Những câu thơ nổi tiếng của người Việt xưa

Còn tớ hâm mộ Hồ Quý Ly vì ông là người có tài, ông có vế đối:
Thanh thử điện tiền thiên thụ quế
Quảng hàn cung lý nhất chi mai

Hồ Quý Ly lời người Trung Quốc hỏi về phong hóa nước Nam, ông tự hào viết nên một bài thơ:
"Dục vấn An Nam sự
An Nam phong tục thuần
Y quan Đường chế độ
Lễ nhạc Hán quân thần
Ngọc ủng khai tâm tửu
Kim đao chước tế lân
Niên niên nhị tam nguyệt
Đào lý nhất ban xuân"
Tạm dịch:
"An Nam muốn hỏi rõ
Xin đáp: phong tục thuần
Lễ nhạc nghiêm như Hán
Y quan chẳng kém Đường
Dao vàng cá nhỏ vẩy
Bình ngọc rượu lừng hương
Mỗi độ mùa xuân tới
Mận đào nở chật vườn".
Đáp lời người Trung Quốc hỏi về phong hóa nước Nam, ông tự hào viết nên một bài thơ:
"Dục vấn An Nam sự
An Nam phong tục thuần
Y quan Đường chế độ
Lễ nhạc Hán quân thần
Ngọc ủng khai tâm tửu
Kim đao chước tế lân
Niên niên nhị tam nguyệt
Đào lý nhất ban xuân"
Tạm dịch:
"An Nam muốn hỏi rõ
Xin đáp: phong tục thuần
Lễ nhạc nghiêm như Hán
Y quan chẳng kém Đường
Dao vàng cá nhỏ vẩy
Bình ngọc rượu lừng hương
Mỗi độ mùa xuân tới
Mận đào nở chật vườn".
Với nhà vua bất tài vô dụng, ông cương quyết phế bỏ. Kẻ giáo điều theo chính thống thì cho rằng thế là thoán nghịch, nhưng nhà sử học công minh thì không thể không thừa nhận đó là việc cần làm, nếu đứng trên lập trường vì quyền lợi đất nước, chứ không vì quyền lợi của một cá nhân, một dòng họ. Đối với nhà vua bất tài mà tham quyền cố vị, ông có bài thơ Ký Nguyên quân (gửi Nguyên quân) viết như sau:
"Tiền hữu dung ám quân
Hôn Đức cập Linh Đức
Hà bất tảo an bài
Đồ sử lao nhân lực"
Dịch là:
"Cũng một duộc vua hèn
Hôn Đức và Linh Đức
Sao chẳng sớm liệu đi?
Chỉ để người nhọc sức!".
(Bản dịch của Tuấn Nghi)

Thơ hay quá nhỉ, cho tớ góp bài văn nhé. Bài này của Kinh lược Nguyễn Bá Nghi gửi Charnier năm 1861:
"Từ ba năm nay các ông gây chiến với chúng tôi, không có gì trong vương quốc thảm thương này tránh được những đòn mà các ông đánh chúng tôi. Những kho tàng của chúng tôi bị đốt cháy, thành luỹ của chúng tôi bị chiếm đóng và phá đổ, chiến hạm của chúng tôi bị đốt, nền thương mại của chúng tôi bị phá sản, những thuyền buồm chất đầy vải vóc quý của chúng tôi bị đánh chìm, quân lính của chúng tôi bị giết hại, nhà cửa của chúng tôi bị tàn phá. Các ông đòi hỏi chúng tôi tiền bạc, chúng tôi đã trở nên nghèo khổ. Tất cả những tai hoạ đó do các ông gây ra có phải là một quang cảnh làm vui lòng Thượng đế không. Bây giờ các ông lại ngăn trở cả gạo. Dân chúng của chúng tôi sẽ phải chết đói hay sao? Bởi vì đây là biện pháp cuối cùng mà Ngài còn để lại cho chúng tôi, thế thì chúng tôi sẽ lại tìm được vũ khí, và chúng tôi sẽ đánh bại các ông".
Vậy cho nên, hùng tráng vừa vừa thôi.

Không biết ở đâu bán bộ "Thơ văn Lý Trần" nhỉ?

Thường chúng ta chỉ chú ý đến những câu thơ của những người nổi tiếng thành danh, huặc làm cách mạng thành công. Chứ có ai để ý những bài thơ của người lìu tìu đâu nhỉ ? Thậm chí có nhiều bài thơ hay lời dự đoán người dân bình thường cũng làm đc .
Đôi khi có chút thành công trong quá khứ thì thơ văn tự nhiên đc đánh giá hay hơn. Tất nhiên là hay hơn chứ ko phải hay nhất, vì chuối quá thì cũng ko chấp nhận được đc.
Đó là sự thật !

