏĂi Tsukumogami, nhặng 'ỏn nay vỏôn chặa tơm 'ặỏằÊc vfn kiỏằ?n chỏằâng minh cho 'iỏằu này.[4]

Cặỏằ>c chú
1. ^ "Hyakki Yakō Emaki Yōkai tachi ga sawagidasu", tĂc giỏÊ Yumoto Kōichi, Shōgakukan xuỏƠt bỏÊn nfm 2005, trang 88
2. ^ Abe Kazue, "Yōkaigaku Nyômon" (nhỏưp môn "yêu quĂi hỏằc"), Yôzankaku xuỏƠt bỏÊn nfm 1968
3. ^ "Yōkai Gahon Kyōka Hyakku Monogatari", Kyōgoku Natsuhiko biên soỏĂn, Kokusho Kankōkai xuỏƠt bỏÊn nfm 2008, trang 272~273
4. ^ "Gensō sekai no Junintachi", Tada Katsumi biên soỏĂn, Shinkigensha xuỏƠt bỏÊn nfm 1990, trang 303.
Được nhuthiduyen sửa chữa / chuyển vào 11:59 ngày 12/06/2010

[Karakasa Kozō
Karakasa Kozō (ồ"ồ,~ồồfĐ) là mỏằTt loỏĂi yêu quĂi Nhỏưt BỏÊn do cÂy dạ nan tre câ biỏn hóa thành. Tên cỏằĐa nó có nghâa là "thỏng nhÊi dạ nan tre" và nó còn 'ặỏằÊc gỏằi bỏng nhiỏằu tên khĂc nỏằa nhặ Karakasa Obake, Kasa Obake, Kasabake và 'ỏằu có nghâa là "ma dạ".
KhĂi yỏu
ĐÂy là loỏĂi yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn vơ sỏằ nỏằ.i tiỏng cỏằĐa bỏằT Manga GeGeGe no Kitarō cỏằĐa tĂc giỏÊ Mizuki Shigeru mà Karakasa Kozō là mỏằTt nhÂn vỏưt trong tĂc phỏâm. Karakasa là cÂy dạ nan tre dĂn giỏƠy, bên trên bôi dỏĐu 'ỏằf khỏằi thỏƠm nặỏằ>c 'ặỏằÊc làm theo lỏằ'i truyỏằn thỏằ'ng. CÂy dạ chỏằ? có mỏằTt trỏằƠc (cĂn) nên yêu quĂi này thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ chỏằ? có mỏằTt chÂn và di chuyỏằfn bỏng cĂch nhỏÊy lò cò. Nó thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ là mang mỏằTt chiỏc guỏằ'c mỏằTc Geta dặỏằ>i chÂn, phỏĐn thÂn dạ trỏằY thành khuôn mỏãt vỏằ>i mỏằTt con mỏt. Hiỏm khi yêu quĂi này 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn, 'ó là trặỏằng hỏằÊp cỏằĐa Hyakki Yakō Zukan (tỏưp tranh trfm quỏằã 'i 'êm) cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin [1].

Hơnh ỏÊnh truyỏằn thỏằ'ng cỏằĐa Karakasa Kozō
Đỏãc trặng
Đỏãc 'iỏằfm cỏằĐa yêu quĂi này là không gÂy hỏĂi cho con ngặỏằi mà chỏằ? nhỏÊy nhót trong nhà khi trỏằi tỏằ'i, khi gỏãp ngặỏằi thơ thă cĂi lặỏằĂi 'ỏằ ra hạ dỏằa. Vơ vỏưy Karakasa Kozō 'ặỏằÊc xỏp vào loỏĂi không nguy hiỏằfm trong hàng ngâ yêu quĂi. Ngoài ra còn mỏằTt loỏĂi yêu quĂi khĂc câng có cạng tưnh cĂch và hành 'ỏằTng nhặ Karakasa Kozō là Hitotsume Kozō (thỏng nhÊi mỏằTt mỏt). Yêu quĂi mỏằTt mỏt này câng hay thă lặỏằĂi ra cặỏằi.

