Những trận không chiến trên bầu trời Bắc Việt, 1965-1972 (Phần 1)

Mig21 với F105
Trang 97-99.
Dịch nguyên bản.
4 F105 bị mất vào Mig21 mà không bắn lại được phát nào đã chứng tỏ một điều vốn đã rõ từ trước - F105 hoàn toàn không tương xứng với các loại Mig thế hệ mới. So sánh về tính năng của F-105 với Mig21 hoàn toàn tương phản với so sánh F-105 với Mig17. Cho dù F105 không thể dùng cơ động nhào lượn để bỏ lại/ bay thoát khỏi Mig17 và Mig21, nhưng nó có ưu thế tăng tốc nhanh và tốc độ tối đa lớn so với Mig 17, cho phép phi công tuỳ ý xông vào công kích hoặc rút khỏi đánh quần. Mig 17 chỉ có thể sử dụng một chiến thuật hạn chế là cơ động gấp.
Mặt khác, trong khi F105 có ưu thế hơn về tốc độ so với Mig 21 - 730 knots so với 595 knots - không may là dẫn đường mặt đất Bắc Việt ngày càng tiến bộ, biết đưa Mig 21 vào các vị trí phía sau và cao hơn F105, đem lại cho Mig 21 ưu thế đáng kể về tốc độ vào thời điểm bắt đầu công kích. Thêm vào đó, Mig 21 có khả năng tăng tốc tốt hơn, và tính năng cơ động cao cho phép nó vừa tấn công tốt lại vừa dễ dàng phản đòn F-105.
Tên lửa của Mig 21 cũng đem lại nhiều khả năng hơn, nhất là khi F -105 chỉ kiếm cách rút lui bằng tăng tốc bỏ chạy. Chiến thuật tăng tốc để tăng giãn cách mà F-105 sử dụng hiệu quả với Mig17 nay không được khuyến khích nữa, đơn giản là việc tăng giãn cách bằng cách tăng lực động cơ trong khi bay thẳng về phía trước chỉ giúp cho tên lửa Atoll [1] đỡ phải cơ động.
Chiến thuật phòng ngự được đề nghị bây giờ lại là ngoặt gấp vào bên tấn công rồi lao xuống để tăng tốc bay thoát. Nếu Mig 21 tiếp tục đuổi theo, F-105 lặp lại thao lượn đó.
Một chiến thuật khác là lao xuống xoáy trôn ốc (spiral dive) dùng để giữ F105 bên ngoài khu vực bắn hiệu quả của Atoll; Nhưng không hay lắm là nó có thể làm F105 cuối cùng bị mất độ cao vào phải cải bằng. Nếu không kịp lấy lại tốc độ, Mig sẽ đuổi kịp.
Nếu Mig 21 đã ở gần, F105 có cơ hội cuối cùng; vốn được sử dụng khá thành công trong qúa khứ. F 105 sẽ ngoặt cực gấp (break hard) vào bên tấn công, rồi tiếp tục vòng (turn) và lật ngửa (roll upside down), cứ như là đang chuẩn bị lao xuống; tại thời điểm này, phi công sẽ trả hết cần ga (pull the throttle to idle) rồi bung cánh cản cho đến khi lật xong. Nếu làm tốt, động tác cơ động này sẽ giúp giảm 5,000 đến 8,000 feets, và giảm tốc độ đột ngột về 200 knots, khiến cho Mig bay trượt lên trước và ở trên cao. Từ vị trí này, F105 hy vọng có thể lao xuống và bay thoát.
Nếu Mig 21 bắn trượt lần đầu, tính năng tốc độ và các tính năng chung khác cho phép nó tăng tốc, giãn cách, kéo cao với lực tải trọng lớn (high G turn) mà F 105 không thể theo được, rồi tấn công trở lại. Nếu F 105 ở vị trí tốt sau Mig 21, Mig lao xuống và vòng ngoặt gấp (made a diving high-G turn) - đây là chiến thuật phòng ngự tốt nhất chống lại cannon và tên lửa của F 105 - sau đó lại kéo lên vào phía sau F. Kết quả là, trong một trường hợp tương tự, một phi công F 105 có thể chọn chạy khỏi Mig 21 vào lúc mà anh ta có thể bắn hạ một Mig 17.
Thống kê cho một cái nhìn hoàn toàn khác. Trong khi ngày càng nhiều tiếp chiến giữa F 105 và Mig 21, rất hiếm khi F105 có thể bắn vào một chiếc Mig 21 (very rarely get a shot at); 90% nỗ lực bắn là vào Mig 17. Sổ tay chiến thuật của các Phi đội đóng quân bên Thái lan cũng chẳng offer much encouragemnent to các phi công F 105 bị Mig 21 tấn công. Một Manual nói rằng khi Mig 21 ở sau F 105, "F105 sẽ không tăng tốc nhanh hơn Mig 21 cho đến khi vượt quá ngưỡng G của Mig 21 [tốc độ tối đa]. F 105 sẽ không ngoặt theo Mig để không bị bay trượt ra phía trước. Cơ động giữ mạng và rời enemy''''''''s lethal range "
[1] Atoll là tên của tên lửa dùng cho Mig 21.
kqndvn: Không có thời gian nên dịch hơi vội, không được trau chuốt lắm. Nếu đoạn nào khó hiểu các bạn cần tôi sẽ đánh lại nguyên bản tiếng Anh.
Được kqndvn sửa chữa / chuyển vào 14:30 ngày 29/04/2005

Phi công Mỹ đánh giá về Mig 17 và Mig 21
Trang 83
Mig 21 có low wing loading, cơ động tốt hơn so với máy bay Mỹ ở tầm cao. Tuy nhiên, khả năng vòng lượn còn tuỳ, phụ thuộc vào các yếu tố khác (như cao độ, thiết kế khí động học và các hệ thống điều khiển của máy bay). Ở cao độ cho đến 15,000 feets hạn chế khí động học khiến Mig 21 chỉ cơ động như F4 và F8. Nhưng ở bất cứ cao độ và tốc độ nào, Mig 21 vẫn bỏ xa F 105 về khả năng cơ động.
...
Trong chiến dịch "Sấm rền", có 2 sự khác biệt về tính năng máy bay. Mig 17 kém hơn nhiều so với bất cứ máy bay nào của Mỹ và thực tế thiệt hại thể hiện điều này. Cho dù có dẫn đường tốt và chủ yếu tiếp chiến với máy bay ném bom, khoảng 87 Mig 17 đã bị hạ, trong khi ngược lại chỉ bắn rơi 23 máy bay Mỹ.
Ở phía kia, Mig 21 rõ ràng ưu việt hơn F 105: chúng bắn rơi 15 F-105 trong khi F-105 thực sự chỉ bắn rơi có mỗi một Mig 21. Nhưng so với F-8 và F-4, sự khác biệt về tính năng bù trừ lẫn nhau, bởi vì còn nhiều yếu tố khác nữa làm thay đổi outcome của các trận đánh.
Trang 85.
Cả hai Mig 21 và Mig 17 đều có vấn đề về điều kiển - Mig 17 thiếu khả năng điều khiển ở tốc độ trên 400knots và 3.5 G và Mig 21 khó cơ động ở tốc độ trên 510 knots và 210 knots, điều này đem lại thuận lợi nào đó với phi công Mỹ.

