Những Hình ảnh xưa về Đất Nước, Con Người, Văn Hoá Việt Nam (Updated ngày 19/6/2014)

Những đám rước trong Hà Nội xưa

19/09/2010 21:58:02
- Sự quy hoạch theo không gian đô thị hiện đại của thành phố Hà Nội theo kiểu Tây đã phá vỡ kết cấu các phường hội vốn có của Kẻ Chợ xưa.

• Múa Rồng

Thành phần cư dân cũng có nhiều xáo trộn, tuy nhiên sự hiện diện của các thiết chế tôn giáo và tín ngưỡng, những ngôi đền, chùa hay đình vẫn tồn tại xen kẽ giữa các phố xá vẫn trở thành những điểm hội tụ cư dân có mối quan hệ thân tộc, đồng hương hay cùng phường hội nghề nghiệp.

Vì thế, mà giữa phố phường Hà Nội vẫn diễn ra những lễ hội truyền thống hoặc của nhà chùa theo nghi thức Phật giáo hay của các đền, đình theo nghi lễ của dân gian, chủ yếu thờ những vị nhân thần hay các thành hoàng làng.

Những lễ hội này thu hút không chỉ những thị dân mà của cả dân từ các làng quê, dòng tộc có chung một vị thành hoàng hay tổ tiên.

Điều đáng chú ý là các đám rước thường có hai con vật linh là voi và ngựa. Những con vật linh này có trong kinh nhà Phật và ngoài đời nó luôn biểu trưng cho sức mạnh phù trợ cho con người, gắn với hành trạng của các vị nhân thần...






Dương Trung Quốc

Chức quan Tổng đốc

26/09/2010 20:10:16
- Tổng đốc là một chức quan đầu tỉnh mà đơn vị hành chính này chỉ có từ thời vua Minh Mạng (1831). Dân ta biết nhiều đến hai vị tổng đốc thành Hà Nội đã lần lượt hy sinh với thành Hà Nội khi giặc Pháp tấn chiếm, là Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu.

Khi thực dân Pháp đã chiếm được nước ta, buộc triều Đông Kháng phải giao cái không gian Thăng Long xưa để làm nhượng địa rồi lập thành phố Hà Nội, thì cao hơn chức tổng đốc còn có viên công sứ người Pháp đứng đầu một tỉnh, thành phố Hà Nội cũng vậy. Chế độ bảo hộ nên tổng đốc chỉ còn làm một số việc cai trị dân để phục vụ cho lợi ích của Tây.


Ba vị tổng đốc Hà Nội-Thái Bình- Hải Dương trong thường phục
Tổng đốc Hà Nội trong triều phục.
Cưỡi ngựa.
Nằm võng
Thường phục các quan vẫn áo dài khăn cuốn, chỉ có thêm cái mề đay (huân chương) của Tây hay cái khánh của vua ban. Thi thoảng mặc phẩm phục hay triều phục vào các dịp lễ trọng. Biểu trưng của quyền lực là có người che lọng, càng nhiều càng sang. Di lại bằng võng do phu khiêng vác hay đi ngựa trên đường phố vẫn còn nhiều lầy lội.
Dương Trung Quốc

Việc học - Quan đốc học

03/10/2010 20:47:14
- Người xưa rất trọng việc học. Học để tiến thì làm quan, thoái thì làm thầy dạy học. Việc học ở làng xã hay phố phường đều do các trường dạy tư. Cao nhất của Nhà nước xưa có Quốc Tử Giám. Về sau này, thời Tây sang rồi mới có trường của nhà nước mở các cấp từ thấp đến cao...

Nhà nước xưa chủ yếu là lo việc thi cử để tuyển chọn người ra làm quạn các cấp và cũng để khảo hạch việc dạy học trong dân. Do vậy mà Triều đình có Bộ Học, còn ở các địa phương như Hà Nội là đất thực dân bảo hộ thì có hệ thống quản lý học chính gồm các quan đốc học.

Việc thi cử chữ Hán ở Bắc kỳ đến năm 1915 đã hết và khi Hà Nội không còn là kinh đô để trở thành thành phố thuộc địa (1888) thì việc thi chuyển về Trường Thi Nam Định. Hình ảnh các vị quan coi việc học chính vẫn được người dân trọng hơn cả trong đám quan chức của thực dân và Nam triều.


Quan Đốc học
Hội đồng giám khảo.
Tại trường thi. Dương Trung Quốc

Một kiến trúc liệu có được bảo tồn?

16/12/2010 06:55:58
- Nhìn tấm ảnh này, với những người Hà Nội cao niên có thể nhận ra vị trí hiện tại vì cái cổng khá độc đáo. Đó chính là một trong những công sở mà chính quyền thuộc địa xây dựng từ rất sớm, gần như cùng lúc với sự thành lập thành phố Hà Nội vào cuối thế kỷ XIX.

Đó là trại binh của một sắc lính thuộc địa ban đầu có tên là Garde civile Indigène (dịch là Lực lượng phòng vệ bản xứ) mà dân gian gọi là “lính khố xanh” chỉ bởi lẽ trang phục của họ có một mảnh vải che và thả trước bụng tựa như cái “khố”. Nó màu xanh để phân biệt với một sắc lính khác mà phần trang phục này màu đỏ (lính khố đỏ).

