Những thắc mắc nhỏ về từ ngữ trong tiếng Việt

Các bác phân biệt giúp cho tớ mấy từ này với, những từ mang chữ Ngôn hoặc Ngữ:
Tục ngữ - Thành ngữ - Ngạn ngữ - Châm ngôn - Danh ngôn.
-----------------------------------------------------------
Sống trên đời sống cần có một tấm lòng

Tối thứ bảy buồn tình, chán đời mò vào đây chơi một tẹo.
Đã lâu không vào đây, những người trong buổi đầu của box dường như đã vắng dần, nhưng bù lại, box lại (may mắn) có được sự góp mặt của nhiều người có kiến thức và nhiệt thành với tiếng Việt. Bác Thái Hồng Anh sau thời gian đầu xuất hiện ở box Lịch sử giờ đây có vẻ đã tìm được nơi thích hợp nhất của mình trên cái rừng TTVNOL này ?
Nhưng mà anh là anh chỉ phục nhất em Havy84. Những bác khác nhớn rồi không nói làm gì, em còn trẻ thế mà đã có lòng yêu ngôn ngữ mẹ đẻ như vậy thì thật là hiếm, nhất là trong tình trạng giới trẻ trí thức ngày nay ngày càng xem nhẹ và sa sút về trình độ tiếng Việt. Cứ xem tình hình nhiều bác quan nhớn quan bé ở TTVNOL, hay có những bác đang học thạc sĩ tiến sĩ mà còn viết sai chính tả thì đủ biết ! Nói quá lên một tí, VN còn những người như em thì tiếng Việt không lo bị mai một !
À quên, còn câu hỏi của bác Chitto mà mình cứ huyên thuyên mãi !
Hiện ở đây không có quyển từ điển Việt nam hay Hán Việt nào nên không thể định nghĩa chi tiết và "khoa học" bản thân mỗi từ cũng như từ đơn trong mỗi từ đó (kể ra thì nhiều lúc phần giải nghĩa của mấy vị GSTS cũng chỉ là ý kiến chủ quan của họ nên đôi khi cũng không nhất thiết phải xem đó là "khuôn vàng thước ngọc" !)
Yên ba giang thượng sử nhân sầu

Tối thứ bảy buồn tình, chán đời mò vào đây chơi một tẹo.
Đã lâu không vào đây, những người trong buổi đầu của box dường như đã vắng dần, nhưng bù lại, box lại (may mắn) có được sự góp mặt của nhiều người có kiến thức và nhiệt thành với tiếng Việt. Bác Thái Hồng Anh sau thời gian đầu xuất hiện ở box Lịch sử giờ đây có vẻ đã tìm được nơi thích hợp nhất của mình trên cái rừng TTVNOL này ?
Nhưng mà anh là anh chỉ phục nhất em Havy84. Những bác khác nhớn rồi không nói làm gì, em còn trẻ thế mà đã có lòng yêu ngôn ngữ mẹ đẻ như vậy thì thật là hiếm, nhất là trong tình trạng giới trẻ trí thức ngày nay ngày càng xem nhẹ và sa sút về trình độ tiếng Việt. Cứ xem tình hình nhiều bác quan nhớn quan bé ở TTVNOL, hay có những bác đang học thạc sĩ tiến sĩ mà còn viết sai chính tả thì đủ biết ! Nói quá lên một tí, VN còn những người như em thì tiếng Việt không lo bị mai một !
À quên, còn câu hỏi của bác Chitto mà mình cứ huyên thuyên mãi !
Hiện ở đây không có quyển từ điển Việt nam hay Hán Việt nào nên không thể định nghĩa chi tiết và "khoa học" bản thân mỗi từ cũng như từ đơn trong mỗi từ đó (kể ra thì nhiều lúc phần giải nghĩa của mấy vị GSTS cũng chỉ là ý kiến chủ quan của họ nên đôi khi cũng không nhất thiết phải xem đó là "khuôn vàng thước ngọc" !)
Yên ba giang thượng sử nhân sầu

Theo nghĩa được dùng thông thường hàng ngày của các từ trên thì có thể tạm phân biệt (một cách nôm na và chung chung) như sau (ý kiến chủ quan cá nhân thôi ! ).
-Tục ngữ: là những câu nói ngắn gọn, súc tích, (thường) có vần điệu, nội dung chứa đựng lời khuyên, kinh nghiệm... của người xưa đối với hậu thế. Cùng với ca dao, tục ngữ là một vốn quý trong kho tàng dân gian mà cha ông ta để lại cho đời sau.
VD: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, gần mực thì đen gần đèn thì sáng ...
-Thành ngữ: là những câu hay cụm từ được dùng phổ biến trong giao tiếp ngôn ngữ hằng ngày và mang một ý nghĩa nhất định, đôi khi không phụ thuộc vào bản thân những từ cấu tạo (ghép lại) nên thành ngữ đó. Như vậy tính chất quan trọng nhất của thành ngữ là tính quen thuộc trong cách dùng. Đây là một khái niệm tồn tại không chỉ trong tiếng Việt mà cả ở những ngôn ngữ khác (Anh, Pháp...). Một số người thường lẫn lộn thành ngữ với tục ngữ, theo tôi là không chính xác. Một thành ngữ không nhất thiết phải mang trong nó ý nghĩa khuyên răn hay kinh nghiệm như tục ngữ.
VD: thập tử nhất sinh, "đi bán muối", "đi tàu suốt", đem con bỏ chợ ....
-Châm ngôn: từ "châm" ở đây có nghĩa là phương châm. Châm ngôn có nghĩa là những câu nói có ý nghĩa khuyên răn, dạy bảo, hướng đạo. Tuy nhiên, khác với tục ngữ, châm ngôn không mang những đặc trưng như vần điệu, và ngôn ngữ được dùng có vẻ "hiện đại" hơn, chứ không "cổ" như tục ngữ. Một điểm khác biệt nữa là châm ngôn chủ yếu có tính giáo dục, khuyên răn, chứ không "ôm" cả phần "kinh nghiệm" như tục ngữ. Không thể tìm thấy những câu châm ngôn có ý nghĩa "tương đương" với những câu tục ngữ kiểu như "trăng quầng trời hạn trăng tán trời mưa"...
VD: Việc hôm nay chớ để ngày mai, thất bại là mẹ thành công ...
-Ngạn ngữ: giống như tục ngữ + danh ngôn, nhưng thường được "dịch" từ nước ngoài. VD như ngạn ngữ Nga, ngạn ngữ Đức ...
VD: chả nhớ được câu nào !
-Danh ngôn: là những "lời hay ý đẹp", thường của những bậc "danh nhân" phát biểu. Danh ngôn không đòi hỏi tính vần điệu hay ngắn gọn như tục ngữ, châm ngôn, nhiều câu có thể rất dài, lời lẽ "hoa mỹ", "bay ****"...
VD: Thiên tài là 1% tài năng bẩm sinh và 99% mồ hôi và nước mắt. (T.Edison)...
Nói chung danh ngôn, châm ngôn thì vô khối, các bác cứ mua một quyển "lời hay ý đẹp" hay đại loại thế về là có hàng trăm, có khi hàng nghìn câu danh ngôn, châm ngôn trong đó. Tuy nhiên, theo tôi, nhiều câu không có tính tổng quát, hơi sáo và thậm chí là thiếu thực tế nữa.
Có một câu rất hay (hình như được trích trong Luận Ngữ của Khổng Tử?), đó là "Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân" (Cái gì mình không muốn thì đừng làm cho người khác). Một câu nữa là "Tri kỷ tri bỉ bách chiến bách thắng".
Đó là hai câu mà tôi nghĩ rằng (chúng) có tính khái quát và hàm súc rất cao. Chỉ cần "nắm" được hai câu đó thì đủ để thành công rưc rỡ trong cuộc sống và thành bậc thánh của thiên hạ. Nhưng hỡi ôi, đó là điều quá khó đối với tuyệt đại đa số của nhân loại. Vì thế, vẫn có "đất" cho những câu danh ngôn vụn vặt khác ra đời.
Lâu lâu vào đây lan man tí. Chúc các bác thảo luận vui vẻ !
Yên ba giang thượng sử nhân sầu
Được MieuNhanPhuong sửa chữa / chuyển vào 00:03 ngày 12/01/2003