Karakasa trong tranh cuỏằTn "Hyakki Yakō Zukan" cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn
Tuy thặỏằng 'ặỏằÊc xỏp vào hỏĂng yêu quĂi không gÂy hỏĂi nhặng yêu quĂi "dạ ma" (Yôrei Gasa) tỏĂi thành phỏằ' Mizukuchi tỏằ?nh Tottori lỏĂi là mỏằTt ngoỏĂi lỏằ?, nó có hơnh dỏĂng giỏằ'ng nhặ Karakasa Kozō nhặng vào ngày gió thỏằ.i to, nó gÂy hỏĂi bỏng cĂch thỏằ.i ngặỏằi ta lên trỏằi.
Yêu quĂi có hơnh dỏĂng cÂy dạ 'Ê thỏƠy xuỏƠt hiỏằ?n trong Hyakki Yakō Emaki (tranh cuỏằTn "trfm quỏằã 'i 'êm") tỏằô thỏằi Muromachi và trong cuỏằTn tranh này còn thỏƠy nhiỏằu yêu quĂi khĂc vỏằ'n là do 'ỏằ" vỏưt hóa thành, nhặng tỏằô thỏằi Edo trỏằY 'i, trong sỏằ' này chỏằ? còn mỏằ-i Karakasa Kozō là yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn.[2] Sau 'ỏằ? nhỏằi 'ỏằf làm cÂu chuyỏằ?n ma thêm phong phú.[3]
Ngặỏằi Nhỏưt quan niỏằ?m rỏng vỏĂn vỏưt hỏằu linh, 'ỏằ" 'ỏĂc, dỏằƠng cỏằƠ sỏằư dỏằƠng lÂu ngày sỏẵ có 'ặỏằÊc thỏĐn thông biỏn hóa và gỏằi chúng là "Tsukumogami". Xât theo quan 'iỏằfm này thơ Karakasa Kozō câng thuỏằTc loỏĂi Tsukumogami, nhặng 'ỏn nay vỏôn chặa tơm 'ặỏằÊc vfn kiỏằ?n chỏằâng minh cho 'iỏằu này.[4]

Cặỏằ>c chú
1. ^ "Hyakki Yakō Emaki Yōkai tachi ga sawagidasu", tĂc giỏÊ Yumoto Kōichi, Shōgakukan xuỏƠt bỏÊn nfm 2005, trang 88
2. ^ Abe Kazue, "Yōkaigaku Nyômon" (nhỏưp môn "yêu quĂi hỏằc"), Yôzankaku xuỏƠt bỏÊn nfm 1968
3. ^ "Yōkai Gahon Kyōka Hyakku Monogatari", Kyōgoku Natsuhiko biên soỏĂn, Kokusho Kankōkai xuỏƠt bỏÊn nfm 2008, trang 272~273
4. ^ "Gensō sekai no Junintachi", Tada Katsumi biên soỏĂn, Shinkigensha xuỏƠt bỏÊn nfm 1990, trang 303.
Được nhuthiduyen sửa chữa / chuyển vào 11:59 ngày 12/06/2010

[Karakasa Kozō
Karakasa Kozō (ồ"ồ,~ồồfĐ) là mỏằTt loỏĂi yêu quĂi Nhỏưt BỏÊn do cÂy dạ nan tre câ biỏn hóa thành. Tên cỏằĐa nó có nghâa là "thỏng nhÊi dạ nan tre" và nó còn 'ặỏằÊc gỏằi bỏng nhiỏằu tên khĂc nỏằa nhặ Karakasa Obake, Kasa Obake, Kasabake và 'ỏằu có nghâa là "ma dạ".
KhĂi yỏu
ĐÂy là loỏĂi yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn vơ sỏằ nỏằ.i tiỏng cỏằĐa bỏằT Manga GeGeGe no Kitarō cỏằĐa tĂc giỏÊ Mizuki Shigeru mà Karakasa Kozō là mỏằTt nhÂn vỏưt trong tĂc phỏâm. Karakasa là cÂy dạ nan tre dĂn giỏƠy, bên trên bôi dỏĐu 'ỏằf khỏằi thỏƠm nặỏằ>c 'ặỏằÊc làm theo lỏằ'i truyỏằn thỏằ'ng. CÂy dạ chỏằ? có mỏằTt trỏằƠc (cĂn) nên yêu quĂi này thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ chỏằ? có mỏằTt chÂn và di chuyỏằfn bỏng cĂch nhỏÊy lò cò. Nó thặỏằng 'ặỏằÊc miêu tỏÊ là mang mỏằTt chiỏc guỏằ'c mỏằTc Geta dặỏằ>i chÂn, phỏĐn thÂn dạ trỏằY thành khuôn mỏãt vỏằ>i mỏằTt con mỏt. Hiỏm khi yêu quĂi này 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn, 'ó là trặỏằng hỏằÊp cỏằĐa Hyakki Yakō Zukan (tỏưp tranh trfm quỏằã 'i 'êm) cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin [1].

