Những câu chuyện khoa học kỳ bí ! Bạn có thể giải thích được nó ?

Phần 12: Những bí ẩn dưới lòng đất
?oThế gian này nhiều điều kỳ lạ ...?
Những lời ấy được thốt lên vào thế kỷ 17. Nhà thơ và nhà soạn kịch vĩ đại người Anh U. Sêcxpia đã gởi gắm những lời đó qua miệng Hămlet, hoàng từ nước Đan Mạch. ?oThế gian này nhiều điều kỳ lạ, đến các bậc thông thái đâu đã nằm mơ thấy?. ... Ở thành phố Enxa vào thế kỷ trước đã xảy ra một câu chuyện lạ lùng. Người ta chuẩn bị mai táng nhà buôn Tanđưkin. Khi quan tài người quá cố vừa hạ xuống mộ, bỗng nhiên trong khoảng khắc nó tụt biến đi đâu mất hút. Những người hoang mang đứng đó chỉ còn nhìn thấy cái hố tối tăm trống vắng! Rõ rồi, gã nhà buôn ấy là kẻ có tội lớn và đất đã không muốn lấy thi hài của gã - những người theo đạo của thành phố đều có ý kiến như vậy.

Một chuyện còn kinh hoàng và bí ẩn hơn đã xảy ra ở làng Phêđôroopka trên bờ sông Vonga ở mạn trung lưu con sông ấy. Một đêm (cũng vào thế kỷ trước), bỗng nhiên cả làng bắt đầu... trườn xuống sông. Những người dân làng kinh sợ chạy tháo ra khỏi nhà. Đất nổi vồng lên như bột nhào được trộn men, đây đó xuất hiện những vết nứt rồi lại biến mất. Suốt ba ngày liền, những con đường làng dịch xuống phía sông, hơn bảy mươi nóc nhà bị phá hủy hoàn toàn. Tất cả dân làng đều quả quyết tin rằng những sức mạnh của quỷ đã can dự vào đấy.

Nhà văn Nga nổi tiếng N Lexkôp có viết một truyện dài ?oNgọn núi?. Những sự kiện được mô tả trong đó xảy ra vào những năm đầu công nguyên ở thành phố Ai Cập Alêcxanđria. Nơi đây có người thợ kim hoàn Dênông sống và hành nghề. Cô gái góa giầu có Nêphora yêu Dênông. Nhưng người thợ khước từ tình yêu đó. Khi biết Dênông theo đạo Cơ Đốc, người phụ nữ bị xúc phạm ấy bèn thuyết phục người trị vì thành phố buộc tất cả những người theo Cơ Đốc giáo đang sống ở Alêcxanđria phải làm một việc không thể nào làm được, đó là chuyển dời ngọn núi Ađer, đưa nó tới ngăn dòng nước sông Nin. Năm ấy, lũ sông Nin đến muộn, và điều đó đe dọa đất nước trước một tai ương là mất mùa. Dòng sông Nin vẫn đưa lại cho những cánh đồng của người Ai Cập loại đất bùn màu mỡ và độ ẩm đất quý báu. Nếu ngăn được dòng sông Nin, khi nước dâng lên, sông sẽ lại tưới tắm cho các cách đồng. Tính toán của Nêphora thật đơn giản. Khi dân chúng hiểu ra rằng những người Cơ đốc giáo đã không thể giúp được gì cho họ, cuộc chém giết bắt đầu.
Biết được về cái yêu sách không thể thực hiện nổi đó, đại giáo chủ ở Alêcxanđria đã bỏ chạy sau khi trao lại quyền thánh lễ cho giám mục, Bị triệu tới người trị vì thành phố, giám mục được lệnh phải cầu nguyện sao cho ngọn núi Ađer rời đi. Vào ngày đã định, toàn thành phố đã tới bên ngọn núi ấy, những giáo dân theo đạo cơ đốc cũng bị lùa tới đấy và trong vòng canh giữ nghiêm ngặt. Mọi người bắt đầu cầu nguyện, chẳng bao lâu sau mưa rào ập xuống và ngọn núi đứng sừng sững bên bờ sông Nin... bò dần xuống sông.
Tất cả các tín đồ Cơ Đốc giáo lúc đó đều tin rằng thượng đế đã đoái thương tới những lời thỉnh cầu của họ và đã ra tay làm cái việc con người không thể nào làm được là chuyển dời ngọn núi. Nhưng, ngày nay chúng ta đã biết được nguyên nhân thực sự của hiện tượng tự nhiên hiếm có này.

Ở Alêcxanđria đã diễn ra chính sự kiện đã từng xảy ra trên bờ sông Vonga vào thế kỷ trước - nước ngấm là nguyên nhân gây nên sự việc đó. Dân làng Phêđôrôpka đã xây dựng nhà cửa trên triều dốc của bờ cao con sông Vonga, mà phía dưới làng lại có một lớp bùn chịu nước theo đó nước ngầm chảy ra sông Vonga. Trước khi xảy ra tai họa đó, ở đây đã có những trận mưa rào, và lớp đất nằm trên lớp bùn chịu nước đó đã thấm nước và trở nên nặng hơn, rồi nó bắt đầu trượt theo lớp bùn như trên mặt bờ xuống dưới. Cũng bằng con đường hoàn toàn tự nhiên như thế, nước ngầm cũng đã đẩy cả một ngọn núi Alêcxanđria chuyển dời đi, nhưng hiện tượng tự nhiên đó lại được lý giải như một ?osự huyền bí vĩ đại?. Tất nhiên, những hiện tượng thiên nhiên đó xảy ra làm chuyển dời cả ngọn núi quả đã buộc con người ở thế kỷ trước phải kinh hoàng, bởi họ đâu có biết đến những nguyên nhân tự nhiên của các tai biến khủng khiếp đến như thế xảy ra trong thiên nhiên. Kết quả là đã ra đời những truyền thuyết trong đó dứt khoát phải có những đấng thần linh của thế giới khác lạ với con người tham gia vào đó.

Một sự biến giống như trong truyền thuyết Ai Cập đã xảy ra vào năm 1955 ở cộng hòa liên bang Đức. Ngọn núi Bêrenkhôp (Đầu gấu) gần thành phố Đônhôphen đã rời khỏi vị trí và dịch chuyển tới phía làng Gunxenxrit. Ngọn núi đó dịch chuyển trong vài tuần, mỗi ngày đêm đi được chừng 1 m. Các cách đồng và đồng cỏ gần làng bị biến thành một thứ đất nhằng nhịt các vất nứt nẻ đầy sỏi đá, mặt trên bở tơi vì sự xáo trộn các lớp đất. Rõ ràng, nước ngầm đã hoành hành cả ở đây.

Vào đầu thế kỷ 17, thành phố Plurxơ ở miền bắc Italia đã bị phá hủy. Từ thủa xa xưa, cư dân thành phố Plurxơ đã khai thác các tài nguyên dưới lòng đất ở núi Môngtê - Côngtô, nơi mà dưới chân ngọn núi đó thành phố đã mọc lên.
Ở đây họ khai thác các loại ?ođá mềm? dùng để chế tạo nhiều đồ vật khác nhau. Các sản phẩm chế ra từ loại ?ođá? đó (có lẽ đây là loại đất sét chất lượng cao) được tiêu thụ rất dễ dàng ở nhiều nước châu Âu. Thành phố mỗi năm một thêm giầu có. Và rồi tai họa đã tới. Ngày mùng 4 tháng chín năm 1618, vào lúc hoàng hôn, tiếng ầm ầm trong lòng đất nhanh chóng chuyển thành tiếng nổ vang ghê gớm đã vọng tới tai cư dân thành phố... khi lớp sương mù bao phủ cả một khối bụi lớn bốc lên không trung đã tan đi, trước mắt một vài người còn sống sót đã mở ra một cảnh tượng khủng khiếp. Núi Môngtê - Côngtô đã đổ ập xuống thành phố và chôn vùi tất cả mọi nhà cửa dưới đống đất đá khổng lồ. Còn vào mùa hè năm 1966, những sức mạnh trong lòng đất đã giáng tai họa xuống hàng ngàn người sống trong thành phố Agrigicutô trên đảo Xixin. Người đầu tiên nhận thấy sự khác thường là người gác bảo tàng địa phương đặt trong một tòa nhà của nhà thờ. Trước mắt ông ta, đất dưới tòa nhà bắt đầu trôi ?onhư da những quả mơ chín nẫu?. Sau đó điều ghê gớm hơn bắt đầu diễn ra. Một tòa nhà sụp đổ, rồi tòa nhà thứ hai, thứ ba... Cả một vùng đất trườn theo dốc nghiêng ra phía biển. Cư dân thành phố cuống cuồng tháo chạy ra khỏi nhà. Đường ống dẫn nước bị phá hỏng. Tuyến đường sắt bị phá hoại.
Khi các chuyên gia bắt tay vào tìm hiểu những nguyên nhân của tai biến thì một sự thật tồi tệ đã lộ ra: chính ở đây, những kẻ trục lợi trong giới doanh nghiệp đã tiếp tay cho các sức mạnh của tự nhiên. Họ đã mua với giá hời những khoảng đất trượt hở ở mạn đông nam thành phố và bắt đầu xây dựng những ngôi nhà nhiều tầng sinh lợi ở đó. Đất không chịu được tải trọng quá lớn của các nhà hộp bê tông cốt thép đã trườn xuống biển...

