Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột và cách phòng ngừa

Tăng huyết áp đột ngột là gì?

Tăng huyết áp đột ngột là tình trạng huyết áp tăng nhanh một cách bất thường trong thời gian ngắn, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim hoặc tổn thương thận nếu không được can thiệp kịp thời. Khác với tăng huyết áp mạn tính diễn biến âm thầm, tăng huyết áp đột ngột thường xảy ra bất ngờ và có thể đe dọa tính mạng.



Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể không có dấu hiệu báo trước rõ ràng. Do đó, hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa là điều rất quan trọng.




Nguyên nhân gây tăng huyết áp đột ngột

Có nhiều yếu tố có thể khiến huyết áp tăng nhanh chóng trong thời gian ngắn. Dưới đây là những nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột phổ biến nhất:



1. Căng thẳng, lo âu hoặc cảm xúc mạnh

Cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi, lo âu quá mức có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm tăng nhịp tim và co mạch máu, dẫn đến huyết áp tăng cao trong thời gian ngắn.



2. Sử dụng chất kích thích

Cà phê, rượu bia, thuốc lá, ma túy hoặc các loại thuốc giảm đau không kê đơn (đặc biệt là NSAIDs như ibuprofen) đều có thể làm tăng huyết áp đột ngột nếu dùng quá liều hoặc sử dụng không kiểm soát.



3. Đau cấp tính hoặc bệnh lý cấp tính

Cơn đau dữ dội do viêm ruột thừa, sỏi thận, gút cấp, hoặc chấn thương cũng có thể kích thích thần kinh giao cảm, gây huyết áp tăng cao đột ngột.



4. Ngưng thuốc điều trị huyết áp

Người bị tăng huyết áp mạn tính nếu tự ý ngưng thuốc hoặc điều chỉnh liều không theo chỉ định có thể đối mặt với hiện tượng “phản hồi tăng huyết áp”, khiến huyết áp tăng vọt trong thời gian ngắn.



5. Rối loạn nội tiết

Một số rối loạn nội tiết như u tuyến thượng thận (pheochromocytoma), cường giáp hoặc hội chứng Cushing có thể dẫn đến cơn tăng huyết áp đột ngột, nhất là khi kèm theo stress hoặc vận động mạnh.



6. Thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ

Ngủ không đủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém (như trong hội chứng ngưng thở khi ngủ) cũng làm tăng nguy cơ tăng huyết áp đột ngột, do cơ thể không được phục hồi đúng cách và hệ thần kinh bị kích thích liên tục.




Triệu chứng của tăng huyết áp đột ngột

Mặc dù không phải ai cũng có dấu hiệu rõ ràng, nhưng tăng huyết áp đột ngột thường đi kèm với các triệu chứng sau:

• Đau đầu dữ dội
  
  
• Chóng mặt, choáng váng
  
  
• Hồi hộp, tim đập nhanh
  
  
• Khó thở
  
  
• Mặt đỏ bừng, nóng ran
  
  
• Đổ mồ hôi nhiều
  
  
• Có thể mất ý thức nếu huyết áp tăng quá cao
  

Nếu xuất hiện các triệu chứng trên, người bệnh cần được đo huyết áp ngay và đưa đến cơ sở y tế gần nhất.




Cách phòng ngừa tăng huyết áp đột ngột

Để giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp đột ngột, bạn cần xây dựng lối sống khoa học, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và theo dõi sức khỏe định kỳ. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả:



1. Kiểm soát stress

• Tập thở sâu, thiền định, yoga hoặc tham gia các hoạt động thư giãn mỗi ngày.
  
  
• Hạn chế làm việc quá sức và ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm.
  
  
• Duy trì tinh thần lạc quan, tránh các tình huống gây căng thẳng kéo dài.
  

2. Hạn chế sử dụng chất kích thích

• Tránh uống rượu bia quá mức.
  
  
• Giảm thiểu lượng caffeine nạp vào từ cà phê, trà đậm.
  
  
• Không hút thuốc lá hoặc sử dụng ma túy.
  
  
• Không tự ý dùng thuốc giảm đau, thuốc cảm mà không có chỉ định của bác sĩ.
  

3. Ăn uống lành mạnh

• Hạn chế muối (dưới 5g/ngày), tránh thực phẩm đóng hộp và đồ ăn nhanh.
  
  
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
  
  
• Hạn chế chất béo bão hòa và tăng cường chất xơ.
  

4. Tăng cường vận động

• Duy trì hoạt động thể chất đều đặn như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe ít nhất 30 phút/ngày.
  
  
• Tránh vận động quá sức hoặc đột ngột thay đổi cường độ tập luyện.
  

5. Theo dõi huyết áp định kỳ

• Người có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường hoặc tăng huyết áp mạn tính nên đo huyết áp tại nhà thường xuyên.
  
  
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ.
  

6. Dùng thuốc đúng chỉ định

• Nếu đang điều trị huyết áp, tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc.
  
  
• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để tránh biến chứng tăng huyết áp đột ngột.
  

Kết luận

Tăng huyết áp đột ngột là một tình trạng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn chủ động xây dựng lối sống khoa học và kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và can thiệp kịp thời không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch mà còn ngăn ngừa các biến chứng đe dọa tính mạng. Hãy quan tâm đến huyết áp của bạn mỗi ngày – vì đó là “chìa khóa” để sống khỏe, sống thọ.