Nguyễn Mộng Giác - Nỗi băn khoăn của Kim Dung

Cứ như vậy, cứ như vậy, hư chiêu tự nhiên biến thành tuyệt chieu, và cả người sử kiếm linh hoạt hào khởi phát động chiêu thức theo ý mình tung tăng hớn hở.
Chúng ta nghĩ đến cái sảng khoái tuyệt diệu của Đông Pha trên sông Xích Bích:
Gió hiu hiu mặt nước như tờ
Trăng chênh chếch đều non mới ló
Thuyền một lá xông ngang gành bạch lộ
Buông chèo hoa len lói chốn sơn cương
(Nguyễn Công Trứ)
Thật vậy, Lệnh hồ xung cũng đứng trước những đe doạ sinh mệnh trầm tọng như Tô thức. Thác gành nhiều sóng ngầm dá nhọn, sương lại bao phủ mặt sông. Tô Thức thuận lòng trời, hiểu lẽ dịch nên hớn hở như người quên đời một mình mà bay lên tiên, xông ngang qua gành không sợ thác lũ đá ngầm, và tuy sương trắng bao phủ đây đó vẫn dám một chiếc thuyền nhỏ, một túi trăng gió, len lỏi giữa những sườn núi lạ. Lệnh Hồ Xung cũng đã phải đứng trước cái chết kề cận trong tơ tóc, nhưng chang fmặc tình uyển chuyển thư thái với Độc cô cửu kiếm, khôgn bận tâm các tuyệt học võ lâm. những địch thủ giao đấu với Lệnh Hồ Xung đều sưng sờ, không biết trả đòn thê snào trươc snhững chiêu thức kỳ dị này. Bị thói quen mài dũa tê liệt cả động năng nên khao khát tìm những định chế câu thúc, người ta không thể hiểu được, khôgn thể tưởng tượng nổi trong võ học lại có những chiêu đơn giản vụng về, sai cả ước lệ, như cục đá chưa mài hay một khóm hoa dại bên bờ suối. Nhưng đối diện với thế kiếm trầm tĩnh mà huyền hoặc, vụng về thô thiển mà tinh diệu, họ không biết phải làm gì bây giờ. Trong Độc cô cửu kiếm, cái tĩnh chưa không biết bao nhiêu cái rắc rối, giống như cảnh vật vũ trụ qua mắt một nhà đạo học:
Hoa nở luốn hay tin gió
Đầm thnah còn thấy dáng trăng
(Nguyễn Bỉnh Khiêm)
thành ra muốn khỏi có ngộ nhận, có lẽ phải đổi yếu quyết của Độc cô cửu kiếm Vô chiêu thắng hữu chiêu thành ta Hư chiêu thắng hữu chiêu. Chữ Hư theo quan niẹm tâm hư của Lão Trang. Nếu dùng chữ Vô, phải hiểu nghĩa chữ Vô theo câu kinh Phật: Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm. (1)
Chúng ta tin với một tinh thần tích cực sinh động như vậy, sau khi thụ giáo Phong Thanh Dương, Lệnh hồ Xung phải thắng mọi trở ngại, san bằng mọi giả tạo, lột trần hết nguỵ kế núp bóng sau màn sương đạo đức nhân nghĩa hay công ích.
Lệnh Hồ Xung đã thành công thực.
-------------------------------------------
(1) Kinh Kim Cương
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân

Chúng ta tin với một tinh thần tích cực sinh động như vậy, sau khi thụ giáo Phong Thanh Dương, Lệnh Hồ Xung phải thắng mọi trở ngại, san bằng mọi giả tạo, lột trần hết nguỵ kế núp bóng sau màn sương đạo đức nhân nghĩa hay công ích.
Dùng Độc Cô cửu kiếm, chàng đã đâm mù mười mấy tên đệ tử Tả Lãnh Thiền hèn nhát bịt mặt để ra tay hạ sát thầy trò Hoa Sơn.
Chàng đã cương quyết ngăn cản không cho hai tên đồ đệ Võ Đang và Thiếu Lâm trên Ngũ Bá Cương vào uy hiếp Doanh Doanh.
Chàng đã khẳng khái dùng Đọc cô cửu kiếm viện trợ Hướng Vân Thiên khi hữu sứ bị mấy trăm kiếmkhách cả chính lẫn tà bao vây tiêu diệt. Chàng ngang nhiên lên trà đình uống rượu với Hướng Vân Thiên, nổi hào khí tuyên bố:
- Giữa đường thấy chuyện bất bằng rút dao tương trợ là lẽ thường.
Chàng đã dùng vô chiêu đánh bại Nhạc Bất Quần trên núi Thiếu Thất.
Trong những lúc gay cấn, khi những tên nguỵ quân tử mặc áo xanh tú tài nói điều nhân nghĩa mà âm mưu đê hèn, khi chính tà không phân biệt, Lệnh Hồ Xung lại dùng Độc cô cửu kiếm để giải quyết. Thực vậy, bọn Tung Sơn bịt mặt giết hại đồng môn trong Ngũ Nhạc Kiếm phái là bọn chính giả trá. Bọn kiếm khách vì muốn giết Hướng Vân Thiên mà liên lạc hợp tác với đồ đệ Đông Phương Bất Bại là bọn chính giả trá. Nhạc Bất Quần là tên nguỵ quân tử. Những kẻ làm nhơ danh chính phái, làm mờ ranh giới thiện ác, đáng bị trừng trị bằng Độc cô cửu kiếm.
Kim Dung đã cho chàng lãng tử của mình lấy tinh thần vô chấp phóng khoáng, cảm hoá bọn cố chấp bảo thủ.
Nhưng, có thực Lệnh Hồ Xung đã thắng?
Có thực Kim Dung đã tìm ra một phương pháp giải quyết mối băn khoăn nguyên thuỷ?
Những người đọc có ý thức, cùng đứng trong những thế tranh chấp đau lòng, bơ vơ miên tục như người Việt chúng ta với cuộc chiến hiện nay, có thể xem kinh nghiệm của Lệnh Hồ Xung là một giải pháp thoả đáng?
Chúng ta ngần ngừ không dám trả lời. Như vậy là phải!
Vì dù bản tính thế nào chăng nữa, Lệnh Hồ Xung vẫn là một người tầm thường như tất cả chúng ta. Làm sao Ưng vô sở trự, tiến đến một trạng thái đạt đạo Tâm hư? Làm sao lòng rỗng không, hình lại có thể khiến như tro nguội (1).
------------------------------------------
(1) Tề vật luận. Nam hoa kinh của Trang Chu, Nhượng Tống dịch.
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân
Được Thieu_iot sửa chữa / chuyển vào 16:05 ngày 13/06/2003

Lệnh Hồ Xung không thể quên quá khứ, thoáng trong chớp mắt không nhớ gì đến kiếm pháp Hoa Sơn hay công dưỡng dục của Nhạc Bất Quần, mối tình với Nhạc Linh Sa, mỗi lần tâm không hư, Lệnh Hồ Xung lại tỏ ra bối rối trước đối phương. Những lúc chàng chiến thắng vẻ vang, sử dụng tuyệt diệu được Độc cô cửu kiếm, là những lúc bất cần đời, đứng gần hố thẳm gai ốc của tuyệt vọng, nghĩa là ở cái thế chẳng đặng đừng.
Lúc phái Hoa Sơn sắp bị đại nạn trước bọn Phong Bất Bình ở miếu Dược vương, Lệnh Hồ Xung thấy rõ cái chết kế cận bên mình. Chỉ cần một loé kiếm nữa là hết còn lo âu về bệnh hoạn, đau xót vì bị ngờ vực.
?oLệnh Hồ Xung buông tiếng thở dài đưa luồng nhãn quan về phía Nhạc Linh San để nhìn lần cuối cùng. Trước khi lâm tử, hắn chỉ mong được nàng lộ vẻ tha thiết tới một chút đặng an ủi nỗi lòng. Quả nhiên, cặp mắt sáng ngời của nàng tỏ ra cực kỳ quyến luyến thiết tha. Lệnh Hồ Xung đang vui mừng thì dưới ánh lửa, hắn thấy bàn tay nhỏ bé mềm mại của Nhạc Linh San buông thõng xuống, nắm lấy bàn tay chàng trai khác, chàng trai đó chính là Lâm Bình Chi. Lòng hắn se lại?.
(trang 790 quyển 5)
Sững sờ tuyệt vọng cùng cực, quên cả lòng tham sinh, Lệnh Hồ Xung mới sử được các vô chiêu của Độc cô cửu kiếm, đâm mù mắt mười mấy tên đồ đệ Tung Sơn.
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân
Được Thieu_iot sửa chữa / chuyển vào 11:38 ngày 19/06/2003