Trước mắt các bạn là một số câu chuyện gắn liền với hiện tượng nước ngầm. Nhưng chỉ có một trong số đó - sự việc xảy ra với núi Ađer - là có thể gợi ra ở một số người sự ngạc nhiên: đó là cái gì nếu không phải là điều huyền diệu ? Vì sao chính câu chuyện này lại đưa người ta tới những ý nghĩ huyễn hoặc? Nó khác với những sự kiện khác tương tự với nó ở điểm nào? Câu trả lời thật đơn giản: Sự trùng lập hai sự kiện đã biến nó trở thành huyền bí. Các tín đồ cơ đốc giáo cầu nguyện và ngọn núi trườn xuống sông. Chính ở đó nhiều khi là cội nguồn sinh ra sự mê tín vào những sức mạnh siêu nhiên. Chúng ta có thể đã hàng chục hay hàng trăm lần quan sát thấy một hiện tượng tự nhiên nào đó và không lưu tâm đặc biệt đến nó, không thấy ở đó có sự huyền bí nào, nhưng ví thử nó lại trùng lặp về thời gian với một sự kiện khác, chẳng có liên quan gì với nó cả, thì bất giác sự chú ý của chúng ta lại bị lôi cuốn ngay vào sự trùng hợp đó. Với người mê tín, sự trùng lặp ấy lập tức gợi lên những ý tưởng về mối liên hệ thần bí siêu nhiên nào đó của một sự kiện này với sự kiện khác, mặc dầu đó chỉ là sự trùng lặp của hai sự kiện hoàn toàn chẳng dính dáng gì với nhau cả.... Vào năm 1979, tôi đến bên cái hố đã từng bất thình lình hiện lên ngay trước mắt mọi người ở vùng núi Apkhadia. Sự chấn động trong lòng đất đã làm rung chuyển cả vùng sông Kêlaxuri, và cả một ngọn núi đã đổ ập xuống vực, ngăn cản dòng nước. Chỉ sau có vài giây, nơi đây tự nhiên đã dựng nên một cái đập khổng lồ cao đến bốn chục mét. Hai tuần sau, ở hẻm vực Kêlaxuri đã có một cái hồ nước lớn được hình thành.
Ngày nay, những ?osáng tạo kỳ diệu? của tự nhiên đã không còn gợi nên những suy tư mê tín nữa. Đó chỉ là hiện tượng tự phát của tự nhiên chứ không thể là gì khác cả. Nhưng xưa kia tất cả những hiện tượng như vậy được giải thích theo một lẽ: đó là sự can dự của các sức mạnh siêu nhiên ở thế giới bên kia.
Ở miền Kapkax người ta còn kể lại một truyền thuyết nói rằng thời gian xa xưa có hai vị thần núi khổng lồ cãi nhau. Khi họ nhảy vào quyết đấu, đất rung chuyển và sấm nổ vang trời, còn khi một vị khổng lồ không chịu được nữa và bỏ chạy, vị thần kia ném theo một tảng đá to. Tảng đá rơi xuống ngăn dòng sông lại, và ở đó sinh ra một hồ nước. Thế còn câu chuyện gì xảy ra với huyệt mộ của nhà buôn Tanđưkin thì giải thích ra sao?

Hoá ra, lời giải đáp cũng đơn giản thôi. Người ta biết rõ rằng, khi nước chảy ở dưới đất, nó hoà tan ở đó nhiều lớp đất. Đặc biệt, nước dễ hoàn tan đá vôi và các lớp muối mỏ. Ở những nơi như thế, dưới đất hình thành nên những khe rỗng lớn, tức là các hang động. Đôi khi các khe đó nằm ngay bề mặt đất. Và chính vì vậy đã xảy ra những hiện tượng ?ohuyền bí? như sự biến mất chiếc quan tài đựng thi thể gã nhà buôn Tanđưkin. Huyệt chôn gã nhà buôn được đào ngay trên một trong những khe rỗng ngầm đó. Ở bên trên có một lớp đất sét mỏng phủ khe ngầm. Khi chiếc quan tài nặng được hạ xuống, lớp đất kia vỡ ra, và người chết liền biến ngay tăm tích.
Sự hoạt động của nước ngầm đôi khi gây ra nhiều điều ?ohuyền diệu? khác. Chẳng hạn, người ta đã biết nhiều cái hố ma. Những hố ấy khi ẩn khi hiện. Nhà địa lý học Nêtraep có kể về hồ Simodê, một trong những hồ ma như thế. Vào đầu hè, hồ đầy nước, đến tháng sáu nước cạn đi, đáy hồ hiện ra những hòn đảo nhỏ. Tới mùa thu, nước trong hồ cạn sạch: nước đã thấm sạch xuống lòng đất. Ở vùng phía đông nam hồ Simodê có một thung lũng lòng chảo hình tròn nổi tiếng có tên là Hồ quỷ. Nước đầy ắp vào đầu mùa hạ lúc nào cũng xoáy. Nếu thả lưới đánh cá xuống, nước sẽ cuốn nó xuống đáy và cuộn lại thành một cục. Khi nước ở hồ Simodê cạn, hồ biến thành một vực sâu toang hoác bùn lầy. Tuy vậy, ở đáy hồ vẫn còn lại ít nước, mực nước lúc dâng lên, lúc hạ xuống ?oCái vực đang thở? - dân địa phương bảo thế. Lẽ nào một cái hồ lạ lùng như thế lại không làm cho người mê tín hoảng sợ? Song ở đây chẳng có điều gì khó hiểu cả. Như trong câu chuyện vừa kể, những cái hồ ẩn hiện ăn thông với những nguồn nước trong lòng đất, những nguồn nước này khi thì cấp nước, khi lại hút nước ở các hố đó đi. Ở Liên Xô không hiếm gì những hồ ma như thế, bởi trong lòng đất có nhiều đá cacxtơ bị nước làm hoà tan. Những đá này thường gặp ở Uran, ở miền trung lưu đồng bằng sông Vonga, ở tỉnh Arkhanghenxcơ, ở phía nam hồ Ônêga và Lađôga, ở các tỉnh Lêningrat và Nôvgôrôt, ở miền nam Ukraina và miền đông Xibir.
Nếu đường đi của những dòng nước ngầm thay đổi, nhất định sẽ diễn ra sự sụp lở vòm trên của hang động, dòng nước ngầm trở nên mạnh đột ngột - tất cả những điều đó có thể gây ra sự dao động mức nước ở các hồ nước trên mặt đất, nếu như các hồ nước đó ăn thông thế nào đó với các hang ngầm.
(continue )


Công ty môi trường xử lý nước thải & xử lý khí thải

Ah, mình nhớ hồi đó đọc tin thấy có cái phép biến hiện gì đó mà làm cho vật thể tan rã ở một nơi rồi lại xuất hiện ở một nơi khác...Cũng là khoa học mà kì bí nhỉ.
Bạn NTA tiếp tục nhé, bây giờ ra Đà Nẵng công tác rồi ha bạn.

Chuyện của bạn Oshin muốn nhắc đến là một câu chuyện khoa học viễn tưởng, tên là "Vụ án con ruồi đầu trắng". Đại khái câu chuyện nói về một nhà khoa học, tìm cách tách các vật thể thành những hạt cơ bản, rồi truyền đi trong không gian. Khi đến nơi, các hạt cơ bản này lại được tập hợp lại thành hình hài như cũ. Nếu phát minh của ông được ứng dụng thì các hệ thống giao thông đường xá sẽ có thể bỏ đi hết, vì con người sẽ chỉ cần du hành theo phương pháp truyền sóng thôi (hạt cơ bản có lưỡng tính sóng hạt mà).
Tuy nhiên nhà khoa học đen đủi đó trong thí nghiệm cuối cùng với chính bản thân mình thì lại bị một con ruồi bay vào máy "truyền tin". Kết quả là khi tới nơi, đầu của con ruồi bị lắp nhầm vào đầu nhà khoa học, còn đầu của ông ta lại cắm đúng vào đầu con ruồi. Sau khi trở thành dị dạng, nhà khoa học đã nhận thức rằng nếu để lại thì phát minh của mình sẽ trở thành thảm hoạ cho nhân loại. Bởi vậy, ông đã phát huỷ toàn bộ công trình, rồi nhờ vợ dùng búa máy đập nát đầu mình, đồng thời tìm bắt nốt con ruồi đầu trắng kia để xoá sạch mọi dấu vết về thí nghiệm...

Cám ơn NVL đã giải thích nhé! Tớ tìm ra được cái bản tin đó rồi, nhưng không ghi nguồn nên tớ cũng chả nhớ lấy ở đâu nữa, chắc là từ VNN:

Bước nhảy vọt của phép biến-hiện
Các nhà khoa học Áo đã truyền thành công các photon (hạt ánh sáng) qua sông Danube tại Vienna bằng cách sử dụng phép biến-hiện (teleportation). Kỳ tích này làm mọi người nhớ lại... bộ phim khoa học viễn tưởng "Star Trek".
Rupert Ursin, một nhà nghiên cứu thuộc Viện Vật lý Thí nghiệm, ĐH Vienna, cho biết: ''''Chúng tôi đã có thể thực hiện thí nghiệm viễn thông biến hiện lượng tử lần đầu tiên bên ngoài phòng thí nghiệm''''. Để làm điều này, các chuyên gia đã đọc ''''chi tiết'''' của photon mà họ cần chuyển. Sau đó, họ phá vỡ photon thành các hạt nhỏ hơn gọi là bit lượng tử rồi gửi những bít đó cùng với các chi tiết qua một đường cáp quang dài 800m. Tuyến cáp nằm trong một đường ống thoát nước dưới sông Danube. Ở đầu bên kia sông, bản sao như thật của các photon gốc được tạo ra và photon gốc... ngừng tồn tại.
Viễn thông biến-hiện được định nghĩa là việc làm cho một vật thể hoặc con người "tan rã" ở một nơi trong khi một bản sao hoàn hảo xuất hiện ở một nơi khác. Cách làm điều trên thường không được giải thích chi tiết song ý tưởng chung dường như là vật thể ban đầu được quét sao cho thu thập được mọi thông tin chính xác từ nó rồi chuyển thông tin đó tới địa điểm nhận. Thông tin này được sử dụng để tạo ra một bản sao giống hệt, không nhất thiết phải bằng vật liệu của vật thể ban đầu mà có lẽ là các nguyên tử cùng loại được sắp xếp theo hình mẫu của vật thể ban đầu.
Một chiếc máy viễn thông biến-hiện sẽ giống như máy fax, ngoại trừ việc nó xử lý những vật thể hoặc tài liệu ba chiều. Nó sẽ tạo ra một bản sao chính xác chứ không phải là bản sao tương tự, đồng thời phá huỷ vật thể ban đầu trong tiến trình quét nó để lấy thông tin.
Một vài nhà văn sáng tác thể loại tiểu thuyết khoa học viết rằng thiết bị viễn thông biến-hiện bảo vệ vật thể ban đầu và câu chuyện trở nên kịch tính hơn khi... hai phiên bản của cùng một người gặp nhau. Tuy nhiên, loại thiết bị viễn thông biến-hiện phổ biến hơn thường phá huỷ vật thể ban đầu và không ai mong đợi có thể vận chuyển con người theo cách đó, bởi phải có một cỗ máy phân tích hàng nghìn tỷ nguyên tử cấu tạo nên cơ thể người.
(Sưu tầm)

Cái bài báo của Oshin mang màu sắc thần thoại nhiều hơn là khoa học. Có thể do người dịch chưa chuẩn xác lắm, hoặc thông tin được lấy về từ một nguồn tin không đáng tin cậy vu vơ nào đó trên mạng. Trang VNEXPRESS rất hay ?okhuân vác? những thông tin lá cải kiểu như thế này để câu khách. Tớ chưa từng nghe nói đến việc phá hủy photon để xem bên trong đó có cái gì, điều mà ngay cả trong phòng thí nghiệm người ta vẫn chưa làm được.
Từ khi ông Anhxtanh phát minh ra thuyết tương đối, người ta đã biết được giới hạn của sự truyền dẫn thông tin chỉ dừng lại ở con số 300.000 km/s ?" tức là vận tốc ánh sáng trong chân không. Theo triết học Mác Lê, thì hiểu biết của con người là không có giới hạn, nên mọi người luôn tìm cách vượt qua bức tường ánh sáng đó. Người ta đã để ý đến một hiện tượng là 2 photon khi được phát ra từ một hạt cơ bản phân rã thì có tính chất hoàn toàn đối xứng nhau, cho dù chuyển động của chúng là ngẫu nhiên.
Giả thiết rằng, 2 photon đó ở cách nhau rất xa, nếu người ta tìm cách tác động vào chuyển động của photon này, thì photon kia cũng tự động thay đổi theo ngay tức khắc, nhờ đó mà thông tin được truyền đi. Nói thí dụ như tớ và Oshin là một cặp photon kia, tớ ở VN mà ngáp một cái thì Oshin ở Đức cũng đột nhiên cảm nhận được, hắt xì hơi liền !!!
Hiện tượng này, người phương Đông từ xưa đã giải thích là ?ođồng thanh tương ứng ?" đồng khí tương cầu?. Vũ trụ xuất phát từ cùng một gốc, như trong thuyết BigBang thì vụ nổ khởi nguồn từ một điểm. Bởi vậy, mọi phần tử trong vũ trụ đều có liên hệ mật thiết với nhau, bằng cách này hay cách khác. Có nhiều cách mà các nhà khoa học đã tìm ra như tương tác hấp dẫn, điện từ... hoặc có những cách mà vẫn còn nằm trong vòng bí ẩn như ngoại cảm, tâm linh ...

Hì, chắc nãy giờ NVL ngáp mấy cái liền hay sao mà tớ cứ hắt xì hơi liên tục.
Cám ơn đằng ấy nhé, cậu nói hay thật đấy!
Ah, tớ nhờ NVL hay NTA gỡ hộ topic năng lượng xuống nhé. Vì tớ định sẽ "tái bản", cập nhật lại, bổ sung thêm (nó lâu quá rồi nên cần update lại một số thông tin thời sự hiện giờ). Hơn nữa, tớ sẽ tích hợp mảng năng lượng này vào topic "những vấn đề của môi trường thế giới" luôn.
Thank iu vinamilk

