Penalty Strike - Hồi ký của 1 đại đội trưởng trừng giới Hồng quân 1943 - 1945

9
CHIẾN DỊCH VISTULA - ODER​

"Mày là 1 thằng may mắn, Alex ạh!" Đó là lời ông ngoại Daniel dân Siberi nói với tôi. Tôi nhớ đến câu nói này vào cái hôm từ Lochuv ra đường cao tốc để tới mấy ngôi làng Ba Lan đã được kombat chỉ cho. Bản thân ông ngoại tôi cũng là người may mắn, theo lời ông kể, hồi trẻ ông đã săn gấu bằng giáo 18 lần, và lần nào cũng cực kỳ thành công. Tôi vẫn còn nhớ lần tới thăm ông khi còn nhỏ, làng ông sống tên là Sagdy - Biru nằm giữa rừng taiga, cách Birobidzhan ko xa. Đang đi săn thì ông chạy về nhà đúng lúc tôi đến, ông nhanh chóng đóng ngựa vào cỗ xe trượt tuyết rồi quay trở vào rừng taiga và ngày hôm sau quay về với 1 con hổ bị giết nằm phủ kín cỗ xe, đuôi kéo lê theo con đường tuyết. Đó là lần đầu tiên tôi nhìn thấy 1 con hổ thực sự, và đã chết. Vì vậy tôi đoán tôi được thừa hưởng sự may mắn từ ông ngoại.
Trời vẫn còn sáng khi tôi tới chỗ mấy ngôi làng Ba Lan và dễ dàng tìm được sở chỉ huy tiểu đoàn, tại đây tôi bắt gặp nhiều gương mặt quen thuộc của các sĩ quan tham mưu và hậu cần cùng thứ mùi thơm ngon của đồ nướng, đúng là đã đến giờ ăn tối. Người đầu tiên tôi gặp là tham mưu trưởng Phil Kiselev, nhờ đó tôi biết kombat Baturin ở đâu để tới báo cáo, sung sướng vì mình có mặt đúng giờ và ko phải chịu trừng phạt vì trình diện muộn. Tôi đã từng kể trong chương trước về nơi tôi và kombat gặp nhau. Tại đây, trong chính những ngôi làng này, cuộc đời trước và sau lễ cưới tiền tuyến của tôi đã diễn ra, cùng với đó là chiến thắng cuối cùng trước lũ rận, điều cũng cực kỳ quan trọng với tất cả chúng tôi. Chúng tôi bận rộn với việc phóng thích các shtrafnik và tổ chức các đơn vị mới. Tôi mất nhiều thời gian để viết cho kombat hoặc sĩ quan Ctrị của ông là thiếu tá Kazakov giấy thiên chuyển shtrafnik, thứ giấy tờ quan trọng nhất đối với họ, và viết lại các giấy thiên chuyển nào bị xem là chưa hoàn hảo hoặc kém thuyết phục.
Tổ chức các đơn vị mới cũng được thực hiện theo nhiều cách khác nhau. Để các sĩ quan đại đội ko quá rảnh, kombat lệnh cho chúng tôi nhận shtrafnik bổ sung vào đồng thời tất cả các đại đội. Chúng tôi buộc phải tổ chức các trung đội dù chúng quá ít người. Sau đó chúng tôi mới lại đưa tất cả vào 1 đại đội dưới sự chỉ huy của người có tư cách nhất trong việc dẫn dắt binh lính trong chiến đấu. Ko chỉ mình tôi cho rằng thiếu sót lớn nhất của quy trình này là các trung đội trưởng sẽ ko biết rõ nhau. Mối quan hệ này là rất quan trọng trong chiến đấu! Nhưng lệnh là lệnh.
Nhiều người trong chúng tôi đoán rằng Baturin đưa ra quy trình kỳ cục này để ngăn các sĩ quan có nhiều thời gian chia sẻ sự bất mãn thái độ của kombat với các binh sĩ. Ông ta đã cho mọi người thấy thái độ của mình trong chiến dịch tấn công ở đầu cầu Narev. Tất nhiên cũng ko thể chấp nhận việc các sĩ quan có quá nhiều thời gian rảnh để xả stress trong giai đoạn chiến sự tạm lắng sau các trận chiến ác liệt kéo dài. Đặc biệt là khi xét đến thực tế nhiều sĩ quan đã xả stress bằng bimber, loại cuốc lủi Ba Lan mà dân sở tại có rất nhiều. Các sĩ quan có thể trao đổi mọi chiến lợi phẩm như đồng hồ, bật lửa, thuốc lá v.v... với dân Ba Lan, vậy là ai nấy đều tích trữ nhiều nhất có thể thứ độc dược bimber này trong người. Trong tiểu đoàn ko có nhiều con nghiện, nhưng than ôi, cũng có nhiều trường hợp ngoại lệ. Thông thường chúng tôi có nhiều thời gian để làm mọi việc, nghỉ ngơi, viết thư, tán gẫu về ý nghĩa cuộc đời đặc biệt bao gồm cả cuộc đời tân kombat. Tất nhiên ko có những đêm ca hát như hồi ở Belorussia, tâm trạng mọi người ko phù hợp với việc hát hỏng khi đang chờ đợi 1 đợt tấn công mới mà có vẻ như nó sẽ ko hề dễ dàng hơn các trận đánh trước đây chút nào.
Trong khi tiểu đoàn vẫn còn đóng ngoài khu vực có chiến sự, tân kombat tổ chức 1 hình thức ăn uống mới cho các sĩ quan. Trước đây tất cả chúng tôi ăn cùng mâm cùng nồi với binh lính, chỉ có khẩu phần phụ thêm dành riêng cho sĩ quan là khác với lính. Từ thời điểm này, tất cả sĩ quan sẽ ăn riêng trong 1 cái gọi là "căng tin" đặt trong 1 căn phòng nhỏ hơn 1 chút. Đồ ăn của chúng tôi cũng được nấu riêng nhưng tôi ko thấy nó khác nhiều với đồ ăn trong bếp dã chiến đại đội, tuy nhiên chúng tôi ko còn ăn bằng bộ dụng cụ ăn nhếch nhác của lính nữa mà được ăn bằng bát đĩa nhôm. Tất nhiên cũng có vài thứ tiến triển, tay sĩ quan tiếp phẩm tháo vát và đầy nghị lực Moses Seltzer thỉnh thoảng cũng đa dạng hoá thực đơn cho chúng tôi băng cách phục vụ thêm sữa tươi.
Thì ra trung tá Baturin của chúng tôi có 1 điểm yếu, đó là sữa. Trong khi chúng tôi chiến đấu trong những trận đánh ác liệt để mở rộng đầu cầu Narev, ông ta đã xoay sở để có được 2 con bò sữa và lúc nào cũng đem theo chúng từ nơi này đến nơi khác. Nhờ vậy thỉnh thoảng chúng tôi nhận được chút cà phê sữa hay trà sữa từ bàn ăn "quý tộc" của ông. Kombat và các tiểu đoàn phó được phục vụ ăn uống từ 1 bếp riêng, và họ cũng ko ăn cùng các sĩ quan còn lại. Tuy nhiên hầu hết các tiểu đoàn phó, ngoại trừ các sĩ quan Ctrị và hậu cần, đều muốn ngồi cùng các sĩ quan thường như chúng tôi. Tôi ko nghĩ kombat thực sự nhạy cảm về đường tiêu hoá, ngoại trừ chuyện sữa, nhưng luôn tỏ ra hoàn toàn xa cách và ko bao giờ ăn cùng chúng tôi. Tuy nhiên chúng tôi đã chấp nhận sự kỳ cục này 1 cách thích hợp, có lẽ việc này thực sự là cần, chúng tôi khó có đủ tầm đánh giá. Cựu kombat Osipov ko bao giờ cố giữ khoảng cách với chúng tôi nhưng điều đó ko làm mất tư cách hay sự phục tùng của chúng tôi trước ông.
Chúng tôi để ý thấy 1 trong các sĩ quan Ctrị là đại uý Vinogradov cũng ăn cùng kombat và sĩ quan Ctrị riêng của ông ta là Kazakov. Nhiệm vụ của anh ta trong tiểu đoàn là sĩ quan tuyên huấn, chúng tôi cũng có cả loại sĩ quan này trong quân đội! Đó là 1 sĩ quan gày còm ốm o và trông hơi lôi thôi, giọng hơi the thé và khi nói thường phác thêm những cử chỉ hơi có vẻ ngớ ngẩn, vừa nói vừa vung tay loạn xạ, thường làm các sĩ quan khác ko ưa hoặc khó chịu. Tất cả những cái đó làm hại cho công việc của anh ta, khiến những lời tuyên truyền của anh ta thường gây hiệu quả hoàn toàn ngược lại. Vinogradov đúng là 1 kẻ mị dân, hoàn toàn vô dụng trong tiểu đoàn, anh ta ko chỉ khiến các sĩ quan tiền tuyến ko ưa mà còn gần như ác cảm đến mức căm ghét. Những lời giảng đạo ngu độn của anh ta trong mọi trường hợp đều làm người ta phát cáu và chỉ muốn làm ngược lại. Thí dụ anh ta thuyết giáo chúng tôi ko chỉ nên bỏ uống khẩu phần vodka Narkom mà cả trà đặc, bỏ thuốc lá và chớ nghĩ tới đàn bà. Các sĩ quan công khai tỏ ra xem thường bài giảng đạo đức đáng chán đó, hay bài "thuyết pháp của Ctrị viên" như cách họ thường gọi. Và để làm cho Vinogradov phát điên, trước mặt anh ta họ công khai uống trà đặc và kawa Ba Lan, vừa uống vừa hút thuốc lá mù mịt trong khi tay thì vấn thuốc mahorka!

Chúng tôi luôn lấy làm lạ ko hiểu Baturin kiếm đâu ra thứ sĩ quan này. Có lẽ hắn vốn là 1 trong các thuộc cấp trước đây của ông ta, những kẻ trốn trong hậu phương suốt cuộc chiến, cũng giống như chính Baturin. Vinogradov thậm chí chưa có nổi Huân chương Quân công, loại phần thưởng chiến trận cấp thấp nhất, và tay sĩ quan xa lạ này thường ăn trưa cùng kombat. Chúng tôi nghĩ họ đã từng phục vụ quân đội ở cùng 1 chỗ hoặc đâu đó gần nhau, có thể họ chỉ là những người hết sức bình thường. Thôi thì có thể gạt Vinogradov sang 1 bên, nhưng sự gần gũi của Baturin với hắn ko làm cho ông có được sự kính trọng của cánh sĩ quan chúng tôi.
... Nói chuyện xảy ra sau đó 1 chút, tôi phải kể về "công việc" của Vinogradov ngoài những lời nói xuông, nó chẳng phù hợp chút nào với đạo đức hay những bài giáo huấn của anh ta. Khi đợt phát hành Công trái diễn ra ngay trước khi chiến tranh kết thúc, tôi nhớ là hôm mồng 3 hay mồng 4/5 gì đó, tay sĩ quan tuyên huấn đã làm cả đám sĩ quan phát nản. Hắn đoan chắc với mọi người rằng mỗi người sẽ phải đăng ký mua Công trái với số tiền tối thiểu là 3 tháng lương, coi như đó là "1 hành động cần thiết cho Chiến thắng gần kề". Tất cả chúng tôi đều làm đúng như vậy để đóng góp cho Quỹ Quốc phòng. Đến khi chúng tôi hỏi sĩ quan phụ trách kinh tài tiểu đoàn Kostya Pusik về số tiền Vinogradov đóng thì hoá ra hắn chỉ đăng ký có 1 tháng lương. Đó mới là bộ mặt thật của tay politruk sĩ quan tuyên huấn. Để hoàn tất bức tranh về hắn, ngay trong ngày đầu tiên sau Chiến thắng, "vị thánh đạo đức" của chúng tôi đã là người đầu tiên trong tiểu đoàn bị phát hiện nhiễm bệnh hoa tình. Sau hắn còn nhiều người nữa bị! Thánh thật! Nhưng tất cả những chuyện đó sau này mới xảy ra, tức là sau tháng 1/1945 ...
Như đã nói, chúng tôi đã bắt đầu tổ chức và huấn luyện các đơn vị. Mỗi đại đội gồm nhiều trung đội với cực kỳ ít quân, tôi đã từng nói về mặt mạnh và mặt yếu của quy trình tổ chức này. Đương nhiên tôi đoán ko ai có lý do, ngoại trừ Vinogradov, để hoàn toàn ko uống rượu, đặc biệt là vào lúc chúng tôi thường xuyên có những lý do "hợp lý" để tổ chức tiệc tùng, ai đó được thưởng huân huy chương hay thăng cấp chẳng hạn. Thỉnh thoảng chúng tôi còn tổ chức những lễ sabantui như cách Fedor Usmanov vẫn gọi, đó là cách nói cực kỳ lịch sự để có lý do tiêu thụ khẩu phần rượu cấp phát thảm hại cùng với số quốc lủi Ba Lan bimber khó ngửi. Chúng tôi thỉnh thoảng lại tự chiêu đãi mình bằng lý do này khác. Có rất nhiều nhà máy tinh chế cồn ở Ba Lan, và dân Ba Lan đã có nhiều thương vụ tốt đẹp bằng cách bán cho quân ta thứ rượu cồn tệ hại đó với giá cao ngất. Theo đúng quy luật, chúng tôi uống cả thứ của nợ đó, nó có thể coi như loại rượu "hạ cấp" khi pha thêm nước và do đó chúng tôi đơn giản là uống nó cùng với nước lã. Trong các trường hợp như vậy chúng tôi đổ đầy rượu cồn vào 1 cốc và đặt cạnh 1 cốc đầy nước. Thỉnh thoảng chúng tôi còn đùa bằng cách bí mật đổ đầy cả cốc thứ 2 cũng bằng rượu cồn. Các bạn có thể tưởng tượng tình trạng của 1 người vừa uống thứ "nước lửa" bỏng rát và định hoà loãng nó bằng cách lập tức uống thêm nước lã nhưng lại nhận được cùng cảm giác rát bỏng trong cổ họng. Tuy nhiên kẻ bày ra trò đùa luôn phải có trách nhiệm cầm sẵn 1 cốc nước để cứu giúp nạn nhân đúng lúc.
