Nhất tự.....!

Nhất tự.....!

Nghi ngờ về một chứ trong Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh

Trong tạp chí Thế giới ngày nay, số 383 có bài viết là gì cho đúng của Tác giả Lê bân.Ông lê bân có cho rằng Trong bài thơ Qua đèo ngang của Bà Huyệ Thanh Quan, thì 2 câu thơ

Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà

Thì chứ Chợ phải thay bằng chữ Rợ. Vì nếu là chữ Chợ thì không phải là đối với chữ Tiều với câu thơ trên.Tiêu là Tiều phu, chỉ người. Còn chợ là nơi hoạt động , giao tiếp thương mại của con người.

Trong số báo 387, Thế giới trong ta, có trích dẫn 3 bài viết của độc giả về ý kiến đó.
ý kiến thứ 1 cho rằng
bài thơ qua đèo ngang của Bà Huyện là bài thơ ước lệ tượng trưng, vì vậy theo độc giả đó, thì chữ Chợ ở câu dưới là quan hệ tương hỗ với chữ Tiều câu câu trên. và theo bà hồn thơ Bà Huyện là hồn thơ thanh tao, vì vậy bà không thể dùng từ Rợ( trong man di mọi dợ để viết.)
Ý kiến thứ 2 cho rằng
Chữ Nôm là ghép từ 2 chữ hán. cả 2 chữ Rợ và Chợ đều ghép từ chữ Thi.( về cái này, do nhiều kí tự chữ hán, nên Home không tiện post lên, nhưng Home thấy cả 3 ý kiến của độc giả báo gửi về vấn đề này, đều chưa sắc nét, không sâu, nên không muốn đề cập sâu làm gì)

------------------------------------


Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui

Được home_nguoikechuyen sửa chữa / chuyển vào 10:04 ngày 13/11/2004

Ở vùng nông thôn, miền núi của ta từ xưa, một cái chợ dù quy mô to hay nhỏ bao giờ cũng tập trung trên một khoảnh đất, chứ không phân tán lác đác mỗi nơi một nhà. Chợ được dựng thành từng dãy lều lụp xụp thấp bé, lợp bằng lá cọ, hoặc cỏ gianh gác trên hàng cọc chỉ cao trên dưới một mét, không thể gọi là nhà được. Nếu chợ có quy mô lớn thì lại có mấy cái đình tuy cao nhưng trống trải bốn bề, và lại cũng không phân tán lác đác; mà ở chân Đèo Ngang, vùng núi ngăn cách tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình nổi tiếng vì đất nghèo thì không thể có chợ lớn.
Xét về luật thơ Đường thì hai câu ba và bốn phải đối xứng với nhau về lời, về ý. Ta thấy chữ lác đác ở câu 4 là đối xứng với chữ lom khom ở câu 3; rồi chữ bên sông (4) đối với chữ dưới núi (3) chữ mấy nhà (4) đối với chữ vài chú (3). Vậy ở vị trí chữ chợ phải là một chữ đối xứng với chữ tiều. Tiều có nghĩa là nghề kiếm củi, chú tiều là người hái củi. Vậy chữ gì đối xứng với chữ tiều? Ta biết ở nông thôn miền núi có mấy nghề phổ biến được quy vào bốn chữ ngư, tiểu, canh, mục tức là đánh cá, hái củi, cày ruộng, chăn nuôi.
Vấn đề này,thì Home cũng thấy có nhiều ý kiến khác nhau. Có ý kiến thì cho rằng phải thay bằng chữ NgưTa biết ở nông thôn miền núi có mấy nghề phổ biến được quy vào bốn chữ ngư, tiểu, canh, mục tức là đánh cá, hái củi, cày ruộng, chăn nuôi. Đây nói đến mấy nhà lác đác bên sông thì gần gũi nhất là nghề đánh cá tức là "ngư". Nhưng dùng chữ ngư, thuộc thanh bằng, lại không thay được chữ chợ, thuộc thanh trắc, không đúng luật thơ.
Có ý kiến thì nên thay bằng chữ Vạn. Nhưng Home thấy ý kiến của Bác Lê bân là hợp lí hơn cả. Thya bằng chữ Rợ.
------------------------------------
Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui

Home thấy Thya bằng chữ Rợ là hợp lí, vì mấy lẽ sau:
-Tiều đối với rợ chỉnh hơn, tuy chợ cũng là danh từ nhưng không phải danh từ chỉ về con người.
- Ở miền Trung, dân tộc thiểu số được gọi là Thượng. Triều đình gọi họ là Liêu thuộc, Thổ dân,... Và cho họ là rợ khi họ chống lại triều đình. Cho đến thời Pháp thì gọi chung họ là Mọi.
- Đèo Ngang nằm trải dài từ núi Khai Trướng ra biển Nam Hải, đường quốc lộ I vắt ngang. Lúc BHTQ làm bài thơ đó, có lẽ đã lội lên tới đỉnh, chứ không phải chỉ mới "bước tới", bà mới dòm xuống bên kia núi (phía tây) thấy vài tiều phu đốn củi, dòm về phía sông (phía đông) thấy xóm nhà rợ.
Còn Ngư và Vạn, thì không đúng. Còn chợ thì Home nghĩ là sai???Vì lí do ở bài viết 2 đã nói, với lại . Bóng đã xế tà, chợ đâu mà còn họp để tưởng lầm. Nếu có chợ thời đó, ít ra cũng đông buổi sáng, để có thì giờ lội bộ về nhà .hiiiii.
bài viết này mà viết trao đổi về bài viết của Bác Lê bân thì thật là tuyệt Chắc nhận được nhuận bút, nhưng hiccccc, Home mới đọc bài viết này. Mà báo thì đã đến số 39 mấy rùi
------------------------------------
Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui

"Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông vợ mấy bà "
sorry !
thật ra thì nhà thơ cũng là con người nên có lúc đối đâu được
chuẩn chứ ,nhân bất thập toàn mà
theo tại hạ nghĩ thì có lẽ nên đối như sau :

Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông phố mấy nhà

chữ phố (viết theo Hán tự là ^-??? có nghĩa
là căn tiệm ,hàng quán ,cửa hàng ...xét về bối cảnh lúc
ấy có lẽ hợp chỉ lác đác bên sông vài căn quán nhỏ thôi

em thì nghĩ thế này ,thực ra có trong các văn bản hán nôm thì mọi người từ trước tới nay vẫn cho là chữ cho là chữ "chợ ",nhưng quả thực từ trước khi học bài qua đèo ngang ,cháu vẫn fân vân ,vì sao lại nói "chợ mấy nhà "chẳng nhẽ lượng từ của chợ lại là nhà ,mấy nhà chợ ,nghe thật bất hợp lí ,nhưng hôm nay thấy bác "hôm kể chuyện" nói vậy ,cháu nghe cũng thấy có lí ,vì có thể nói là "mấy nhà rợ " mấy nhà của những người được coi là "rợ "
còn anh aozola à ,chữ phố lại hoàn toàn không đúng ,vì văn bản gốc đâu có chữ đó ,mà nếu là phố ,nghe lại cang bùn cười ,không có lượng từ nhà ,cho phố bởi đây không fải là từ hán việt mà ,hì hì

Một bước phong trần
Mấy phen chìm nổi
Trời tình mù mịt
Biển hận mênh mông

http://www.ttvnnet.com/forum/f_309

chữ phố đúng là từ Hán Việt mà như -^- (điếm phố )
còn về văn bản gốc thì quả thật mình không biết .
Anh chẳng dám nhận mình là thi sĩ
Chỉ tại lòng quặn nhói thốt nên thơ

Tiếc thay, thơ của người xưa không hẳn phải có lý là được. Chưa nói cái lý đó là do cá nhân một số người. Cũng không thể nói thơ của Bà huyện Thanh Quan phải tuyệt đối hợp tình hợp lý mới được. Xưa nay Vy chỉ nghe nói đến "chợ", nếu cho là chữ "rợ" thì phải đưa ra được bản Nôm có âm này, nếu không thì đó chỉ là một giả thiết thiếu cơ sở mà thôi.
Hạ Vy

Mình cũng nghĩ như bạn đó ,hồn thơ của Bà Huyện Thanh Quan
là hồn thơ thanh cao mà ,nếu tự ý chỉnh sửa thơ văn người khác
lại mà lại nói thêm là "rợ" thì không tôn trọng tác giả chút nào
,từ rợ thì từ nhỏ đến lớn mình chỉ hiểu là dùng cho các từ không
thanh cao như man rợ ,mọi rợ mà thôi ,bà Huyện Thanh Quan
liệu có dùng những từ ngữ như vậy không nhỉ ??? mình nghĩ
là không thể nào .Nếu người nào nói từ "rợ " thì thích hợp thì
đưa ra văn bản gốc chứng minh xem nào .
Anh chẳng dám nhận mình là thi sĩ
Chỉ tại lòng quặn nhói thốt nên thơ

Ngày xưa, thuyền ghe là một trong những phương tiện chuyên chở khá phổ biến của người dân. Bởi thế, chợ thường được nhóm họp gần bờ sông. Vả lại thời đó, đặc biệt ở ven sông, chợ thường là?chợ trời. Người bán chở hàng đến bằng ghe, lên bờ dựng tạm một cái lều, tan buổi chợ thì cuốn?gói lên thuyền rồi dong tuốt. Chỉ một số ít người kinh doanh mang tính dịch vụ như mở quán bán nước, bán hàng ăn thì dựng nhà (không lớn lắm) buôn bán lâu dài. Và thường những người này ở luôn tại đó. Bởi vậy, ?ochợ mấy nhà? không phải là không có lý.
Còn RỢ là từ chỉ người sống trên rừng sâu núi thẳm. Nếu họ có làm nhà thì ở bên bờ suối chứ làm gì ở chỗ họ có sông? Ngày nay, những người đó được người Kinh mình gọi là DÂN TỘC THIỂU SỐ hoặc NGƯỜI MIỀN NÚI, chứ thời xưa làm gì có những từ như thế. Người ta gọi RỢ là RỢ thế thôi, không khinh mà cũng chẳng trọng. Bây giờ ta có những mỹ từ đó nên từ RỢ nghe có vẻ hạ cấp quá. Bởi thế, dù bà Huyện Thanh Quan có dùng từ RỢ hay không, vẫn không liên quan gì đến sự thanh cao của bà hết trơn.
Ý nghĩa của từ ngữ thường biến đổi theo thời gian. Chẳng hạn từ KHỐN NẠN hồi xưa nghĩa là khốn khổ, gian nan. Nhưng ngày nay nó lại mang nghĩa khác.
Bác THA chú ý nhé......
Tóm lại, tôi nghĩ, ý của bác Lê Bân về CHỢ và RỢ là hơi nhiều chuyện. Cho RỢ làm nhà bên bờ sông thì có khác gì bắt dân Sài Gòn đi kinh tế mới không chứ?
THÁI HỒNG ANH.
u?c Terminator3 s?a vo 10:44 ngy 09/08/2003

Nếu có đối cái chữ Tiều trong "tiều vài chú" thì phải đối bằng một từ Hán Việt. Nếu thế chỉ có chữ Thợ thôi. Vì trong xã hội xưa: Sĩ, Nông, Công, Thương. Trong đó Công là nói về những người thợ thủ công. Nhưng nếu không được đọc bản gốc thì tốt nhất tôn trọng nguyên bản dịch của tác giả. Chữ "Rợ " nghe kỳ quá!!
Nhưng cũng có thể đối bằng từ "Hộ". Hộ cũng là nhà, căn hộ, hộ tịch, hộ khẩu, hộ dân. Được quá chứ nhỉ!!!
Nói chung cũng chỉ "đối mò"
Vô minh trói buộc phận đời
Đổi thay mới thấu bi ai vô thường
Ngộ mê vô trụ vô hình
Thôi yêu vô ngã cho mình vô vi