Hồ thủng - bí ẩn chưa được giải thích
Hồ Merzbacher, cứ đến tháng 8 hằng năm lại rút sạch đi trong 3 ngày.
Kirghizistan, miền trung Á, được nuôi dưỡng bởi các đỉnh núi cao đến 7.000 mét, con sông băng Inylchek chứa đựng một bí ẩn chưa giải thích được từ trăm năm nay, và là duy nhất trên thế giới: cứ mỗi mùa hè, hồ Merzbacher ở đó lại cạn khô nước trong 3 ngày. Tại sao?
Lần đầu tiên, các nhà khoa học cố gắng trả lời các câu hỏi đó.
Con sông băng khổng lồ Inylchek dài 65 km, với hai nhánh chính hội tụ nhau cách đoạn cuối sông 15 km. Tại chỗ giao nhau của hai nhánh, ở độ cao 3.300 m, đó là hồ Merzbacher, sâu 130 mét, một phần bị bao phủ bởi các núi băng trôi. Mỗi năm, nước hồ rút sạch đi trong 3 ngày, vào khoảng đầu tháng 8.
Điều không thể đã diễn ra. Vào lúc 16h ngày 6/8/2004, hồ Merzbacher bắt đầu tự tháo cạn nước đi! Cứ mỗi năm, hiện tượng lạ lùng trên lại xảy đến vào thời gian này. Với vẻ ngoài bình lặng, lượng nước đông giá của nó dần dần đổ vào đáy sâu của con sông băng Inylchek. Thấp hơn 30 km và sau vài giờ, đến lượt thung lũng bao la bị ngập nước. Từ một con sông khiêm tốn trên núi, Inylchek đã trở thành một đại dương hung dữ, chiếm trọn cả không gian. Trong 3 ngày đêm, chiếc hồ tháo sạch 250 triệu m3 nước của mình, chỉ để lại trong lòng hồ một thảm các khối băng khổng lồ u buồn. Ngày 9/8, hiện tượng nước rút hoàn tất trong thung lũng. Con sông băng chấm dứt sự thay hình đổi dạng của nó. Còn hồ Merzbacher đã trống rỗng. Nhờ điều kỳ diệu nào mà chiếc hồ bắt nguồn từ sông băng này có thể tự tháo nước đi trong vòng 3 ngày? Nước đã chảy đi đâu? Sự tháo sạch nước đã xảy ra như thế nào? Và bằng cách nào hồ lại đầy nước trở lại?
Các câu hỏi này đặt ra từ đúng một thế kỷ nay, khi nhà địa chất người Đức Gottfried Merzbacher khám phá chiếc hồ vào một ngày đáng nhớ trong năm 1904, và từ đó nó được mang tên ông. Với mong muốn phá vỡ bí ẩn của hồ Merzbacher, một đoàn thám hiểm quốc tế do GFZ ở Berlin tiến hành đã lên đường đến chiếc hồ thủng vào mùa hè năm nay.
Ngày 19/7/2004. Khi đến Bichkek, thủ đô Kirghizistan, khó khăn đã lộ ra. Serguei Dushavili, một trong những lãnh đạo của đoàn thám hiểm, thông báo: "Có thể chúng ta buộc phải dùng ngựa cho 4 ngày đường, nếu như trực thăng không sử dụng được". Không thể bỏ lại những người Nga, chiếm đại đa số trong đoàn, cho dù ở Kirghizistan chỉ có một chiếc trực thăng duy nhất. Nhưng rồi cuối cùng một chiếc MI-8 khổng lồ cũng xuất hiện đón chúng tôi sau hai ngày đường vất vả trên con đường xấu.
Chúng tôi dựng lên hai trại, cách nhau 20 km: một trại nằm dưới chân con sông băng, nơi mà sông Inylchek bắt nguồn và trại thứ hai nằm ngay trên con sông, đối diện với hồ Merzbacher. Trong liên lạc vô tuyến hằng ngày với nhau, chúng tôi gọi tên hai trại lần lượt là Paliana và Basa. Con sông băng được chia cắt thành nhiều khu vực, từ tây sang đông, và mỗi êkip chịu trách nhiệm nghiên cứu các khu vực gần với trại của mình. Lúc này hồ còn đầy nước, do chúng tôi đã quan sát trước bằng máy bay vào buổi sáng. Thậm chí là rất đầy nước, theo các phi công thường bay tới đây để thả các nhà leo núi xuống chân ngọn núi Khan Tengri cao 7.000 mét. Trong tháng 7, hồ Merzbacher đạt mức lưu lượng nước kỷ lục.
Mỗi người một giả thuyết riêng
Đặc điểm của mỗi cuộc thám hiểm là sự may rủi đè nặng trước các bí ẩn của tự nhiên. Cuộc thám hiểm của chúng tôi cũng không thoát khỏi quy luật đó. Chúng tôi muốn có nhanh những câu trả lời sau khi có mặt tại hiện trường được vài hôm. Tuy nhiên, cuộc thám hiểm được lên chương trình cho 4 năm. Mục tiêu của năm đầu tiên này là thiết lập mạng lưới các điểm GPS, để đo đạc, nhờ vào các vệ tinh định vị mọi sự di chuyển của con sông băng. Tiến sĩ Wasili Michaljow, trưởng đoàn thám hiểm, dự đoán: "Có lẽ chúng ta sẽ có nhiều câu trả lời vào vài tuần nữa. Nhưng hiện thời chúng ta nên giảm thiểu bớt các giả thuyết". Mặc dù vậy, các giả thuyết vẫn kích thích trí tò mò của mọi người. Lúc đó, Serguei Dudashvili đưa ra giả thuyết của mình:
Đã không có bất kỳ một lỗ thủng nào cho phép hồ Merzbacher tháo nước đi, nhưng nhiều miệng lỗ bị tắc nghẽn do các khối băng khổng lồ. Vào mùa đông, các khối băng này vẫn còn áp sát bề mặt đáy nhiều lỗ xốp như là một loại rào cản tự nhiên. Nhờ thế mà chiếc hồ ngập nước, vì các "nắp van" vẫn bị đóng lại do hiệu quả của áp suất và nhiệt độ thấp. Khi mùa hè đến, nước nóng dần lên và các khối băng to bắt đầu tan chảy, cho đến lúc mà - theo Serguei - chúng mất đi sự bám dính, đột ngột trồi lên bề mặt. Hiện tượng này tương ứng với sự mở đột ngột các "nắp van". Một giả thuyết như thế chỉ có thể đứng vững nếu như mực nước hồ dâng lên về phía hạ lưu cũng đột ngột không kém. Do đó chúng ta còn phải chờ đợi để biết sự thật nằm ở đâu.
Ngày 28/7/2004. 6 ngày đã trôi qua kể từ lúc chúng tôi đặt chân đến trại Paliana. Chúng tôi kẻ ô vuông khu vực một vùng khoảng 10 km. Độ cao trung bình 3.000 mét. Vì lý do an toàn, trại của chúng tôi nằm ở phía tây con sông Inylchek, điều đó khiến chúng tôi buộc phải lội nước để đến con sông băng. Nhiệt độ nước là 1 độ C.
Trong khi chúng tôi lắp đặt các cột mốc trên khu vực cuối sông băng, nhà nghiên cứu hang động Wasili Filipienko xác định được hai hang động khổng lồ. Ở cách hồ chưa đầy 2 km, hai hang này có thể nằm trong mạng lưới thủy văn tiêu nước của chúng. Trong thời kỳ "nóng", sự tan chảy và lưu lượng nước đóng băng trong hai hang động trên, không kể đến chiếc hồ đang đe dọa rạn vỡ bất cứ lúc nào, không cho phép các nhà khoa học thăm dò chúng được. Sau hai lần mạo hiểm thâm nhập hang bất thành, chúng tôi đành bỏ cuộc. Công việc nghiên cứu hang động phải rời sang mùa thu.
Ngày 1/8/2004. Như không màng đến sự chờ đợi của đoàn thám hiểm, hồ Merzbacher vẫn cứ đầy nước. Serguei lúc đó đề nghị tiến về hướng nam. Ở đây sông băng rộng hơn, khoảng 4 km và đặc biệt xáo trộn. Từ trại chúng tôi, phải mất 3 giờ đi bộ mới đến được vùng đất bí mật tách nước khỏi hồ, khỏi con sông băng nói riêng. Chúng tôi biết chiếc hồ thủng nằm tại vùng này, nhưng không có ai đến được đó. Điều gì xảy ra trong cái rào chắn tự nhiên này? Sự chuyển tiếp giữa yếu tố nước và băng đã diễn ra như thế nào?
Yếu tố đơn giản, và rất có thể giải thích cho sự tồn tại của chiếc hồ, là sự dâng lên của băng từ nhánh nam của con sông băng tại nơi này. Thay vì tan chảy cùng nhánh bắc trong một chữ Y hoàn hảo, như mọi con sông băng trên thế giới, nhánh này lại dâng lên hình thành một rào cản băng giá khiến nước hồ Merzbacher được giữ lại.
Chúng tôi không bao giờ đến được bờ nam của hồ. Càng đến gần, các núi băng càng to ra, hòa vào nhau và tạo ra nhiều khe nứt. Chúng tôi có một điều chắc chắn: mặt băng dâng lên này của nhánh nam là nguyên nhân của hiện tượng hồ thủng duy nhất trên thế giới. Không có sự bất thường này sẽ chẳng có chiếc hồ. Trong một thế kỷ, hồ Merzbacher dịch chuyển từ 2 đến 3 km đến hạ lưu. Từ nay rào cản băng giá rất gần chỗ giao nhau của hai nhánh sông, và có lẽ hồ sẽ biến mất trong một tương lai khá gần.
Ngày 3/8/2004. Kết thúc cuộc thám hiểm tạm thời. Chiếc hồ vẫn đầy nước. Tôi quyết định ở lại một mình cho đến lúc hồ cạn nước. Không phải tại trại Basa, nơi khó quan sát, mà trong thung lũng, cách 30 km về phía dưới, nơi hiện tượng dâng nước sẽ rất ngoạn mục.
Ngày 5/8/2004. Tatiana chia sẻ với tôi nhiều dấu hiệu cho thấy chiếc hồ bắt đầu rút nước. Những điểm nước mới xuất hiện trong lòng sông. Lưu lượng sông băng Inylchek tăng dần...
Ngày 6/8/2004. Lúc 16 giờ. Lần này con sông đã gấp 3, 4 lần khối lượng. Thung lũng tràn nước. Chắc chắn chiếc hồ đang tan rã. Giả thuyết của Serguei bị loại bỏ. Lưu lượng nước không ngừng tăng lên trong 2 ngày. Rõ ràng là sự khai mở "các nắp van" không diễn ra đột ngột. Chắc chắn là sự tan chảy của các nút băng giải phóng dần dần nước của hồ Merzbacher, chứ không phải sự dâng lên mặt của các nút băng.
Cuối cùng, để giải được bí ẩn hồ thủng Merzbacher, có lẽ chúng ta phải chờ vài năm nữa...
Kiến thức ngày nay (theo Figaro)

Phần 13: ?oNhững linh hồn lang thang?
Nhà văn A. Vêlkanôp hồi tưởng lại một câu chuyện như sau:
Chuyện ấy xảy ra đã lâu. Nội chiến vừa kết thúc. Khi đó tôi đang tại ngũ trong Hồng quân và đi cắt cỏ trên thảo nguyên Kastanxkaia gần thành phố Gidăc cho đơn vị mình. Chỗ đó cách thành phố Xamarkan độ một trăm hay hai trăm km gì đó về phía đông bên triền núi bắc của dãy Thiên sơn. Vào mùa đông, chúng tôi làm công việc của mình thật yên ổn, nhưng đến mùa xuân thì tình hình trở nên đáng lo ngại; đây đó chúng tôi thấy xác các cán bộ Xô Viết bị giết chết, thỉnh thoảng lại xảy ra các cuộc tiến công của bọn phỉ.
Một lần, vào buổi tối tôi phải đi ngựa một mình về bản Kastan. Ở vùng núi tối đến rất nhanh. Trên các đỉnh núi vừa tắt ánh vàng của hoàng hôn là bóng tối đã trùm khắp thung lũng như đổ hắc ín vậy. Tôi vội vàng thúc ngựa. Bất ngờ, phía trước tôi xuất hiện một đốm lửa nhỏ. ?oCái gì vậy? Có thể, đó chỉ là cảm giác thế thôi. Nhưng không, có ai đó cầm chiếc đèn to đang đứng trong thung lũng và chiếu sáng đường cho tôi đi. Căn cứ theo độ cao chỗ cây đèn thì người cầm đèn đang đi ngựa.
Bỏ khẩu súng trường trên vai xuống, tôi tiến lên độ ba chục bước và quát to: ?oAi đấy? Ai??
Không một tiếng trả lời.
Vì sao người ấy lại im lặng? Nếu đấy là phỉ thì hẳn đã bắn ngay, nếu không phải phỉ thì tại sao người đó không đáp lại? Hay ma quỷ gì chăng?
Tôi thúc ngựa, nhưng rồi lại ghìm cương ngay: bên phải tôi lại xuất hiện thêm một chiếc đèn nữa. Phải thừa nhận là tôi đã chờn chợn. Đêm tối, lại ở giữa thảo nguyên hoang vắng ... Nhưng bỗng tôi nhớ đến con ngựa của mình. Tôi sực nhớ ra và nổi cáu: làm sao tôi lại có thể quên được bộ máy phát hiện nguy hiểm rất đáng tin cậy là đôi tai của người bạn bốn chân này cơ chứ! Thị giác, thính giác và khứu giác của ngựa tinh xảo hơn ở người rất nhiều. Đôi tai cảnh giác của con vật là một điều nhắc nhở rất nghiêm chỉnh: gần đó có người. Tôi liếc nhìn con ngựa và thở dài nhẹ nhõm: ngựa đứng bình tĩnh.
Tiến!
Thật lạ lùng! Những ánh lửa liền lao theo tôi và trôi trong không trung. Tôi đi nước kiệu, rồi chuyển sang phi nước đại - những ánh lửa cứ bám riết lấy tôi. Tới thung lũng gần đó, có thêm ngọn lửa thứ ba nhập vào nhập vào hai ngọn lửa trước, sau đó con số đó tăng lên năm. Thật là lý thú. Dường như những ngọn lửa đùa giỡn với tôi, chúng vượt lên trước, cắt ngang đường, nhảy múa. Tôi ghìm ngựa lại thì chúng cũng dừng lại! Tôi giật ngựa phi nhanh thì chúng cũng lao vút đi. Đến chỗ rẽ vào bản Kastan, những ngọn lửa tắt đi như tan vào không khí ... Xưa kia, những người mê tín đã gắn hiện tượng bí ẩn (mới thoạt nhìn) này của tự nhiên với những ?olinh hồn lang thang? của người chết. Như ta thấy, chiến sĩ hồng quân đó đâu phải là người nhát gan. Song những ngọn lửa đó có thể làm cho những ai tin vào ?othế giới bên kia? phải kinh hoàng.

Khi tôi còn học phổ thông, tôi đã có dịp làm quen với những ?olinh hồn lang thang? đó. Cha tôi là một người rất say mê với các câu chuyện bí ẩn khác nhau. Tôi còn nhớ một buổi sáng mùa đông ông đã đọc cho tôi và lũ bạn tôi một câu chuyện ... Nội dung câu chuyện như sau.
Vào mùa hè năm 1879 có một học sinh trung học sống ở tỉnh Tsernigôp. Nơi đó ẩm ướt và có nhiều đầm lầy. Cách không xa một trang viên, bên bìa khu rừng rậm là nghĩa địa làng. Vào tiết xuân, con sông nhỏ chảy cạnh đó dâng nước lên làm ngập cả những ngôi mộ cũ. Một lần, sau cả ngày mưa dầm dề, trăng lên thật đẹp vào buổi đêm. Ngoài sân rất ẩm thấp vì mưa. Ngồi trên thềm nhà, mọi người ngắm cảnh đêm trăng rồi bắt đầu kể về những bóng ma trong ngôi nhà cũ xưa bên trang viên làng xóm, về những người đã chết nay dường như đêm đêm chui ra khỏi mộ. Một số người ngây thơ tin ngay những điều bịa đặt ấy, số khác thì cho là có sự ngộ nhận nào đó về tất cả những bóng ma và điều kỳ lạ ấy.
Thế nào, anh bạn trẻ, - ông chủ nhà quay sang nói với anh học sinh trung học, - sau khi nghe hết cái mà anh gọi là nhảm nhí ấy, anh có dám đi ra nghĩa địa không?
Chủ nhà cho rằng thể nào anh chàng học trò cũng từ chối ngay nhưng anh ta lại đồng ý đi.
Anh chàng học sinh ra cổng và đi theo hướng nghĩa địa. Anh ta đi đến rừng thật mau mắn và bình tĩnh, nhưng khi phải xắn quần lội qua đầm lầy thì chỉ thiếu chút nữa là anh ta quay trở lại. Anh liều mình lội qua những mô đất nhấp nhô đến nghĩa địa và đã muốn quay trở lại, nhưng bỗng dưng cách anh ta độ ba mét hiện ra hình hài trong suốt của một sinh vật gì đó dài ngoẵng. Hình hài đó dang rộng hai tay và đứng nguyên tại chỗ. Chàng thanh niên thấy ớn lạnh trong người. Run rẩy vì sợ hãi, anh ta cẩn thận đi men theo các mô đất mà không dám ngoảnh lại sau. ?oMay ra, - anh ta nghĩ thầm, - nó sẽ biến đi ...? Ở giữa đám lầy có một hòn đảo nhỏ trên mọc một cây bạch dương còn tươi non. Đến đấy, anh chàng học sinh không kìm được nữa bèn ngoái lại. Thật kinh hoàng khi anh thấy cách độ năm mét vẫn chính bóng ma ghê sợ ấy. Nó còn vẫy tay nữa chứ! Chàng thanh niên không còn tự chủ được nữa. Làn gió nhẹ thoảng qua, bóng ma run rẩy rồi lại lặng đi. Anh chàng học sinh đứng chôn chân tại chỗ. Đôi chân giờ đây không còn vững theo ý muốn của anh ta nữa ... Đi qua hết đầm lầy thế nào anh ta không nhớ nữa. Khi chạm chân lên nền đất cứng, anh chàng ngoái lại phía sau: bóng ma vẫn lẽo đẽo bám theo. Thế là anh chẳng còn hồn vía gì nữa, anh ta vùng chạy bán sống bán chết.