Lúc được Phương Chứng đại sư chùa Thiếu Lâm cho biết mình đã bị sư phụ trục xuất
khỏi Hoa Sơn, lại biết bệnh tình hết cơ cứu vãn (đến danh y Bình Nhất Chỉ cũng bó tay) Lệnh Hồ Xung liều thân, không còn tha thiết gì nữa. Không thèm nhận làm đồ đệ Phương Chứng để học Dịch cân kinh chữa bệnh:
?oLệnh Hồ Xung ra khỏi chùa Thiếu Lâm rồi ngửa mặt lên trời cừa rộ một hồi. Tiếng cười chất chứa đầy vẻ thất vọng thê lương, chàng lẩm bẩm: Người chính phái coi ta như thù địch. Kẻ phái tà cũng muốn giết được ta mới vừa lòng. Chắc Lệnh Hồ Xung này không sống qua được bữa nay. Thử xem người hạ sát mình là ai??
(trang 198 quyển 6)
Ở vào thế cùng, Lệnh Hồ Xung tìm một cách tự vẫn và có cách nào ngang tàng hào hùng cho bằng liều thân bênh vực Hướng Vân Thiên. Không ngờ trong lúc tuyệt vọng như vậy, Lệnh Hồ Xung lại sử được vô chiêu.
Thế thì bản chất cao ngạo liều lĩnh, thích hợp với thái độ vô chấp, giải pháp Độc cô cửu kiếm chỉ có thể thực hiện khi con người bị đẩy vào tận cùng của nghịch cảnh. Bị tình phụ, bị sư nương sư phụ nghi ngờ, tin rằng chính mình đã lỡ tay giết Lục Đại Hữu, Lệnh Hồ Xung tự nhận là một thứ ?ocô hồn vô chủ, miếu lớn khôgn nhận, chùa nhỏ không thu, hoang sơn dã quỷ?, hết còn tha thiết gắn bó với bất cứ điều gì của đời. Nhờ vậy mà mới sử dụng được Độc cô cửu kiểm.
Với những điều kiện bi đát như vậy, dễ gì con người tầm thường chúng ta có thể lấy vô chấp để thắng cố chấp.
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân

Người Việt Nam chúng ta đã bị phụ bạc nhiều, không có lấy một niềm tin để mất, và đã giết lầm không biết bao nhiêu anh em bạn bè. Như vậy đã đủ để ở vào cái thế liều ĩnh của Lệnh Hồ Xung mà học Độc cô cửu kiếm chưa?
Chúng ta ngần ngừ là phải, vì lấy ngay kinh nghiệm Lệnh Hồ Xung, sự ngộ đạo không phải do trạng thái siêu thoát thăng hoa như ước vọng Lão Trang mà do ở chỗ chịu đựng tận cùng bi đát.
Giải pháp vô chiêu thắng hữu chiêu cũng lãng đãng huyền hồ như hình bóng Phong Thanh Dương mà thôi.
Điều đó có lẽ cảnh tỉnh được những người Việt không thể chịu đựng mãi thảm kịch phân hoá và tha hoá, đùng đùng nổi giận, đòi san bằng hết để làm lại, đòi đốt cháy hết cho lũ chuột chuyên gặm nhấm đục khoét ra mặt, sau đó dựng xây căn nhà mới.
Cho dù có đến tận cùng vực thẳm, con người vẫn khó quên hết thành kiến khó phá hết định chế để chấp nhận vô chiêu.

Chong đèn khuya đọc Kim Dung
Dưới trăng Vô Kỵ trùng phùng Triệu Minh
Tiểu Siêu về nước một mình
Trời xa giọt lệ ân tình buồn thênh...