Sắc lính gắn với màu xanh có chức năng bảo vệ trị an, canh gác các công sở và đối phó với dân bản xứ. Còn sắc khố đỏ là lực lượng vũ trang hỗ trợ cho quân đội chính quy của Pháp và các sắc lính người các xứ thuộc địa khác (chủ yếu là châu Phi) tham gia các chiến dịch quân sự ở trong và ngoài lãnh thổ.

Nếu lực lượng quân đội thuộc địa ở Hà Nội đóng trong thành, thì để bảo vệ trị an cho thành phố, một trại lính khố xanh được xây trên đất làng Vọng Đức vào năm 1895 khi đó còn thưa dân nhưng đang được quy hoạch thành một khu dân cư phía Nam Hồ Hoàn Kiếm, đáp ứng làn sóng đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ sau khi Cầu Doumer (Long Biên) được khánh thành (1902).

Cạnh trại lính này về phía hồ là một trường nữ sinh đầu tiên mang tên viên Toàn quyền Đông Dương dân sự đầu tiên (Paul Bert), sau đó đổi tên thành Đồng Khánh là tên vị vua đã nhượng đất Hà Nội cho Pháp xây thành phố (1888), nay là Trường Trưng Vương.

Lực lượng lính khố xanh sau ngày Nhật đảo chính Pháp, chính phủ thân Nhật Trần Trong Kim vẫn duy trì và đổi tên là “Bảo an binh”. Và chính tại nơi đây, vào trưa ngày 19/8/1945 đã diễn ra một sự kiện lịch sử quan trọng. Đó là lực lượng quần chúng dưới sự lãnh đạo của ********* xuất phát từ Quảng trường Nhà hát Lớn Thành phố theo một mũi kéo đến cổng Trai Bảo an binh và bằng sức mạnh quần chúng, khí thế áp đảo của cuộc tổng khởi nghĩa đã khiến toàn bộ lực lượng bảo an binh tại đây hạ vũ khí. Một bộ phận quan trọng đi theo và tham gia vào lực lượng vũ trang cách mạng trong đó có đơn vị nhạc binh do ông Quản Liên chỉ huy. Lực lượng ngay sau đó tham gia vào các sự kiện quan trọng với các bản nhạc cách mạng trong đó có Quốc ca của nước Việt Nam độc lập.

Nơi đây sau này được sử dụng làm trụ sở của nhiều cơ quan của lực lượng Công an Nhân dân. Điều đáng nói là kiến trúc rất độc đáo của chiếc cổng kiểu cổ với những nét trang trí tinh xảo bằng công nghệ đắp họa tiết bằng vữa truyền thống. Đường nét vốn rất sắc sảo nhưng thời gian và sự thiếu chăm sóc cho đến nay đã trở thành một chiếc cổng nếu được chú ý vì sự nhếch nhác xuống cấp hơn là vẻ đẹp vốn có (như trong ảnh).

Địa chỉ của chiếc cổng này là 40A Phố Hàng Bài. Tin tức cho biết, một ngày không xa khu vực này sẽ được chuyển cho các doanh nghiệp bất động sản khai thác một không gian rất đắc địa ở trung tâm thành phố. Liệu cái kiến trúc đã xuống cấp này có bị phá bỏ hay không. Xin lưu ý đến nay trên vách cổng vẫn còn lưu một tấm bảng ghi dấu di tích về một địa điểm nổi bật trong những sự kiện liên quan đến Tổng khởi nghĩa trong Cách mạng tháng Tám 1945 của Thủ đô Hà Nội.

Liệu người ta có tính đến việc phục chế lại cái cửa này như một loại hình khá đặc trưng của kiến trúc truyền thống vào buổi giao thời, đã tồn tại vượt ngưỡng 100 năm theo tiêu chí của Luật Di sản. Hơn nữa nó cũng là một dấu tích lịch sử cách đây đã 65 năm, không nên để mất đi trong ký ức về một cuộc Cách mạng hào hùng của Thủ đô Hà Nội.

Kiến trúc nhìn theo các góc độ khác nhau.

Kiến trúc hiện tại

Kiến trúc hiện tại
Dương Trung Quốc

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Kieu, 32 ans. Annamite né à Saïgon. 2ème lettré. En costume. Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Phan-hûn-do. 31 ans. Annamite de la province de Gambinh (Annam). 7ème secrétaire du ministère de

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Cui-Giant-Theuh. 47 ans. Annamite né à Hué (Annam) sous-officier. Face. Ambassade Cocincinoise à Paris. 1863. Tian-vân-cu. 46 ans. Annamite né à Hué (Annam) secrétaire du 5ème bureau des finances m

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Kieu, 32 ans. Annamite né à Saïgon. 2ème lettré.

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Hô Vân Luông, 50 ans. Annamite de la province de Quan-tri (Annam). Secrétaire d'ambassade, 5ème secrétaire du bureau de la guerre. Mandarin de 5ème degré, 2ème Classe.

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Hô Vân Luông, 50 ans. Annamite de la province de Quan-tri (Annam). Secrétaire d'ambassade, 5ème secrétaire du bureau de la guerre. Mandarin de 5ème degré, 2ème Classe.

Ambassade Cochinchinoise à Paris. 1863. Hiep, 34 ans. Annamite de la province de Quantri (Annam); militaire ouvrier.