... Cha tôi ngừng đọc, nhìn chúng tôi bằng đôi mắt tươi cười và hỏi:
Thế nào, có sợ không? Sau đây các cháu còn dám đi đến nghĩa địa như thế nữa không? Chúng tôi im lặng bối rối.
Cha tôi cười rồi bảo:
Ái chà! Các cháu tin rồi à?... Ồ, những nguyên nhân của hiện tượng ấy đơn giản lắm...
Rồi ông giải thích cho chúng tôi điều đó xảy ra như thế nào. Ai cũng biết, các vật thể khác nhau bốc cháy ở những nhiệt độ khác nhau. Và còn có những chất tự bốc cháy. Thuộc về số những chất đó là hợp chất hoá học phôtpho và hiđrô, tức là hiđrô phôtphorơ, một loại khí có mùi cá trơn. Khi thoát ra ngoài không khí, nó bùng cháy với ngọn lửa sáng.
Ở đầm lầy, cũng như ở nghĩa địa, nhưng nơi ẩm thấp, loại khí này được tạo ra trong quá trình thối rữa thực vật và cơ thể động vật. Điều đó giải thích vì sao có thể thấy hiện tượng đó ở những nơi như vậy: ngọn lửa nhỏ nhợt nhạt mà người mê tín gọi là tâm hồn ?obất an? của những người chết lúc thì tắt đi, lúc thì bùng cháy ở những chỗ khác nhau, lúc run rẩy đung đưa. Hiđrô phôtphorơ thoát ra khỏi lòng đất liền tự bốc cháy và sáng lên trong không khí. Hiện tượng bí ẩn của tự nhiên thật đơn giản và đương nhiên, một khi chúng ta đã biết được nguồn gốc của nó.
Còn tiếp...

Phần 14: Trong thế giới những âm thanh lừa dối
Còn có thể kể nhiều điều về những bí ẩn của thế giới ngầm trong lòng đất. Sau đây là một trong những hiện tượng của nó - đó là những ảo giác về âm thanh. Nhà nghiên cứu hang động nổi tiếng người Pháp N. Caxtêrê đã hơn mười năm sống dưới mặt đất có kể lại rằng: ?oCó lần hai chúng tôi bò theo một khe hẹp. Trong lúc dừng lại nghỉ, khi cả hai chúng tôi đều bị ép sát giữa nền và trần cái khe, bỗng tôi nghe thấy những tiếng đập ngắt quãng làm rung cả nền. Tôi bảo người cùng đi chú ý đến những tiếng động ấy và đề nghị anh ta nằm im nghe. Anh ấy ở sau tôi chỉ độ 15 phút (1 phút (foot) bằng 30,5 cm(ND), nhưng không nghe thấy gì cả. Rốt cuộc, điều bí ẩn được phát giác: thật lạ lùng, tôi đã nghe thấy... nhịp đập của trái tim anh bạn đã mệt phờ của tôi. Đó là những tiếng đập nặng nề mà toàn thân tôi đã cảm nhận thấy thông qua nền đá xtalacmit đầy những lỗ rỗng, chính nền đá này đã đóng vai trò bộ khuếch đại, bởi vì ngực người bạn đồng hành của tôi áp sát vào nền đá. Về điều đó thì không còn nghi ngờ gì nữa, bởi vì tôi đã có thể thậm chí đếm được cả nhịp đập của tim anh ấy. Nếu tôi là bác sĩ, tôi có thể nghe tim anh ta rất chi tiết nhờ chiếc ống nghe tự nhiên ấy?.
Những sự đánh lừa thích giác như vậy không phải là hiếm ở các hang động ngầm. Nhiều nhà nghiên cứu hang động đã kể về thứ âm nhạc lạ lùng nghe thấy được trong bóng tối của hang động. Đôi khi nó giống như một bản nhạc được lặp đi lặp lại sau những khoảng thời gian nhất định. Dường như ai đó đan tập thổi sáo bằng cách chơi đi chơi lại bài đã học. Nhưng đợi cho đến khi bài học kết thúc thì thật vô ích, hàng giờ trôi qua mà chiếc sáo vô hình vẫn tiếp tục réo rắt...
?oNhạc công? ở đây chính là những giọt nước rơi từ vòm hang xuống. Sau nhiều năm tháng, các giọt nước ấy ăn xuyên xuống nền đá vôi của hang thành những lỗ sâu tựa như ống sáo vậy. Khi rơi vào đó, các giọt nước ép không khí bắt nó thoát ra với tiếng réo rắt êm dịu.
Có lần, hai nhà du lịch nọ khi mới vào một hang lạ được vài ba mét bỗng nghe thấy như có ai đó đang nói chuyện trong ngách tối tăm. Cả hai người hoảng sợ lui ra ngoài. Thế là tiếng đồn trong hang có người ẩn náu liền lan truyền khắp nơi. Họ là ai? Hôm sau, những người khác lại vào hang, và tất cả trở nên rõ ràng: dòng suối ngầm róc rách trong hang đá đã ?onói chuyện?. Tuy nhiên, để gặp gỡ những nghịch lý âm thanh, không nhất thiết phải đi vào lòng đất. Những nghịch lý ấy luôn có quanh ta. Mọi người đều biết rằng ở gần thì nghe rõ âm thanh hơn. Nhưng thực tế nhiều khi không phải đúng như vậy. Có lúc ở gần mà chẳng nghe thấy gì, trong khi ở xa lại nghe rất rõ. Một lần, ở Anh, tại nhà máy chế tạo vũ khí xảy ra một vụ nổ. Tất cả những người sống cách xa nhà máy 180 kilomet đều nghe rõ tiếng nổ ấy. Nhưng ở cách đấy có 30 kilomet, người ta thậm chí còn hoài nghi về chuyện xảy ra.
Nguyên nhân của nghịch lý ấy là gì? Đó là do không phải chỗ nào không khí cũng là đồng nhất đối với âm thanh, trên đường truyền bá của âm thanh có thể có những ?ovùng im lặng?. Hướng và tốc độ của gió, nhiệt độ các lớp không khí khác nhau đều có ảnh hưởng đến sự truyền các sóng âm trong bầu khí quyển. Do đó làm xảy ra chuyện nơi này âm thanh biến đi, rồi tiếp đó xa hơn nó lại xuất hiện. Chúng ta nói âm thanh đi ngược chiều gió. Trong trường hợp này, đường truyền của nó bị uốn đi và hướng lên trên. Nhưng nếu sau đó đường đi của sóng âm gặp một lớp không khí chuyển động chậm thì đường truyền của nó lại đổi hướng và có thể trở lại xuống mặt đất. Các ?ovùng im lặng? sinh ra như vậy. Có thể, ai đó trong số các bạn đọc đã từng chú ý đến hiện tượng sau đây. Bạn đi dọc một hành lang dài hoặc đến chỗ ngoặt thì dường như bạn cảm thấy trước mặt có một bức tường cản đường đi của bạn. Vì sao vậy? Hóa ra là chính thính giác của bạn đã mách bảo cho bạn biết điều đó. Khi bị đi dọc hành lang, những bước đi của bạn phát ra âm thanh. Các âm thanh ấy lan truyền tới bức tường và phản xạ quay trở lại tai bạn. Càng gần tới bức tường bao nhiêu, âm thanh quay về càng nhanh bấy nhiêu. Khi nghe thấy những âm thanh dội lại đó, con người bạn liền bất giác tự đánh giá khoảng cách ngăn cách bạn với bức tường hay một vật cản nào đó, và như vậy bạn sẽ tự cảm thấy rằng sắp sửa va vào tường bây giờ.
Như ta thấy, cảm giác đó đặc biệt phát triển ở những người mù. Thường thường, lần đầu tiên tới một căn phòng, sau vài câu nói, người mù liền xác định được một các khá chính xác các kích thước của căn phòng đó bằng thích giác của họ. Những điều bí ẩn của một số tòa nhà có liên quan với những tiếng dội của âm thanh. Ở Lônđôn người ta vẫn thường giới thiệu cho các khách du lịch điều ?ohuyền diệu? ở nhà thờ thánh Pôn. Nếu bạn nói thì thầm bên một bức tường ở trong nhà thờ người ta sẽ nghe thấy tiếng bạn ở bất kỳ chỗ nào, thậm chí cả ở đầu đối diện của tòa nhà thờ đó. Chỉ cần đứng đủ gần tường là nghe thấy. Và người ta liền có cảm tưởng rằng chính các bức tường đang thì thầm. Còn ở Italia có một cái động rất nổi tiếng gọi là ?otai của thần Điônit?. Do vòm động có hình dạng đặc biệt nên ở đây có hai vị trí rất lạ. Mặc dù ở cách xa nhau, nhưng tất cả những gì bạn nói khi đứng ở chỗ này đều được nghe thấy rất rõ ở chỗ kia. Có cảm giác rằng người ta đang nói chuyện ngay chỗ đó vậy. Giải đáp hiện tượng này rất đơn giản: những âm thanh phát đi từ nơi này được vòm dội lại thế nào đó khiến cho chúng tập trung lại ở nơi kia. Bạn chỉ cần nhích sang một tí chút thôi là các âm thanh liền biến mất. Trong câu chuyện kể về những nghịch lý âm thanh có thể nhắc tới các ảo thính. Hiện tượng này không phải vô hại như sự đánh lừa thính giác đơn thuần. Các ảo thính thường liên quan đến những tổn thương tâm lý và bệnh tâm thần.
Chúng tôi sẽ kể tỉ mỉ hơn trong phần tiếp theo, ở đây chỉ muốn nhắc tới những ảo thính mà đôi khi không chỉ những người mắc bệnh tâm thần mới gặp phải. V. Kômarôp, tác giả cuốn sách ?oBên cạnh những điều kỳ lạ? đã kể một câu chuyện như sau:
Một lần tôi đi giảng về đề tài vô thần ở một xí nghiệp may.
Bài giảng kết thúc, có hai cô gái đi đến gặp tôi.
Chúng cháu không muốn hỏi bác về tất cả mọi điều đâu, - hai cô gái bắt đầu vẻ bẽn lẽn, - nhưng vừa rồi có một chuyện rất lạ.
Rồi họ kể cho tôi nghe câu chuyện ấy.
Ở nhà một nữ công nhân ở xưởng may có việc sửa chữa các căn phòng. Gia đình cô đông người, nhưng tất cả đều đi làm hoặc đi học, nên mọi việc trong nhà đều trút lên bà mẹ, một người phụ nữ đau ốm bị áp huyết cao. Người ta quét vôi, sơn cửa, dán giấy bồi tường, sửa sàn gỗ mất vài ngày. Cần phải chăm nom theo dõi mọi việc còn sau đó là lau dọn nhà cửa.
Sau cùng, vào cuối tuần mọi công việc sửa chữa bộn bề cũng chấm dứt, và cả gia đình quây quần bên bữa ăn sáng.
Bỗng bà mẹ thốt lên ngắt đứt cuộc nói chuyện sôi nổi:
Hình như ngoài cửa có ai gọi chuông...
Trong cuộc nói chuyện chung ấy chẳng có ai ngoài bà mẹ ra là nghe thấy tiếng chuông, nhưng anh con trai cả vẫn đứng dậy và ra mở cửa. Ngoài cầu thang không có ai cả.
Vài phút sau, bà mẹ lại nói:
Họ đang gọi chuông đấy... Các con không nghe thấy sao?
Mọi người im lặng trên bàn ăn. Tất cả đều lắng nghe.
Đúng họ gọi chuông mà, - bà mẹ nhắc lại.
Chẳng ai nghe thấy gì hết. Lần này, cô con gái đi ra phòng ngoài. Cô mở cửa và không thấy có ai.
Có thể là lũ trẻ con nghịch, - có ai đó bảo vậy.
Khi bà mẹ lần thứ ba lại nói về tiếng chuông gọi cửa, cả gia đình đổ ra phòng ngoài. Cậu con trai mở giật cánh cửa lớn, nhưng ngoài cầu thang vắng tanh. Một câu con trai khác chạy xuống cầu thang, nhưng cũng chẳng gặp được gì hết.
Ăn xong bữa sáng, cả nhà đứng dậy và tản đi làm việc của mình. Bà mẹ sách túi đi chợ và ra cửa hàng thực phẩm ở đối diện. Khi bà vừa bắt đầu đi tắt qua phố ở chỗ không phải lối qua đường quy định bà đã bị ô tô cán...
Hôm sau, cô con gái của người mẹ đã mất, nước mắt giàn giụa kể cho các bạn gái nghe về tai họa đó và một mực khẳng định:
Đấy đúng là tiếng chuông gọi cửa từ... thế giới bên kia.
Tiếng chuông báo trước. Chúng tôi chẳng ai nghe thấy gì, vậy mà bà cụ lại thấy. Đúng rồi, số phận mẹ tôi đã bị định đoạt phải chết vào ngày hôm ấy.
Chúng ta có thể hiểu được cô gái phần nào vì đó là một cái chết bi thảm của người thân thiết nhất. Do tác động của nỗi bất hạnh lớn lao ấy mà bất kỳ ý nghĩ lạ lùng nào cũng có thể bất giác len vào tâm trí cô ta. Những người bạn của cô đều là đoàn viên thanh niên cộng sản. Nhưng họ đã chần chừ và không tranh luận gì với cô. Theo hành vi của họ, tôi cảm cảm thấy là đâu đó trong thâm tâm, họ vẫn duy trì ý nghĩ về khả năng có thể có của những tiếng chuông gọi từ ?othế giới bên kia?.
Các bạn này, - tôi hỏi, - các bạn có tin vào thượng đế không?
Sao bác lại hỏi vậy! - Không chút suy nghĩ, cả hai cô gái cùng thốt lên một lúc. Nhưng điều đó được nói ra một cách tự động, thuộc lòng, dường như là theo thói quen. Có cảm giác rằng sau những từ ấy chẳng có gì là thật sự nghiêm túc.
Nếu các bạn không tin, - tôi tiếp tục nói, - thì làm sao các bạn lại có thể cho rằng đó là các tín hiệu từ thế giới bên kia được ? Hai cô gái ngập ngừng, nhìn nhau lúng túng, sau đó một cô đánh bạo nói giọng thiếu tự tin.
Thế thì phải giải thích khác đi như thế nào?