Giải pháp thứ nhì: Tịch Tà kiếm phổ
Dù sao, đó vẫn cong là một vương đạo.
Giải quyết bằng vương đạo, sao mà thiên nan vạn nan, khi những giải quyết bá đạo hấp dẫn quyến rũ nhởn nhơ trước mắt, trong mọi tầm tay. Chỉ cần chộp lấy là có.
Đã đành như lời Lâm Chấn Nam giải thích cho con hiểu danh hiệu cơ sở vận tải của gia đình mình:
?oPhước Oai tiêu cục, chữ Phước ở trên, chữ Oai ở dưới là nói Phước Nghĩa quan trọng hơn Oai phong. Nếu đem đổi ngược lại Oai Phước thì nghĩa khác hẳn đi, nó biến đổi ra Làm oai làm phước?.
(trang 23 quyển 1)
Nhưng Oai trấn giang hồ vẫn luôn là một viễn tượng tuyệt vời. Được làm đệ nhất cao thủ để hàng hàng lớp lớp phủ phục tung hô, là một giấc mơ làm say sưa ngây ngất những kẻ có chút tài ba về võ thuật. Không nói ra, trừ những bậc cao nhân đạt đạo như Xung Hư và Phương Chứng, ai nấy đều ao ước quyền uy tuyệt đối và mênh mông như giáo chủ Triêu Dương thần giáo, ngồi đường bệ trên ngai cao, hớn hở nghe những lời tâng bốc xu nịnh:
Giáo chủ là bậc anh minh, kế hoạch không còn thiếu sót, khác nào cây đuốc rạng soi bốn bể, tạo phúc muôn dân. Cờ ra đắc thắng, mã đáo thành công. Thuộc hạ nghiêng mình khéo nép tuân theo lệnh dụ, cốt sao giữ vẹn lòng trung, sá quản thân này muôn thác.
(trang 1890 quyển 10)
Thuộc hạ rất khao khát được ra mắt giáo chủ. Cứ mỗi lần được nhìn kim diện giáo chủ thì lại cảm thấy tinh thần phấn khởi, làm việc rất hăng say, toàn thân rạo rực tưởng chừng công lực trong người tăng lên bằng mười năm tu luyện.
(trang 1901 quyển 10)
Tiểu tử thuộc hết. Hàng ngày không đọc đến bảo huấn của giáo chủ là ăn khôgn ngon miệng, ngủ không yên giấc. Hễ đọc bảo huấn của giáp chủ là luyện võ tiến bộ rất mau, đấm đá thêm phần khí lực.
(trang 1907 quyển 10)
Bọn thuộc hạ là đường chúa, phó đường chúa ở thuỷ hoả đường cùng năm vị chính phó hương chủ xin tham kiến giáo chủ văn thành võ đức, nhân nghĩa anh minh, trung hưng thánh giáp, bái chúc giáo chủ muôn năm trường trị, thống nhất giang hồ.
(trang 1946 quyển 11)
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân

Muôn năm trường trị thống nhất giang hồ! Bấy giờ sự phân hoá chia rẽ không còn, chính tà hết thành vấn đề. Trên ngôi cao rực rỡ hào quang, đệ nhất cao thủ trở thành thần thánh, nắm quyền sinh sát hằng vạn hằng triệu sinh linh, trên đầu, trời ở gần, tiếng phán truyền vang động, thức trăng sao mây nước dậy. Muốn thế, giải pháp gần gũi là chiếm cho được Tịch tà kiếm phổ hay Quỳ hoa bảo điển. Từ tên vô đạo như Mộc Cao Phong cho đến con người cục súc háo thắng như Dư Thương Hải, từ minh chủ Ngũ nhạc kiếm phái là Tả Lãnh Thiền cho đến chưởng môn Hoa Sơn Nhạc Bất Quần. Biết baonhiêu mưu mô lừa lọc nham hiểm đượ sử dụng, dù có phạm nặng nề những giới luật chính phái như lừa thầy phản bạn, khi khi đồng đạo, ỷ mạnh hiếp yếu, ăn cắp tài vật? Để Tịch tà (chống lại điều tà) người ta không từ chối sử dụng mọi mánh khoé yêu tà.
Cuối cùng, một số người đã thành công, chiếm được bản chính (Đông Phương Bất Bại, Nhạc Bất Quần, Lâm Bình Chi) hoặc bản sao (Tả Lãnh Thiền, Lao Đức Nặc) của Tịch Tà kiếm pháp. Đem áp dụng vào đời, họ phải giải cho xong vấn đề tiên quyết: muốn luyện Tịch tà, trước hết phải tự thiến.

Chong đèn khuya đọc Kim Dung
Dưới trăng Vô Kỵ trùng phùng Triệu Minh
Tiểu Siêu về nước một mình
Trời xa giọt lệ ân tình buồn thênh...

Hoá ra phương pháp Tịch tà là toàn trái ngược với Độc cô cửu kiếm.
Một bên chủ trương để thuận theotự nhiên, phủ nhận mọi cái tĩnh gò bó áp chế, giữ nguyên vẹn nguồn tự do, hướng sáng tạo của con người. Một bên chủ trương cắt đứt tình cảm, huỷ diệt nhân tính, biến con người thành một phương tiện thuận lợi tối đa cho kế hoạch chương trình sẵn, sử dụng con người như một máy móc hoàn toàn thụ động vô tri.

Luyện Tịch tà kiếm pháp, kiếm khách phải dứt bỏ tình người. Không thể nào vừa muốn thành công vẻ vang về võ học lại vừa muốn giữ nguyên vẹn nụ cười trẻ thơ, tiếng ru à ơi của người mẹ, tình liên đới nhân loại, nghĩa là trọn vẹn tình thương yêu. Ngưồinà không dứt khoát tự thiến trước khi luyện kiếm, hoặc võ công không tiến bộ hoặc bị tẩu hoả nhập ma mà chết.
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân