Nhân gian nghiêng một đóa tình (Viết nhân mùa nhớ Trịnh)

Quả thật là sao??? Xin lỗi, lúc viết cứ nhớ nhầm bài " Có những con đường" thành " Những con đường" nên mình cứ phải vào sửa đi sửa lại. Sẽ cố viết tiếp đấy.

Hay lắm em ạ. Chị rất thích bài này. Hôm nào chị em mình lên Vô Thường thưởng trà đi. Rủ cả bé Cua nữa. Hôm trước chị GN ra, hai chị cũng lên đấy ngồi suốt buổi sáng, tiếc là không rủ được ai vì biết mọi người đều bận học hành, thi cử, làm việc.

Hay lắm em ạ. Chị rất thích bài này. Hôm nào chị em mình lên Vô Thường thưởng trà đi. Rủ cả bé Cua nữa. Hôm trước chị GN ra, hai chị cũng lên đấy ngồi suốt buổi sáng, tiếc là không rủ được ai vì biết mọi người đều bận học hành, thi cử, làm việc.

Đi qua "Hai mươi mùa nắng lạ"
Bước chân vẫn nguyên dại khờ của kẻ viễn xứ ko nhà
Nhớ những tháng ngày qua chỉ biết ngơ ngác
" Lặng lẽ nơi này" ta " Còn ai với ai"?
" Trong nỗi đau tình cờ" ko dễ nhạt phai
Mỗi cuộc đời ai cũng " Một lần thoáng có"
" Hãy đi cùng nhau" xoa dịu nỗi đau nơi trần gian " Ở trọ"
Để biết rằng " Chưa mòn những giấc mơ"
" Cánh chim cô đơn" " Một buổi sáng mùa xuân" nơi cửa sổ
Chờ " Nắng thuỷ tinh" " Cúi xuống thật gần"
"Ngụ ngôn mùa đông" ấm trong tim băng giá
Cất lời " Tạ ơn" " Góp là mùa xuân"
" Tưởng rằng đã quên" " Những giọt lệ thiên thu"
" Hoa vàng mấy độ" lẩn khuất màu năm tháng
" Chìm dưới cơn mưa" nỗi sầu u hoang vắng
" Bay đi thầm lặng" những mong manh
" Những con mắt trần gian " nhìn quanh
Tìm kiếm hạnh phúc trong bộn bề sương trắng
" Khói trời mênh mông" fủ mờ che mắt đắng
Hạnh phúc nhỏ nhoi dật dờ trong cõi đơn côi
Đời người là những cuộc rong chơi
Mọi điều hư ảo chỉ có nỗi đau là rất thật
Vẫn tìm mơ ngày bình yên trong tất bật
" Có một ngày như thế" " Lệ đá" thôi tuôn rơi
Đợi " Mùa phục hồi"...

Đi qua "Hai mươi mùa nắng lạ"
Bước chân vẫn nguyên dại khờ của kẻ viễn xứ ko nhà
Nhớ những tháng ngày qua chỉ biết ngơ ngác
" Lặng lẽ nơi này" ta " Còn ai với ai"?
" Trong nỗi đau tình cờ" ko dễ nhạt phai
Mỗi cuộc đời ai cũng " Một lần thoáng có"
" Hãy đi cùng nhau" xoa dịu nỗi đau nơi trần gian " Ở trọ"
Để biết rằng " Chưa mòn những giấc mơ"
" Cánh chim cô đơn" " Một buổi sáng mùa xuân" nơi cửa sổ
Chờ " Nắng thuỷ tinh" " Cúi xuống thật gần"
"Ngụ ngôn mùa đông" ấm trong tim băng giá
Cất lời " Tạ ơn" " Góp là mùa xuân"
" Tưởng rằng đã quên" " Những giọt lệ thiên thu"
" Hoa vàng mấy độ" lẩn khuất màu năm tháng
" Chìm dưới cơn mưa" nỗi sầu u hoang vắng
" Bay đi thầm lặng" những mong manh
" Những con mắt trần gian " nhìn quanh
Tìm kiếm hạnh phúc trong bộn bề sương trắng
" Khói trời mênh mông" fủ mờ che mắt đắng
Hạnh phúc nhỏ nhoi dật dờ trong cõi đơn côi
Đời người là những cuộc rong chơi
Mọi điều hư ảo chỉ có nỗi đau là rất thật
Vẫn tìm mơ ngày bình yên trong tất bật
" Có một ngày như thế" " Lệ đá" thôi tuôn rơi
Đợi " Mùa phục hồi"...

Nữa nhé.

Tịnh Hương
Người vừa đi vắng
Mưa vừa nắng giữa chiều
Người còn đâu đây
sao cổng khép đìu hiu.
Người như ảo giác
Tôi còn mơ những giấc mơ
rồi tan
rồi tàn
rồi hư vô hết lòng thơ.
Người bay vào nắng
Nắng có buồn hơn mưa ?
Người vẫy tay như lửa
rừng nghi ngút sương
trên núi đồi.
Tôi mãi chơi đùa bóng
dưới mưa tro
trong nắng say
Có ai về ngồi thắp
một nhánh hương
rụng cuối ngày...
Đinh Trường Chinh
18.03.2002
Được lyhap sửa chữa / chuyển vào 05:56 ngày 13/06/2005

Nữa nhé.

Tịnh Hương
Người vừa đi vắng
Mưa vừa nắng giữa chiều
Người còn đâu đây
sao cổng khép đìu hiu.
Người như ảo giác
Tôi còn mơ những giấc mơ
rồi tan
rồi tàn
rồi hư vô hết lòng thơ.
Người bay vào nắng
Nắng có buồn hơn mưa ?
Người vẫy tay như lửa
rừng nghi ngút sương
trên núi đồi.
Tôi mãi chơi đùa bóng
dưới mưa tro
trong nắng say
Có ai về ngồi thắp
một nhánh hương
rụng cuối ngày...
Đinh Trường Chinh
18.03.2002
Được lyhap sửa chữa / chuyển vào 05:56 ngày 13/06/2005

Tĩnh lặng

Nắng chiều xuân như đã chết
qua chùm bông giấy qua khung cửa
phản chiếu trên tường rêu
đưa gác vườn khách nhà anh chìm dần vào bóng tối
chúng tôi không hẹn nhưng cùng ngồi uống trà
trong sự vắng vẻ tuyệt vời như tiền định
bỗng anh nói rằng anh sẽ ra đi
và tôi ngồi yên trong tĩnh lặng
âm thầm ước định sẽ tìm anh
tìm anh ở bờ bên kia bến nước...
Mươi ngày sau vẫn trên gác vườn hoa ấy
anh lại nói anh sẽ về quê
tôi lặng lẽ nhìn anh tha thiết
hiền hoà trong chiều tối ngoài vòng ánh điện
và cảm nhận tất cả bi tráng của phận người
lại đi và lại trở về
luân hồi giấc mộng cũng là không
Rồi gần mười ngàn người đưa tiễn anh đi
đưa tiễn anh ra Gò Dưa
họ vừa đi và vừa hát
những bài ca mà anh đã để lại cho trần gian
trong gác trọ một mình tôi thầm theo cuộc tiễn đưa
tay ôm ly rượu mạnh
tôi nhớ lại chiều xa xôi ấy
tôi nhớ đã không hỏi anh
có điều gì nhắn nhủ lại cho riêng tôi
tôi không hỏi vì tôi đã biết
anh sẽ trả lời cho tất cả bằng sự tĩnh lặng
tĩnh lặng của rừng sâu và biển rộng
của mây đen trên dãy núi ở chân trời.
Ngô Văn Tao, 25.04.2005

Đăng tải 1 bài viết của nhạc sĩ họ Trịnh cho mọi người.Hổng có liên quan đến thơ chút nào
Mái nhà Trịnh Công Sơn