Trong trường hợp này, đi tìm lời giải thích tự nhiên cho sự việc đã xảy ra không phải là khó lắm. Không cần phải có những tìm kiếm đặc biệt hay những tri thức chuyên biệt nào. Chỉ cần suy nghĩ một các bình tĩnh, phân tích thực chất các sự kiện, đồng thời tin chắc rằng trong việc đó không có và không thể có điều gì là siêu nhiên cả.
Trong căn hộ đã có việc sửa chữa, sau đó là dọn dẹp lau chùi. Người phụ nữ lớn tuổi phải làm việc không ngơi tay những ngày đó đã quá mệt mỏi. Vì vậy áp huyết bà tăng lên. Và ai cũng biết một trong những hậu quả của chứng tăng áp huyết là cảm giác có tiếng vang trong tai. Chính điều đó giải thích cho những tiếng chuông bí ẩn mà bà mẹ trong bữa ăn đã nghe thấy trong khi những người khác thì không.
Trạng thái đau ốm của người phụ nữ có tuổi đã trở thành nguyên nhân cái chết bi thảm của bà. Vì thấy mệt mỏi, khó chịu, bà không muốn đi đến tận ngã tư, nơi có đèn hiệu và lối qua đường, mà quyết định chạy tắt ngang qua phố thẳng tới cửa hàng, không hề nhận thấy chiếc ô tô đang lao nhanh tới. Như vậy, cả ?onhững tiếng chuông gọi cửa? và cả cái chết do ô tô đều là hệ quả của cùng một nguyên nhân hoàn toàn tự nhiên: do trạng thái bệnh tật của người đã luống tuổi.
Ồ hóa ra mọi điều thật đơn giản, - một trong hai cô gái nói.
TT

