Nơi đề cử bài viết cho hợp tuyển của box Lịch Sử Văn Hoá.

Iem thấy bài của kobeito81 có ý nghĩa và cũng có cơ sở khoa học nữa,rất ấn tượng.tuy nhiên có 1 điểm iem còn hơi thắc mắc.Ấy là cái tên Long Đỗ.Iem chưa bao giờ nghe nói hay đọc được ở đâu cái tên Long Đỗ.
Theo iem được biết qua lời kể của giáo sư sử học Lê Văn Lan thì thời kì trước khi Cao Biền đắp thành Đại La,tên của vùng đất mà sau này là nơi đô hội của nước Nam chúng ta là Tô Lịch.Cái tên này xuất phát từ 1 trong 2 hình ảnh đặc trưng của vùng đất,ấy là sông Tô núi Nùng < điều này chắc hẳn ai cũng biết >.Nhưng còn 1 điều lý thú nữa mà hiện nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa thống nhất được,ấy là cái tên Tô lịch bắt nguồn từ đâu ??? Giả thiết hiện nay đang chiếm ưu thế hơn cả là Tô Lịch là tên của vị trưởng làng đầu tiên của làng đã ngự trên vùng đất ven sông Tô < khi chưa có tên >.Và cũng theo giáo sư thì giả thiết cho rằng thần Long Đỗ cũng chính là Tô Lịch cũng có vẻ là 1 giả thiết có sức thuyết phục cao.Kính mong các bác xem xét lại và giải quyết giùm iem cái thắc mắc này nhá.
Khôn ngoan thường thua thiệt
Ngu si hưởng thái bình

Long Đỗ là lấy từ tên của một vị thần hiệu là Quảng Lợi Bạch Mã đại vương, là thần núi Nùng (nơi tiếp nhận khí thiêng của kinh thành Thăng Long), đền Bạch Mã thờ thần Long Đỗ!
Họ mặt ngoài không thò nanh vuốt
Cấu xé người nhai nuốt ngọt ngon

Chào các bác !
Hôm qua, đại hội toàn bộ của box LSVH tổ chức tại Nhân đã ra thông cáo số 2 về nội dung cở bản của hợp tuyển.
Tôi xin trình bày lại để các bác tham khảo và cho ý kiến.
Hợp tuyển sẽ gồm các phần sau :
1 . Phần mở đầu :
sẽ là một bài giới thiệu ngắn về box LSVH, về tạp san. Việc
này chị Quang sẽ đảm nhận.
2. Phần nội dung :
Ở phần này chúng ta sẽ tuyển những bài viết về lịch sử văn
hoá của các thành viên.Do đặc thù của hợp tuyển là nói lên
suy nghĩ của tuổi trẻ về LSVH nên ưu tiên những
bài tự viết. Nôi dung các bài cổ thể là về LS, VH hoặc tuỳ bút...
Trước mỗi bài viết, chúng ta sẽ để nửa trang để giới thiệu về
thành viên được chọn bài. Bài giới thiệu sẽ do thành viên tự
viết, nếu thành viên không có điều kiện viết thì Yasunari sẽ
phụ trách phần giới thiệu.
3. Phần diễn dàn,
Sẽ tập hợp một số đoạn tranh luận hay giữa các thành viên
về một chủ đề LS,VH nào đó.
4. Phần vui vẻ.
Để làm cho hợp tuyển của chúng ta nhẹ nhàng hơn.
Phần vui vẻ sẽ tập hợp những mẩu chuyện vui về lịch
sử, văn hoá, những câu đố vui.
-------
Đây là nội dung chính của hợp tuyển đã được thông qua vào 7/7, các bác tiếp tục cho ý kiến và chọn bài vào các chủ đề nhé.

Tâm như vạn hoá do tư Việt
Thân đáo tam sinh bất cố Tần

Được NguCong sửa chữa / chuyển vào 08/07/2002 ngày 13:51

Bài này của Ghen ở http://www.ttvnonline.com/forum/topic.asp?TOPIC_ID=101650:
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An
Chẳng hiểu tự bao giờ,cái tên Tràng An - vốn là kinh đô xưa của người Trung Quốc - được lấy làm hình tượng của người Hà Nội.Nhưng cái thanh lịch của người Hà Nội thì không ai có thể phủ nhận được.Người Hà Nội thanh lịch,quý phái mà không cầu kì,không kiêu căng hợm hĩnh.Nó đã tạo nên 1 nét rất riêng của Hà Nội để đến hôm nay 2 tiếng thân thương Hà Nội ấy đã chuyển hoá thành tính từ.
Trong nét văn hoá của người Hà Nội ta cần phải kể đến văn hoá ẩm thực.Hôm nay tôi muốn nói tới 1 trong những cái thú trong nét văn hoá ẩm thực của người Hà Nội,ấy là cái thú uống trà.
Thú uống trà vốn xuất phát từ trong các nhà chùa,từ những thế kỉ thứ 10 - 11.Sau đó nó trở thành cái thú thanh tịnh của các nhà Nho thời phong kiến.Nhưng người Hà Nội lại là những người đã có công nâng nó lên thành 1 thứ nghệ thuật - nghệ thuật thưởng trà.
Nguyên liệu cũng bao gồm nước sôi và lá chè đã được sao tẩm và sấy khô,nhưng người Hà Nội có cách thưởng trà rất riêng,nó thể hiện cái tinh tế cái khiếu thẩm mĩ rất cao của người Hà Nội.
Trời mưa chừng 10 phút bắt đầu đem chậu hoặc xô ra hứng nước ngay giữa trời,sau đó để 1 thời gian cho lắng bụi xuống
lấy nước ấy đun sôi chừng tới khi sủi bọt mắt cua.Ấy là nước dùng để pha trà.Chè phải là chè loại ngon được lựa chọn và sao tẩm kĩ lưỡng,và ướp với các loại hoa như hoa sen,hoa cúc,hoa nhài...Ấm chén phải sạch sẽ mà lý tưởng nhất là loại ấm màu gan gà để mộc < không tráng men >.Cho chè vào ấm đã tráng qua nước sôi,sau đó đổ nước sôi vào rửa chè,nước ấy đổ bỏ.Sau đó rót nước sôi vào,cần chú ý rót từ từ đưa miệng phích nước từ trên xuống đến gần miệng ấm,cần rót cho nước đầy tràn ấm để tráng cho sạch hết bụi còn sót ở miệng ấm trà.Để chùng dăm bảy phút là ta có 1 ấm trà ngon.Nhưng có được 1 ấm trà ngon mà không biết thưởng thức thì cũng như không,thà ra hàng nước ven đường gọi chén nước cho đỡ mất công.
Người Hà Nội trước khi thực sự thưởng trà cần giữ cho tâm thanh tĩnh,vì tâm có tĩnh thì mới thấy hết cái ngon cái đẹp của trà.Chén trà nóng rot ra chén khói nghi ngút,người Hà Nội khôpng vội cầm lên dốc ngay vào miệng,như vậy là phàm ăn tục uống.Trước hết thưởng thức bằng mắt,người sành trà chỉ nhìn màu trà cũng biết trà ngon hay dở.Cái màu vàng pha 1 chút sắc xanh,trong như hổ phách,nhìn thấy đã muốn mê.Sau đó hãy để cho thính giác làm việc,không phải chỉ đơn thuần là hít vào lấy được mà là thưởng thức cái hương thơm,cái 1 nắng 2 sương của những người trồng chè,cái chất đất vùng trung du hay vùng núi cao nơi trồng những cây chè,và cả mùi hương hoa sen hay cúc...quyện lẫn vào đó,hương thơm ấy sẽ ám ảnh ta suốt cả ngày.Rồi sau đó đưa chén lên miệng nhấp 1 ngụm nhỏ và để nó nơi đầu lưỡi để cho nó từ từ thấm vào,để thấy hết cái ngon cái tinh tuý của trà của vị hoa pha lẫn vào đó,và sau đó vận dụng hết những cơ quan cảm giác trên cơ thể để thưởng thức.Ngay việc cầm chén trà ra sao,người Hà Nội cũng có nguyên tắc riêng : ngón trỏ và ngón cái nhẹ nhàng cầm lấy phần trên của chén,ngón áp út đưa xuống phía dưới đáy chén để đỡ lấy,còn ngón út hơi cong cong.Nhìn cách cầm chén vậy thôi cũng đủ thấy nét thanh lịch,vẻ quý phái của con người ở nơi " lắng hồn núi sông ngàn năm ".
Ngày nay cái thú uống trà đã dần mai một đi,thời đại công nghiệp người ta chỉ mê những Lipton hay Dilma,có chăng thì chén trà cũng chỉ là cái cớ để ngồi hàn huyên với nhau.Mới đây tôi lại còn thấy có cả quán trà đạo Việt Nam,thật không thể hiểu nổi Việt Nam có trà đạo từ bao giờ.Theo tôi được biết thì trà đạo là phong cách uống trà gắn liền với tín ngưỡng,nó có như những nghi lễ linh thiêng trước khi uông,trên thế giwói hiện nay chỉ có Nhật Bản là nước duy nhất có trà đạo.
Họ mặt ngoài không thò nanh vuốt
Cấu xé người nhai nuốt ngọt ngon

----------------------------------
Dạ em nghĩ post câu đố và câu trả lời lên cùng lúc thì công khai hơn chứ (như bộ ĐH làm với đáp án thi tuyển sinh năm nay vậy) , với lại tiêu chí của buổi họp mặt là giao lưu , giải trí , thể hiện bản sắc từng box chứ đâu phải độc tôn tính chất box mình mà phải giấu đi .
---------------------------------
" Nếu bởi Tây Thi mà mất nước
Thì xưa Việt mất bởi tay ai ? "
Chắc tại Đông Thi - AMEN !!!
----------------------------------

Bài của bác Cuoihaymeu về Hà Nội :
-------------------
Nhỏ nhoi cái húng, cái hành???
Đất này vốn trồng rau, giờ nhà cửa cao quá nên nó thành chỗ chứa nước thải, đành xin phường làm cái sân chơi cho trẻ, Dự án chợ cấp II Láng Hạ, đường C2 Thái Hà và chợ mới cấp III Láng Thượng bắt đầu thực thi, húng Láng, hành Láng cũng theo luôn vào cổ tích ??" Thành phố quyết định rồi, chưa thấy cái gì dính đến rau được nhắc tới cả. Đó là một vài câu nói chúng tôi ghi lại từ Láng, vùng đất của thứ rau gia vị húng Láng và hành Láng đệ nhất Kinh kỳ thuở trước.
Qua Láng bây giờ, cả ba HTX nông nghiệp chỉ còn khoảng 5 ha đất (trước là hơn 30 ha) gọi là để làm nông nghiệp, phần lớn là ao hồ dùng để thả muống, liệu ai còn nhớ về sản vật đã từng được tiến vua ấy không?
Người làng Láng vốn tự hào thế này:
Ở đâu thơm húng thơm hành
Có về làng Láng cho anh theo cùng
Theo ai vai gánh vai gồng
Rau xanh níu gót bóng ***g sông Tô???
Húng Láng, hành Láng, cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì??? vốn là những sản vật của riêng kinh thành Thăng Long. Vậy mà lúc nãy, đi qua cái hẻo đất teo teo trồng rau cạnh đường Láng, ông bạn phàn nàn: Đất ngay trung tâm, sao không xây lên mà kinh doanh nốt!? - Chợt chạnh lòng. Người ta hầu như không biết nơi ấy là một trong những chỗ hiếm hoi còn sót lại của thứ sản vật càng ngày càng xa xăm: húng Láng và hành Láng.
Tìm cái tinh của đất
Láng là tên Nôm của xã Yên Lãng, làng cổ ven thành Thăng Long, một trong 61 phường của Thăng Long thời Trần. Theo Việt Điện U Linh, thời vua Lý Thánh Tông (1054-1072), ở hương Yên Lãng có người con gái tên là Tăng Thị Loan lấy đạo sỹ Từ Vinh, sinh ra Từ Đạo Hạnh. Thôn Thượng nay còn di tích chùa Nền (vốn là nền nhà ông bà Vinh ngày trước). Như vậy, ít nhất làng Láng cũng có người ở cách đây hàng chục thế kỷ.
Xã Yên Lãng có ba thôn là Láng Thượng, Láng Trung và Láng Hạ, giờ là ba phường cùng tên chạy theo chiều dài hơn 3 km trên dải đất bờ Bắc sông Tô Lịch. Đây là vùng đất duy nhất trồng được thứ rau húng (tên gốc là rau Thơm Láng) và hành hoa thơm ngon không đâu bằng.
Bà Nguyễn Thị Tâm, 65 tuổi, tóc vấn tròn, miệng tươi trầu tự hào nói với VASC Orient: ??oThơm Láng bao giờ lá, cọng cũng gầy hơn những loại thơm vùng khác, cọng tía sẫm, lá ít răng cưa và mỏng, thả ra tay còn nguyên mùi thơm dịu, rất đậm đà, không gắt quá mà cũng không vương mùi bạc hà. Chẳng riêng những người làm rau, những ai sành ăn đi đâu cũng nhận ra Thơm Láng???
Dù có mua cùng rau giống ở chợ Bưởi, chợ Mơ??? Nhưng chỉ khi trồng ở Láng, rau thơm mới có những đặc tính quý hiếm trên. Làng Đăm (Tây Tựu) và một số nơi ở Thanh Trì đều trồng nhiều húng nhưng không đâu được thơm ngon như Húng Láng. Không biết bao người đã về làng, mang giống đi với tâm nguyện nhân rộng, giữ gìn giống rau quý, nhưng cây đều biến giống, giảm chất lượng dù có được chăm sóc cẩn thận bao nhiêu. Ngay như Yên Hoà, cách Láng có vài chục bước chân qua sông Tô Lịch mà cũng chẳng trộm được thứ húng này. Chưa kịp qua sông, húng đã mất vị rồi.
Tất nhiên, có được thứ rau ngon bởi một phần nhờ công người chăm bón. Các rẻo đất trồng rau thấm hết cái vất vả, công phu của người làng Láng. Vì thu nhập? - cũng chỉ một phần. Bởi nguồn thu 200.000-300.000 đồng từ cây rau thấp hơn nhiều so với nghề tay trái của những dân cư khu vực đô thị hoá tự lúc nào này. Nhưng họ vẫn yêu cây rau, vẫn trồng rau như muốn giữ gìn một cái gì xưa cũ. Bởi từ sâu trong tâm khảm họ, cây húng đã thành hồn vía của quê hương.
Nói đến húng Láng mà không nói đến hành là một thiếu sót lớn. Trăm thứ canh không có hành không ngon, ai đã từng ăn phở mà không có hành mới thấy nó vô vị biết chừng nào. Thứ hành Láng nhỏ cọng, nhỏ củ, ngắn rễ, có mùi thơm đăc trưng này đã góp phần tạo nên hồn của vị phở Hà Nội. Chả trách các hàng phở nổi tiếng ở hàng Bông, Khâm Thiên, Bà Kiệu xưa kia đều lặn lội về tận Láng lấy hành.
Hành và húng đều không ưa trồng chung với bất cứ giống rau nào khác, cứ phải một mình một luống. Chẳng ai dám bỏ quên chúng đến 3-4 ngày. Cỏ dại mà tốt lên, chúng đã giận dỗi mà bớt đậm đà rồi. Húng Láng không trồng bằng hạt như các nơi khác. Vụ Thu-Đông thì giâm bằng ngọn bánh tẻ, Hè-Thu thì giữ lại rễ từ vụ trước, để ẩm cho mọc mầm trắng rồi đem rải xuống rãnh, gơ đất lên, ngọn sẽ tự bung ra.
Lạ cái giống này chỉ ưa ăn bã khô dầu, rơm mục, trấu, bùn ao, phân chuồng và đặc biệt là nước giải pha loãng, nhưng phải bón trước khi hái một thời gian đủ để không mất vệ sinh. Rau ngon cũng vì không có những phụ gia công nghiệp thời kinh tế thị trường. Và người làng Láng cũng không vì năng suất mà bón bừa cho rau quý.
Húng mà ??oăn??? thuốc, phân hoá học sẽ bạch tạng mà chết hay xanh um lên, nhạt thếch??? coi như hỏng. Ngày nào cũng phải tưới nhẹ một lượt trước khi mặt trời mọc và một lượt trước khi mặt trời lặn. Nhổ cỏ, làm đất, cấu ngọn có cỡ tuỳ theo mùa ??? Rồi lại cấu dài, cấu ngắn??? Ai bảo đó không phải là thứ công nghệ trồng rau - thứ công nghệ được tạo ra bởi những con người còn mang nguyên dáng dấp nông thôn giữa lòng Hà Nội?
Ngoài cái Tâm của người trồng húng, cái chất đất Láng, căn nguyên của sự độc đáo trong húng Láng còn được lý giải bằng cơ sở khoa học. Năm 1978, Bộ môn Rau qủa của Đại học Nông nghiệp I đã có một đề tài nghiên cứu về cây húng Láng. Kết quả chỉ ra rằng yếu tố thổ nhưỡng và vùng tiểu khí hậu khác biệt là nguyên nhân tạo cho cây húng ở đây có địa vị độc tôn.
Cụ Lộc (70 tuổi), cụ Phát (70 tuổi), cụ Cẩn (85 tuổi) đều đồng tình rằng, ông bà chúng họ ngày trước cũng đã dặn lại, đất Làng chỉ để trồng cây hành, cây húng. Bà Lược, Chủ nhiệm Hợp tác xã Láng Trung nói: Đó là cái tinh của đất, vốn quý cha ông để lại cho Làng, vậy mà bây giờ???. Bà bỏ lửng câu nói, thở dài.
Đâu rồi ??orau xanh níu gót bóng ***g sông Tô????
Vừa đóng cửa HTX để về thì bị chúng tôi đến quấy, ông Phó Chủ nhiệm HTX Láng Hạ kêu ồi ồi: ??oHỏi làm gì? Còn đất đâu mà hỏi????. Nói vậy nhưng ông vui ra mặt, sốt sắng mở cửa mời khách vào. Chưa kịp ngồi, ông đã hào hứng: ??oMấy cái khoanh đất trồng rau mà các cô trông thấy cạnh đường Láng rồi sẽ thành chợ cấp II Láng Hạ. Dự án đã đi vào thực hiện rồi đấy. HTX chúng tôi mất đi hơn 7.000m2 trồng rau.
??~??~Chợ mọc lên, khu A một bên, khu B một bên, đúng vừa. Cái tên cũng sẽ được thay cho hợp thời - Chẳng lẽ chợ không còn cách nào tránh rau???? ??" Thành phố đã quyết định rồi, chưa thấy cái gì liên quan đến rau được nhắc tới cả, chúng tôi cũng đã đề cập mãi. Tốt nghiệp ĐH Nông nghiệp I, về HTX từ năm 21 tuổi, nay đã 44 năm, ông Vượng đành ngậm ngùi nhìn cây rau mình gắn bó cả đời mai một.
Không riêng phường Láng Hạ, hai phường còn lại cũng nằm trong tình cảnh tương tự. Khi thành phố quy hoạch, đất trồng rau thành đất làm nhà, làm đường gần hết. Chỗ đất còn lại cũng đang bị tấn công từng ngày. Ông Châu, chủ nhiệm HTX Láng Thượng, quần xắn tận đầu gối đang chỉ đạo mấy tài xế xe Ben đổ đất trước cửa HTX hổn hển nói: ??oĐất này vốn trồng rau, giờ nhà cửa cao quá nên nó thành chỗ chứa nước thải, đành phải xin phường làm cái sân chơi cho trẻ.
Đất trồng rau bây giờ chỉ còn là những miếng nhỏ, bị xé lẻ, bằm nát bởi nhà cao tầng ngang dọc. Cả ba HTX nông nghiệp còn hơn 5 ha đất gọi là để làm nông nghiệp. Năm 1973, HTX Láng Hạ còn hơn 2 ha, đến nay chỉ còn chưa đầy 1ha. Láng Trung trước có 27 ha nay còn hơn???1 ha (phần lớn là ao hồ dùng để thả muống).
Đến Láng bây giờ khó mà bói ra kẻ trồng rau. Họ thích làm nghề khác hơn. Mà vẫn thích làm rau cũng khó vì cả ba HTX đều ngừng nhận xã viên từ năm 1991. Bây giờ, bên những luống rau chỉ còn lại mấy ông mấy bà ngoại tứ, ngũ tuần. Phải chăng chính yếu tố này cũng thúc giục sản vật nổi tiếng một thời của kẻ Láng nhanh trôi vào quá khứ hơn?
Chỉ cần 1-2 trận mưa thôi, hầu hết các vườn đều úng ngập. Khi thiên hạ đua nhau lên tầng, thứ rau thanh khiết kia phải tập bơi. Dự án chợ cấp II Láng Hạ, đường mới C2 Thái Hà và chợ mới cấp III Láng Thượng bát đầu thực thi, húng Láng, hành Láng cũng theo luôn vào cổ tích. Liệu ai còn nhớ về cái sản vật đã từng được tiến vua ấy không?
Nỗi niềm người kẻ Láng
Cả buổi sáng, bà Đức mới bó được 40 cặp húng, tính ra chưa được 5.000 đồng cho rổ rau đầy ắp. Bà cụ ngậm ngùi: ??oHúng nào mà chả giá ấy, chỉ những người sành ăn mới chọn húng Láng, còn thì nháo nhào cả. Chúng tôi còn khốn đốn vì cái đận Truyền hình về quay ruộng rau rồi đưa lên phê phán đây không phải là rau sạch. Hôm sau, chẳng ai đến lấy hàng???
Nhưng những người trồng rau kẻ Láng lại thua người mua một cách thảm hại bởi có trồng cầu kỳ như thế chứ có hơn thế nữa cũng chỉ đổ buôn được 50 đồng/mớ. Nhưng lạ cái là đi hàng rau thơm nào, người bán cũng khăng khăng đấy là húng Láng. Chẳng lẽ người Láng trồng rau du kích trong nhà?
Nhưng vượt lên thói thường, người kẻ Láng ai cũng mong có được một diện tích đất dù nhỏ để làm nơi cho rau Láng, đặc biệt là húng, hành tồn tại với đời. Cái gì đã mất thì không bao giờ lấy lại được, chi bằng chúng ta hãy giữ nó khi còn chưa muộn. Chẳng có bảo tàng nào giữ được giống rau ấy bằng một bảo tàng sống. Chẳng lẽ chúng ta không xót xa khi nhìn húng Láng, hành Láng sắp làm bạn đồng hành cùng cá rô đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây trong quá vãng hay sao?!
-------------------
Khóc như thiếu nữ vu quy
Cười như anh khoá hỏng thi về làng ...

==============
Một hôm đi học qua dòng suối ,
Biết Tuốt nhẩy lên con cá chuối .

* Mọi người chú ý ưu tiên những bài viết tác giả có đầu tư công lao tổng hợp , chất xám .
* Các topic về Thanh niên Việt Nam với Lịch sử - Văn hoá nước nhà của NguCong và topic nghịch bác lại của Gallivant nếu đưa vào phần Diễn đàn sẽ rất hay .
==============
Một hôm đi học qua dòng suối ,
Biết Tuốt nhẩy lên con cá chuối .

Một đoạn tuỳ bút của Meo - meo về Hà Nội , sẽ được xếp cạnh " Qua thời gian " của Quang :
-------------
Hà Nội chuyển mùa??? Chẳng biết nữa nhưng sáng nay bỗng nhiên thấy thời tiết thay đổi hẳn. Tiết trời se se, dịu dịu. Bỗng nhiên có hứng xách se đi làm sớm. Qua hồ Thuyền Quang???giật mình sững sờ. Ánh nắng chiếu qua tán lá cây hất xuống mặt hồ làm gương mặt ấy lung linh như được dát bằng vàng. Ánh nắng nhảy nhót, lấp lánh như đang đùa cùng mặt hồ lung linh lăn tăn sóng. Có loại cây gì quanh hồ mà có màu xanh kỳ lạ đến như vậy nhỉ? Ngày bình thường cho dù có ngồi ở quán cafe sát bên hồ mình cũng đâu có nhận thấy. Hì có lẽ lúc ấy vị ngọt ngào của ly kem luôn làm mình chẳng thèm chú ý gì đến xung quanh nữa. Mình cứ quen nghĩ rằng, mùa xuân lúc nào cũng chỉ thấy mưa phùn, thấy cây cối xanh mướt những chồi non nhưng không hẳn như vậy. Không thèm đến cơ quan sớm nữa, chạy xe một vòng quanh hồ tận hưởng cái vị ngòn ngọt, là lạ của buổi sớm mùa xuân vương vất đầy trong gió. Thiên hạ chắc có kẻ nói mình điên vì mùa xuân làm gì có mùi-hì cảm nhận thôi mà. Ngày thường, sáng chạy xe đến cơ quan, tối đi học về, mệt lử, chẳng thèm biết rằng trên đời này còn đường Nguyễn Du thơm mùi hoa sữa chạy ven hồ Thuyền Quang nữa. Đôi khi cái dòng chảy hối hả của cuộc sống cứ cuốn mình đi mãi và rồi chẳng có thời gian mà thưởng thức nữa! Bất chợt cảm thấy mình nhỏ bé và cô đơn trong cuộc sống hối hả xung quanh
---------------

Câu hỏi của GodFatherHN và câu trả lời của Cuoihaymeu về phố cổ Hà Nội . Ở đây cả câu hỏi lẫn câu trả lời đều rất hay :
---------------------
Chào các bạn, tôi là một người đã sống ở Hà Nội hơn 20 năm nay, cũng như nhiều người khác đã từng ở Hà Nội, tôi rất yêu thành phố này. Nhưng tôi thấy hiểu biết của mình về Hà Nội còn quá hời hợt. Lịch sử và văn hoá của thủ đô chúng ta đã và đang như thế nào? Tôi muốn nhờ các bạn cho ý kiến. Trước hết là về các khái niệm: Thế nào là phố cổ Hà Nội ?
Khu phố cổ Hà Nội nằm ở đâu? Có lẽ là khu 36 phố phường (tạm gọi như thế cho dễ hình dung) với những phố như Bát Đàn, Hoè Nhai, Gia Ngư, Hàng Bông, Hàng Đào ?Khu phố cổ thì cứ cho là như vậy, còn phố Hàng Cháo (gần sân Hàng Đẫy, bây giờ toàn bán bánh răng và dây điện) liệu có được gọi là phố cổ không? Nó có là một phố trong 36 phố phường ngày xưa không? Không thể nói cứ phố nào có chữ ?~Hàng?T ở đầu thì thuộc 36 phố phường được, vì tôi thấy có gần 50 phố có chữ ?~Hàng?T ở đầu, chưa kể một số phố đã mất như Hàng Đẫy, Hàng Sơn?
Một trường hợp khác là phố Khâm Thiên: ngày xưa là phố ăn chơi của Hà Nội nhưng đã bị bom Mỹ phá hủy hoàn toàn. Tôi muốn hỏi qua hai phố trên liệu có thể gọi một phố là phố cổ dựa vào giá trị lịch sử của phố đó được không?
Tôi là dân Bách Khoa nên ngày trước hay đi qua các phố Đại La, Bạch Mai, tôi thấy nhiều nhà vẫn giữ được kiến trúc cổ, rất đẹp. Nếu chỉ chụp ảnh một đoạn phố thì tôi chắc nhiều người sẽ tưởng lầm đó là một phố thuộc khu 36 phố phường. Vậy có thể dựa vào kiến trúc của một phố để cho đó là phố cổ được không?
Giả sử là ta dựa vào kiến trúc để xét một phố là phố cổ. Vậy những phố có nhiều kiến trúc kiểu Pháp như Quang Trung với các biệt thự, Trần Hưng Đạo với các cơ quan nhà nước, Nguyễn Quang Bích? có được coi là phố cổ không, hay phố cổ chỉ áp dụng với những phố có kiến trúc thuần Việt? "
------------------------
Bác nào bên Box HN đặt vấn đề hay quá.
Cổ là cổ so với cái gì, phải có tiêu chí thì mới xác định được. Nhưng đúng là sẽ có chuyện nếu gọi đa số những nhà trong "khu phố cổ" ( khu 36 phố phường) của HN hiện nay là "cổ" vì chúng kịch kim chỉ có niên đại 40-50 năm trở lại đây mà thôi, ghê lắm thì có được một ít chiếc khoảng từ những năm 30. Còn cái nhà cổ nhất là số 87 Mã Mây, được xây từ cuối thế kỷ 19, tôi không nhớ chính xác là năm 187x hay 188x... Tuy nhiên khi nói đến "khu phố cổ" người ta vẫn xác định là kv 36 phố phường này.
1) Cần phải nhớ là kiến trúc dân dụng ( tôi mới nói dân dụng, đừng bác nào quy đồng lên thành Kiến Trúc nhá) của người HN ta nói riêng và người VN ta nói chung cho đến gần đây ( khoảng nửa TK ) vẫn là kiến trúc tre nứa gỗ ( chủ yếu là tre ). Các bác có thể tham khảo những ảnh tư liệu trên tạp chí Xưa và Nay về HN, sẽ thấy đại đa số nhà ở của người HN đầu TK 20 trong kv nay được gọi là khu phố cổ là nhà tranh vách đất, ngay bên cạnh những những khu "phố" công sở to đẹp của Pháp. Thậm chí cả đến năm 1945 CMT8, trong ảnh tư liệu của các cụ Ng Bá Khoản, Võ An Ninh, Trần Văn Lưu... ta vẫn thấy nhà tranh vách đất là chủ yếu.
Những công trình làm từ tre nứa không thể tồn tại nổi quá nửa TK, đặc biệt là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều như VN ta, chưa kể chiến tranh và những ảnh hưởng khác.
2) Bên cạnh phân biệt cổ với phố cũ, theo tôi cần phải chú ý thêm một chi tiết dễ gây nhầm lẫn nữa là phân biệt "phố cổ " với " nhà cổ". HN có ( ít nhất là) một căn nhà cổ mà tôi đã nói ở trên. Nhưng "phố cổ" hay "khu phố cổ" thì tiêu chí để xác đinh nó lại không phải chỉ là có nhà cổ hay không?
Phố là gì? Tôi tìm trong từ điển yếu tố Hán Việt ( Viện Ngôn ngữ học- NXB KHXH 1991, HN) thấy họ định nghĩa bằng đúng 1 từ :" Vườn". Sau này được đọc nhiều tài liệu tìm về nguồn gốc của chữ Phố thấy nó tiến triển dần lên thành cửa hàng, khu , dãy cửa hàng, có cả mấy cái chuyện bán vải ( vải âm Hán là "bố") đọc chệch thành phố ...
Nhưng tóm lại cái được gọi là Phố được hiểu một cách thông dụng và phổ biến là một khu vực giao thông có: buôn bán (hoặc phường nghề), có nhà ở, có dân cư sinh sống tại chỗ ( 3 trong 1 chứ ko phải là 1 trong 3 đâu nhá), thậm chí còn yêu cầu có đặc trưng sinh hoạt và nghề nghiệp riêng một cách tương đối ( vd như Hàng Bún chuyên bún, Hàng Đồng chuyên đồng, hàng Bạc ...) ...
Tức là Phố cổ phải được xem xét đến không chỉ mặt kiến trúc có cổ không ( và ngay mặt này cũng nên hiểu theo nghĩa là một quần thể KT, trong đó có những quan hệ hũu cơ giữa nhà ở và không gian KT xung quanh ) mà còn phải xem xét cả đến những đặc trưng sinh hoạt và dân cư sinh sống trong đó, ( xemnhững cái đó nó có "cổ" không, hì hì ), có bảo lưu được những nét lịch sử văn hoá của cả tiến trình phát triển cho đến ngày nay không , tất nhiên là hết sức tương đối và được ưu ái về cả lượng lẫn chất.
Có nghĩa là một khu phố cổ thật sự cổ phải giống như một bảo tàng sống (tương đối), vẫn thở những hơi thở của lịch sử ( như PGS Dương Trung Quốc liên hệ đến sự ngủ quên của Hội An vậy ). Còn nếu nó chỉ có kiến trúc cổ, trong khi những đặc trưng văn hoá, sinh hoạt, dân cư bản địa... đã mất đi, chặc, thì kể ra cũng có thể gọi là cổ nếu ta "rộng rãi" trong quan niệm. Nhưng như thế nó chỉ còn như một bảo tàng chết trưng bày hiện vật đơn thuần mà thôi.
Đó là lý do vì sao ko ai tranh cãi Hội An có phải là khu phố cổ hay không, còn thủ đô yêu dấu của chúng ta thì có đến gần 1000 năm văn hiến mà vẫn chưa tìm thấy một khu dân cư nào đáng gọi là kiến trúc cổ, chứ chưa nói đến một "khu phố cổ" thật là xịn.
3) Nhưng cũng có vẻ vô lý khi một kinh đô hàng nghìn năm LS như kinh thành Thăng Long ta, trải qua bao triều đại PK với những giai đoạn phát triển rực rỡ chẳng lẽ lại không có một khu phố nào đáng gọi là cổ ư? Những thành quách, phố xá... thời Lý, Trần, Lê ... đâu cả rồi ?
Thật ra là có đấy các bác ạ, nhưng chúng nằm đâu đó trong lòng đất, ngay dưới chân chúng ta thôi, nhưng đố biết ở chỗ nào. Gần đây có mấy vụ đào móng thi công các công trình hồi Đại hội Pháp ngữ, Bách hoá Tràng Tiền... giới sử học và khảo cổ học nháo nhào lên vì chỉ trong một khoảnh be bé mấy nghìn mét vuông đã thấy cơ man nào là dấu tích, là hiện vật về những khu dân cư cổ xưa ( còn nháo nhào hơn nữa vì thời hiệu các CQ quản lý đình công trình lại cho các nhà KH tìm kiếm đào bới ít quá). Nhưng dẫu sao chúng cũng nằm dưới lòng đất cả rồi ( những chỗ chưa biết) , va dưới móng mấy công trình đồ sộ của HN rồi.
4) Bên cạnh kv cho đến nay gọi là "khu phố cổ", người ta quên đi một loại khu phố rất đẹp nữa của HN là "khu phố Tây" (trong ngoặc kép đấy nhá) , chính là toàn bộ những công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng ở Đông và Nam HN, quanh hồ Hoàn Kiếm , cầu Tràng Tiền , các dãy công sở, dinh thự nằm trong tam giác Trần Hưng Đạo, Lê Thánh Tông, Tràng Thi - Tràng Tiền và khu vực phụ cận, một phần trong "khu phố cổ" .
Khu phố này cũng chỉ còn "Tây" về hình thái kiến trúc thôi. Nhưng bên cạnh cái hồn của phố HN trong tranh Bùi Xuân Phái, ta vẫn có, còn, cái đẹp, cái cuốn hút, cái Hà Nội của phố Tây. Không thể phủ nhận giá trị văn hoá, thẩm mỹ và lịch sử ( vô cùng quan trọng) của phố Tây đối với HN và người HN. Chính khu phố Tây cũng đã và đang làm nên bản sắc văn hóa, đặc trưng kiến trúc, cái "Hà Nội" của HN.
Thế mà cái gia tài ấy hình như hiện nay đang bị bỏ quên- như "phố cổ" đã bị bỏ quên cách đây vài năm trở về trước vậy. Tốc độ khai thác và phá hoại kiến trúc phố Tây đang ở mức báo động, nhưng hình như tôi chưa thấy có một hội thảo KH nào bàn về giá trị của phố Tây, chưa có một động thái nào của các CQ quản lý, cụ thể là Bộ VHTT, Sở VHTT HN, Chính quyền TP HN, giới KH ... nhằm giữ gìn và bảo vệ nó, để rồi độ 10 năm nữa lại đau đớn, nuối tiếc trước LS , lại đổ lỗi cho nhau về trách nhiệm LS.
------------------

Bài của Koibeto81 - tâm sự về Hà Nội :
--------------
Sông Hồng mang đặc tính của từng mùa: khi trong khi đục. Có người bảo sông Hồng mùa nào cũng đục. Nếu nói như ai đó thì quả người ấy chưa biết sông Hồng, mới biết qua cái tên của nó mà thôi. Sông Hồng, vào khoảng cuối đông và tầm giêng hai, nước cũng khá trong. Nước Sông Hồng không giống bất kì nước của con Sông nào. Khi đỏ lựng như pha son về mùa lũ, khi phớt hồng như hoa đào về mùa thu, lại có lúc mang màu vàng nhạt như ánh hoàng hôn, rồi màu gạch của Lũ sông Đà, sông Lô, sông Chảy trộn vào. Mùa xuân, nước trong, phảng phất chút sắc hồng nhẹ như má người con gái, thoáng ửng hồng khi tiết trời se lạnh. Đôi bàn tay chụm vào nhau, vục lấy một vốc nước, không làm vậy mà chỉ đứng từ xa, hay chỉ nhìn dòng nước không thôi...khó có thế mới thấy cái màu đặc biệt của Sông Hồng.Sông Hồng cũng "đỏng đảnh" lắm, lúc thì dữ dội, hung hãn những thàng lũ về, khi thì lơ thơ, uể oải...lững thững dạo ngang qua Hà thành. Từ ngàn xưa, sông Hồng cứ thế, lẳng lặng ngắm nhìn Hà Nội, gắn bó với Hà Nội...bởi vậy mới nói, Hà Nội Sông Hồng - Sông Hồng Hà Nội.
Sông Hồng vẫn chảy, người Hà Nội vẫn sống...trong cuộc sống xô bồ ấy, không biết có mấy người Hà Nội từng có đôi lần, trong tĩnh lặng, ngắm nhìn dòng Sông, hay thong thả dạo bước trên cầu Long Biên để mặc cho gió sông Hồng vuốt ve, âu yếm...để ngắm nhìn dòng nước lầm lỳ nhưng dữ dội...Có người nói rằng, cách nghĩ, cách thưởng ngoạn tao nhã không mất tiền mua nhứng cái thú của cuộc đời, đó là sự giàu có của tâm hồn người Tràng An...
Bậc thánh thơ họ Cao , trong một buổi chiều tà ngắm nhìn dòng sông có thốt lên rằng : " Bức thành xây trên bụng rồng trời hùng tráng. Dòng sông cuộn theo nước đỏ, thành làn sóng hoa đào..." . Thế mới biết, người ta đã và còn sẽ yêu Hà Nội không chỉ vì Hà Nội có Hồ Tây, Hồ Gươm...mà còn bởi vì Hà Nội có Sông Hồng.
Lu-đê-mít, nhà thơ Hy Lạp, cách đây mấy thập kỷ, khi ông đến Hà Nội, lúc trở về đã gửi lại mấy dòng cho Hà Nội, cho sông Hồng : " Tôi quên sao đước sông Hồng. Thêu sóng đỏ trên áo dài Hà Nội..."
Một nhà thơ Việt Nam khác, nhà thơ Quang Dũng, vẫn thường có những đêm trăng, cùng nhóm bạn thơ đi bộ qua cầu Long Biên, về nhà một người bạn bên bờ Bắc...để được soi mình trên dòng Sông Hồng, để được ngắm Hà Nội. Nhà thơ có nói : "Không phải ngẫu nhiên mà vua Lý Thái Tổ dời đô về đây. Con mắt nhà vua...Phải nhìn từ bờ Bắc này mới thấy hết được: Đêm Trăng - Sông Hồng - Hà Nội. Trời ! Tuyệt quá ! Đúng là rồng đang bay lên ! ...". Mấy người bạn cứ ngồi lặng trong đêm nhìn về Hà Nội không biết chán. Suốt từ phía dưới cảng Vĩnh Tuy, phà Đen ngược lên Yên Phụ, cầu Thăng Long. Ánh điện lung linh, những ngọn đèn cao áp như những vì sao xanh, những ánh đèn màu toả ra từ những khung cửa sổ của một vài toà nhà cao, thấp nhấp nhô...tất cả cứ nối tiếp nhau, nhấp nhổ uốn khúc như con rồng đang ưốn khúc, chuẩn bị tung mình bay lên... Những vì sao , ánh trăng đượm buồn và ánh đèn thành phố, chen nhau, quấn quýt lấy nhau, phả xuống dòng mặt sông, in mình trên dòng nước...bập bềnh, nhún nhảy. Thỉnh thoảng trên mặt sông lại xuất hiện một vài cánh buồn, cái ngược, lặng lẽ xuyên vào màn đêm. Những vì sao, những ngọn đèn và cả chị Hằng, ý tứ rẽ ra cho thuyền đi, rồi lại nhảy múa đùa vui sau bánh lái, dưới mái chèo...Mấy con thuyền nhà chài, ngọn đèn dầu le lói run rẩy trong khoang, lặng im, góp vào bức tranh Đêm-Sông Hống-Trăng sao- Hà Nội...một nét chấm im lìm, đậm mà chắc nịch.
Hà Nội - Sông Hồng đang hân hoan chào đón thế kỉ 21, chào đón ngày sinh nhật thứ 1000. Rồi đây, Hà Nội sẽ thay đổi nhiều hơn, sẽ ồn ào hơn...nhưng có lẽ vẫn sẽ còn những kẻ phải thổn thức, phải ngỡ ngàng với bức tranh : Đêm Trăng - Sông Hồng và Hà Nội.
Vài dòng Tâm sự về Sông Hồng và Hà Nội nhân đọc bài Sông Hồng Hà Nội của Thanh Hào trên Hà Nội xưa và nay. ôi...tôi yêu Hà Nội mất rồi.