Ồ ạt nhập lò đốt rác cỡ nhỏ: Hiểm họa khôn lường

Lo dot rac y te là một trong những sản phẩm bảo vệ môi trường tích cực. Thế nhưng không sử dụng đúng loại lò chất lượng và đảm bảo an toàn thì không thấy lợi đâu mà chỉ gây hoạ.

Thời gian qua, ở nhiều tỉnh như Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Nam Định, Thái Bình, Bắc Giang ồ ạt mua lò đốt rác thải cỡ nhỏ để xử lý rác thải sinh hoạt ở địa phương. Các chuyên gia môi trường cảnh báo, giải pháp này tuy đạt được lợi ích trước mắt nhưng sẽ để lại hậu quả khôn lường. Nhiều quốc gia như Bỉ, Nhật Bản đã phải trả giá đắt.

Nguy cơ ô nhiễm dioxin

Nói về nguy cơ ô nhiễm môi trường từ lò đốt rác thải, TS Trần Thế Loãn, nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Kiểm soát ô nhiễm (Tổng cục Môi trường) dẫn ví dụ ở Bỉ. Cách đây hơn 20 năm, Bỉ phát hiện ra hàm lượng dioxin cao bất thường trong sữa mẹ. Nguyên nhân được kết luận là do việc sử dụng hàng loạt lò đốt rác thải cỡ nhỏ.

Theo TS Loãn, công nghệ đốt nếu áp dụng đúng quy trình cũng khống chế được yếu tố nguy hại. Nhiệt độ của lò đốt phải đạt trên 1.000 độ C, nhưng điều này thường không được chú ý, tuân thủ. Phải phân loại rác thải trước khi đốt, kể cả lò công nghiệp hay lò đốt cỡ lớn. Một số loại rác chứa kim loại nặng như thủy ngân, chất dẻo có chứa clo làm từ PVC có khả năng sinh ra dioxin. Phải xử lý tốt khí thải, đầu tiên phải dập bụi, hạ nhanh nhiệt độ, vì khi ở giai đoạn từ 400-600 độ dễ tạo thành dioxin. Nếu quá trình giảm nhiệt độ (từ trên 600 độ xuống dưới 400 độ) xảy ra nhanh, nguy cơ tạo thành dioxin sẽ giảm đáng kể.

Ngoài ra, dây chuyền lò đốt phải có sử dụng tháp chứa các chất hấp phụ (như than hoạt tính) để hấp phụ các chất độc hại có trong khí thải, trước khi thải ra môi trường. Tuy nhiên do hạn chế vốn đầu tư, các lò đốt cỡ nhỏ cùng lắm bố trí được khoang dập bụi, việc hạ nhiệt độ không kiểm soát được tốt, không có bộ phận hấp phụ nên nguy cơ phát thải dioxin cao.

Ông Nguyễn Thành Yên cho rằng, cần xem xét lại việc đầu tư ồ ạt lò đốt rác thải cỡ nhỏ do việc xử lý phân tán và khó kiểm soát việc phát thải ô nhiễm thứ cấp vào môi trường không khí. Xu hướng trên thế giới bắt đầu coi lò đốt là công nghệ đã lỗi thời, nhiều nước không khuyến khích, thậm chí cấm sử dụng lò đốt, đặc biệt lò đốt quy mô nhỏ.

“Các chuyên gia Nhật có chia sẻ kinh nghiệm là nước Nhật cách đây nhiều năm cũng đi theo mô hình này, họ đã lắp hàng nghìn lò đốt chất thải sinh hoạt cỡ nhỏ, nhiều lò nằm trong hoặc gần khu dân cư và sau đó đã mất rất nhiều năm để tìm giải pháp giải quyết hậu quả của việc đầu tư tràn lan này”. Ngày nay Nhật Bản có Lò đốt rác y tế Chuwa, loại lò đốt rác y tế công nghệ Nhật Bản này đã được ứng dụng ở nhiều nước trên thế giới và đạt thành công ngoài mong đợi.