Nhân trường hợp Thất Kiếm

Nhân trường hợp Thất Kiếm

Tôi post tặng các bạn một bài viết về phim kiếm hiệp HK nói chung. Bài viết này của tôi đã đăng báo hồi tháng 11 năm ngoái (2004), vì viết cho đa số độc giả nên cũng không thể đưa ra những phân tích, nhận xét, bình luận sâu sắc được. Chỉ là tinh thần "cưỡi ngựa xem hoa", nhưng có lẽ cũng đủ để người đọc tìm thấy những kiến thức và thông tin cơ bản nhất về dòng phim độc đáo này. Lẽ ra nên post bên box Điện ảnh, nhưng vì đây là box Kiếm hiệp, có ít nhiều dính dáng nên tôi quyết định post ở đây.

Phim võ thuật Trung Hoa
Sự hồi sinh mạnh mẽ

Giờ đây, không chỉ có Trương Nghệ Mưu, các đạo diễn phim hiện thực nổi danh khác của Trung Quốc và Hong Kong cũng lục tục quay sang với thể loại võ hiệp. Đỗ Khả Phong vừa cho ra đời bộ phim về môn judo mang tên Nhu đạo long hổ bảng, Trần Khải Ca kì vọng ?osiêu phẩm? Vô cực của mình có thể sánh ngang Anh hùng hay Ngoạ hổ tàng long còn Vương Gia Vệ chuẩn bị quay bộ phim về sư phụ của huyền thoại Lý Tiểu Long: võ sư Diệp Vấn. Các đạo diễn võ hiệp kì cựu như Từ Khắc, Trình Tiểu Đông? cũng đều có tác phẩm lớn ra mắt vào năm sau. Thời hoàng kim của phim võ thuật đã chính thức quay lại.

Như vậy, trái với dự đoán của nhiều người, phim võ thuật đã không hề lụi tàn. Võ thuật, bản thân nó đã mang nhiều nét văn hoá, trong đó, võ hiệp là mộng ước từ bao đời qua của người Trung Quốc, là kỵ sĩ văn học của phương Đông, là chủ nghĩa lãng mạn Hoa Hạ. Vậy thì, người Trung Quốc làm sao lại có thể để phim võ hiệp lụi tàn?

Trong buổi trả lời phỏng vấn của tạp chí Total Film, Quentin Tarantino ?" cha đẻ 2 tập phim Kill Bill ?" cho biết, ông sẽ quay một bộ phim võ thuật thuần tuý và nói hoàn toàn bằng tiếng Trung Quốc. Cùng thời điểm này, hãng Walt Disney cũng tuyên bố sẽ dựng lại câu chuyện Bạch Tuyết và 7 chú lùn dưới dạng phim võ thuật, bối cảnh đặt tại khu thuộc địa của người Anh tại Trung Quốc năm 1880 và 7 chú lùn sẽ hoá thân thành 7 hoà thượng Thiếu Lâm. Nhà võ thuật chỉ đạo hàng đầu thế giới Viên Hoà Bình sẽ đảm nhận cương vị đạo diễn. Thực ra, không phải đến bây giờ dòng phim đặc trưng của châu Á (mà cụ thể là Hong Kong, Trung Quốc và Nhật Bản) mới gây được tác động mạnh mẽ tới Hollywood. Từ năm 1994 đạo diễn Ngô Vũ Sâm đã làm nổ tung màn bạc Bắc Mỹ bằng Hard target với ngôi sao Jean Claude Van-Damme, sau đó là sự xuất hiện của những Chân Tử Đan, Viên Hoà Bình trong vai trò võ thuật chỉ đạo cho các phim như The Matrix, The Blade, Highlander, rồi đến Thành Long toả sáng trong Rush hour 1, 2, Shanghai knights, The Tuxedo, Lý Liên Kiệt gây ?osốc? bằng lối ra đòn dũng mãnh trong Romeo must die, Kiss of the Dragon, Cradle to the grave và đỉnh cao là tác phẩm kiếm hiệp Ngoạ hổ tàng long của đạo diễn Lý An giành 4 Oscar năm 2001. Kể từ đó, sự xuất hiện của những cái tên Trung Hoa, Nhật Bản trong phim hành động Hollywood đã trở nên quen thuộc, thậm chí cho đến năm ngoái, phim hành động mà không có những màn cận chiến theo kiểu Á đông lại được coi là ?okhác người? (The pirate of the Caribbean, Terminator 3, Troy, King Athur?). 2 tập Kill Bill được đánh giá là phim Hollywood mang nhiều sắc thái phương Đông nhất, điều này cũng dễ hiểu, bởi đạo diễn Tarantino có lẽ là người phương Tây hâm mộ điện ảnh Hong Kong nhất trên đời. Nếu các vai chính trong Kill Bill thuộc về người châu Á, sẽ không một ai dám bảo đó là phim được dàn dựng bởi một đạo diễn đến từ Hollywood. Việc Anh hùng từng leo lên vị trí số 1 bảng xếp hạng phim ăn khách nhất thị trường Bắc Mỹ, việc các phim như Đội bóng Thiếu Lâm, Thiên địa anh hùng, Thập diện mai phục, Công phu, Thục Sơn kì hiệp được phát hành liên tục trong năm 2005 ở Mỹ đã chứng tỏ, phim võ thuật đã thực sự hấp dẫn được đại bộ phận khán giả phương Tây, như phim hành động Hollywood vậy.

Khái niệm và lịch sử
Võ thuật chỉ là tên chung để chỉ một dòng phim đặc trưng của người Trung Quốc (tiếng Anh là martial arts) nhưng trên thực tế, dòng phim này chia ra là hai thể loại: võ thuật (hoặc quyền cước - kung fu) và kiếm hiệp (swordplay). Xin tạm định nghĩa, phim võ thuật được xây dựng dựa trên những hình tượng anh hùng, tôn sư võ học có thật hoặc những người giỏi võ trong cuộc sống hiện tại, gần như không bao gồm những yếu tố ?ophi vật lý? như khinh công, dùng nội công cách trăm thước đả thương địch thủ? còn phim kiếm hiệp dựa vào những câu chuyện hoàn toàn hư cấu hoặc có thật nhưng đã trở thành truyền kỳ, bắt đầu xuất hiện từ khoảng thế kỷ thứ 9. Thế giới kiếm hiệp là nơi tập trung của những ?osiêu nhân? phương Đông, dùng ?okiếm? để hành ?ohiệp? trượng nghĩa. Đó cũng là một thế giới không tưởng, nơi những người bình thường có thể luyện võ đến mức ?ođăng phong tạo cực?, ngày đi ngàn dặm, lúc ẩn lúc hiện, một quyền phóng ra làm tan bia vỡ đá, một kiếm trong tay lê gót khắp giang hồ không tìm được được địch thủ, nhành hoa, ngọn cỏ cũng trở thành vũ khí? Như vậy, những bộ phim như Hoàng Phi Hồng, Tinh Võ môn, Đường Sơn đại huynh, Tuý quyền? là phim võ thuật, còn Đông Phương Bất Bại, Tân Long Môn khách sạn, Ngoạ hổ tàng long, Anh hùng, Thục Sơn kỳ hiệp, Thập diện mai phục? là phim kiếm hiệp. Và bán đảo Hong Kong nhỏ bé chính là nơi đưa phim võ thuật thăng hoa, từ nhiều thập kỉ qua vẫn liên tục đối đầu không mệt mỏi với sự bành trướng của phim hành động Hollywood.

Nền điện ảnh Trung Hoa hình thành năm 1917 ở Thượng Hải, gắn liền với nó là ý tưởng đưa các anh hùng hiệp khách lên màn bạc. Phim võ thuật thuở sơ khai gắn liền với hý kịch truyền thống, mà chủ yếu là Kinh kịch. Nhưng cũng phải đến năm 1928, Hoả thiêu Hồng Liên tự mới chính thức được coi là bộ phim võ thuật đầu tiên. Sau cuộc chiến tranh Trung - Nhật, điện ảnh Đại lục tụt dốc và Hong Kong nổi lên như một miền đất hứa. Năm 1949, đạo diễn Hồ Bằng và diễn viên Quan Đức Hưng trở nên nổi tiếng khắp châu Á với phim Hoàng Phi Hồng. Nếu Hollywood có nhân vật truyền kỳ Dracula với kỷ lục được chuyển thể lên màn ảnh hơn 100 lần thì vị võ học tôn sư Hoàng Phi Hồng (sống cuối triều đại Mãn Thanh) cũng không hề thua kém, nếu không nói là hơn (riêng Quan Đức Hưng đã đóng 77 phim). Đó chính là điểm khởi đầu cho một kỷ nguyên vàng của phim võ thuật với những đột phá về kịch bản, kĩ xảo, thủ pháp dàn dựng? Phim võ thuật của hãng Thiệu Thị (Shaw Brothers) tràn ngập châu á và cả các cộng đồng Hoa ngữ ở phần còn lại của thế giới. Bộ ba đạo diễn tài năng nhất bao gồm Trương Triệt, Hồ Kim Toàn, Sở Nguyên đã mang đến cho người xem những tuyệt tác như Kim Yến Tử, Đại tuý hiệp, Độc thủ đại hiệp, Thập tam thái bảo, Long môn khách sạn, Tiêu thập nhất lang, Vân hải-ngọc cung-duyên? cùng với sự xuất hiện của hàng loạt tên tuổi lớn như Trần Quan Thái, La Mãnh, La Liệt, Trịnh Phối Phối, Thượng Quan Linh Phụng, Lăng Ba?

Bước sang thập niên 70, do những đòi hỏi ngày cao từ phía khán giả, phim võ thuật Hong Kong bắy đầu chuyên nghiệp hoá hơn với những nhà chỉ đạo võ thuật ?oxịn? - am tường nhiều trường phái như judo, karate, võ cổ truyền, đội ngũ đóng thế đông đảo, khái niệm phim quyền cước và kiếm hiệp cũng rạch ròi hơn. Câu nói của Nữ hoàng kiếm hiệp Trịnh Phối Phối với huyền thoại Lý Tiểu Long đã cho thấy rõ điều đó: ?oAnh ở thành phố, chúng tôi trên rừng, không ai đụng chạm ai nhé?. Bởi Lý Tiểu Long, với môn Triệt Quyền đạo do anh tự sáng lập đã làm mưa làm gió khắp phim trường Hong Kong trong suốt 2 năm với 5 phim liên tục phá kỉ lục phòng vé: Đường Sơn đại huynh, Mãnh long quá giang, Tinh Võ môn, Long tranh hổ đấu và Tử vong du hí. Loạt phim này đã đánh dấu sự chấn hưng của thể loại phim quyền cước đầu thập niên 80 mà nhóm Thất tiểu phúc của Thành Long là những người dẫn đầu. Còn về phim kiếm hiệp, sau thành công vang dội của cặp bài trùng Địch Long - Khương Đại Vệ trong các phim như Thập tam thái bảo, Thiếu Lâm ngũ hổ, Thiết thủ vô tình, Thích mã, Du hiệp nhi? nó đã dần lụi tàn, chỉ kịp loé sáng với Thục Sơn kì hiệp của Từ Khắc và Sinh tử quyết của Trình Tiểu Đông - 2 tác phẩm nền tảng cho sự trở lại huy hoàng đầu thập niên 90.

Thập niên 80 là giai đoạn hoàng kim của phim quyền cước Thành Long. Không cần nói nhiều về nhân vật đã quá nổi tiếng này. Chẳng ai có thể quên những Kế hoạch A, Rồng bất tử, Ngôi sao may mắn, Quán ăn lưu động? Có thể nói, anh cùng Từ Khắc, Ngô Vũ Sâm, Châu Nhuận Phát là 4 gương mặt quan trọng nhất làm thay đổi diện mạo cho dòng phim hành động Hong Kong trong giai đoạn này.

Một bước chuyển mình đáng khích lệ
Những năm đầu thập niên 90, cả Hong Kong gần như quay cuồng với trào lưu ?otân kiếm hiệp? do Từ Khắc khởi xướng. Kết hợp với nhà võ thuật chỉ đạo Trình Tiểu Đông, loạt 3 tập Thiên nữ u hồn (Từ Khắc sản xuất, Trình Tiểu Đông đạo diễn) và phim Tiếu ngạo giang hồ ông tung ra năm 1990 lần đầu tiên tái hiện được trên màn bạc nhưng biến hoá kì ảo của võ công đến mức tột cùng - điều mà fan hâm mộ mới chỉ tìm thấy trên tiểu thuyết của Kim Dung, Cổ Long? Sau đó là Đông Phương Bất Bại và Phong vân tái khởi - tức 2 tập tiếp của Tiếu ngạo giang hồ, đồng thời giới thiệu với người xem hai gương mặt sáng giá: Lý Liên Kiệt và Lâm Thanh Hà. Cũng không thể không nhắc đến bộ 4 tập Hoàng Phi Hồng: với nền tảng võ công cực kỳ thuần thục, Lý Liên Kiệt (ở tập 4 là Triệu Văn Trác) đã làm sống lại một huyền thoại. Nhãn quan của Từ Khắc quả thật hơn người. Còn trong tác phẩm ?omẫu mực? Tân Long Môn khách sạn, diễn xuất của Lâm Thanh Hà đã thăng hoa đến độ xuất thần, hoàn toàn có thể sánh với ?onữ hoàng? Trịnh Phối Phối năm xưa. So với thập niên 60, 70, phim võ thuật (chủ yếu là kiếm hiệp) của thập niên 90 đã có một bước tiến dài. Nhờ kĩ xảo vượt bậc, các đạo diễn và võ thuật chỉ đạo thoả sức phát huy óc tưởng tượng. Từ cây cầu đá trong Hoàng Phi Hồng (1949) đến thanh đao trong Độc thủ đại hiệp, từ các ẩn giả (Ninja) trong Sinh tử quyết đến kiếm khách Vô danh trong Anh hùng, phim võ thuật cuối cùng cũng khiến cả thế giới ngả mũ kính phục và trở thành loại phim thương mại độc nhất thế giới. Nhìn qua lăng kính triết học phương Đông, phim võ thuật lại càng đẹp lên bội phần. Không phải ngẫu nhiên mà nhân vật Đông Phương Bất Bại trong Phong vân tái khởi đã tuyên bố với người Âu châu: ?oNgươi có khoa học của ngươi, ta có thần công của ta?. Đó phải chăng là lời tuyên bố của nhà sản xuất kiêm đạo diễn Từ Khắc dành cho các đồng nghiệp bên kia bờ Thái Bình Dương (Hollywood)?

Còn rất nhiều phim võ thuật của thập niên 90 đã được xếp vào hàng ?omẫu mực? và buộc phải xem đối với những ai có ý định tìm hiểu nền điện ảnh Hong Kong: Hoàng Phi Hồng, Tân Lưu Tinh-Hồ Điệp-kiếm, Bạch phát ma nữ, Tinh võ anh hùng, Thái cực Trương Tam Phong, Đao, Hồng Hy Quan, đặc biệt là Thiết Mã Lưu và Chiến lang truyền thuyết. Đây là 2 tuyệt tác của Chân Tử Đan - một trong những diễn viên hàng đầu và là nhà võ thuật chỉ đạo trẻ tuổi nhất trong Top 5 người xuất sắc nhất thế giới (Viên Hoà Bình, Trình Tiểu Đông, Nguyên Khuê, Đổng Vĩ). Không dừng lại ở đó, điện ảnh Hong Kong còn có thể loại kiếm hiệp thế hệ 3 - tức là có sự trợ giúp rất nhiều của máy tính và công nghệ CGI. Cho tới nay đã có 4 phim ra đời: Tân Thục sơn kỳ hiệp, Phong Vân, Tiền chiến hậu chiến và Trung Hoa anh hùng. Còn trong năm sau, bên cạnh Vô cực của Trần Khải Ca, bộ phim võ thuật được ngóng chờ nhiều nhất chắc chắn sẽ là Thất kiếm hạ Thiên Sơn, do Từ Khắc làm đạo diễn, dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Lương Vũ Sinh.

PS: Tháng 11 tới sẽ có 1 phim kiếm hiệp rất lạ của Trung Quốc và Phần Lan hợp tác sản xuất, các bạn nhớ đón xem. Tên của nó là Ngọc võ sĩ (Jade Warrior). Tiếng là kiếm hiệp nhưng nội dung là cuộc chiến giữa người và quỷ, bối cảnh xuyên suốt từ quá khứ đến hiện tại, từ Trung Quốc tới tận Phần Lan. Lần đầu tiên võ thuật Trung Hoa kết hợp với thần thoại Bắc Âu (dân nghe metal thế hệ mới chắc chả lạ gì thần thoại Bắc Âu). Độc đáo!!!

Tớ đọc cái title tự nhiên nghĩ đến cái "Nhân trường hợp chị thỏ bông" của Thảo Hảo mà phì cười.
Đính chính một chút, phim Chinese Ghost Story tên tiếng Hán là "Thiến nữ u hồn", chữ thiến ? nghĩa là xinh đẹp. Cốt truyện của phim này, cũng như Thanh xà, đều xuất xứ từ những huyền thoại đậm màu sắc liêu trai trong văn học Trung Quốc cổ điển.
Được vinhattieu sửa chữa / chuyển vào 21:34 ngày 02/10/2005

Thì đúng là mượn từ cái tít của chị Vàng Anh mà. Dạo này thỏ đen, thỏ trắng cũng nhiều lắm. Sorry. Thiếu cái dấu sắc. Trong 3 phần đấy, phần 1 vui nhất. Nhưng phần 2, 3 cũng khá. Thêm cả cái hoạt hình Tiểu Tinh là đủ bộ Chinese Ghost Story của TK. Nếu chưa xem Yin Yang Master thì nên xem. Đáng giá lắm.

Có lẽ Loving nên bổ sung phần chú thích tên phim tiếng Anh cho mọi người dễ tìm.
Ví dụ như Nhu đạo long hổ bảng, tôi nghĩ mãi không ra, lùng sục chán chê mới biết chính là Throw down mà mình đã xem cách đây mấy tháng.
Phim võ hiệp mà tôi chờ đợi nhất trong năm nay không phải Thất kiếm mà là Vô cực. Gần đây người ta nói nhiều đến Tạ Đình Phong với tư cách người kế tục Trương Quốc Vinh (nhận xét của Trần Khải Ca) và Trương Bá Chi với tư cách người kế tục Lâm Thanh Hà (nhận xét của Từ Khắc), cả về ngoại hình lẫn khí chất. Vì thế tôi rất muốn xem hai diễn viên này đóng cặp với nhau, và hy vọng họ sẽ không làm tôi thất vọng, cũng như Trương - Lâm trong Bạch phát ma nữ đã không làm tôi thất vọng.
Đây cũng là phim võ hiệp đầu tay của Trần Khải Ca. Sau Trương Nghệ Mưu, có lẽ đây là đạo diễn lớn thứ hai của đại lục thực hiện một bộ phim điện ảnh võ hiệp (tôi không tính Hà Bình với Thiên địa anh hùng, vì tên tuổi của đạo diễn này khó mà sánh được với hai người kia).
Việc một cây đại thụ của điện ảnh đại lục như Trần nay cũng chuyển sang thể loại này còn làm tôi tò mò hơn là khi Trương Nghệ Mưu bắt tay vào thực hiện Anh hùng. Hơn nữa, như người ta nói, những bộ phim của Trương và Trần dường như luôn đối lập nhau (Phải sống vs Bá vương biệt cơ, Anh hùng vs Kinh Kha thích Tần vương, và sắp tới là Vô cực vs Thập diện mai phục v.v...) Trương đã xuất chiêu trước, và giờ đây chúng ta chỉ còn chờ đợi Trần hoàn thủ mà thôi
Được vinhattieu sửa chữa / chuyển vào 00:22 ngày 04/10/2005

Dạ cho em chen vào 1 câu được không ạ,
Thiên nữ u hồn có phải là Liêu trai chí dị 1,2 ,3 trong http.ephim.com không ạ, xem trên trang này không có phụ đề cũng chẳng có thuyết minh, người thì đẹp, võ thì hay mỗi tội chả hiểu gì cả, hu hu

Chinese Ghost Story mà dịch là Liêu Trai chí dị... Hix. Đúng là nó. Đại khái phần 1 là nói về em Nhiếp Tiểu Thiến, chết đường chết chợ thành ra âm hồn bất tán, bị Mộc lão lợi dụng câu trai để ăn thịt. Chú Trương Quốc Vinh là thư sinh nghèo vượt khó, ******* Mã là đạo sĩ trừ yêu. Mộc lão định gả Tiểu Thiến cho cái gì tướng quân dưới địa phủ đó, chú Trương Quốc Vinh và ******* Mã phải xuống âm phủ, đánh nhau 1 hồi mới cứu được.
Phần 2 là chuyện riêng nói về chú thư sinh, đại khái là có con rết hoá thành quốc sư, ngoài ******* Mã còn có chú Trương Học Hữu hoá thân thành đạo sĩ núi Côn Luân, đánh nhau té khói. Phần 3 ăn theo phần 1, lại Mộc lão và mấy em đệ tử, nhưng thay chú thư sinh bằng chú hoà thượng.
To Vi Nhất Tiếu
Nói Vô Cực là phim kiếm hiệp cũng chưa đúng hẳn. Phải nói nó là dòng phim dã sử - thần thoại, kiểu Lord of the Rings đó. Tại vì có phép thuật, bối cảnh nửa tiên nửa tục, huyền huyền hoặc hoặc... Ông Trần Khải Ca này quyết tâm dựa vào kỹ xảo để ăn thua đủ với Trương Nghệ Mưu. Các nhân vật cũng vậy, nào Bắc Cung Hầu Vô Voan, nào Khuynh Thành, nào Quỷ Lang, nào Quang Minh tướng quân gì đó. Tôi chỉ biết mỗi anh chàng Côn Luân Nô (Jang Dong Gun đóng) nhiều khả năng mượn từ hình tượng trong bộ tiểu thuyết cùng tên của Tiêu Dật mà thôi. Trần Khải Ca muốn đấu với Trương Nghệ Mưu, nhưng lần này không phải đối đầu trực tiếp như ngày xưa nữa rồi.
Hôm nay rảnh rỗi, ngâm lại đống tài liệu cũ, mới thấy cụ Lý Bạch viết "Bạch thủ Thái huyền kinh" chính xác thật. Đọc Kinh Thái Huyền đến già đầu (mà vẫn không hiểu), hix. Đạo Dịch, đạo Thái Huyền, thật là phục cái uyên áo của người xưa.
Được Loving sửa chữa / chuyển vào 02:26 ngày 05/10/2005

Quả thật,Vô Cực xưng đáng là bộ phim được chờ đón nhất năm nay.Nhớ đợt trước mong mãi Hymalaya Singh,xem xong thấy Cecilia chỉ xuất hiện trong chốc lát (được cái vừa xem vừa cười ),lần này nghe nói là vai chính,nhìn mấy cái ảnh thấy cực đẹp luôn





http://www.thepromise.sina.com.cn/

Khà...khà..., vừa có được Thất Kiếm bản đẹp phụ đề Anh ngữ. Hi vọng sắp tới Vô Cực cũng thế.

Quạt thổi khí mạnh ... Dòm máu cực hehe ...
Thiến nữ u hồn trilogy còn có thêm cả ngoại truyện Hoạ trung tiên, cũng em Vương đóng, nhưng mà xem không thích bằng ba tập kia. Tập 3 là Lương Triều Vỹ phỏng Zơi?

Vừa vồ được hôm qua này: