Những câu thơ nổi tiếng của người Việt xưa

Sứ thần Việt nam bị vua Minh của Tàu mổ bụng giết hại và nhét thuỷ ngân vào bụng là Giang Văn Minh. Vua Lê đã ra tận cổng thành Thăng long để đón xác của ông khi xác về tới Việt nam (theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư). Khi trả lời một vế đối của Vua nhà Minh nói rằng Việt nam là một nước nhược tiểu của Tàu, Giang Văn Minh đã rất hiên ngang đối lại vua nhà Minh (tôi ko nhớ nguyên lời chữ hán, chỉ nhớ lời dịch ra tiếng Việt) là: Sông Bạch Đằng vẫn còn nhuộm máu của quân Trung quốc bị đánh bại.

Sứ thần Việt nam bị vua Minh của Tàu mổ bụng giết hại và nhét thuỷ ngân vào bụng là Giang Văn Minh. Vua Lê đã ra tận cổng thành Thăng long để đón xác của ông khi xác về tới Việt nam (theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư). Khi trả lời một vế đối của Vua nhà Minh nói rằng Việt nam là một nước nhược tiểu của Tàu, Giang Văn Minh đã rất hiên ngang đối lại vua nhà Minh (tôi ko nhớ nguyên lời chữ hán, chỉ nhớ lời dịch ra tiếng Việt) là: Sông Bạch Đằng vẫn còn nhuộm máu của quân Trung quốc bị đánh bại.

Đồng trụ chí kim đài dĩ lục.
Đằng Giang tự cổ huyết do hồng.
Vế đầu là về cái trụ đồng của Mã Viện.

Đồng trụ chí kim đài dĩ lục.
Đằng Giang tự cổ huyết do hồng.
Vế đầu là về cái trụ đồng của Mã Viện.

Nhà cháu cung xin góp hai câu "nói" các cụ Lương Thế Vinh và Cao Bá Quát. Cụ Lương Thế Vinh là đối lại vua Lê Thánh Tông, còn cụ Cao Bá Quát là đối lại lão Tự Đức. Trong các câu đối, cũng rất nhiều "câu nói" hay.
Lương Thế Vinh người làng Cao Lương huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định, đỗ Trạng Nguyên đời Lê năm 22 tuổi, làm quan tới chức Hàn Lâm Trực Học Sĩ. Không những giỏi thi phú, thông làu kinh sử, ông còn là 1 nhà khoa học đại tài, người soạn sách "Đại Thành Thập Toán", và giỏi tài giúp dân đo đạc ruộng đất chính xác, nên được gọi là Trạng Lường.
Một lần vua Lê Thánh Tông đi thị sát dân tình vùng Sơn Nam. Trên đường về vua ghé lại làng Cao Lương thăm quan Trạng. Ông cùng các chức sắc trong làng đón vua và mời đến thăm chùa. Sư cụ đang tụng kinh thấy vua tới, lập cập thế nào làm rớt chiếc quạt xuống đất mà chưa dám lượm sợ thất lễ. Viên quan tuỳ tùng nhà vua nhặt chiếc quạt đưa cho sư cụ. Vua quan thấy vậy cùng cười. Khi trở ra, tiệc rượu đã bày sẵn, vua quan cùng ngồi vào mâm trên, Trạng và các chức sắc làng ngồi chiếu dưới. Rượu ngà ngà, vua hừng chí đọc câu đối bắt các quan đối lại. Câu đối ra như sau :
- Đường thượng tụng kinh, sư sử sứ
nghĩa là: "đọc kinh trên bục, sư khiến sứ" (quan sứ của vua).
Không viên quan nào đối được, bởi vì khó nhất là tìm 3 chữ đồng âm khác dấu ghép liền nhau cho có nghĩa để đối với câu "sư sử sứ" của nhà vua.
Thấy Lương Thế Vinh ngồi im, Lê Thánh Tông đắc ý ra lệnh cho quan Trạng phải đối. Lương Thế Vinh bèn quay lại bảo người hầu mời bà Trạng tới ngay. Khi vợ tới rồi, ông đứng dậy lảo đảo bảo vợ dìu đi và xin phép vua về vì đã quá chén sợ thất lễ. Thánh Tông cười nói :
- Ngươi không đối được nên tìm cách trốn ta đấy phải không?
Quan Trạng thản nhiên đáp :
- Muôn tâu thánh thượng, thần đâu dám trái mệnh. Thần đã đối xong rồi!
Vua ngạc nhiên hỏi :
- Ngươi không say chứ?
- Muôn tâu thánh thượng, quả là thần không dám nói dối.
- Vậy thì khanh hãy đọc trẫm nghe.
Lương Thế Vinh cao giọng :
- Đình tiền tuý tửu, phụ phù phu
nghĩa là "Trước đình say rượu, vợ dìu chồng".
Thánh Tông cười vang khen ngợi :
- Quan Trạng đối rất chỉnh và sát ý. "Đường thượng" đối với "đình tiền" đã hay, "tụng kinh" với "tuý tửu" cũng chỉnh, mà "sư sử sứ" đối với "phụ phù phu" thì thật tuyệt vời, tưởng không còn vế đối nào hơn thế nữa!
-------------
Vua Tự Đức đánh cờ với Cao Bá Quát. Thấy nước cờ của mình thắng thế, rùng đùi ngâm:
Lưỡng mã trí khu thiên địa lý(Hai con mã của trẫm đuối riết tận ngàn dặm)
Cao Bá Quát đối lại:
Song xa truy kích cửu trùng thiên
(Hai con xe của thần đánh rốc đến chìn tầng trời)

Nhà cháu cung xin góp hai câu "nói" các cụ Lương Thế Vinh và Cao Bá Quát. Cụ Lương Thế Vinh là đối lại vua Lê Thánh Tông, còn cụ Cao Bá Quát là đối lại lão Tự Đức. Trong các câu đối, cũng rất nhiều "câu nói" hay.
Lương Thế Vinh người làng Cao Lương huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định, đỗ Trạng Nguyên đời Lê năm 22 tuổi, làm quan tới chức Hàn Lâm Trực Học Sĩ. Không những giỏi thi phú, thông làu kinh sử, ông còn là 1 nhà khoa học đại tài, người soạn sách "Đại Thành Thập Toán", và giỏi tài giúp dân đo đạc ruộng đất chính xác, nên được gọi là Trạng Lường.
Một lần vua Lê Thánh Tông đi thị sát dân tình vùng Sơn Nam. Trên đường về vua ghé lại làng Cao Lương thăm quan Trạng. Ông cùng các chức sắc trong làng đón vua và mời đến thăm chùa. Sư cụ đang tụng kinh thấy vua tới, lập cập thế nào làm rớt chiếc quạt xuống đất mà chưa dám lượm sợ thất lễ. Viên quan tuỳ tùng nhà vua nhặt chiếc quạt đưa cho sư cụ. Vua quan thấy vậy cùng cười. Khi trở ra, tiệc rượu đã bày sẵn, vua quan cùng ngồi vào mâm trên, Trạng và các chức sắc làng ngồi chiếu dưới. Rượu ngà ngà, vua hừng chí đọc câu đối bắt các quan đối lại. Câu đối ra như sau :
- Đường thượng tụng kinh, sư sử sứ
nghĩa là: "đọc kinh trên bục, sư khiến sứ" (quan sứ của vua).
Không viên quan nào đối được, bởi vì khó nhất là tìm 3 chữ đồng âm khác dấu ghép liền nhau cho có nghĩa để đối với câu "sư sử sứ" của nhà vua.
Thấy Lương Thế Vinh ngồi im, Lê Thánh Tông đắc ý ra lệnh cho quan Trạng phải đối. Lương Thế Vinh bèn quay lại bảo người hầu mời bà Trạng tới ngay. Khi vợ tới rồi, ông đứng dậy lảo đảo bảo vợ dìu đi và xin phép vua về vì đã quá chén sợ thất lễ. Thánh Tông cười nói :
- Ngươi không đối được nên tìm cách trốn ta đấy phải không?
Quan Trạng thản nhiên đáp :
- Muôn tâu thánh thượng, thần đâu dám trái mệnh. Thần đã đối xong rồi!
Vua ngạc nhiên hỏi :
- Ngươi không say chứ?
- Muôn tâu thánh thượng, quả là thần không dám nói dối.
- Vậy thì khanh hãy đọc trẫm nghe.
Lương Thế Vinh cao giọng :
- Đình tiền tuý tửu, phụ phù phu
nghĩa là "Trước đình say rượu, vợ dìu chồng".
Thánh Tông cười vang khen ngợi :
- Quan Trạng đối rất chỉnh và sát ý. "Đường thượng" đối với "đình tiền" đã hay, "tụng kinh" với "tuý tửu" cũng chỉnh, mà "sư sử sứ" đối với "phụ phù phu" thì thật tuyệt vời, tưởng không còn vế đối nào hơn thế nữa!
-------------
Vua Tự Đức đánh cờ với Cao Bá Quát. Thấy nước cờ của mình thắng thế, rùng đùi ngâm:
Lưỡng mã trí khu thiên địa lý(Hai con mã của trẫm đuối riết tận ngàn dặm)
Cao Bá Quát đối lại:
Song xa truy kích cửu trùng thiên
(Hai con xe của thần đánh rốc đến chìn tầng trời)

Ngày xưa đi học có được học một bài:
Tự bén hơi xuân tốt thêm
Đầy buồng lạ thâu đêm
Tình thư phong kín
Gượng mở xem *
Ấy thơ cổ đã tình cảm thế, ngọt ngào thế
* Tôi đã lược bớt thơ đi rồi

Ngày xưa đi học có được học một bài:
Tự bén hơi xuân tốt thêm
Đầy buồng lạ thâu đêm
Tình thư phong kín
Gượng mở xem *
Ấy thơ cổ đã tình cảm thế, ngọt ngào thế
* Tôi đã lược bớt thơ đi rồi

Lý Chiêu Hoàng nói với Trần Thủ Độ:
Việc nước là việc lớn nhất. Nhưng việc giữa người với người không thể nhỏ hơn.

Lý Chiêu Hoàng nói với Trần Thủ Độ:
Việc nước là việc lớn nhất. Nhưng việc giữa người với người không thể nhỏ hơn.