Những Hình ảnh xưa về Đất Nước, Con Người, Văn Hoá Việt Nam (Updated ngày 19/6/2014)

Adieux du général Blaizot à l'Amirauté. Remise d'une plaque souvenir au général

Adieux du général Blaizot à l'Amirauté. Remise d'une plaque souvenir au général

Dépôt de gerbes au mât du souvenir. M. Coste-Floret, ministre de la France d'outre-mer, et le général Nguyen Van Xuan déposent des gerbes au mât du souvenir


Saïgon. Jardin botanique. Pagode du Souvenir


Saïgon. Jardin botanique. Pagode du Souvenir

Le Caodaïsme de Tay Ninh. Vue générale du temple de Tay Ninh (mélange de tous les styles)

Le Caodaïsme de Tay Ninh. Un mariage caodaïste. Accompagnés de toute la famille, les futurs époux se rendent au temple

Hanoï. Le Pagodon au Petit Lac

Hanoï. Le Pagodon au Petit Lac

Hanoï. Le Pagodon au Petit Lac

Dépôt de gerbes au mât du souvenir. Arrivée des hautes personnalités françaises et vietnamiennes au cimetière de la rue Sergent-Larrivée à Hanoi. De droite à gauche: M. Nguyen Huu Tri, gouverneur du Nord-Vietnam, le général Koch, commandant les TFIN et commissaire par intérim au Tonkin, M. Coste-Floret, ministre de la France d'outre-mer, le général Nguyen Van Xuan, vice-président du gouvernement central du Vietnam, le Haut-Commissaire Léon Pignon


Pagode des Corbeaux près de Hanoï où les lettrés venaient faire leurs dévotions après l'obtention de leurs diplômes

Hanoï. Pagode ***e Môt Côt

Hanoï. Pagode ***e Môt Côt

Hanoï. La même pagode dont une partie sur pilotis

Home > Hình Ảnh, Tài Liệu Nghiên Cứu, TinTức > NHỮNG TẤM HÌNH CHA MARTIAL JANNIN (PHƯỚC) CHỤP TRÊN MIỀN KON TUM CÁCH ĐÂY 111 NĂM!
NHỮNG TẤM HÌNH CHA MARTIAL JANNIN (PHƯỚC) CHỤP TRÊN MIỀN KON TUM CÁCH ĐÂY 111 NĂM!

25/10/2011

[COLOR=#]1 Vote[/COLOR]​

GPKONTUM (25.10.2011) KONTUM. Ban Truyền Thông Giáo Phận Kontum xin giới thiệu tài liệu nghiên cứu được anh MINH SƠN, giáo xứ Tân Hương, giáo phận Kontum dày công sưu tầm về:
NHỮNG TẤM HÌNH CHA MARTIAL JANNIN (PHƯỚC) CHỤP

TRÊN MIỀN KON TUM CÁCH ĐÂY 111 NĂM!

MỞ ĐẦU
Truyền thông (chữ viết) có từ rất sớm trên miền Kon Tum. Ngay từ thời điểm 1848, năm mà nhóm Thầy Sáu Phanxicô Xaviê Nguyễn Do và các Linh mục Thừa sai theo ngả An Khê dò đường lên Kon Tum, thi hành sứ mệnh loan báo Tin Mừng và khai mở xứ sở này, thì những ghi chép, những bản phúc trình, thư từ, bản đồ, lời kể của các ngài đã được báo cáo về vị Giám Mục ở Gò Thị (Bình Định). Từ đó, tin tức được chuyển đến trụ sở của Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris (MEP), và được loan đến với toàn thế giới, chủ yếu qua hình thức báo chí.
Tuy nhiên về hình ảnh thì hầu như chưa có. Lý do là vì nhiếp ảnh thế giới lúc đó còn rất sơ khai, kỹ thuật nhiếp ảnh ghi nhận lần đầu tiên được đưa vào Việt Nam là vào năm 1869, và Kon Tum là miền rừng núi heo hút, đường sá xa xôi hiểm trở, đầy khó khăn nguy hiểm, còn rất hoang vắng chưa tiếp xúc với đời sống văn minh.
Phải đến những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những hình ảnh về Kon Tum mới được ghi lại, nhưng còn rất hạn chế. Một số nhà thám hiểm và các Phái bộ người Pháp theo chân các Thừa sai tìm đến với Kon Tum, những bức ảnh của họ phục vụ cho việc nghiên cứu nhân chủng – xã hội học, đã là nguồn tư liệu quí giá về Kon Tum xưa. Các vị Thừa sai ở Kon Tum, trên đường truyền giáo, cũng đã cố gắng trong điều kiện hiện có, với kỹ thuật thô sơ thời bấy giờ, chụp lại những bức ảnh. Những bức ảnh này, có tính cách mục vụ tôn giáo, nhưng đồng thời cũng mang nhiều ý nghĩa lịch sử.
Cha MARTIAL JANNIN (tên Việt Nam là Phước), lên Kon Tum năm 1892, phục vụ tại vùng phía Đông của Miền Truyền Giáo. Có lẽ ngài là một trong số ít linh mục đầu tiên tại Kon Tum sử dụng mục vụ hình ảnh. Trong Tạp chí Les Missions Catholiques (Tome 33) năm 1901, có đăng loạt nhật ký truyền giáo của ngài, kèm theo nhiều bức ảnh do chính ngài chụp, trên hành trình loan báo Tin Mừng qua các làng Kon Bahar Tih, Kon Bahar Ioh, Kon Kotonh, Kon Rong, Kon Jot Ngui và Kon Uang, từ ngày Chúa nhật 6.5.1900 đến Chúa nhật 13.5.1900. Những tấm hình này do Cha Jannin chụp đã được ông Guasco đồ (vẽ) lại, để có thể in lên mặt báo, do hạn chế của kỹ thuật nhiếp ảnh và ấn loát thời bấy giờ.
Về cuộc hành trình này, Cha Jannin thuật lại: “Từ lâu, tôi biết rằng, láng giềng của chúng tôi, những người miền núi xứ Pekey ước ao có được số phận giống như những Kitô hữu theo chúng tôi, và họ cũng muốn trở nên “Kon Ba Iang” (Con cái của Chúa) nhưng họ lại không dám nói điều đó ra. Tuy nhiên, để lại 1.500 tín hữu trong địa hạt hiện thời của tôi là Kon Ketou để chạy đến với những con chiên mới liệu có phải là quá ôm đồm không? Không thể cưỡng lại ước muốn đi gặp những con người đã chuẩn bị sẵn sàng đến như thế, ngày 6 tháng 5, tôi đã dẫn đầu một đoàn nhỏ ra đi loan báo Tin Mừng”.
Và những cộng sự khi giới thiệu loạt bài tường thuật trên, trong lời mở đầu đã cho biết như sau:
“Chúng tôi tháp tùng Cha Jannin tiến sâu vào trong vùng hẻo lánh nhất của Giáo phận Đông Đàng Trong. Trên đường đi, Cha Jannin đã chụp lại những hình ảnh về con người và về cảnh quan khêu gợi sự tò mò của chúng tôi nơi vùng đất chưa ai biết đến này. Việc đưa ra những bức ảnh chưa từng công bố này cho phép chúng tôi minh hoạ lời kể của vị Thừa sai một cách phong phú. Hơn nữa, qua chuyến đi này, vị Thừa sai cũng đã phác thảo một tấm bản đồ cho phép tìm hiểu về cuộc hành trình của ngài được dễ dàng hơn”.

Nội dung chân thực và những chi tiết thú vị của cuộc hành trình truyền giáo – mà kết quả là tất cả các làng nêu trên đều từ bỏ linh vật mà đón nhận Đạo Chúa (khởi đầu là làng Kon Bahar Tih vào lúc 11g15 đêm tối ngày 6.5.1900), chúng tôi sẽ đề cập vào một dịp khác. Ở đây, điều quan tâm tìm hiểu là làm thế nào và với cách nào mà một vị Thừa sai, trong điều kiện của Kon Tum cách đây 111 năm, với phương tiện di chuyển chủ yếu là đi bộ hoặc cưỡi ngựa, phải trèo đèo vượt suối, mà có thể chụp được nhiều tấm ảnh trên đường thi hành nhiệm vụ? Kỹ thuật chụp ảnh ngày xưa như thế nào? Nhiếp ảnh tại Kon Tum phát triển ra sao? Và điều quan trọng là thông điệp mang lại từ những bức ảnh ấy? Trước khi tìm hiểu những điều trên, chúng ta cùng lướt qua tiểu sử của Cha Martial Jannin (Phước), là Giám Mục Đại Diện Tông Toà tiên khởi Gp Kon Tum từ 1933.
I. CHA MARTIAL JANNIN (PHƯỚC) (1867-1940)
Cha Martial Jannin (Phước) sinh ngày 07.01.1867, tại BesanÇon Doubs, nước Pháp.
-08.09.1886: Vào Chủng viện Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris, học hết triết và thần học.
-28.09.1890: Thụ phong Linh mục.
-30.11.1890: Sang Việt Nam, và 01.01.1891: Đến Qui Nhơn (Gp. Đông Đàng Trong).
-1892: Lên vùng truyền giáo Kon Tum, ở thời gian ngắn tại Kon Jơdreh.
-1892-1898: Đảm nhận địa sở Kon Mơnei.
-1898: Phụ trách phía Đông vùng truyền giáo Kon Tum: Kon Kơtu (có Cha Bober phụ tá), Kon Mahar, Kon Sơlăng-Plei Tơuer.
-1906: Được bổ nhiệm thành lập Trường Cuénot và điều hành đến 1925.
-1924: Bề trên Miền Truyền Giáo Kon Tum.
-23.01.1933: Ngài được bổ nhiệm Giám Mục Đại Diện Tông Toà tiên khởi Gp Kon Tum. Lễ phong chức Giám mục ngày 23.06.1933 tại Nhà thờ Chính toà Kon Tum.
-16.07.1940: Qua đời tại Trường Cuénot (TGM lúc bấy giờ), thọ 73 tuổi. An táng tại Kon Tum.
II. KỸ THUẬT NHIẾP ẢNH NGÀY XƯA
Như sử sách phương Tây đã ghi rõ: Kỹ thuật nhiếp ảnh (photographie) do nhà vật lý người Pháp Nicéphore Niépce (1765 – 1851) phát minh vào năm 1829 và tiếp sau đó được nghiên cứu hoàn thiện dần dần. Sử sách Việt Nam cũng ghi cụ Đặng Huy Trứ (1825 – 1874) – một quan lại người Thừa Thiên Huế đã đưa kỹ thuật này vào Việt Nam bằng việc mở hiệu ảnh Cảm Hiếu Đường tại Hà Nội năm 1869.Đó cũng là năm xuất phát điểm của nghành nhiếp ảnh tại Việt Nam.
Thời kỳ sơ khai, trước khi phát minh ra phim, thì không có cách nào để giữ lại ảnh từ các máy ảnh ngoài cách đồ lại bằng tay. Đến năm 1888, cuộn phim được phát minh bởi George Eastman (1854 – 1932) với máy ảnh Kodak: ban đầu là cuộn phim giấy, rộng 6cm, đủ chụp 100 kiểu ảnh, khi chụp xong, phải gửi máy ảnh về thành phố Rochester (Mỹ) và tại nơi này, hãng Eastman sẽ tháo phim ra, rửa và in hình, sau đó lắp phim mới và gởi máy cùng với hình đã rửa lại cho chủ nhân. Tiếp đến từ 1891 – 1895: cải tiến cuộn phim giấy bằng phim chất dẻo và trong suốt, có thể lắp phim vào máy ngay tại ngoài trời và từ đây, người ta không cần phải gửi máy ảnh trở lại thành phố Rochester để lắp phim nữa. Tuy nhiên, một vấn đề khác nảy sinh: người chơi ảnh phải là một thợ ảnh, họ phải biết tráng phim và rọi hình, hai công việc này bắt buộc họ phải học thêm kỹ thuật phòng tối.
Chúng tôi xin trích lại một đoạn chép trong Đại Nam Thực Lục về “tiểu phép chụp ảnh”, được giải trình do ông Trương Văn Sán, người được Triều Nguyễn gởi đi phương Tây học nghề chụp ảnh chính thức vào năm 1878, để về mở hiệu ảnh tại Huế. Tài liệu do nhà nghiên cứu Huế-Nguyễn Đắc Xuân giới thiệu trong bài Kỹ thuật nhiếp ảnh trong lịch sử triều Nguyễn” href=”http://hoaphoto.vnweblogs.com/post/5417/62881″>Kỹ thuật nhiếp ảnh trong lịch sử triều Nguyễn, để chúng ta hiểu thêm về kỹ thuật chụp hình ngày xưa tại Việt Nam (đến cuối thế kỷ XIX) là một công việc phức tạp và khó khăn như thế nào:
“Phép chụp ảnh, phải có nhà riêng, dùng kính che cả 4 mặt cho sáng, mới phân biệt được râu, mày, hình dung, có giá để đồ chụp ảnh, bắt đầu cắm ống kính vào hòm máy, để lên trên cái giá, mở máy, bỏ cái nắp đậy ra, cho người ngồi trên cái ghế dựa trước ống kính, lấy cái trụ sắt đỡ đằng sau khăn ở đầu cho khỏi lay động, mới đem giá để máy chụp đưa đi đưa lại, khiến cho bóng người ở trong hòm kính rõ ràng, xong rồi liền bỏ khuôn kính vuông ở mặt hòm đi, lấy khuôn kính bôi thuốc đổi đặt vào hòm máy, sẽ bỏ miếng ván che đi, khiến cho bóng người chiếu vào trong kính, liền để ván che vào, rồi nhẹ tay rút ra, đem vào chỗ kín, lấy nước thuốc rửa 3 lần, khiến cho bóng người dần hiện ra, đem phơi khô, để vào trong cái khuôn có hình chụp ảnh, lại đem ngay tấm giấy in một mặt ngâm vào chậu nước thuốc, rồi phơi khô ở chỗ râm, lại đặt lên trên kính ảnh trước để trong khuôn, đem khuôn che áp vào, khiến cho bóng người thấu vào giấy, lại phơi khô rồi lấy ra, lại dùng nước thuốc rửa qua 3 lần, đợi khô mới xem được, và các thứ máy móc (1 cái chuông ở trong ống kính chụp ảnh, 1 cái hòm chụp ảnh, 2 cái trụ sắt, 1 cái khuôn để chận giấy, 1 cái giá chụp hình)” .
Lượt qua đôi nét về kỹ thuật nhiếp ảnh như trên, để chúng ta thấy chụp hình ngày xưa thật nhiêu khê, phức tạp, nhất là tại Kon Tum lúc bấy giờ còn quá xa cách với văn minh. Công việc đòi hỏi người chụp phải có niềm say mê, đức tính nhẫn nại chịu khó, và phải có kiến thức cộng với tinh thần trách nhiệm đối với công việc. Chúng ta ngày nay cũng khó mà hình dung Cha Jannin đã sử dụng kỹ thuật nào, chụp như thế nào trên đường mục vụ, bởi kỹ thuật ấy cách xa đến hơn 30 năm (!) ngày nhiếp ảnh dịch vụ xuất hiện tại Kon Tum (1900 – 1930), và cách chúng ta đến 111 năm (1900 – 2011)! Cha J.B Guerlach (1858 – 1912), Bề trên Miền Truyền Giáo Kon Tum, trong một bức thư in trong Missions d’Asie – năm 1897, có đề cập sự kiện vào năm 1893, ngài có tiếp đón một nhà thám hiểm người Pháp, ông Joseph Chanel tại Kon Tum, hướng dẫn ông đi một số nơi, như đến làng Kon Djeri Pen…, và ông Chanel đã chụp khá nhiều tấm ảnh. Trong bức thư có in cả tấm hình minh hoạ (?) cảnh ông Chanel “bấm máy”, thiết nghĩ đây cũng là một tư liệu quí giúp tìm hiểu kỹ thuật nhiếp ảnh trên miền Kon Tum cuối thể kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

L

Những bức ảnh quý hiếm về Thành cổ Hà Nội