Những trận không chiến trên bầu trời Bắc Việt, 1965-1972 (Phần 1)

Lược nội dung:
Trang 126.
Trong khi đội hình lớn, bay ở độ cao trung bình có nhiều ưu điểm, nó cũng có các nhược điểm chiến thuật, chủ yếu là do nó dễ bị phát hiện.
Ngoài tín hiệu ra đa lớn của đoàn bay khi tiếp dầu và đường bay tương đối thẳng để tận dụng bảo vệ của ECM pod, đuôi khói dày đặc từ đoàn bay cũng khiến cho Mig dễ dàng nhận diện, dù tầm nhìn hạn chế. Phi công Mỹ có thể dễ dàng thường xuyên nhìn thấy nhau từ 20-30 dặm.
Trong thời gian thời tiết không thuận lợi, KQ dùng phương thức ném bom bay bằng, ở tốc độ ổn định, độ cao trung bình, đường bay thẳng, dẫn hướng bởi đài Tacan trên đất Lào. (Commando Nail hoặc Commando Club strikes). Ném bom qua mây dùng radar của hệ thống internal bombing system, vốn được thiết kế cho ném bom nguyên tử nên không đủ độ chính xác cho bom thông thường.
Đường bay qua nhiều khu vực được phòng ngự mạnh nên thường là mục tiêu cho SAM và Mig. Nhiều khi do heavy losses, kiểu ném bom này bị huỷ bỏ.
HỌ dùng hệ thống ném bom của máy bay

Chuyện hy hữu:
http://www.afa.org/magazine/April2005/0405levitow.asp
Chú này bay AC-47 gunship trợ chiến trên bầu trời Long Bình, không may máy bay lại bị đạn cối 82 bắn trúng.
Không biết đưa vào đâu nên tạm đưa vào đây.

Chuyện hy hữu:
http://www.afa.org/magazine/April2005/0405levitow.asp
Chú này bay AC-47 gunship trợ chiến trên bầu trời Long Bình, không may máy bay lại bị đạn cối 82 bắn trúng.
Không biết đưa vào đâu nên tạm đưa vào đây.

Trong ctvn cung có trường họp C7 bị cắt làm 2 bởi đạn 105 mm

Trong ctvn cung có trường họp C7 bị cắt làm 2 bởi đạn 105 mm

Chiến thuật mới của Mig17
Lược dịch
Trang 87-90
Từ 14/2/67 các hoạt động ném bom tăng lên đáng kể và tiếp đó 10 tháng, Mỹ cố gắng lần lượt đánh phá cơ sở công nghiệp Bắc Việt.
...Không may, các lần đánh phá không theo hướng một cuộc đại tấn công mà vẫn theo lối leo thang dần dần (gradual escalation).
Cho đến lúc này, F4 đã nhận được QRC-160 pod của riêng mình mà không phải nhờ đến loại của F105. MigCap F4 đã có thể hộ tống F105 trên toàn bộ hành trình mà không cần phải lượn chờ ngoài khu vực SAM. Pod đã giúp làm giảm mạnh số thiệt hại do tên lửa SA-2. Từ tháng 9-12/66, SA2 bắn rơi 6 F4 trong 226 lần cất cánh trong Route Package VI; Từ tháng 1-3/67 SA 2 chỉ bắn rơi 1 F4 trong tổng 306 lần xuất kích trong cùng một khu vực - drop similar to F105 khi bắt đầu mang QRC-160.
Phần lớn 2/1967 thhời tiết rất tồi, không có thiệt hại không chiến cho cả hai bên. Mig21 không hoạt động, có lẽ là do phần lớn số lượng Mig21 đã bị bắn hạ trong những tháng trước, và có một biên đội 4 chiếc F4 bắt đầu tuần phòng trên sân bay rình Mig cất cánh.
EC121D của Big Eye chuyển tới UBon RTAFB, cùng cơ sở với đơn vị TFW số 8, nơi tiến hành phần lớn các phi vụ chống Mig. (Ngay sau khi chuyển tới Ubon, các phi vụ EC 121 được đổi tên từ Big Eye sang College Eye). F4 muốn tận dụng khả năng của EC121 không chỉ dừng lại ở cảnh báo sớm, mà cả điều khiển MigCap.
Trong một vài giao chiến tháng 2, F4 nhận thấy có tiến bộ trong chiến thuật của Mig-17. Ngày 4/2, 4 F4 hộ tống F105 trên khu vực Hà nội ở độ cao thấp khoảng 3000 feet phát hiện 2 Mig17 phía trước; Khi họ ngoặt tới tấn công, F4 bị tấn công bởi 2 Mig17 từ phía sau. Cuộc tiếp chiến hoá thành đuổi bắt ở độ cao thấp với các cú ngoặt gấp; không bên nào có thể chiếm ưu thế. Cứ lúc nào F4 tiếp cận được phía sau một Mig17 thì nó lại bị một Mig17 phía sau đánh bật. Khi mig ở phía sau, F4 sử dụng chiến thuật tiêu chuẩn là kéo cao gấp khiến Mig không thể theo được.
Trước kia, Mig17 sẽ kéo cao theo F4, rồi bị hụt hơi giữa chừng mà rơi xuống, khiến cho sau đó F4 có thể ngoặt lao theo từ phía sau và phóng tên lửa. Nhưng lần này, phi công VN đã học được energy maneuvarability, tránh không kéo cao theo mà giữ ở phía dưới; bằng cách đó họ đã làm mất ưu thế chiến thuật của F4. Những chiếc F4 trong thất vọng bắn 8 tên lửa (3 sparow và 5 Sidewinder), nhưng không có quả nào gần đích.
Mig 17 Bắc Việt nhận thức được tiếp chiến tầm thấp làm giảm hiệu lực của cả hai loại tên lửa đối không của Mỹ; Phân tích cho thấy độ cao tiếp chiến, đặc biệt của Mig17, ngày càng xuống thấp rõ rệt.
Từ đây, Mig17 cố gắng dụ F4 vào các cuộc đối đầu quần vòng tốc độ thấp; Và khi 1967 tiếp diễn, phi công Mỹ nhận thấy Mig17 chờ đợi bằng đội hình bay vòng tròn, giống như bánh xe kéo, tại độ cao cực thấp ngay trên hầu hết các đường bay của F105. Đội hình này cho phép Mig17 có thể tấn công cả F105 đang bay vào và bay ra khỏi mục tiêu.
Bánh xe này cực kỳ hiệu quả. Mig17 giữ khoảng cách với nhau trên chu vi đường tròn; khi F4 cố giảm tốc và chui vào bánh xe để bắn tên lửa thì sẽ bị một Mig17 khác tấn công từ phía sau. Nhiễu địa vật không cho phép F4 dùng rada khoá mục tiêu; và độ cao thấp làm giảm đáng kể Aim9B giới hạn bắn (drastically shrunk the aim9 envelope). Ở 10,000 feet, Aim 9b có tầm khoảng 6000 feet và có thể bắn ở nón 40 độ phía sau mục tiêu; nhưng ở sea-level tầm tối đa giảm xuống còn 4000 feet và nón bắn co lại còn 30 độ.
Giới hạn bắn hạn chế, các vòng ngoặt gấp của Mig, cộng với tín hiệu hồng ngoại từ địa vật khiến cho Aim9 trở nên vô dụng.
Cho dù F4 có thể tránh tấn công của Mig17 bằng kéo cao rồi lại nhào xuống tấn công lại, nhưng thời gian không đủ để ngắm bắn tên lửa, mà F4 thì không có cannon để bắn. Mig17 thì chỉ có cơ hội nhỏ để bắn hạ F4 bằng may mắn hoặc tấn công bí mật, hoặc lúc F4 giảm tốc và lượn cải bằng.
Trong khi không bắn được F4 thì Mig 17 cũng vẫn an toàn từ F4 và đợi các phi đội F105 tới; Khi đội hình ném bom tới nơi, Mig17 rời bỏ Bánh xe để kéo cao tấn công khiến F105 phải vứt bom cơ động tránh và tiếp chiến quần vòng.
Thường xuyên máy bay Mỹ thấy một chiếc Mig17 duy nhất trong khu chiến của bánh xe, và cho rằng đấy là chiếc dẫn đầu (lead) hoặc giám đốc (director). Người ta tin chiếc này sẽ thông báo các Mig khác khi nào bị tấn công, và khi nào thì bật ra để công kích đội hình cường kích.
Phi công Mỹ cho rằng đội hình này cho phép KQ BV bảo vệ được một số lớn các phi công không kinh nghiệm và một số ít các phi công cốt cán bộ kinh nghiệm của họ.
Tháng ba trăng sớm khiến thời tiết xấu, nhưng 10/3 vẫn có leo thang lớn khi khu Gang thép Thái Nguyên bị bỏ bom lần đầu tiên. Rolling thunder ngày càng gây nhiều tranh cãi, và gây phân hoá giữa quân đội và Bộ trưởng Quốc phòng. Quân đội muốn tăng cường mức độ và giảm các hạn chế đánh phá. McNamâra thì tin rằng chiến dịch đạt được kết quả, nhưng vẫn sợ phải đối đầu với Liên xô và TQ.
P/S: Nhờ đồng chí pan cung cấp hình scan. Many thanks

Chiến thuật mới của Mig17
Lược dịch
Trang 87-90
Từ 14/2/67 các hoạt động ném bom tăng lên đáng kể và tiếp đó 10 tháng, Mỹ cố gắng lần lượt đánh phá cơ sở công nghiệp Bắc Việt.
...Không may, các lần đánh phá không theo hướng một cuộc đại tấn công mà vẫn theo lối leo thang dần dần (gradual escalation).
Cho đến lúc này, F4 đã nhận được QRC-160 pod của riêng mình mà không phải nhờ đến loại của F105. MigCap F4 đã có thể hộ tống F105 trên toàn bộ hành trình mà không cần phải lượn chờ ngoài khu vực SAM. Pod đã giúp làm giảm mạnh số thiệt hại do tên lửa SA-2. Từ tháng 9-12/66, SA2 bắn rơi 6 F4 trong 226 lần cất cánh trong Route Package VI; Từ tháng 1-3/67 SA 2 chỉ bắn rơi 1 F4 trong tổng 306 lần xuất kích trong cùng một khu vực - drop similar to F105 khi bắt đầu mang QRC-160.
Phần lớn 2/1967 thhời tiết rất tồi, không có thiệt hại không chiến cho cả hai bên. Mig21 không hoạt động, có lẽ là do phần lớn số lượng Mig21 đã bị bắn hạ trong những tháng trước, và có một biên đội 4 chiếc F4 bắt đầu tuần phòng trên sân bay rình Mig cất cánh.
EC121D của Big Eye chuyển tới UBon RTAFB, cùng cơ sở với đơn vị TFW số 8, nơi tiến hành phần lớn các phi vụ chống Mig. (Ngay sau khi chuyển tới Ubon, các phi vụ EC 121 được đổi tên từ Big Eye sang College Eye). F4 muốn tận dụng khả năng của EC121 không chỉ dừng lại ở cảnh báo sớm, mà cả điều khiển MigCap.
Trong một vài giao chiến tháng 2, F4 nhận thấy có tiến bộ trong chiến thuật của Mig-17. Ngày 4/2, 4 F4 hộ tống F105 trên khu vực Hà nội ở độ cao thấp khoảng 3000 feet phát hiện 2 Mig17 phía trước; Khi họ ngoặt tới tấn công, F4 bị tấn công bởi 2 Mig17 từ phía sau. Cuộc tiếp chiến hoá thành đuổi bắt ở độ cao thấp với các cú ngoặt gấp; không bên nào có thể chiếm ưu thế. Cứ lúc nào F4 tiếp cận được phía sau một Mig17 thì nó lại bị một Mig17 phía sau đánh bật. Khi mig ở phía sau, F4 sử dụng chiến thuật tiêu chuẩn là kéo cao gấp khiến Mig không thể theo được.
Trước kia, Mig17 sẽ kéo cao theo F4, rồi bị hụt hơi giữa chừng mà rơi xuống, khiến cho sau đó F4 có thể ngoặt lao theo từ phía sau và phóng tên lửa. Nhưng lần này, phi công VN đã học được energy maneuvarability, tránh không kéo cao theo mà giữ ở phía dưới; bằng cách đó họ đã làm mất ưu thế chiến thuật của F4. Những chiếc F4 trong thất vọng bắn 8 tên lửa (3 sparow và 5 Sidewinder), nhưng không có quả nào gần đích.
Mig 17 Bắc Việt nhận thức được tiếp chiến tầm thấp làm giảm hiệu lực của cả hai loại tên lửa đối không của Mỹ; Phân tích cho thấy độ cao tiếp chiến, đặc biệt của Mig17, ngày càng xuống thấp rõ rệt.
Từ đây, Mig17 cố gắng dụ F4 vào các cuộc đối đầu quần vòng tốc độ thấp; Và khi 1967 tiếp diễn, phi công Mỹ nhận thấy Mig17 chờ đợi bằng đội hình bay vòng tròn, giống như bánh xe kéo, tại độ cao cực thấp ngay trên hầu hết các đường bay của F105. Đội hình này cho phép Mig17 có thể tấn công cả F105 đang bay vào và bay ra khỏi mục tiêu.
Bánh xe này cực kỳ hiệu quả. Mig17 giữ khoảng cách với nhau trên chu vi đường tròn; khi F4 cố giảm tốc và chui vào bánh xe để bắn tên lửa thì sẽ bị một Mig17 khác tấn công từ phía sau. Nhiễu địa vật không cho phép F4 dùng rada khoá mục tiêu; và độ cao thấp làm giảm đáng kể Aim9B giới hạn bắn (drastically shrunk the aim9 envelope). Ở 10,000 feet, Aim 9b có tầm khoảng 6000 feet và có thể bắn ở nón 40 độ phía sau mục tiêu; nhưng ở sea-level tầm tối đa giảm xuống còn 4000 feet và nón bắn co lại còn 30 độ.
Giới hạn bắn hạn chế, các vòng ngoặt gấp của Mig, cộng với tín hiệu hồng ngoại từ địa vật khiến cho Aim9 trở nên vô dụng.
Cho dù F4 có thể tránh tấn công của Mig17 bằng kéo cao rồi lại nhào xuống tấn công lại, nhưng thời gian không đủ để ngắm bắn tên lửa, mà F4 thì không có cannon để bắn. Mig17 thì chỉ có cơ hội nhỏ để bắn hạ F4 bằng may mắn hoặc tấn công bí mật, hoặc lúc F4 giảm tốc và lượn cải bằng.
Trong khi không bắn được F4 thì Mig 17 cũng vẫn an toàn từ F4 và đợi các phi đội F105 tới; Khi đội hình ném bom tới nơi, Mig17 rời bỏ Bánh xe để kéo cao tấn công khiến F105 phải vứt bom cơ động tránh và tiếp chiến quần vòng.
Thường xuyên máy bay Mỹ thấy một chiếc Mig17 duy nhất trong khu chiến của bánh xe, và cho rằng đấy là chiếc dẫn đầu (lead) hoặc giám đốc (director). Người ta tin chiếc này sẽ thông báo các Mig khác khi nào bị tấn công, và khi nào thì bật ra để công kích đội hình cường kích.
Phi công Mỹ cho rằng đội hình này cho phép KQ BV bảo vệ được một số lớn các phi công không kinh nghiệm và một số ít các phi công cốt cán bộ kinh nghiệm của họ.
Tháng ba trăng sớm khiến thời tiết xấu, nhưng 10/3 vẫn có leo thang lớn khi khu Gang thép Thái Nguyên bị bỏ bom lần đầu tiên. Rolling thunder ngày càng gây nhiều tranh cãi, và gây phân hoá giữa quân đội và Bộ trưởng Quốc phòng. Quân đội muốn tăng cường mức độ và giảm các hạn chế đánh phá. McNamâra thì tin rằng chiến dịch đạt được kết quả, nhưng vẫn sợ phải đối đầu với Liên xô và TQ.
P/S: Nhờ đồng chí pan cung cấp hình scan. Many thanks

Mig trong tháng 4.
Trang 90 -
Dịch nguyên bản.
Xuân 1967, gió mùa đông bắc kéo dài hơn thường lệ khiến thời tiết vẫn xấu. Vào ngày 18/4 trời bắt đầu sáng ra, bắt đầu một giai đoạn quyết liệt nhất của chiến dịch Sấm Rền (Rolling thunder).
Số lượng Mig và Sam tham chiến đạt mức kỷ lục. Các báo cáo của Mỹ cho thấy phi công Mig "quyết liệt hơn và thành thạo hơn", " chiến thuật của Mig đã chuyển biến đáng kể trong mấy tháng gần đây", và Mig thường xuyên tấn công cả F vào và F bay ra.
Những ngày Sam và ngày Mig đã qua. Nay cả Sam và Mig cùng hoạt động song song. Bắc Việt bảo vệ Mig17 bay thấp bằng cách cắt ngòi nổ của cao xạ trên 12,000 feet và giữ Mig17 bay thấp dưới độ cao này. Sam và cao xạ hoạt động trên 12,000 feet khiến F4 mất hiệu lực khi dùng cách tấn công Bánh xe Mig từ trên cao: F4 dễ bị trúng đạn cao xạ và Sam 2.
Chiến thuật của Mỹ cũng thay đổi. Do cần nhiều bom ném vào mục tiêu hơn nên nhiều F4 phải mang bom, giảm số lượng không đủ F4 cho hộ tống. Vì thế, để tăng cường bảo vệ, F105 bay thoát khỏi mục tiêu sẽ nhận nhiệm vụ tiếp theo là bảo vệ các phi đội còn lại khi họ ném bom. Khi đã ném hết bom chỉ còn lại Aim9, F105 khá hữu ích trong chống mig. Chiến thuật này hiệu lực tốt cho đến suốt tháng 5.
Vào 19/4 cho đến hết tháng, hàng loạt các cuộc cận chiến quần vòng khiến 6 F105 và 1 A1 bị bắn rơi, so với trong khi 9 Mig17 và 1 Mig21.
Trong 4 ngày đầu tiên sau khi thời tiết trong xanh trở lại, Mig17 cố gắng khẳng định mình, trong khi hiếm khi Mig21 xuất hiện. Vào ngày 19/4 một lực lượng lớn tấn công doanh trại quân đội Xuân Mai và một trường dạy chiến đấu (insurgency school) nằm dưới chân núi, khoảng 12 dặm Tây-Tây nam Hanoi.
Như thường lệ, F105 bàn tay sắt (Iron hand) đến trước để tiêu diệt bất cứ trạm Sam nào. Phi đội Kingfish đến khu vực đầu tiên và bị Mig17 bắn rơi số 2, nhưng số 1 bắn rơi một Mig17. Khi lực lượng ném bom bay vào khu vực, F105 chống Mig va chạm với một số lớn Mig17, trong khi số 1 của phi đội Kingfish định vị 2 phi công của tổ bay số 2 ở dưới đất và bắt đầu bay vòng quanh trên đó. Hoạt động cứu hộ bắt đầu.
Phi đội F105 mang tên Tomahawk tấn công mục tiêu và đang bay ra chuẩn bị tiếp nhiên liệu sau trận đánh thì nghe được số 2 của phi đội Kingfish bị bắn rơi. Khi số 1 của phi đội Tomahawk tiếp cận máy bay tiếp dầu, anh ta tình nguyện quay lại để bảo vệ đội cứu hộ, nhưng phía kiểm soát cứu hộ lưỡng lự không cho phép vì phi đội Tomahawk không có thùng dầu phụ (họ đã vứt nó khi tiếp cận Mig lúc trước), nên chỉ có thể bay bảo vệ trên đầu tổ bay bị bắn rơi trong thời gian ngắn. Nhưng vì không còn máy bay nào để điều vào nhiệm vụ, kiểm soát viên đành cho Tomahawk lấy đầy dầu rồi quay lại. Tomahawk 1 bay cao quay lại khu vực để tiét kiệm nhiên liệu, vì rõ ràng đây là "ngày Mig".
Khi lực lượng cứu hộ tìm đến khu vực phi công rơi, Mig17 xuất kích tìm cách ngăn chặn, và một cuộc không chiến lớn đã xảy ra.
Lực lượng cứu hộ dẫn đầu bởi Sandys, loại A1 cánh quạt bay chậm vốn hộ tống trực thăng cứu hộ. A1 thường bay chờ ở gần Bắc Việt vào thời gian tấn công để luôn ở vị trí tối ưu phòng khi cần hỗ trợ cứu hộ. Ngay khi có phi công bị bắn rơi, A1 sẽ bay tới khu vực phi công nhảy dù, xác định khả năng cứu phi công dựa trên đánh giá tình hình vị trí và mức độ phòng ngự của đối phương. Sandy sẽ dẫn hướng trực thăng bay đến chỗ phi công rơi, tự tấn công địch và điều hành các phi đội khác tấn công địch ở mặt đất. Chẳng cần phải nói nhiều, phi vụ bay chậm và bay thấp như A1 và trực thăng rất rủi ro và khó khăn. Nguy cơ càng tăng khi Bắc Việt có thể nghe được radio để biết được khi nào một phi công bị rơi và khi nào hoạt động cứu hộ bắt đầu. Do đó cứu hộ chỉ được thực hiện ngoài vùng phòng ngự mạnh, sao cho Bắc Việt chỉ có thể cản trở bằng Mig; nhưng họ lại làm thế thường xuyên, và rất hiệu quả xuyên suốt cuộc chiến.
19/4, 2 A1 Sandy 1 và Sandy 2 đang trực chờ khi Kingfish bị rơi. A1 hướng tới vị trí 32 dặm tây nam hà nội, gặp Kingfish 1 và bắt đầu tìm vị trí của phi công. Sandy 2 nhìn thấy F105 đang cháy, và thấy một thành viên tổ bay. A1 bắt đầu bay vòng trực ở khoảng 1000 feet và vừa mới kết thúc lượn thì Sandy 2 thấy 4 Mig17 phía sau và hơi cao phía trên; Mig17 chia làm 2 cặp tấn công 2 chiếc A1. Mig17 bắt đầu bắn ngay khi Sandy 2 thấy họ. Sandy 2 gọi "ngoặt phải", và liền ngoặt phải hướng về phía Mig. Mig bắn trượt Sandy 2, nhưng khi anh ngoặt cũng là lúc anh thấy Sandy 1 trúng đạn và quay lộn nhanh sang trái với các mảnh vỡ cánh trái rơi ra, sau đó đâm vào đỉnh núi; không có dù và tín hiệu nào bung ra.
Kingfish 1 cũng bị Mig tấn công và cảnh báo phi đội Tomahawk rằng Mig ở khắp nơi. Khi phi đội Tomah đang ở 20 dặm phía tây của khu vực, Kingfish 1 gọi nói rằng đã cạn dầu và phải rời khu vực hướng tới máy bay tiếp dầu. Sandy 2 cũng liên lạc thông báo Sandy 1 đã bị bắn rơi và 4 Mig17 đang tấn công anh ta, rồi hốt hoảng yêu cầu (request excitedly) F105 đến giúp. F105 đề nghị A1 giữ bay thấp rồi hướng bay tới, giảm cao độ 5000 feet và tăng tốc lên 700 knots.
Mig17 giờ đây đang bao vây Sandy 2 và lần lượt từng chiếc tấn công từ xung quanh vòng tròn. Chúng đã lao tới bắn ít nhất 5 lần trước khi Sandy 2 thấy 4 F105 và gọi: "F105, tôi ở 3 giờ (bên phải), sang phải, sang phải, sang phải". Sandy 2 ngoặt tiếp để tránh Mig và sau đó thấy 4 F105 ở sau đuôi xa xa và có một Mig ở phía sau họ. Sandy 2 gọi, "F105 ngoặt, có một mig ở sau đuôi anh".
Phi đội Tomah ngoặt phải và tiếp đón một nhóm Mig ở gần phía trước mặt. Tomah 1, cố gắng tách Mig khỏi A1 bằng cách dẫn cả 4 F105 bay vào giữa các Mig, Mig vỡ tung tản ra khi F105 bay xé qua đội hình. Một Mig cải bằng rồi lộn vào sau đuôi Sandy 2, nhưng Tomah 2 và 3 ngoặt ngay vào Mig để rồi ngay sau đó mắc vào một daisy-chain tầm thấp: Mig17, tomah 3, Mig17, tomah 4 và thêm 2 mig nữa. Cuộc chiến chậm hẳn xuống dưới 300 knot, rất thuận lợi cho Mig nhưng cực kỳ nguy hiểm cho F105.
Trong dây chuyền này, Tomah 3 bắn trúng chiếc mig phía trước bằng Cannon vào cánh trái và thân sau buồng lái, nhưng khi anh ta bắt đầu bắn, Tomah 4 gọi "Tomah 3 ngoặt phải, Tomah 3 ngoặt phải - F105 ngoặt phải ngay, Mig 17 đang bắn vào anh". Tomah 3 thấy "những quả cầu lửa da cam lớn bay trước buồng lái và quyết định đã đến lúc ngoặt phải", và lao xuống các đám bây gần đó, "hy vọng không có núi ở phía bên kia đó". Mig vẫn tiếp tục bắn khi tomah 3 vào mây; khi anh ta ra khỏi mây, Mig đã bay đi.
Trong khi đó, Tomah 1 quay lại khu chiến và ngay lập tức thấy dây chuyền của Tomah 3, 4 và 4 Mig17. Khi anh lại gần, anh thấy Tomah 4 bắn từ phía sau khoảng 200 feet vào chiếc mig 17, chiếc mà đang bắn Tomah 3, nhưng rõ ràng bắn trượt. Một Mig nữa kéo vào sau đuôi Tomah 4, và Tomah 4 kêu "ai đó giúp tôi, tôi có một Mig ở sau đuôi và không thể tống khứ được". Tomah 1 giờ đây ở gần cuộc chiến và dễ dàng trượt vào sau đuôi chiếc Mig đang bắn Tomah 4. Anh ta bay vào 1000 feet phía sau chiếc Mig và bắn, ngay lập tức trúng vào thân sau buồng lái của chiếc Mig. Khi anh ta lại gần trong khoảng 100 feet, chiếc Mig bắt đầu lộn vòng chầm chậm; Tomah 1 kéo mạnh tránh va chạm với chiếc Mig và khi anh bay ngang qua, chiếc Mig nổ tung. Vụ nổ khiến Tomah 1 đạp đầu vào ngực; nghĩ rằng mình đã đâm vào Mig, Tomah 1 gọi: " tôi đâm vào hắn - Tomah lead is hit". Rồi anh ta bay tách ra, kiểm tra lại thấy không có dấu hiệu bị hỏng hóc. "Tomah lead is okay", và trở lại công kích.

Mig trong tháng 4.
Trang 90 -
Dịch nguyên bản.
Xuân 1967, gió mùa đông bắc kéo dài hơn thường lệ khiến thời tiết vẫn xấu. Vào ngày 18/4 trời bắt đầu sáng ra, bắt đầu một giai đoạn quyết liệt nhất của chiến dịch Sấm Rền (Rolling thunder).
Số lượng Mig và Sam tham chiến đạt mức kỷ lục. Các báo cáo của Mỹ cho thấy phi công Mig "quyết liệt hơn và thành thạo hơn", " chiến thuật của Mig đã chuyển biến đáng kể trong mấy tháng gần đây", và Mig thường xuyên tấn công cả F vào và F bay ra.
Những ngày Sam và ngày Mig đã qua. Nay cả Sam và Mig cùng hoạt động song song. Bắc Việt bảo vệ Mig17 bay thấp bằng cách cắt ngòi nổ của cao xạ trên 12,000 feet và giữ Mig17 bay thấp dưới độ cao này. Sam và cao xạ hoạt động trên 12,000 feet khiến F4 mất hiệu lực khi dùng cách tấn công Bánh xe Mig từ trên cao: F4 dễ bị trúng đạn cao xạ và Sam 2.
Chiến thuật của Mỹ cũng thay đổi. Do cần nhiều bom ném vào mục tiêu hơn nên nhiều F4 phải mang bom, giảm số lượng không đủ F4 cho hộ tống. Vì thế, để tăng cường bảo vệ, F105 bay thoát khỏi mục tiêu sẽ nhận nhiệm vụ tiếp theo là bảo vệ các phi đội còn lại khi họ ném bom. Khi đã ném hết bom chỉ còn lại Aim9, F105 khá hữu ích trong chống mig. Chiến thuật này hiệu lực tốt cho đến suốt tháng 5.
Vào 19/4 cho đến hết tháng, hàng loạt các cuộc cận chiến quần vòng khiến 6 F105 và 1 A1 bị bắn rơi, so với trong khi 9 Mig17 và 1 Mig21.
Trong 4 ngày đầu tiên sau khi thời tiết trong xanh trở lại, Mig17 cố gắng khẳng định mình, trong khi hiếm khi Mig21 xuất hiện. Vào ngày 19/4 một lực lượng lớn tấn công doanh trại quân đội Xuân Mai và một trường dạy chiến đấu (insurgency school) nằm dưới chân núi, khoảng 12 dặm Tây-Tây nam Hanoi.
Như thường lệ, F105 bàn tay sắt (Iron hand) đến trước để tiêu diệt bất cứ trạm Sam nào. Phi đội Kingfish đến khu vực đầu tiên và bị Mig17 bắn rơi số 2, nhưng số 1 bắn rơi một Mig17. Khi lực lượng ném bom bay vào khu vực, F105 chống Mig va chạm với một số lớn Mig17, trong khi số 1 của phi đội Kingfish định vị 2 phi công của tổ bay số 2 ở dưới đất và bắt đầu bay vòng quanh trên đó. Hoạt động cứu hộ bắt đầu.
Phi đội F105 mang tên Tomahawk tấn công mục tiêu và đang bay ra chuẩn bị tiếp nhiên liệu sau trận đánh thì nghe được số 2 của phi đội Kingfish bị bắn rơi. Khi số 1 của phi đội Tomahawk tiếp cận máy bay tiếp dầu, anh ta tình nguyện quay lại để bảo vệ đội cứu hộ, nhưng phía kiểm soát cứu hộ lưỡng lự không cho phép vì phi đội Tomahawk không có thùng dầu phụ (họ đã vứt nó khi tiếp cận Mig lúc trước), nên chỉ có thể bay bảo vệ trên đầu tổ bay bị bắn rơi trong thời gian ngắn. Nhưng vì không còn máy bay nào để điều vào nhiệm vụ, kiểm soát viên đành cho Tomahawk lấy đầy dầu rồi quay lại. Tomahawk 1 bay cao quay lại khu vực để tiét kiệm nhiên liệu, vì rõ ràng đây là "ngày Mig".
Khi lực lượng cứu hộ tìm đến khu vực phi công rơi, Mig17 xuất kích tìm cách ngăn chặn, và một cuộc không chiến lớn đã xảy ra.
Lực lượng cứu hộ dẫn đầu bởi Sandys, loại A1 cánh quạt bay chậm vốn hộ tống trực thăng cứu hộ. A1 thường bay chờ ở gần Bắc Việt vào thời gian tấn công để luôn ở vị trí tối ưu phòng khi cần hỗ trợ cứu hộ. Ngay khi có phi công bị bắn rơi, A1 sẽ bay tới khu vực phi công nhảy dù, xác định khả năng cứu phi công dựa trên đánh giá tình hình vị trí và mức độ phòng ngự của đối phương. Sandy sẽ dẫn hướng trực thăng bay đến chỗ phi công rơi, tự tấn công địch và điều hành các phi đội khác tấn công địch ở mặt đất. Chẳng cần phải nói nhiều, phi vụ bay chậm và bay thấp như A1 và trực thăng rất rủi ro và khó khăn. Nguy cơ càng tăng khi Bắc Việt có thể nghe được radio để biết được khi nào một phi công bị rơi và khi nào hoạt động cứu hộ bắt đầu. Do đó cứu hộ chỉ được thực hiện ngoài vùng phòng ngự mạnh, sao cho Bắc Việt chỉ có thể cản trở bằng Mig; nhưng họ lại làm thế thường xuyên, và rất hiệu quả xuyên suốt cuộc chiến.
19/4, 2 A1 Sandy 1 và Sandy 2 đang trực chờ khi Kingfish bị rơi. A1 hướng tới vị trí 32 dặm tây nam hà nội, gặp Kingfish 1 và bắt đầu tìm vị trí của phi công. Sandy 2 nhìn thấy F105 đang cháy, và thấy một thành viên tổ bay. A1 bắt đầu bay vòng trực ở khoảng 1000 feet và vừa mới kết thúc lượn thì Sandy 2 thấy 4 Mig17 phía sau và hơi cao phía trên; Mig17 chia làm 2 cặp tấn công 2 chiếc A1. Mig17 bắt đầu bắn ngay khi Sandy 2 thấy họ. Sandy 2 gọi "ngoặt phải", và liền ngoặt phải hướng về phía Mig. Mig bắn trượt Sandy 2, nhưng khi anh ngoặt cũng là lúc anh thấy Sandy 1 trúng đạn và quay lộn nhanh sang trái với các mảnh vỡ cánh trái rơi ra, sau đó đâm vào đỉnh núi; không có dù và tín hiệu nào bung ra.
