Niên hiệu Tông trong các đời Vua Việt Nam ..

Việc đặt tên thuỵ cho 1 ông vua là do đời vua sau làm dựa vào công đức.v.v.v của ông vua đó.
- Thời Trần ko có thái tổ vì lúc Trần Cảnh lên ngôi bố ông là Trần Thừa vẫn sống và đc tôn làm thái thượng hoàng, khi mất do tính theo thế thứ mới được tôn làm Thái oỏ dù ông chằng làm vua ngày nào
- Thời Hồ 2 vua ko có tên thuỵ vì có ai đặt cho đâu, cả 2 đều bị bắt và chết ở Tàu
- Có 1 số vị vua ko có tên thuỵ là tông vì các đời sau ko đạtư do những lý do nhất định.
Ở mấy bài dẫn do các sử quan viết được đưa lên trước cuốn ĐVSKTT có nói lý do về vấn đề tên thuỵ, .v.v.v. đó, mở xem đi

4. Trường hợp nhà Nguyễn
Về chuyện vì sao các đời Lê, Lý có Thái Tổ --> Thái Tông --> Thánh Tông --> Nhân Tông -->Anh Tông? mà tới thời Nguyễn thì là Thế Tổ --> Thánh Tổ --> ? thì có thể là vì lý do như sau: Các triều đại phong kiến Việt Nam ảnh hưởng sâu sắc mô hình phong kiến phương Bắc, kể từ sau thời Tiền Lê.
Bằng chứng: Bên Trung Quốc có Tống Thái Tổ, Tống Chân Tông, Tống Nhân Tông, Tống Anh Tông, Tống Thần Tông, Tống Cao Tông?, thì bên ta cũng có Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông. (Tất nhiên có một vài khác biệt trong điều kiện khác nhau ở mỗi nước)
(Họ Lý bên ta và họ Tống bên TQ mà tôi nêu trên chỉ để so sánh, chứ hai triều đại này không cùng thời với nhau. Từ đời Đường TQ đã có miếu hiệu ?oTổ?, ?oTông?, trong khi ở ta sau thời Tiền Lê, bắt đầu thời Lý mới có, vì lúc này đã ảnh hưởng sâu sắc Nho học nói riêng và văn hóa TQ nói chung.)
Sở dĩ nhà Nguyễn không theo chuỗi ?oTổ?, ?oTông? này mà xếp theo ?oThế Tố?, ?oThánh Tổ?, là vì cùng thời với nhà Nguyễn (những triều đại đầu tiên) bên TQ là nhà Thanh. Mà nhà Thanh thì có cái trật tự như trên, tức là Thanh Thế Tổ -->Thanh Thánh Tổ?Có lẽ khi bàn tới những việc này, triều đình có giở sổ sách, tra cứu lịch sử của TQ để bắt chước.
Về sau, ở những triều đại cuối cùng của nhà Nguyễn, không còn quy luật này nữa. Nhà Thanh đã sụp đổ và dẫn tới cách mạng Tân Hợi. Vả, Phong kiến đã rệu rã và đi tới cáo chung rồi.
Note: Đây chỉ là những kiến giải của cá nhân tôi. Nhưng tôi tin rằng lý giải của tôi về 3 trường hợp trên là tương đối đúng, còn nhà Nguyễn thì không chắc lắm.
Mong được chỉ giáo.
Được nhutran sửa chữa / chuyển vào 22:12 ngày 11/04/2007

Theo tôi không phải là như vậy.
Cách tính Tổ - Tông trong triều đại phong kiến có thể lặp lại khi triều đại đó có sự thay đổi lớn. Khi đó các vị vua tạo nên bước ngoặt lịch sử, hoặc có công đức to lớn ngang với Thái Tổ cũng có thể được tôn lại là Tổ, như là một sự đánh giá cao của thế hệ sau.
Như triều nhà Minh, sau Minh Thái Tổ là Minh Thành Tổ, sau đó mới là Tông, thể hiện Minh Thành Tổ công đức ngang với Thái Tổ.
Nhà Thanh: Thanh Thái Tổ - Thanh Thái Tông (chưa chiếm được Trung nguyên).
Sau khi chiếm được Trung nguyên, lại lấy lại chữ tổ: Thanh Thế Tổ (kế tục sự nghiệp của Thái tổ), nhưng vẫn chưa hoàn toàn về một mối (còn loạn ba phiên vương). Đến Khanh Hi thống nhất toàn bộ, nên cũng được tôn là Tổ: Thánh Tổ, từ sau trở đi mới là Tông.
Tương tự, nhà Nguyễn, thời khai phá Đàng Trong, về sau được truy phong cũng từ Tổ đến Tông cho các chúa Nguyễn:
Thái Tổ - Hi Tông - Thần Tông - Thái Tông - Anh Tông - Hiển Tông - Túc Tông - Thế Tông - Duệ Tông.
Sau khi Nguyễn Ánh thống nhất toàn bộ đất nưóc, cái công ấy được coi là lớn ngang với vị Thái Tổ, nên lại được truy là Tổ: Thế Tổ Cao hoàng đế.
Do đó, theo tôi, tôn là Tổ chứ không phải Tông, thể hiện sự tôn trọng hơn hẳn của vị vua ấy.

ĐÍnh chính chút
Triều Tống là của họ Triệu, không phải họ Tống

Các triều đại ở TQ xưa lấy tên triều đại không theo họ của nhà vua, tên triều đại hàm nghĩa luôn cả tên nước như: Hán là họ Lưu, Tần là họ Doanh, Đường là họ Lí, Tống là họ Triệu, Minh là họ Chu... Danh từ Trung Quốc ta quen gọi là khái niệm hơn là quốc hiệu.
Tên topic cũng chưa đúng: Tông là tên khi nhà vua đã mất, đó là tên trong miếu hiệu. Khi sống thì dùng tên hiệu.

Bác nào rỗi cái hơi giải thích hộ. Tại sao đời nhà Thanh, mỗi vua chỉ có một niên hiệu (Càn Long, Gia Khánh...).

Phải hỏi ngược lại: Đổi nhiều niên hiệu để làm gì chứ?
Từ thời Minh đã thế rồi, thời Minh chỉ duy nhất có Anh Tông là có 2 niên hiệu, nhưng lý do là vì ông này làm vua... hai lần (ở hai giai đoạn tách rời nhau).

Có câu trả lời rồi.
http://vnthuquan.net/truyen/truyentext.aspx?tid=2qtqv3m3237n2n1n4nqn31n343tq83a3q3m3237nnn0n
Từ đời Hán các vua Trung Hoa có lệ dùng niên hiệu rồi lại dùng niên hiệu nữa). Có nhiều ông dùng cả chục niên hiệu. Qua đời Thanh, ông nào cũng chỉ dùng một niên hiệu thôi. Vì vậy các sử gia chép về vua các triều đại từ Minh trở lên đều dùng miếu hiệu, qua đời Thanh thường chỉ dùng niên hiệu như Khanh Hi, Ung Chính, Càn Long, chứ không dùng miếu hiệu: Thánh Tổ, thế Tôn, Cao Tôn. Những miếu hiệu quanh đi quẩn lại chỉ có vài chục tên, triều đại nào cũng dùng, dễ bị trùng mà lại ít ý nghĩa, không tiện bằng niên hiệu.
http://vnthuquan.net/truyen/truyentext.aspx?tid=2qtqv3m3237n2n1n4nqn31n343tq83a3q3m3237nmn
Võ đế (Nhà Hán cuonglhvt) là người đầu tiên dùng niên hiệu, như Kiến Nguyên (-140) là niên hiệu đầu tiên của ông. Trong 58 năm giữ ngôi, ông dùng 10 niên hiệu: Sau Kiến Nguyên tài Nguyên Quang (-134), Nguyên Sóc (-128)..., niên hiệu cuối cùng là Hậu Nguyên (-88). Các vua đời sau đều theo tục đó và cũng thường thay đổi niên hiệu. Đến hai triều đại cuối: Minh và Thanh, các vua mới dùng một niên hiệu thôi, và sử gia ít khi dùng miếu hiệu để gọi họ mà dùng niên hiệu nhiều hơn, vì miếu hiệu dễ trùng nhau lắm: triều đại nảo cũng có Cao Tổ, Văn đế, Võ đế...
http://www9.ttvnol.com/forum/f_533/89467/trang-42.ttvn
- Đời nhà Thanh và nhà Nguyễn, các vị vua chỉ lấy một niên hiệu duy nhất trong toàn bộ thời gian trị vì (niên hiệu Khang Hy dùng trong suốt 61 năm trị vì của vua Thanh Thánh Tổ hoặc Gia Long là niên hiệu duy nhất của vua Nguyễn Thế Tổ từ năm 1802 đến năm 1819) nên các sử gia và đời sau dễ dàng phân biệt vị vua này khác với vua khác qua niên hiệu duy nhất đó, và để ngắn gọn, họ cùng gọi một vị vua trong đời Thanh (hoặc Nguyễn) qua niên hiệu chứ không phải đế hiệu.
http://www.sinhvien.cn/forum/archive/index.php/index.php?t-38.html
Những tên Võ đế, Cảnh đế, Vạn đế .... đều là miếu hiệu , tên để thờ trong tôn miếu của mõi nhà. Hán Võ đế là ông vua đầu tiên dùng thêm niên hiệu ( nom de prériode) , như năm 140 dùng niên hiệu Kiến Nguyên, năm 134 dùng niên hiệu Nguyên quang ..... ông dùng tới 11 niên hiệu . Vua Cao Tôn đời Đường dùng tới 14 niên hiệu . Tôi bỏ hết các niên hiệu đó . Đời Minh và Thanh , mỗi vua chỉ dùng một niên hiệu, và các sử giça ưa dùng niên hiệu hơn miếu hiệu để gọi, nên từ đời Minh tôi mới chép thêm niên hiệu.
http://www.viethoc.org/phorum/read.php?10,4886,4886,quote=1
Riêng các tên Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức .... là niên hiệu của vua, thường một đời vua có nhiều niên hiệu, nhưng đặc biệt đời Nguyễn, các vị vua chỉ lấy có một niên hiệu mà thôi, nên dân chúng dùng niên hiệu làm tên vua luôn.
Được cuonglhvt sửa chữa / chuyển vào 13:22 ngày 13/04/2007

Hi hi!!! Tự hỏi và tự trả lời.
Không như các vua các triều đại trước, thường dùng nhiều niên hiệu trong thời gian cai trị của mình,từ đời nhà Minh qui định,các vua chỉ dùng một niên hiệu để ghi thời gian trị vì của mình,nhà Thanh duy trì tục lệ naỳ,nên thường gọi vua bằng niên hiêụ.Như gọi vua Minh Võ Tông là vua Chính Đức,hay vua Minh Thế Tông là vua Gia Tĩnh.Vua Thánh Tổ nhà Thanh có một niên hiệu Khang Hy,nên được gọi là vua Khang Hy.Vua Thanh Thế Tổ cũng chỉ có một niên hiệu là Càn Long,nên cũng được gọi là vua Càn Long.Sự sử dụng một niên hiệu kéo dài đến vua chót nhà Thanh là Tuyên Thống (Phổ Nghi),khi xẩy ra cuộc Cách Mạng Tân Hợi năm 1911 thì chấm dứt.
Các vua nước ta phỏng theo những nghi thức vua Tàu.Trước đó,các triều đại Lý ,Trần,Lê,triều nào cũng có các ông vua với tên là Thái Tổ ,Thái Tông;đó là lối dùng miếu hiệu để đặt tên,nhưng từ vua Lê Thuần Tông là ông vua đầu tiên nhà Hậu Lê,phỏng theo nhà Thanh, chỉ sử dụng một niên hiệu,và đến đời vua Mẫn Đế cũng có một niên hiệu là Chiêu Thống nên thường gọi là vua Lê Chiêu Thống. Nhà Tây Sơn, Nguyễn Nhạc có một niên hiệu là Thái Đức,nên gọi là vua Thái Đức. Nguyễn Huệ là vua Quang Trung.Các vua triều Nguyễn:Gia Long,Minh Mạng,Thiệu Trị,Tự Đức .... đều là những niên hiệu được dùng để gọi tên,mặc dầu vẫn có những miếu hiệu.
Bác nào thay đổi tên topic lại hộ ạ. Tại vì "Tông" không phải là "Niên hiệu".

Hoàn toàn đồng ý với Chitto về nhà Minh và nhà Thanh. nhưng nhờ Chitto check lại thông tin về các miếu hiệu nhà Nguyễn.
Thứ nhất, khởi đầu nhà Nguyễn (chính thức lên ngôi) là Gia Long Nguyễn Ánh, nên miếu hiệu của ông chắc chắn phải là "Tổ", không có gì phải bàn cả.
Còn thì, Tr không thấy nói có một vị nào (Nguyễn Phúc Luân chăng?) mang miếu hiệu Thái Tổ trong vương triều nhà Nguyễn. Chỉ có Thái Tổ Miếu, nhưng đó là miếu thờ các vị chúa Nguyễn, còn miếu thờ Nguyễn Phúc Luân là HưngTổ Miếu cơ!
Tóm lại, không thấy miếu hiệu "Thái Tổ" trong các triều đại nhà Nguyễn.
Và Tr thấy thứ tự miếu hiệu nhà Nguyễn của Chitto đưa ra cũng lạ quá. Theo các tài liệu Tr tìm được thì các miếu hiệu nhà Nguyễn có thứ tự như sau:
Thế Tổ - Thánh Tổ - Hiến Tổ - Dực Tông - Cung Tông - Giản Tông - Cảnh Tông - Hoằng Tông (Bảo Đại không có miếu hiệu vì ông đã là vị vua cuối cùng.)
Vậy, theo thứ tự này thì không có "Thái Tổ", mà có thêm hai "Tổ" sau nhà vua đầu tiên Gia Long (Nguyễn Ánh) là Thánh Tổ Minh Mạng (Nguyễn Phúc Đảm) và Hiến Tổ Thiệu Trị (Nguyễn Phúc Miên Tông. Chính từ ông vua này mà từ sau "Tông" đổi thành "Tôn" hết đó)
Vậy, theo lập luận của Chitto thì lý giải ra sao cho hai chữ "Tổ" của Minh Mạng và Thiệu Trị ạ? Vì khi hai ông này lên ngôi thì đâu có đánh Đông dẹp Bắc gì nữa đâu?
Được nhutran sửa chữa / chuyển vào 00:48 ngày 14/04/2007