HAY QUÁ TA

Tôi thích Cảm hoài của Đặng Dung và Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi:
...
Nhân sinh bách tuế nội,
Tất cánh đồng thảo mộc
Hoan bi ưu lạc điệt vãng lai,
Nhất vinh nhất tạ hoàn tương tục.
Khâu sơn hoa ốc diệc ngẫu nhiên,
Tử hậu thuỳ vinh cánh thuỳ nhục.
Trăm năm trong cuộc nhân sinh,
Ngươ?i như cây co? thân hi?nh nát tan.
Hết ưu lạc đến bi hoan,
Tốt tươi khô héo, tuâ?n hoa?n đô?i thay.
Núi go? đa?i các đó đây,
Chết rô?i ai biết đâu nga?y nhục vinh.

Tôi thích Cảm hoài của Đặng Dung và Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi:
...
Nhân sinh bách tuế nội,
Tất cánh đồng thảo mộc
Hoan bi ưu lạc điệt vãng lai,
Nhất vinh nhất tạ hoàn tương tục.
Khâu sơn hoa ốc diệc ngẫu nhiên,
Tử hậu thuỳ vinh cánh thuỳ nhục.
Trăm năm trong cuộc nhân sinh,
Ngươ?i như cây co? thân hi?nh nát tan.
Hết ưu lạc đến bi hoan,
Tốt tươi khô héo, tuâ?n hoa?n đô?i thay.
Núi go? đa?i các đó đây,
Chết rô?i ai biết đâu nga?y nhục vinh.

Tớ cũng từng được nghe một ''dị bản'' khác, xin góp chuyện cùng các bác.
Ngô Thì Nhậm và Đặng Trần Thường là bạn học thân, cả hai đều tài giỏi, có điều bác Ngô sớm đỗ đạt, sau được triều Tây Sơn mời làm quan còn bác Đặng thì cậy tài mải chơi nên nghèo khó thường phải đến nhờ bạn. Có lần để mong bạn tiến thủ, bác Ngô đã ra câu đối ''Công hầu khanh tướng vòng trần ai'' nhưng bác Đặng không đối được lại còn tức giận cho rằng bạn coi thường mình, sau đó bỏ theo Nguyễn Ánh chống lại Tây Sơn. Sau này khi Nguyễn Ánh thắng thế, Ngô Thì Nhậm bị bắt làm tù binh, bác Đặng mới ra câu đối hống hách như thế.
Ai công hầu, ai khanh tướng, vòng trần ai, ai dễ biết ai?
Bác Ngô bình thản đối lại:
Thế Chiến quốc, thế Xuân thu, găp thời thế, thế thời phải thế!
Bác Đặng nghe xong càng tức cho người đánh bác Ngô và ngầm tẩm độc vào gậy, rồi thả về. Bi kịch này diễn ra ngay trong Văn Miếu thiêng liêng.
Bác Ngô về nhà được 3 ngày thì qua đời, trước đó còn kịp làm bài thơ cho người gửi bác Đặng.
Ai tai Đặng Trần Thường
Chân như yến xử đường
Vị Ương cung cố sự
Diệc thị nhĩ thu trường
Tớ được nghe giải thích nôm na là: Thương thay Đặng Trần Thường, như con chim yến làm tổ trong nhà sắp cháy, rồi cuối cùng cũng như chuyện cung Vị Ương (Hán Cao Tổ giết Hàn Tín) vậy. Quả thật sau này bác Đặng có kết cục như thế.

Tớ cũng từng được nghe một ''dị bản'' khác, xin góp chuyện cùng các bác.
Ngô Thì Nhậm và Đặng Trần Thường là bạn học thân, cả hai đều tài giỏi, có điều bác Ngô sớm đỗ đạt, sau được triều Tây Sơn mời làm quan còn bác Đặng thì cậy tài mải chơi nên nghèo khó thường phải đến nhờ bạn. Có lần để mong bạn tiến thủ, bác Ngô đã ra câu đối ''Công hầu khanh tướng vòng trần ai'' nhưng bác Đặng không đối được lại còn tức giận cho rằng bạn coi thường mình, sau đó bỏ theo Nguyễn Ánh chống lại Tây Sơn. Sau này khi Nguyễn Ánh thắng thế, Ngô Thì Nhậm bị bắt làm tù binh, bác Đặng mới ra câu đối hống hách như thế.
Ai công hầu, ai khanh tướng, vòng trần ai, ai dễ biết ai?
Bác Ngô bình thản đối lại:
Thế Chiến quốc, thế Xuân thu, găp thời thế, thế thời phải thế!
Bác Đặng nghe xong càng tức cho người đánh bác Ngô và ngầm tẩm độc vào gậy, rồi thả về. Bi kịch này diễn ra ngay trong Văn Miếu thiêng liêng.
Bác Ngô về nhà được 3 ngày thì qua đời, trước đó còn kịp làm bài thơ cho người gửi bác Đặng.
Ai tai Đặng Trần Thường
Chân như yến xử đường
Vị Ương cung cố sự
Diệc thị nhĩ thu trường
Tớ được nghe giải thích nôm na là: Thương thay Đặng Trần Thường, như con chim yến làm tổ trong nhà sắp cháy, rồi cuối cùng cũng như chuyện cung Vị Ương (Hán Cao Tổ giết Hàn Tín) vậy. Quả thật sau này bác Đặng có kết cục như thế.