Phi công Mỹ đánh giá về Mig 17 và Mig 21
Trang 83
Mig 21 có low wing loading, cơ động tốt hơn so với máy bay Mỹ ở tầm cao. Tuy nhiên, khả năng vòng lượn còn tuỳ, phụ thuộc vào các yếu tố khác (như cao độ, thiết kế khí động học và các hệ thống điều khiển của máy bay). Ở cao độ cho đến 15,000 feets hạn chế khí động học khiến Mig 21 chỉ cơ động như F4 và F8. Nhưng ở bất cứ cao độ và tốc độ nào, Mig 21 vẫn bỏ xa F 105 về khả năng cơ động.
...
Trong chiến dịch "Sấm rền", có 2 sự khác biệt về tính năng máy bay. Mig 17 kém hơn nhiều so với bất cứ máy bay nào của Mỹ và thực tế thiệt hại thể hiện điều này. Cho dù có dẫn đường tốt và chủ yếu tiếp chiến với máy bay ném bom, khoảng 87 Mig 17 đã bị hạ, trong khi ngược lại chỉ bắn rơi 23 máy bay Mỹ.
Ở phía kia, Mig 21 rõ ràng ưu việt hơn F 105: chúng bắn rơi 15 F-105 trong khi F-105 thực sự chỉ bắn rơi có mỗi một Mig 21. Nhưng so với F-8 và F-4, sự khác biệt về tính năng bù trừ lẫn nhau, bởi vì còn nhiều yếu tố khác nữa làm thay đổi outcome của các trận đánh.
Trang 85.
Cả hai Mig 21 và Mig 17 đều có vấn đề về điều kiển - Mig 17 thiếu khả năng điều khiển ở tốc độ trên 400knots và 3.5 G và Mig 21 khó cơ động ở tốc độ trên 510 knots và 210 knots, điều này đem lại thuận lợi nào đó với phi công Mỹ.

Tháng 5 /1967
Trang 99
Lược dịch
Tháng 5/67, chiến tranh tiếp tục leo thang. Thêm nhiều mục tiêu được giới chính trị thông qua cho chiến dịch Route Package VI.
Thời tiết xấu trên bầu trời mục tiêu và số lượng đánh phá gia tăng khiến Việt nam phải di chuyển mốt số pháo cao xạ và SA 2 về khu vực Hà nội.
Sự tăng cường không thủ khiến có những thay đổi chiến thuật. F-4C trước có nhiệm vụ đánh bom/ phòng vệ (mang bom và nếu Mig tấn công sẽ vứt bom để đánh trả) nay chuyển hẳn sang chống Mig - chỉ mang mỗi tên lửa đối không và không mang bom. Số lượng phi đội chống Mig hộ tống đoàn bay đánh phá tăng lên tới 8. Thêm vào đó, một vài phi đội F 105 được chuẩn bị như báy bay tiêm kích, mang Aim 9b và không mang bom, hy vọng sẽ làm Mig bất ngờ.

Tháng 5 /1967
Trang 99
Lược dịch
Tháng 5/67, chiến tranh tiếp tục leo thang. Thêm nhiều mục tiêu được giới chính trị thông qua cho chiến dịch Route Package VI.
Thời tiết xấu trên bầu trời mục tiêu và số lượng đánh phá gia tăng khiến Việt nam phải di chuyển mốt số pháo cao xạ và SA 2 về khu vực Hà nội.
Sự tăng cường không thủ khiến có những thay đổi chiến thuật. F-4C trước có nhiệm vụ đánh bom/ phòng vệ (mang bom và nếu Mig tấn công sẽ vứt bom để đánh trả) nay chuyển hẳn sang chống Mig - chỉ mang mỗi tên lửa đối không và không mang bom. Số lượng phi đội chống Mig hộ tống đoàn bay đánh phá tăng lên tới 8. Thêm vào đó, một vài phi đội F 105 được chuẩn bị như báy bay tiêm kích, mang Aim 9b và không mang bom, hy vọng sẽ làm Mig bất ngờ.

Tiếp:
QRC-248
Vào tháng 5/67, hàng loạt thiết bị mới được đưa vào hoạt động đem lại thuận lợi cho phía Mỹ.
Thiết bị đầu tiên sẽ có ảnh hưởng căn bản đến không chiến là QRC-248, bộ hỏi đáp phân biệt địch ta (?) (enemy IFF transponder interrogator) [1].
QRC-248 được thiết kế để dò đọc bộ thu phát SRO-2sử dụng trong các máy bay Mig của LXô ở CUba. EC 121 thử nghiệm thiết bị này ở VN vào giữa tháng 12/66 sang giữa tháng 1/67, cho thấy Bắc Việt sử dụng bộ thu phát cùng loại với Cuba, nên QRC-248 có thể đọc được tín hiệu của Mig Bắc Việt. Đây là một tiến bộ đột phá (break through); EC 121 có thể phát hiện Mig ở tầm thấp từ độ xa tới 175 dặm và có thể xác định rõ tín hiệu rada phản xạ nào là của Mig. Đến cuối 5/67, tất cả EC121 đều có QRC-248.
Nhưng không may là Chính phủ Mỹ giới hạn phương thức sử dụng QRC-248 ở VN, để tránh báo động cho VN về sự hiện diện của QRC-248. Nếu QRC-248 sử dụng ở phương thức chủ động (active mode), nó có thể dò được Mig''s IF, nhưng ở trạng thái thụ động (passive mode), EC 121 phải đợi rada Bắc Việt interrogate Mig để quan sát tín hiệu phát đáp phản hồi, thế nên không thể quan sát liên tục Mig được.
Chỉ đến 21/7/67 QRC-248 mới được phép sử dụng chủ động.
F4 chống Mig giờ đây đề nghị EC 121 truyền trực tiếp thông tin đến cho họ. QRC-248 đã chứng tỏ cực kỳ hữu hiệu, chính xác, đáng tin cậy, đem lại một cái nhìn toàn diện mới về các hoạt động của Mig trên bầu trời.
Nó cho thấy Mig bay chờ (orbit) ở trên 3 khu vực chung khi lực lượng đánh phá đang bay đến, một ở Tây Bắc Hà nội ở chân các dãy núi và sân bay Yên Bái; một ở Tây - Tây Nam Hà nội xung quanh thị xã Hoà Bình trong một thung lũng được gọi là thung lũng Chuối (vì hình dáng của nó); và một ở Bắc Hải phòng trên sống một dãy núi nhỏ, gọi là "little thud ridge" hoặc "Phantom ridge".
Cái nhìn mới về cục diện này gây hoang mang cho EC 121: QRC-248 cho phép dò được những máy bay trước đây không thể quan sát ra. Thật kinh sợ khi trước đây chúng ta đã không quan sát được rất nhiều máy bay đối phương.
kqndvn: [1] IFF = Identification Friend or Foe ?

Tiếp:
QRC-248
Vào tháng 5/67, hàng loạt thiết bị mới được đưa vào hoạt động đem lại thuận lợi cho phía Mỹ.
Thiết bị đầu tiên sẽ có ảnh hưởng căn bản đến không chiến là QRC-248, bộ hỏi đáp phân biệt địch ta (?) (enemy IFF transponder interrogator) [1].
QRC-248 được thiết kế để dò đọc bộ thu phát SRO-2sử dụng trong các máy bay Mig của LXô ở CUba. EC 121 thử nghiệm thiết bị này ở VN vào giữa tháng 12/66 sang giữa tháng 1/67, cho thấy Bắc Việt sử dụng bộ thu phát cùng loại với Cuba, nên QRC-248 có thể đọc được tín hiệu của Mig Bắc Việt. Đây là một tiến bộ đột phá (break through); EC 121 có thể phát hiện Mig ở tầm thấp từ độ xa tới 175 dặm và có thể xác định rõ tín hiệu rada phản xạ nào là của Mig. Đến cuối 5/67, tất cả EC121 đều có QRC-248.
Nhưng không may là Chính phủ Mỹ giới hạn phương thức sử dụng QRC-248 ở VN, để tránh báo động cho VN về sự hiện diện của QRC-248. Nếu QRC-248 sử dụng ở phương thức chủ động (active mode), nó có thể dò được Mig''s IF, nhưng ở trạng thái thụ động (passive mode), EC 121 phải đợi rada Bắc Việt interrogate Mig để quan sát tín hiệu phát đáp phản hồi, thế nên không thể quan sát liên tục Mig được.
Chỉ đến 21/7/67 QRC-248 mới được phép sử dụng chủ động.
F4 chống Mig giờ đây đề nghị EC 121 truyền trực tiếp thông tin đến cho họ. QRC-248 đã chứng tỏ cực kỳ hữu hiệu, chính xác, đáng tin cậy, đem lại một cái nhìn toàn diện mới về các hoạt động của Mig trên bầu trời.
Nó cho thấy Mig bay chờ (orbit) ở trên 3 khu vực chung khi lực lượng đánh phá đang bay đến, một ở Tây Bắc Hà nội ở chân các dãy núi và sân bay Yên Bái; một ở Tây - Tây Nam Hà nội xung quanh thị xã Hoà Bình trong một thung lũng được gọi là thung lũng Chuối (vì hình dáng của nó); và một ở Bắc Hải phòng trên sống một dãy núi nhỏ, gọi là "little thud ridge" hoặc "Phantom ridge".
Cái nhìn mới về cục diện này gây hoang mang cho EC 121: QRC-248 cho phép dò được những máy bay trước đây không thể quan sát ra. Thật kinh sợ khi trước đây chúng ta đã không quan sát được rất nhiều máy bay đối phương.
kqndvn: [1] IFF = Identification Friend or Foe ?