Hình như chữ "quê nhà" phải được hiểu là ở quê hương đó có một mái nhà của mình. Vì có một mái nhà nên dù lưu lạc ở nơi đất khách quê người thường vẫn có một nỗi hoài hương. Muốn về để được đặt bàn chân lên thềm, để ngắm nhìn lại những kỷ niệm đã trở thành linh hồn của mỗi nơi nằm, ngồi, đi, đứng.
Căn nhà có thể nhỏ, lớn, rộng, hẹp nhưng những kích thước ấy phải mang đầy đủ linh hồn của mỗi đời người mới khiến mình tìm được đầy đủ sự yên lành khi trở về.
Mỗi căn nhà, khi có điều kiện, thường phải là một phản ánh gần như trung thực tâm hồn của con người cư ngụ trong nó.
Có người khách lạ đến nhà chỉ cần nhìn kiến trúc và cách bày biện, sắp xếp trong nhà - architecture et décor intérieur, có thể biết ngay chủ nhân của nó là ai, thuộc thành phần nào trong xã hội.
Trong những ngày bão giông, nắng cháy, mưa dầm, không thể nào không thấy gợn lên trong lòng một nỗi biết ơn thầm kín dành cho người đã nghĩ ra một nơi cư trú cho con người.
Không có bất cứ một sinh vật nào trên mặt đất này mà không có một nơi chốn cư ngụ riêng. Từ loài có cánh cho đến loài đi trên mặt đất rồi loài bơi lội dưới biển sông.
Con người vì một sự thông minh thiên phú đã biết biến nơi cõi tạm này thành một chốn cư trú đầy huyễn hoặc. Nhà cửa, đền đài trên mặt đất cứ theo thời gian mà lung linh, biến hóa, thay hình đổi dạng theo sự sáng tạo của con người.
Mái nhà là một tiếng có một âm vang tình cảm sâu kín trong lòng mỗi con người. Chỉ có ở đó mình mới tìm thấy được mình đầy đủ nhất. Ðó là cái nôi thứ hai ru mỗi đời người khi lớn lên. Vì vậy mỗi người phải cố gắng đừng bao giờ để dưới mái nhà ấy có một địa ngục. Vẫn có những kẻ đã rời bỏ mái nhà đi không một chút tiếc thương nhưng kể từ đó trong tâm hồn người ấy sẽ không bao giờ còn sự bình an nữa.
Rứt bỏ mái nhà để ra đi cũng như phụ rẫy một tình yêu. Mái nhà ở lại hoàn toàn vô tội. Mái nhà vẫn chờ cửa để đón người trở về nhưng người ra đi thì không bao giờ kéo được mái nhà về với mình nữa.
Có được một mái nhà riêng trong lúc sống là một hạnh phúc. Nhất là mái nhà ấy là hình ảnh của chính mình.
Trong những ngày cuối năm này tôi cùng mấy người em suốt ngày đứng trông coi những người thợ xây mộ cho mẹ tôi. Mộ cũng là một thứ kiến trúc dùng làm nơi cư ngụ cho một người không còn sống.
Thường ở các nghĩa trang, mộ được xây theo một kiểu mẫu đồng dạng. Ðó là một loại nhà tập thể cho những người đã khuất. Nhìn vào thấy buồn, ngậm ngùi và sự vô nghĩa của cái chết càng vô nghĩa hơn.
Có một kiến trúc sư tôi không còn nhớ tên, cũng vì sự buồn bã trên, đã tự mình biến tất cả các ngôi mộ trong nghĩa trang mà anh có người thân đã mất thành những tảng màu đá ghép - mosaique. Và từ đó nghĩa trang trở thành một vườn chơi cho trẻ em. Người sống và người chết đã có một sự giao lưu mới và cuộc đời bỗng nhân ái hơn.
Tôi mong là mẹ tôi cũng vậy. Nhờ những người bạn kiến trúc giúp thể hiện trên bản vẽ những ý nghĩ của tôi và cũng là tâm hồn của chính mẹ tôi, chúng tôi đã có được một giường nằm cho mẹ thật nhàn nhã, nhẹ nhàng và thanh thoát. Ðó không phải là một ngôi mộ mà chỉ là nơi yên nghỉ của một con người. ở đó không có dấu vết u ám của cái chết mà chỉ là lời từ biệt của một con người đã có lời hứa với riêng tôi sẽ còn gặp nhau ở năm 2000.
Kiến trúc không chỉ là cái đẹp mà phải mang trong nó lòng nhân ái nữa. Nghĩa là một cái đẹp có tâm hồn.

Nhớ Trịnh Công Sơn
Phạm Kỳ Ðăng
Thấp thoáng bóng Trịnh Công Sơn tới trụ sở hội nghệ thuật tạo hình thành phố HCM, đám cô gái bán giải khát và chia sẻ cả mặn mà, nói: "Ðó anh Trịnh Công Sơn đó. Ảnh rất thương tụi em.?o Cô gái bình dân nói chân thật, chẳng có ý khác.
Ngày hôm sau tôi may mắn lọt được vào nhà ông ở phố Phạm Ngọc Thạch, vì gia đình thường phải chế ngự phẩm và lượng của khách vãng lai. Xung quanh bàn lớn trên lầu hai, như một sàn sân ban công không khép, bao bọc giữa cây và hoa cảnh, Trịnh Công Sơn ngồi cùng bốn năm vị khách, trện bàn còn chai uýtki mở mới uống, đã có ai vặn bung nút chai khác rồi. Tôi không dám xin, mà ngỏ ý mượn ông một băng nhạc cátxét cũ để thu lại thôi, vì tới hơn ba mươi tuổi, do đi du học từ 1977, tôi mới lần đầu nghe nhạc Trịnh Công Sơn khoảng năm 1991, 1992 gì đó. Rất nhẹ nhàng, ông nói: ?oAnh đâu còn băng nào. Dạo giải phóng, mấy anh ấy (chắc là mấy nhạc sỹ ngoài Bắc) vào mượn nghe và lấy đi đâu hết cả?o. Ngắm cảnh trí hiên thoáng gió trời, hoa đất, trình bày vô cùng nhã, sang trọng, tôi nghĩ bụng, cũng không sai như lời ông tự nhận, đây chính là người rong ca chẳng thiết sở hữu gì. Trịnh Công Sơn ra đường vẻ như không mang theo tiền bạc. Các chế độ về thù lao bản quyền đều do các em hay người nhà ông lo hộ.
Một đôi vợ chồng người bạn, hiện chị Hằng Nga tổng biên tập tờ Người Lao Ðộng, tổ chức cho cả mấy anh em gặp mặt ăn uống tại nhà. Ông đến với hoạ sĩ Trịnh Cung, ăn mặc giản, vóc mảnh, ngồi như ngại chiếm chỗ người khác bên cỗ đàn piano của gia chủ. Thấy chị chủ nhà hồ hởi nói mong anh dạy nhạc dạy đàn cho cháu bé, ông cười khích lệ, nên tôi, trong không khí xuề xòa như vậy, thú thực với ông, rằng trong chuyến bay về Sài gòn cuối năm 1992 đó, suốt mười mấy tiếng đồng hồ, trong đầu tôi mang mang mãi khúc Nguyệt Ca. Khi tôi nhắc lại một câu, sai lời, ông nhỏ nhẹ sửa lại. Nghe tôi than thở, đại ý tiếc nay băng tape nhạc gốc của anh, do Khánh Ly hát, chính anh cũng chẳng còn, Trịnh Công Sơn với lấy cây đàn ghi-ta dựng góc hát bài Nguyệt Ca. Với tôi, dạo đó, ở nước ngoài về, ngay làm lê dân cũng đã khó, ông đã ban món quà vô giá. Ở con người ông, một người tăm tiếng thế, không hề có một chút mặc cảm sợ ảnh hưởng tới danh tiếng nào cả. Phải đáp lễ sang trọng, nghĩ vậy, tôi đọc cho hai anh nghe mấy bài thơ của mình. Ông lắng nghe, và sau, cũng trọng thị như vậy, ông nói đưa ông cầm văn bản đọc lại. Ðọc rất chăm chú. Tối khuya chia tay nhau, chúng tôi ra chiếc xe Volkswagen con bọ của anh Trịnh Cung chụp ảnh.
Về lời và nhạc của ông, trước hết xin nêu một nghịch lý do chủ quan mình mơ hồ cảm nhận:
Nhiều khi, nghe một bài hát phổ thơ, tức tác phẩm của hai tác giả, người ta cảm thấy nhạc hay, nhưng thơ, qua giai điệu và tiết tấu, qua cảm thức nghe của mình, bị lạ hóa hẳn đi. Thường là thơ, ta đọc lại, nhất là khi trong đầu vẫn lởn vởn bị quấy rầy vì điệu nhạc đã nghe, kết cục bị lạc mất diện mạo, có khi biến dạng, đến nỗi không còn là thơ nữa. Nên người ta phân biệt câu thơ và câu nhạc. Cái bẫy này rất oái oăm, nó khiến trong thực tế, có bài thơ hay phổ nhạc vào lại dở, bao bài thơ xoàng lại nương náu mình sống tiếp được trong bài nhạc phổ khá hơn.
Lại có bài hát hay cũng không bị câu thúc bởi lời, tức là không bắt buộc lời phải bật nghĩa hoặc mô tả một ẩn nghĩa như thơ.
Và ở những thành tựu hiếm như các bài hát của Schubert, Schumann phổ thơ Heinrich Heine lại xảy ra biến diễn khác. Nghe, nhưng muốn truy cập về hình hài nguyên thủy của tác phẩm ở dạng thơ và bài hát, đều vô vọng kết quả, đã khiến bao lần tôi băn khoăn tấm tiếc nghĩ, thà tôi nghe bản nhạc đó và đừng phải đọc bài thơ, hoặc chỉ đọc bài thơ, song không biết đến âm điệu nhạc, thì hay hơn. Ở đó, ngoài tài năng cùng nhiều may mắn tụ lại, thơ và nhạc tồn tại song đồng giá trị và nâng nhau lên tầng cao hơn nữa.
Ca khúc của Trịnh Công Sơn, phần lời và nhạc đều từ một con tim khối óc.
Ông bắt đầu từ gợi ý thuần về thơ hay thuần về nhạc, hay từ khi nó manh nha chưa hiện dạng, có trời mà biết nổi? Không nhận ảnh hưởng của nhạc cổ điển tây phương hay dân ca chất phác, ông ca thơ của ông, theo cách thế riêng, kết quả đã vinh danh ngôn ngữ. Khó là cung cách. Xây dựng từ chất liệu ấy, thơ của ngôn ngữ đơn âm, chuyện cũ cả thôi, nào đáng kể đâu. Ðiều quan trọng: ông tạo tác nên một chỉnh thể nhất phiến gắn quyện. Như giấy bản sẽ quyện với mật chẳng hạn.
Kể cả khi những lời đó không có ý nghĩa gì lớn lắm, kể cả nhiều phi thơ, sáo ngữ, nếu chúng đứng lẻ loi trên giấy.
Ðôi khi ta lắng nghe ta / Nghe sóng âm u dội vào đời buốt giá / Hồn ta gió cát phù du bay về
Hoặc:
Ru mãi ngàn năm giòng tóc em buồn. Bàn tay em năm ngón ru trên ngàn năm
Từ ngữ, bình thường vô nghĩa, láy lặp bay, xoắn xuýt, xô vào nhau thành giải nhạc. Qua cách xử lý chất liệu thơ và âm, những bài hát Trịnh Công Sơn thành những hạt sống, lóng lánh bay đi không tàn sắc, không có các đốm chân hương, để người ăn theo so nùn rơm thổi lửa. Tức không tiền khoáng hậu.
Hãy thử hình dung, nhạc ông không lời, được chơi trên một chiếc vĩ cầm hay piano từ đầu đến cuối. Tôi nghĩ rằng đều không thể hay như mức hằng có. Chắc phải phối bằng nhiều nhạc cụ, việc đó vượt quá xa tầm hiểu biết của tôi. Cứ nên giả ước, rằng nhạc ông soạn bằng một nhạc cụ là tiếng Việt Nam cho một giọng hát mộc, có thể chưa thấu đáo kĩ thuật thanh nhạc, như ca sĩ Khánh Ly. Bằng chứng hôm nay, qua băng video nhạc Trịnh Công Sơn, tôi nghe ca sĩ Thanh Lam hát Cát bụi. Có thở, có thổi, có gào, có hú, nhưng tiếng hát quả có non và có phần ngô nghê nữa. Vì thiếu hẳn ý thức và cảm thức về văn hóa và thời đại, thế hệ đã thổi hồn cho nó đó chăng?
Nghệ thuật Trịnh Công Sơn ươm ắp (chứ không thuần túy phản ảnh) thần thái thời đại, thế hệ, trong những giờ hân hoan bi thiết của dân tộc ông cả hai bên bờ vĩ tuyến.
Trong cuộc tang biến chưa từng thấy, không chỉ có Tình Sầu, Tình Xa, Phôi pha, Gọi tên bốn mùa, Phúc Âm buồn, Như cánh vạc bay, Tưởng rằng đã quên. Ai đã nghe thúc giục:
Một ngày còn sống góp tiếng mong manh / Bạn bè ngồi quanh tuốt sáng giáo gươm / Một ngày cầu xin, hai tay quy hàng / Giọng người buồn tênh, cơn đau nung hồng / Thèm tuổi hồn nhiên, ngồi nhìn trời xanh... mà thấy mình nhớ thân kẻ sĩ ở mọi điều kiện và hoàn cảnh bồn chồn đứng dậy, tuốt kiếm qua sông Ðịch.
Không chỉ tiếng thở dài hoặc giãn những khoảng lắng khoảng câm. Có cả những chùng, khựng, giằng, xé, quăng, quật trong tình thiết tha, chán nản.
Ðánh giá về con người và loại hình nhạc Trịnh Công Sơn bao nhiêu người đã có ý kiến bằng lời nghiêm túc, đùa cợt hoặc dè dặt. Là người rong ca, du ca, chantre vv..., và cách tự nhận vai trò mình thoáng vẻ tránh né của ông. Có biết tránh né mới chung sống cùng với thực tại.
Lạ thật, trong tác phẩm ông để lại, nhiều cảnh trí, thời gian, không gian lớn lao, lay thống lại thuận tung hoành biến hóa dưới cây quyền trượng của người nhạc sĩ sáng tác bài hát có dáng người nhỏ nhắn nhường kia. Không thể hiểu do đâu ông có được thế những phương diện, kích thước kì lạ như vậy trong bối cảnh thơ ca đất nước, ở phần khá đông tác giả tác phẩm, cứ ghé mắt lại chán, vì sau rào chắn của hô từ hoán ngữ, không gian thời gian của tinh thần, cảm xúc lại lè tè chắp vá, manh mún đến như vậy. Ta hãy nghe:
Khi tình đã vội quên / Tim lăn trên đường mòn / Trên giọt máu cuồng điên / Con chim đứng lặng câm / Khi về trong mùa đông / Tay rong rêu muộn màng / Xin chờ những rạng đông...
Phải có nhiều tự do mới tạo ra nhiều kích thước hút hồn đến thế.
Hỏi: - Làm sao có được tự do khinh khoái như vậy?
Trả lời: Là nghệ sĩ, tự do phải lấy...
- Tức là phải đoạt lấy? (tò mò muốn hỏi tiếp riêng Trịnh Công Sơn câu này)
.... Sẽ không nói, không tiếng nói, vì sau cặp kính là hai con mắt dịu như nhung của người nghệ sĩ nổi tiếng cả về khiêm cung, khiêm nhượng ấy, một hé thoáng ánh trối trăng cười
(Đăng lại từ www.talawas.org, ngày 6.4.2002)