Phần 15: Kẻ thù lặng lẽ

Đúng, đối với những người mê tín, trong tự nhiên có bao điều bí ẩn. Đôi khi để cho một người nghĩ tới điều huyễn hoặc của thế giới bên kia, thì chẳng cần gì to tát cả. Anh ta nhìn thấy một cái gì đó hiếm hoi, lạ lùng hay ghê gớm là lập tức nghĩ ngay rằng anh ta gặp điều bí ẩn, siêu nhiên. Mặc dù hiện tượng đó đã không còn là bí mật đối với khoa học.
Nhưng cũng có khi chúng ta gặp điều bí ẩn mà bản chất của nó chưa được làm sáng tỏ.
Những hiện tượng chưa được giải thích có thể sinh ra những ý nghĩ mê tín, thậm chí cả ở những người đang cố gắng phân tích để hiểu được điều đã thấy hay đã nghe thấy. Bởi điều bí ẩn chưa được lý giải có nghĩa là chưa ai biết giải thích nó như thế nào. Sau đây là một ví dụ rõ ràng về một điều bí ẩn như thế, một điều bí ẩn có thể gây nên sự mê tín.
... Giáo sư Gavrô rất lo lắng cho các công việc ở phòng thí nghiệm của ông. Đã hai tuần nay rồi, một việc lạ không giải thích được đang diễn ra tại phòng thí nghiệm. Tất cả các cộng việc của ông, kể cả ông nữa, đều thấy sức khỏe suy sút đi. Chẳng cần ở trong phòng quá hai giờ đồng hồ là mọi người đã thấy lả đi; một sự mệt mỏi không tài nào chế ngự được choán lấy cơ thể, đầu óc quay cuồng, khả năng tư duy bị rối loạn. Tất cả các nhân viên trong phòng thí nghiệm đều như thế, không trừ một ai cả! Gavrô làm việc trong lĩnh vực âm học, và ông đoán được nên đi tìm kẻ thù ở chỗ nào. Hạ âm (tức các âm thanh có tần số thấp) hơn ai hết là thủ phạm gây ra thể trạng ốm yếu của con người. Bản chất của những âm thanh không nghe thấy này còn được nghiên cứu rất sơ sài: người ta chưa rõ chúng ảnh hướng đến con người ra sao. Đồng thời, hạ âm lại là bạn đồng hành thường xuyên của chúng ta. Các cơn giông và những trận gió mạnh, các vụ bùng nổ trên mặt trời đều sinh ra hạ âm. Hạ âm cũng đi kèm theo những tiếng súng và tiếng nổ, các vụ sụt lở và động đất. Hạ âm công nghiệp là hiện tượng phổ biến thường ngày. Những máy thông gió công nghiệp và các máy nén khí, nhưng động cơ điêden, các máy quay chậm đều phát ra hạ âm. Một nguồn thường xuyên tạo ra các âm thanh đó nữa là giao thông thành phố. Giả định của nhà nghiên cứu người Pháp đó đã tỏ ra đúng đắn. Người ta đã phát hiện thấy là các dao động hạ âm công suất lớn đã được tạo ra do hệ thống thông gió của một nhà máy vừa được xây dựng gần phòng thí nghiệm. Tần số của các sóng âm đó gần bằng bảy hec (tức là bảy dao động trong một giây), và chúng đã ảnh hưởng rất nguy hại đến con người. Thế đấy, ?ovị chúa tể ngẫu nhiên? đã hiến cho các nhà khoa học một điều bí ẩn mới làm xao động mọi người; hạ âm và trạng thái cơ thể con người, sức khỏe con người và sự an toàn. Chẳng bao lâu sau người ta biết rõ rằng thậm chí hạ âm có cường độ không lớn lắm cũng có khả năng làm rối loạn hoạt động của não chúng ta, gây ra choáng, dấn đến chứng mù tạm thời. Còn những âm thanh mạnh với tần số bảy hec có thể làm tim ngừng đập, phá vỡ các mạch máu. Các nhà khoa học đã từng thử trên cơ thể mình xem hạ âm cường độ lớn tác động tâm lý như thế nào, cho biết là đôi khi trong lúc thử nghiệm sinh ra cảm giác hoảng sợ vô căn cứ. Những tạp số khác gây ra trạng thái mệt mỏi, cảm giác buồn chán hoặc chứng say nóng kèm theo chóng mặt và nôn nao. Trong phòng thí nghiệm của Gavrô, ngay trước mắt những người có mặt, các đồ vật để trong túi như bút, sổ tay, chìa khóa ... đều tung lên. Hạ âm với tần số mười sáu hec đã tỏ sức mạnh như thế đấy.

Có thể dự đoán biết bao nguyên nhân để giải thích điều bí ẩn này! Chẳng hạn các con bạch tuộc khổng lồ đã tấn công tàu, hay đã xảy ra một bệnh dịch bí hiểm nào đó do một thủy thủ mang lên tàu; người ta không loại trừ thậm chí cả khả năng như thế này: người đầu bếp bị điên đầu độc tất cả mọi người trên tàu rồi tự mình nhảy xuống biển...
Song cũng có giả định khác: liệu hạ âm có dính líu đến các sự kiện lạ lùng đó hay không?
Tiện đây ta cũng nên nhớ lại một câu chuyện lý thú xảy ra vào những năm 30. Một đoàn thám hiểm Liên xô làm việc trên tàu ?oTaimưr? ở Bắc Băng Dương. Các nhà khoa học nghiên cứu các lớp trên của khí quyển. Một lần, khi tiến hành thả quả cầu thám không (người ta gọi các quả cầu ?otrinh sát? được bơm đầy khí hiđrô có lắp các thiết bị đo lường khác nhau và một máy phát vô tuyến điện như vậy), các nhà nghiên cứu đã chú ý đến một hiện tượng lạ: khi quả cầu được đưa lên với ngang tai thì người ta thấy đau nhói trong tai như có ai đó ép mạnh vào màng nhĩ. Viện sĩ V. Sulâykin đã quan tâm đến điều bí ẩn này. Trước hết, ông lắng nghe các máy thám sát vô tuyến ở Maxcơva. Chúng tỏ ra hoàn toàn vô hại. Thế có nghĩa biển là thủ phạm? Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm ở vùng ven bờ biển Hắc hải và khẳng định: đúng hiện tượng lạ có liên quan đến biển. Thủ phạm hóa ra là các hạ âm sinh ra trong các trận bão và cuồng phong trên các vùng biển mênh mông. Gió to và sóng lớn trở thành nguồn sản sinh ra những dao động hạ âm rất mạnh trong không khí. Thậm chí một trận bão không lớn lắm cũng sinh ra những hạ âm công suất cũng hàng chục kilôoat. Chùng lan truyền đi xa hàng trăm và hàng ngàn kilômet xung quanh.
Khi bay đi xa, những âm thanh lặng lẽ không nghe thấy này dường như báo trước cho mọi loài về cơn giông tố sắp đến. Và nhiều sinh vật biển cảm nhận được rất đúng điều báo trước đó. Những con sứa bơi ngay ra khỏi bờ trước lúc con sóng đầu tiên của trận bão ập tới, còn những con bọ chét biển thì nhảy lên bờ. Chính ?ogiọng nói của biển cả? mà chúng nghe thấy rõ đã báo cho chúng biết về cơn giông tố sắp đến.
Nhân dân ở nhiều vùng ven biển thường truyền tụng các câu chuyện kể về những người có biệt tài đoán không sai về khả năng có bão. Biển còn hoàn toàn êm ả, nhưng ông lão đánh cá đi ra bờ biển đã bảo với mọi người rằng sắp có bão. Có lẽ, những người như thế cũng nghe thấy ?ogiọng nói của biển khơi?. Những dao động hạ âm mạnh trong không khí từ xa truyền đến được những người này cảm thụ như những cảm giác đau trong lỗ tai. Ở người khỏe mạnh thì không có hiện tượng ấy, nhưng những người mắc một số bệnh, chẳng hạn như bệnh thấp khớp lại cảm nhận được ?ogiọng? của cơn bão đang ập tới.
Nhưng vì sao tất cả những người tham gia đoàn thám hiểm trên tàu ?oTaimưr? lại ?onghe thấy? hạ âm? Hóa ra là những dao động hạ âm không nghe thấy được đó khi tác động qua lại với hiđrô có trong quả cầu thám không đã làm sinh ra những hạ âm còn mạnh hơn nhiều.
Một trong những điều bí ẩn liên quan đến hạ âm đã được làm sáng tỏ như vậy. Hiện nay ở Liên xô người ta đã chế tạo ra một thiết bị dự báo giông tố. Như những con sứa, thiết bị này tiếp nhận các hạ âm lan truyền tới, tức là tiếng vọng của cơn bão còn cách xa.
Vậy những sóng hạ âm có liên quan đến những tấn bi kịch trên biển cả không? Chúng ta đã biết rằng hạ âm mạnh với tần số bảy hec gây nguy hiểm đến tính mạng. Trong khi đó các sóng hạ âm sinh ra trong cơn bão có tần số xấp xỉ, trung bình chúng có tần số sáu hec. Vậy có lý khi giả định rằng, đôi khi trong cơn bão mạnh ở vùng nhiệt đới, tần số dao động của hạ âm đạt tới bảy hec. Vì vậy, khi sóng hạ âm mạnh như thế ập tới ?oche phủ? cả con tàu thì trong khoảnh khắc nó có thể giết chết tất cả mọi người. Việc nghiên cứu tỉ mỉ nhất đều không phát hiện ra sự đầu độc hoặc bệnh dịch nguy hiểm nào. Kẻ giết người vô hình ?ochỉ? làm tê liệt hoạt động tim mà thôi.
Rất thực tế khi cho rằng các bức xạ hạ âm mạnh với tần số xấp xỉ bảy hec có thể gây ra những cơn điện dại. Một số sự kiện đã nói lên điều này. Người ta biết, chẳng hạn, khi ngoài biển có một cơn bão hình thành và mạnh lên, thì ở trên bờ không chỉ số các vụ tai nạn giao thông mà cả số vụ tự tử cũng tăng lên nữa. Điều bí ẩn lạ lùng còn đang đợi những nhà nghiên cứu. Nó hoàn toàn bên cạnh chúng ta, nhưng vẫn khó phát hiện biết bao.
TT