Niên hiệu Tông trong các đời Vua Việt Nam ..

Niên hiệu Tông trong các đời Vua Việt Nam ..

Các bạn cho mình hỏi thường thì các đời Vua của VN thường lấy niên hiệu là Tông ví dụ như sau .

Trần Nhân Tông
Trần Thánh Tông
Trần Anh Tông

Lê Thánh Tông ...

Mình hiểu là Tông là tiếng Hán nhưng ko hiểu rõ chính xác là gì bạn nào có tài liệu cho mình biết với nhé .Mình hỏi 1 số người mà ko ai giải thích dc chán thế và toàn nói lung tung ko à . Các sử gia của LSVH giải thích cho mình biết nhé mình cảm ơn .Các bạn mà ko giải thích dc chắc phải hỏi ông Dương Trung Quốc hoặc Lê Văn Lan quá .Mà biết tìm nơi đâu mà hỏi ...Cảm ơn các bạn nhiều .

Ông tông, ông tổ nhất gọi là tổ, thứ nữa là tông. Thường gọi là tông miếu, nghĩa là miếu thờ ông tổ ông tông vậy. Tục thường gọi các đời trước là tổ tông --.

Họ hàng dòng trưởng là đại tông 大-, dòng thứ là tiểu tông 小-, cùng họ gọi là đồng tông O-.

Chủ. Như tông chỉ --  chủ ý quy về cái gì.

Dòng phái. Đạo Phật >  từ ông Ngũ Tổ trở về sau chia làm hai dòng nam bắc, gọi là nam tông --  và bắc tông O--.

Tục gọi một kiện là một tông. Như tập văn tự gọi là quyển tông 卷-, một số đồ lớn gọi là đại tông 大-.
Đó là những gì tui tra được trong từ điển Thiều Chửu. Ngoài ra biết thêm là trong Nam kỵ huý vua Thiệu Trị (Nguyễn Phúc Miên Tông) nên đọc là "Tôn" không biết viết có khác không

Theo tôi hiểu thì chữ Tông (miền nam là Tôn - không biết do cách đọc âm hay do kiêng tên húy vua Thiệu Trị - Miên Tông - mà đọc trại đi) xuất phát từ khái niệm, chế độ Tông pháp của Trung Hoa.
Theo Huyền sử TQ thì sau khi Nghiêu truyền ngôi cho Thuấn, Thuấn truyền ngôi cho Vũ, Vũ định truyền ngôi cho người hiền, nhưng con trai lại nắm ngôi, từ đó hình thành truyền thống "truyền tử" chứ không "truyền hiền", chế độ xét huyết thống theo con trai trước tiên là Tông pháp.
Tông pháp là chế độ kế thừa theo dòng tộc, huyết thống nam giới. Cha chọn một trong số các con trai một người làm "Đích tử", người đó sẽ kế thừa tài sản, ruộng đất, tước vị... của cha. Đích tử không nhất thiết là Trưởng tử.
Các vua TQ đều theo chế độ Tông pháp này. Người nối ngôi phải là con trai, được lập làm Thái tử. Trường hợp không có con trai thì chọn người đàn ông có huyết thống gần (em trai, anh trai, cháu trai, chú ruột...)
Vì vậy, theo tôi hiểu, chữ Tông đằng sau các Miếu hiệu để chỉ rõ rằng: vị vua này là dòng chính thống, được truyền theo đúng Tông pháp từ vị thủy tổ. Vì vậy, vị vua đầu tiên không phải là Tông (không phải được truyền từ ai hết), miếu hiệu là Thái tổ. Từ người thứ hai sẽ là Tông - được truyền lại theo tông pháp.
Chữ Tông thành miếu hiệu ở TQ hình như bắt đầu từ đời Đường, khi Nho học được tôn vinh. Trước đó các đời Hán, Tấn, Tùy hình như chưa dùng ???
Chữ Tông ở đây cũng phần nào giống chữ Thế mà Tần Thủy Hoàng đặt cho các hoàng đế nối của mình: "Nhị thế, tam thế,... truyền mãi không cùng".
Triều đình phong kiến, do vậy, đặt ra Phủ Tông nhân, là cơ quan chuyên về việc xét huyết thống, phả hệ cho hoàng tộc, sau là cho cả các gia tộc được phong tước (để cho tập tước hay giảm tước, bãi tước), rồi mở rộng ra là trông coi về các vấn đề liên quan đến nhân sự của hoàng tộc.

chữ tông ở đây có nghĩa là cội nguồn đấy !

Chữ ?oTông? biến thành ?oTôn? đúng là để kiên húy vua Miên Tông. Vì chỉ từ đời vua này về sau người ta mới gọi như thế.
Cảm ơn bạn Chitto đã lý giải chính xác, trước giờ vẫn thắc mắc vì sao nhà vua đầu tiên của triều đại mang chữ ?oTổ?.

Tại sao ở Miền Nam toàn đổi tên các cụ từ Tông thành Tôn hết thế nhỉ? Bác nào giải thích giúp cái!

Bạn này đọc bài không kỹ gì hết nhỉ! Đã bảo là từ đời vua Miên Tông, người ta đổi chữ ?oTông? thành ?oTôn? để kiêng húy mà.
Còn về chữ ?oTổ? và chữ ?oTông?, bạn Chitto giải thích tui thấy rất có lý. Nhưng khi xem lại lịch sử thì thấy đời nhà Trần bắt đầu từ vua Trần Thái Tông, tức là ?oTông? chứ không phải ?oTổ?. Vậy là sao hè?

À. Tìm được câu trả lời rồi. Khi Trần Thái Tông Trần Cảnh lên ngôi, đã tôn cha mình là Trần Thừa làm Thượng Hoàng, khi mất được tôn miếu hiệu là Trần Thái Tổ, dù ông không làm vua ngày nào cả.
Vậy là cũng có ?oTổ? rồi mới tới ?oTông?.

Trong lịch sử không phải là không có ngoại lệ, trong tay tôi đang có quyển Niên Biểu Việt Nam:
1. Khởi đầu nhà Trần với Trần Thái Tông tên húy là Cảnh (Niên hiệu: Kiến Trung (1225-1231) - Thiên Ứng, Chính Bình (1232-1250) - Nguyên Phong (1251-1258).
2. Thời nhà Hồ (1400-1407) cả 2 cha con Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương đều không có tên thuỵ.
3. Lê Uy Mục - Lê Tương Dực là dòng chính thống tại sao không có tên thuỵ (trước đó là Lê Túc Tông - sau 2 vua đó là Lê Chiêu Tông)
4. thời Nguyễn (không kể các chúa Nguyễn) thì
- Gia Long là Nguyễn Thế Tổ
- Minh Mạng là Nguyễn Thánh Tổ
- Thiệu Trị là Nguyễn Hiến Tổ
.....................
Lạ không?

Các ngoại lệ này có thể giải thích được.
Trước hết , xin nói lại cho rõ rằng, những cái tên có chữ ?otổ? và ?otông? là miếu hiệu, không phải thuỵ hiệu. Ví dụ: vua Lê Lợi tên huý là Lê Lợi, miếu hiệu là Lê Thái Tổ, thụy hiệu là Thống Thiên Khải Vận Thánh Đức Thần Công Duệ Vân Anh Vũ Khoan Minh Dũng Trí Hoàng Nghĩa Chí Minh Đại Hiếu Cao Hoàng Đế.
Miếu hiệu và thụy hiệu của vua đời trước là do vua đời kế tiếp đặt, thường là sau khi lên ngôi, vua con sẽ luận công đức tiên đế mà đặt thụy hiệu và miếu hiệu.
1. Trường hợp Trần Thái Tông thì như tôi đã nói ở trên. Trần Thái Tông Trần Cảnh tôn cha mình là Trần Thừa làm Thượng hoàng, tôn miếu hiệu là Trần Thái Tổ, dù ông ?oTổ? này không làm vua ngày nào cả.
2. Trường hợp cha con Hồ Quý Ly thì là vầy: nhà Hồ lên ngôi trong cảnh loạn lạc, gặp họa xâm lăng của nhà Minh, tan tác hết cả. Nhà Hồ nhanh chóng sụp đổ trước khi Hồ Quý Ly chết nên ông không có miếu hiệu, Hồ Hán Thương tất nhiên cũng thế.
3. Trường hợp Lê Uy Mục và Lê Tương Dực thì có thể giải thích như sau: Lê Uy Mục và Lê Tương Dực là thụy hiệu, không phải miếu hiệu. Miếu hiệu thể hiện sự tôn kính của đời sau đối với đời trước. Hai ông vua này không hề có miếu hiệu
Lê Uy Mục tàn ác, giết cả tổ mẫu là thái hoàng thái hậu Nguyễn Thị Hằng, làm nhiều điều bất nhân, còn bị gọi là ?ovua quỷ?. Cuối cùng đã bị Lê Tương Dực giết chết để lên thay. Cái sự thay ngôi này không phải cha truyền con nối, mà là sự cướp ngôi, nên chắc chắn Lê Tương Dực sẽ không đặt miếu hiệu cho Lê Uy Mục.
Lại nói, Tương Dực lên ngôi cũng chẳng tốt đẹp gì, ăn chơi trụy lạc khiến dân tình khốn đốn, làm phản khắp nơi (Lê Tương Dực còn bị gọi là ?ovua lợn?). Kết quả là đại thần Trịnh Duy Sản cùng với thái sư Lê Quảng Độ đã giết chết Lê Tương Dực, đưa người chắt của Lê Thánh Tông là Y lên ngôi, đó là Lê Chiêu Tông. Đây cũng là một sự lên ngôi từ binh biến, nên Chiêu Tông không đặt miếu hiệu cho Lê Tương Dực.
Đó là lý do vì sao hai ông Lê Uy Mục và Lê Tương Dực không có miếu hiệu.
Ngay cả Thụy hiệu của 2 ông cũng vỏn vẹn Lê Uy Mục và Lê Tương Dực, không dài dòng nêu lên công đức như các ông vua trước (ví dụ: Cao Hoàng Đế Lê Lợi)
Sau đó, loạn lạc xảy ra, có sự tham gia của nhà Mạc, Lê Chiêu Tông bị phế truất, em là Lê Cung Hoàng lên thay, có lẽ vì không có sự hiềm thù đoạt ngôi nên Y được Lê Cung Hoàng đặt miếu hiệu là Chiêu Tông chăng?
Sau đó, nhà Mạc cướp ngôi nhà Lê, cụ thể là từ Lê Cung Hoàng, chính vì thế mà Cung Hoàng cũng không có miếu hiệu, thụy hiệu cũng vắn tắt như thế.
Tương tự như thế, vua cuối cùng nhà Lý là Lý Chiêu Hoàng cũng không có miếu hiệu, cũng có thể vì bà là nhà vua nữ.
Trước nhà Lý, các đời vua không hề có miếu hiệu. Giả thuyết đặt ra là, lúc này nước Việt chưa chịu ảnh hưởng của Nho giáo hay văn hóa Trung Quốc một cách nặng nề, nên không có cái ý nghĩa đặt tên theo ?otổ?, ?otông? như thế. (Vì cái sự "Tổ - Tông này là rập khuôn TQ mà)
4. Trường hợp nhà NguyễnChưa kịp nghiên cứu. Đi học cái đã. Post sau. hihi
Được nhutran sửa chữa / chuyển vào 22:06 ngày 11/04/2007