Theo nghĩa được dùng thông thường hàng ngày của các từ trên thì có thể tạm phân biệt (một cách nôm na và chung chung) như sau (ý kiến chủ quan cá nhân thôi ! ).
-Tục ngữ: là những câu nói ngắn gọn, súc tích, (thường) có vần điệu, nội dung chứa đựng lời khuyên, kinh nghiệm... của người xưa đối với hậu thế. Cùng với ca dao, tục ngữ là một vốn quý trong kho tàng dân gian mà cha ông ta để lại cho đời sau.
VD: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, gần mực thì đen gần đèn thì sáng ...
-Thành ngữ: là những câu hay cụm từ được dùng phổ biến trong giao tiếp ngôn ngữ hằng ngày và mang một ý nghĩa nhất định, đôi khi không phụ thuộc vào bản thân những từ cấu tạo (ghép lại) nên thành ngữ đó. Như vậy tính chất quan trọng nhất của thành ngữ là tính quen thuộc trong cách dùng. Đây là một khái niệm tồn tại không chỉ trong tiếng Việt mà cả ở những ngôn ngữ khác (Anh, Pháp...). Một số người thường lẫn lộn thành ngữ với tục ngữ, theo tôi là không chính xác. Một thành ngữ không nhất thiết phải mang trong nó ý nghĩa khuyên răn hay kinh nghiệm như tục ngữ.
VD: thập tử nhất sinh, "đi bán muối", "đi tàu suốt", đem con bỏ chợ ....
-Châm ngôn: từ "châm" ở đây có nghĩa là phương châm. Châm ngôn có nghĩa là những câu nói có ý nghĩa khuyên răn, dạy bảo, hướng đạo. Tuy nhiên, khác với tục ngữ, châm ngôn không mang những đặc trưng như vần điệu, và ngôn ngữ được dùng có vẻ "hiện đại" hơn, chứ không "cổ" như tục ngữ. Một điểm khác biệt nữa là châm ngôn chủ yếu có tính giáo dục, khuyên răn, chứ không "ôm" cả phần "kinh nghiệm" như tục ngữ. Không thể tìm thấy những câu châm ngôn có ý nghĩa "tương đương" với những câu tục ngữ kiểu như "trăng quầng trời hạn trăng tán trời mưa"...
VD: Việc hôm nay chớ để ngày mai, thất bại là mẹ thành công ...
-Ngạn ngữ: giống như tục ngữ + danh ngôn, nhưng thường được "dịch" từ nước ngoài. VD như ngạn ngữ Nga, ngạn ngữ Đức ...
VD: chả nhớ được câu nào !
-Danh ngôn: là những "lời hay ý đẹp", thường của những bậc "danh nhân" phát biểu. Danh ngôn không đòi hỏi tính vần điệu hay ngắn gọn như tục ngữ, châm ngôn, nhiều câu có thể rất dài, lời lẽ "hoa mỹ", "bay ****"...
VD: Thiên tài là 1% tài năng bẩm sinh và 99% mồ hôi và nước mắt. (T.Edison)...
Nói chung danh ngôn, châm ngôn thì vô khối, các bác cứ mua một quyển "lời hay ý đẹp" hay đại loại thế về là có hàng trăm, có khi hàng nghìn câu danh ngôn, châm ngôn trong đó. Tuy nhiên, theo tôi, nhiều câu không có tính tổng quát, hơi sáo và thậm chí là thiếu thực tế nữa.
Có một câu rất hay (hình như được trích trong Luận Ngữ của Khổng Tử?), đó là "Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân" (Cái gì mình không muốn thì đừng làm cho người khác). Một câu nữa là "Tri kỷ tri bỉ bách chiến bách thắng".
Đó là hai câu mà tôi nghĩ rằng (chúng) có tính khái quát và hàm súc rất cao. Chỉ cần "nắm" được hai câu đó thì đủ để thành công rưc rỡ trong cuộc sống và thành bậc thánh của thiên hạ. Nhưng hỡi ôi, đó là điều quá khó đối với tuyệt đại đa số của nhân loại. Vì thế, vẫn có "đất" cho những câu danh ngôn vụn vặt khác ra đời.
Lâu lâu vào đây lan man tí. Chúc các bác thảo luận vui vẻ !
Yên ba giang thượng sử nhân sầu
Được MieuNhanPhuong sửa chữa / chuyển vào 00:03 ngày 12/01/2003

Chào bác MieuNhanPhuong!
Kể từ cái dạo tôi ?osinh ?o đứa con bên LS_VH mà được bác khen ?okhôi ngô bụ bẫm? đến nay mới có dịp hân hạnh được gặp lại bác. Tôi vẫn không quên sự giúp đỡ ân cần của bác trong những ngày tôi ?ochân ướt chân ráo? vào bên đó. Thật ra, tôi vẫn thích LS_VH nhưng cách các Mods (cụ thể là Ngu Công) đối xử với mấy đứa con của tôi khiến tôi không còn cảm hứng để sinh nở và nuôi dạy con cái ở bên đấy nữa.
Sáng nay, mới vào đây đọc bài viết của bác, lòng tôi như muốn huýt sáo bài ?oChủ nhật tươi hồng?! Rất mong vào những tối thứ bảy hoặc sáng chủ nhật, bác vào đây nói vài ?olời hay ý đẹp? với anh (chị) em cho vui! (Nếu ngày nào bác cũng vào thì còn gì bằng!!!)
Về ví dụ của ngạn ngữ, tôi không biết câu này có đúng không: ?oKhông nên đánh một người đàn bà, dù chỉ (đánh) bằng một cành hoa (hồng)!? Tôi nghĩ câu này phải là ở bên Âu châu ?ochạy? qua đây, chứ ông (bà) ta ngày trước làm gì có chuyện ?oga lăng? với phụ nữ như vậy.
THÁI HỒNG ANH.

Chào bác MieuNhanPhuong!
Kể từ cái dạo tôi ?osinh ?o đứa con bên LS_VH mà được bác khen ?okhôi ngô bụ bẫm? đến nay mới có dịp hân hạnh được gặp lại bác. Tôi vẫn không quên sự giúp đỡ ân cần của bác trong những ngày tôi ?ochân ướt chân ráo? vào bên đó. Thật ra, tôi vẫn thích LS_VH nhưng cách các Mods (cụ thể là Ngu Công) đối xử với mấy đứa con của tôi khiến tôi không còn cảm hứng để sinh nở và nuôi dạy con cái ở bên đấy nữa.
Sáng nay, mới vào đây đọc bài viết của bác, lòng tôi như muốn huýt sáo bài ?oChủ nhật tươi hồng?! Rất mong vào những tối thứ bảy hoặc sáng chủ nhật, bác vào đây nói vài ?olời hay ý đẹp? với anh (chị) em cho vui! (Nếu ngày nào bác cũng vào thì còn gì bằng!!!)
Về ví dụ của ngạn ngữ, tôi không biết câu này có đúng không: ?oKhông nên đánh một người đàn bà, dù chỉ (đánh) bằng một cành hoa (hồng)!? Tôi nghĩ câu này phải là ở bên Âu châu ?ochạy? qua đây, chứ ông (bà) ta ngày trước làm gì có chuyện ?oga lăng? với phụ nữ như vậy.
THÁI HỒNG ANH.

Chào bạn Miêu ghé tệ xá,
Bạn nói người cũ không còn là sao, tớ thấy vẫn còn đây Ha_Vy, Traucau, Anno , Milou,... cả bạn nữa, đúng không?
Bạn phân biệt mấy từ trên giống sách quá, tớ chẳng hiểu thêm được gì
Tục ngữ, thành ngữ na ná giống nhau nhiều khi tớ cũng không biết phân biệt như thế nào nữa
Ví dụ trong mớ Tục ngữ của bác Milou (http://www.ttvnol.com/forum/t_115265) có mấy câu sau:
?oĂn mày quen ngõ?, ?oCâm như hến?... nó là thành ngữ đó chứ?

Trước nay tớ phân biệt theo cách này: thành ngữ là những câu nói riết thành quen vô thưởng vô phạt như "đẹp tựa Hằng Nga", "xấu như Chung Vô Diệm", "nhanh như cắt", "mẹ tròn con vuông", "nói có sách"... Còn tụcngữ phải có ý khuyên dạy, kinh nghiệm như bạn nói...
Vì vậy câu thành ngữ Đem con bỏ chợ của bạn, theo tớ là tục ngữ (Lý do: Câu này khuyên ta : Việc của mình không lo gánh vác mà đem giao cho thiên hạ sao phải đạo ... như GH ấy , bạn Miêu cứ ở đây chơi, đừng thèm đi đâu nhé!)
Còn ngạn ngữ bạn giải thích như vậy cũng không ổn lắm, Việt Nam cũng có ngạn ngữ mà
Theo tự điển Hán Việt (tớ mới mở ra xem, nói có sách ) "ngạn" có nghĩa là "bờ"(bờ bao bọc-phạm vi hẹp). Do đó, theo tớ ngạn ngữ là tục ngữ nhưng chỉ giới hạn trong 1 địa phương nào đó mà thôi, ví dụ để đả kích thói keo kiệt, hạ tiện thì Miền Nam có câu: "Ăn mắm hút vòi" (ăn cả con vòi trong mắm) nhưng Miền Bắc thì dùng câu "Rán sành ra mỡ".
Trên là vài ý kiến cá nhân.

To Chitto: Tớ vẫn hành nghề cũ, máy nhà bác còn nhiễm virus thì đem tới cửa hàng tớ! Lúc này bận quá không phục vụ tận nhà như trước được, thông cảm )
ĐCT
Được doan chi thuy sửa chữa / chuyển vào 15:26 ngày 12/01/2003

Chào bạn Miêu ghé tệ xá,
Bạn nói người cũ không còn là sao, tớ thấy vẫn còn đây Ha_Vy, Traucau, Anno , Milou,... cả bạn nữa, đúng không?
Bạn phân biệt mấy từ trên giống sách quá, tớ chẳng hiểu thêm được gì
Tục ngữ, thành ngữ na ná giống nhau nhiều khi tớ cũng không biết phân biệt như thế nào nữa
Ví dụ trong mớ Tục ngữ của bác Milou (http://www.ttvnol.com/forum/t_115265) có mấy câu sau:
?oĂn mày quen ngõ?, ?oCâm như hến?... nó là thành ngữ đó chứ?

Trước nay tớ phân biệt theo cách này: thành ngữ là những câu nói riết thành quen vô thưởng vô phạt như "đẹp tựa Hằng Nga", "xấu như Chung Vô Diệm", "nhanh như cắt", "mẹ tròn con vuông", "nói có sách"... Còn tụcngữ phải có ý khuyên dạy, kinh nghiệm như bạn nói...
Vì vậy câu thành ngữ Đem con bỏ chợ của bạn, theo tớ là tục ngữ (Lý do: Câu này khuyên ta : Việc của mình không lo gánh vác mà đem giao cho thiên hạ sao phải đạo ... như GH ấy , bạn Miêu cứ ở đây chơi, đừng thèm đi đâu nhé!)
Còn ngạn ngữ bạn giải thích như vậy cũng không ổn lắm, Việt Nam cũng có ngạn ngữ mà
Theo tự điển Hán Việt (tớ mới mở ra xem, nói có sách ) "ngạn" có nghĩa là "bờ"(bờ bao bọc-phạm vi hẹp). Do đó, theo tớ ngạn ngữ là tục ngữ nhưng chỉ giới hạn trong 1 địa phương nào đó mà thôi, ví dụ để đả kích thói keo kiệt, hạ tiện thì Miền Nam có câu: "Ăn mắm hút vòi" (ăn cả con vòi trong mắm) nhưng Miền Bắc thì dùng câu "Rán sành ra mỡ".
Trên là vài ý kiến cá nhân.

To Chitto: Tớ vẫn hành nghề cũ, máy nhà bác còn nhiễm virus thì đem tới cửa hàng tớ! Lúc này bận quá không phục vụ tận nhà như trước được, thông cảm )
ĐCT
Được doan chi thuy sửa chữa / chuyển vào 15:26 ngày 12/01/2003

Tớ nghĩ câu này là thành ngữ vì nó liên quan đến "tích" và cũng không có ý khuyên răn gì hết, trừ khi nói "Đừng có đem con bỏ chợ", có nghĩa là đừng có làm việc gì nửa chừng, làm thì làm cho trọn, đừng có bỏ dở.
Tớ cho rằng "Đem con bỏ chợ" và "Đánh trống bỏ dùi" có nghĩa tương tự như nhau.
Sau đây là một đoạn nói về xuất xứ của thành ngữ Đem con bỏ chợ, chỉ có điều tớ không hiểu sao nó lại biến ra nghĩa ngày nay ta thường dùng. Các bác cứu với
Trích trong bài Đem con bỏ chợ
Nguyễn Dư

Thành ngữ Đem con bỏ chợ ngày nay được tất cả những người bình thường, đầu óc tỉnh táo hiểu là Giúp đỡ nửa vời, giữa chừng bỏ dở, gây tình cảnh nhỡ nhàng, bơ vơ (Thành ngữ tiếng Việt, Khoa Học Xã Hội, 1978).
Đây là một phương thuật, một phong tục xưa của ta được tranh dân gian ghi lại.
Thôn quê vốn là nơi lắm thầy nhiều ma. Tục xưa tin rằng những đứa bé hay đau yếu, khó nuôi là vì chúng bị ma quỷ ám. Muốn cho trẻ con khỏe mạnh béo tốt, dễ nuôi, thì chỉ việc trừ ma diệt quỷ. Cũng may là ma nhiều thì cũng có nhiều cách trừ ma. Người thì mang oản chuối lên chùa lễ Phật, kẻ thì sắm vàng hương đến đền cầu Thánh. Phật, Thánh mà không xong thì phải mời thầy phù thủy, thầy pháp về nhà dùng bùa chú ấn quyết đuổi tà, trị ma?
Có người chọn phương thuật Đem con bỏ chơï, giản dị ít tốn kém.

Đem con bỏ chợ nghĩa là người mẹ bế con đến chợ, đặt con nằm đó, rồi bỏ đi. Một lát sau sẽ có người tới ẵm đứa bé về nhà mình. Người này được cha mẹ đứa bé nhờ và hẹn sẵn từ trước. Ngay chiều tối hôm đó hoặc một vài ngày sau, người mẹ sẽ đến xin chuộc đứa bé về. Làm như vậy đứa bé sẽ hết đau yếu, dễ nuôi.
Tại sao phải đưa con tới chợ chứ không đưa tới chỗ nào khác ? Đưa tới chợ để làm gì ? Nói khác đi, ý nghĩa của Đem con bỏ chợ là gì ? Câu trả lời thứ nhất là vì người mẹ muốn có người trợgiúp con mình. Câu trả lời thứ nhì là vì người miền Bắc phát âm sai, không phân biệt trợ (giúp) với chợ (búa). Do đó chợ và trợ được xem là đồng âm. Thế là chợ được mang ý nghĩa là trợ giúp! Đưa con ra chợ là để tìm người giúp, tìm sự trợ giúp.
Người được chọn để giúp đứa bé ít nhất phải là người đông con, đứa nào cũng khỏe mạnh, dễ nuôi. Bế đứa bé về nhà mình, người giúp sẽ truyền sang đứa bé tất cả những điều tốt. Đứa bé được khước sẽ dễ nuôi, khỏe mạnh béo tốt.
Rõ ràng hành động Đem con bỏ chợ ngày xưa không phải là bỏ rơi, gây cảnh nhỡ nhàng, bơ vơ cho đứa bé. Trái lại, đây là một hành động nhằm mục đích tốt, mặc dù được phát xuất từ mê tín dị đoan. Tấm tranh Đem con bỏ chợ cho thấy cả mẹ lẫn con đều vui vẻ. Đứa bé được quấn tã đắp chăn, đặt nằm trong chiếc nón ba tầm thắt quai thao tươm tất. Người mẹ đã sửa soạn chu đáo cho con. Chắc chắn đây không phải là cảnh Đem con bỏ chợ chia lìa sầu thảm theo cách hiểu phổ biến ngày nay.

Tục Đem con bỏ chợ giản dị, dễ thực hiện. Tuy nhiên, ngày xưa nhiều làng đất hẹp người thưa không có chợ. Tại những nơi hẻo lánh như vậy, người mẹ phải chờ đợi phiên chợ của làng bên mới bế con đến bỏ được. Phải chăng vì muốn tránh đi xa vất vả mà về sau tại những nơi không có chợ người ta Đem con bỏ ngã ba đường cho tiện (Nhất Thanh, Đất lề quê thói, Đại Nam, tr. 32; Toan Aùnh, Phong tục Việt Nam, Khai Trí, 1968, tr.394) ? Tuy mục đích của phương thuật không thay đổi, vẫn là nhờ người giúp đứa bé, nhưng thay chợ (trợ) bằng ngã ba đường thì ý nghĩa đã trở thành khó hiểu, khó giải thích.
FR