Những ngày này chuẩn bị chào mừng kỷ niệm ngày thống nhất đất nước, trong nước chắc các cậu vui lắm nhỉ.
Giá mà lúc này tớ được ở nhà ra đường phố Hà nội, Sài gòn đi chơi.
Chúc mừng 30-4

Những ngày này chuẩn bị chào mừng kỷ niệm ngày thống nhất đất nước, trong nước chắc các cậu vui lắm nhỉ.
Giá mà lúc này tớ được ở nhà ra đường phố Hà nội, Sài gòn đi chơi.
Chúc mừng 30-4

Cannon cho F4
Trang 101
Đơn vị 366 TFW ở Đà nẵng quyết định mang thùng 20-mm M-61 Vulcan cho F4 hộ tống (treo hoặc ở dọc thân, hoặc ở hai bên cánh).
Trước đây nó được sử dụng đánh mục tiêu dưới đất.
"Phi đoàn đã để tuột tối thiểu 7 cơ hội trong 10 ngày qua vì không có khả năng bắn ở dưới cao độ 2000 feets và trong khoảng cách dưới 2500 feet. Tuy nhiên, các phi công nghi ngờ thùng cannon có thể giúp ích, vì "nó làm giảm sức cơ động, tăng lượng dầu tiêu thụ, tăng lực cản đối với máy bay".
Đeo thùng cannon thì phải bỏ thùng dầu phụ (mất mất 600 gallons so với thông thường). Thêm nữa rất khó căn súng với kính ngắm, rồi khi bắn thùng cannon bị rung mạnh nên độ chính xác giảm so với loại cố định dùng cho F 105.
Nhưng thực tế 2/5/67 thử nghiệm kiểm tra về vấn đề nhiên liệu lại khác. Phi đội 4 chiếc, hai chiếc dẫn đầu (lead - số 1 và 3) mang thùng cannon, hai chiếc wingman (số 2 và 4) mang thùng dầu phụ treo dọc thân. Kết quả cho thấy wingmen tiêu thụ nhiều dầu hơn, vì phải thường xuyên sử dụng tay ga để giữ vị trí trong đội hình, và giống như ô tô, tăng tốc và giảm tốc nhanh tiêu thụ nhiều gas hơn là tốc độ ổn định. Test cuối cùng cho thấy họ cùng có thời gian hiệu dụng trên không như nhau.
Vấn đề nữa là F-4 không có điểm ngắm bắn đón, mà chỉ có điểm ngắm cố định, không thay đổi khi vòng lượn, do đó có tác dụng chỉ như loại dùng trong chiến tranh thế giới thứ 2.
Phi công được hướng dẫn là ngắm đón lên phía trước mục tiêu một khoảng xa khi còn xa, sau đó giảm dần khi tiếp cận mục tiêu, chờ đợi Mig sẽ bay xuyên qua dòng đạn. Họ tính ra rằng khoảng cách giữa các viên đạn trong luồng đạn chỉ là 30 feets và cơ hội để Mig bay qua luồng đạn mà không bị trúng là "không tồn tại". F 4 phải vào rất gần để đảm báo bắn trúng; họ cho rằng thùng cannon bị rung lại hay, vì nó làm tăng độ tản mát của luồng đạn.