Kingfish 1 cũng bị Mig tấn công và cảnh báo phi đội Tomahawk rằng Mig ở khắp nơi. Khi phi đội Tomah đang ở 20 dặm phía tây của khu vực, Kingfish 1 gọi nói rằng đã cạn dầu và phải rời khu vực hướng tới máy bay tiếp dầu. Sandy 2 cũng liên lạc thông báo Sandy 1 đã bị bắn rơi và 4 Mig17 đang tấn công anh ta, rồi hốt hoảng yêu cầu (request excitedly) F105 đến giúp. F105 đề nghị A1 giữ bay thấp rồi hướng bay tới, giảm cao độ 5000 feet và tăng tốc lên 700 knots.
Mig17 giờ đây đang bao vây Sandy 2 và lần lượt từng chiếc tấn công từ xung quanh vòng tròn. Chúng đã lao tới bắn ít nhất 5 lần trước khi Sandy 2 thấy 4 F105 và gọi: "F105, tôi ở 3 giờ (bên phải), sang phải, sang phải, sang phải". Sandy 2 ngoặt tiếp để tránh Mig và sau đó thấy 4 F105 ở sau đuôi xa xa và có một Mig ở phía sau họ. Sandy 2 gọi, "F105 ngoặt, có một mig ở sau đuôi anh".
Phi đội Tomah ngoặt phải và tiếp đón một nhóm Mig ở gần phía trước mặt. Tomah 1, cố gắng tách Mig khỏi A1 bằng cách dẫn cả 4 F105 bay vào giữa các Mig, Mig vỡ tung tản ra khi F105 bay xé qua đội hình. Một Mig cải bằng rồi lộn vào sau đuôi Sandy 2, nhưng Tomah 2 và 3 ngoặt ngay vào Mig để rồi ngay sau đó mắc vào một daisy-chain tầm thấp: Mig17, tomah 3, Mig17, tomah 4 và thêm 2 mig nữa. Cuộc chiến chậm hẳn xuống dưới 300 knot, rất thuận lợi cho Mig nhưng cực kỳ nguy hiểm cho F105.
Trong dây chuyền này, Tomah 3 bắn trúng chiếc mig phía trước bằng Cannon vào cánh trái và thân sau buồng lái, nhưng khi anh ta bắt đầu bắn, Tomah 4 gọi "Tomah 3 ngoặt phải, Tomah 3 ngoặt phải - F105 ngoặt phải ngay, Mig 17 đang bắn vào anh". Tomah 3 thấy "những quả cầu lửa da cam lớn bay trước buồng lái và quyết định đã đến lúc ngoặt phải", và lao xuống các đám bây gần đó, "hy vọng không có núi ở phía bên kia đó". Mig vẫn tiếp tục bắn khi tomah 3 vào mây; khi anh ta ra khỏi mây, Mig đã bay đi.
Trong khi đó, Tomah 1 quay lại khu chiến và ngay lập tức thấy dây chuyền của Tomah 3, 4 và 4 Mig17. Khi anh lại gần, anh thấy Tomah 4 bắn từ phía sau khoảng 200 feet vào chiếc mig 17, chiếc mà đang bắn Tomah 3, nhưng rõ ràng bắn trượt. Một Mig nữa kéo vào sau đuôi Tomah 4, và Tomah 4 kêu "ai đó giúp tôi, tôi có một Mig ở sau đuôi và không thể tống khứ được". Tomah 1 giờ đây ở gần cuộc chiến và dễ dàng trượt vào sau đuôi chiếc Mig đang bắn Tomah 4. Anh ta bay vào 1000 feet phía sau chiếc Mig và bắn, ngay lập tức trúng vào thân sau buồng lái của chiếc Mig. Khi anh ta lại gần trong khoảng 100 feet, chiếc Mig bắt đầu lộn vòng chầm chậm; Tomah 1 kéo mạnh tránh va chạm với chiếc Mig và khi anh bay ngang qua, chiếc Mig nổ tung. Vụ nổ khiến Tomah 1 đạp đầu vào ngực; nghĩ rằng mình đã đâm vào Mig, Tomah 1 gọi: " tôi đâm vào hắn - Tomah lead is hit". Rồi anh ta bay tách ra, kiểm tra lại thấy không có dấu hiệu bị hỏng hóc. "Tomah lead is okay", và trở lại công kích.

Tiếp - trang 95:
Tomah 1 quyết định thay cho Sandy 2 :" Sandy, anh tốt hơn hãy quay về, chúng tôi sắp hết dầu và không thể ở lại lâu hơn nhiều nữa". Lúc này Mig kiên quyết tấn công F105, Snady 2 bắt đầu bay dọc nền thung lũng nhanh nhất có thể, 160 knots.
Một Mig cố gắng lao tới, nhưng bị F105 cản trở nên không thể theo kịp. Khi Sandy 2 tới bờ kia của thung lũng, anh thấy một khe họng hẹp và sâu, có các đỉnh núi nằm trong tầng mây khoảng 300 feet trên bề mặt nền thung lũng. Chiếc A-1 liền chui vào trong tầng mây, lần theo khe, và đi thoát an toàn; khi đó F105 cũng rời Mig và trở về căn cứ.