Hơnh ỏÊnh truyỏằn thỏằ'ng cỏằĐa Karakasa Kozō
Đỏãc trặng
Đỏãc 'iỏằfm cỏằĐa yêu quĂi này là không gÂy hỏĂi cho con ngặỏằi mà chỏằ? nhỏÊy nhót trong nhà khi trỏằi tỏằ'i, khi gỏãp ngặỏằi thơ thă cĂi lặỏằĂi 'ỏằ ra hạ dỏằa. Vơ vỏưy Karakasa Kozō 'ặỏằÊc xỏp vào loỏĂi không nguy hiỏằfm trong hàng ngâ yêu quĂi. Ngoài ra còn mỏằTt loỏĂi yêu quĂi khĂc câng có cạng tưnh cĂch và hành 'ỏằTng nhặ Karakasa Kozō là Hitotsume Kozō (thỏng nhÊi mỏằTt mỏt). Yêu quĂi mỏằTt mỏt này câng hay thă lặỏằĂi ra cặỏằi.

Karakasa trong tranh cuỏằTn "Hyakki Yakō Zukan" cỏằĐa hỏằa sâ Kanō Enshin 'ặỏằÊc miêu tỏÊ vỏằ>i hai cĂi chÂn
Tuy thặỏằng 'ặỏằÊc xỏp vào hỏĂng yêu quĂi không gÂy hỏĂi nhặng yêu quĂi "dạ ma" (Yôrei Gasa) tỏĂi thành phỏằ' Mizukuchi tỏằ?nh Tottori lỏĂi là mỏằTt ngoỏĂi lỏằ?, nó có hơnh dỏĂng giỏằ'ng nhặ Karakasa Kozō nhặng vào ngày gió thỏằ.i to, nó gÂy hỏĂi bỏng cĂch thỏằ.i ngặỏằi ta lên trỏằi.
Yêu quĂi có hơnh dỏĂng cÂy dạ 'Ê thỏƠy xuỏƠt hiỏằ?n trong Hyakki Yakō Emaki (tranh cuỏằTn "trfm quỏằã 'i 'êm") tỏằô thỏằi Muromachi và trong cuỏằTn tranh này còn thỏƠy nhiỏằu yêu quĂi khĂc vỏằ'n là do 'ỏằ" vỏưt hóa thành, nhặng tỏằô thỏằi Edo trỏằY 'i, trong sỏằ' này chỏằ? còn mỏằ-i Karakasa Kozō là yêu quĂi 'ặỏằÊc nhiỏằu ngặỏằi biỏt 'ỏn.[2] Sau 'ỏằ? nhỏằi 'ỏằf làm cÂu chuyỏằ?n ma thêm phong phú.[3]
Ngặỏằi Nhỏưt quan niỏằ?m rỏng vỏĂn vỏưt hỏằu linh, 'ỏằ" 'ỏĂc, dỏằƠng cỏằƠ sỏằư dỏằƠng lÂu ngày sỏẵ có 'ặỏằÊc thỏĐn thông biỏn hóa và gỏằi chúng là "Tsukumogami". Xât theo quan 'iỏằfm này thơ Karakasa Kozō câng thuỏằTc loỏĂi Tsukumogami, nhặng 'ỏn nay vỏôn chặa tơm 'ặỏằÊc vfn kiỏằ?n chỏằâng minh cho 'iỏằu này.[4]

Cặỏằ>c chú
1. ^ "Hyakki Yakō Emaki Yōkai tachi ga sawagidasu", tĂc giỏÊ Yumoto Kōichi, Shōgakukan xuỏƠt bỏÊn nfm 2005, trang 88
2. ^ Abe Kazue, "Yōkaigaku Nyômon" (nhỏưp môn "yêu quĂi hỏằc"), Yôzankaku xuỏƠt bỏÊn nfm 1968
3. ^ "Yōkai Gahon Kyōka Hyakku Monogatari", Kyōgoku Natsuhiko biên soỏĂn, Kokusho Kankōkai xuỏƠt bỏÊn nfm 2008, trang 272~273
4. ^ "Gensō sekai no Junintachi", Tada Katsumi biên soỏĂn, Shinkigensha xuỏƠt bỏÊn nfm 1990, trang 303.
Được nhuthiduyen sửa chữa / chuyển vào 11:59 ngày 12/06/2010