1 tháng trước, vào ngày 18/12, tôi bước sang tuổi 21. Chỉ huy mới của Phương diện quân là Nguyên soái Zhukov, người vừa thay thế Nguyên soái Rokossovski, đã ký lệnh thăng cấp tôi lên đại uý, tờ lệnh này chắc đã được chuẩn bị trước từ thời người tiền nhiệm của ông. Chúng tôi lập tức tổ chức lễ mừng cầu vai đại uý mới của tôi cũng như nhiều sĩ quan khác vừa được thăng cấp. Chúng tôi cảm thấy rất buồn vì Nguyên soái Rokossovski đã rời khỏi Phương diện quân Belorussia 2, chúng tôi yêu Nguyên soái gần như con yêu cha.
Lúc này quân bổ sung đang tới dần dù số lượng ko lớn. Có lẽ tình hình mặt trận tạm lắng và việc thiếu các chiến dịch lớn ko cho phép các toà án binh "đào tạo" thêm nhiều shtrafnik cho chúng tôi. Tôi nghĩ đây là lần đầu tiên chúng tôi được nhận 1 loại shtrafnik hoàn toàn khác, đó là các cựu sĩ quan đã bị tuyên án từ hồi đầu chiến tranh, thậm chí là trước đó, và từng thụ án trong phần lớn thời gian tại nhà tù hoặc trại cải tạo. Theo chúng tôi thấy, họ ko bị tống ra mặt trận dưới sự áp giải của lính canh như những tù thường phạm bị đưa vào các đại đội trừng giới độc lập dành cho lính. Thay vào đó họ tới chỗ chúng tôi chỉ khi tự họ tình nguyện, tuy vậy vẫn có vài lính canh áp giải. Cả đất nước đã nhận thấy ngày chiến tranh kết thúc đang đến gần, nhiều tù nhân vẫn còn cảm nhận được lòng yêu nước và hiểu rằng Chiến thắng mong đợi đã lâu chắc chắn sẽ tới, và nhờ vậy họ có thể được phóng thích. Nhiều người thậm chí còn hy vọng sẽ được xoá án nhân dịp Chiến thắng.
Sabantui - Lễ hội dân gian của người Bashkyria để mừng vụ mùa bắt đầu. Đây cũng là 1 thành ngữ để chỉ bất kỳ 1 lễ hội vui vẻ nào.

Những người ngồi tù ko phải chiến đấu và chết trong chiến tranh như hàng triệu người dân, vì thế họ sẽ có 1 khoảng thời gian khó khăn để tái hoà nhập cộng đồng trong 1 xã hội đã bị chiến tranh thiêu huỷ nhưng đã đánh bại kẻ thù trong 1 cuộc chiến đẫm máu kéo dài 4 năm. Thật khó khăn cho những người tù phải sống suốt cuộc chiến sau song sắt trong khi những người thân ra trận và chết vì Tổ quốc. Hàng triệu người đã hiến dâng mạng sống cho chiến thắng trước chủ nghĩa phát xít, vì thế cũng là logic khi nhiều cựu sĩ quan yêu cầu được đổi quãng thời gian ngồi tù còn lại lấy việc được cho ra trận, dù với tư cách shtrafnik. Chỉ có rất ít người được cho cơ hội này, số còn lại thì ko, họ vẫn liên tục được bổ sung tới cho đến tận khi chiến dịch Berlin bắt đầu.
Về cơ bản việc tổ chức và huấn luyện trong đại đội được tiến hành thường xuyên. Huấn luyện chiến đấu là 1 công việc căng thẳng, bình thường trong quá trình huấn luyện chúng tôi phải đặc biệt chú ý đến những người kém về khả năng bắn súng và hành quân. Trong số các shtrafnik có nhiều cựu sĩ quan hậu cần, ko quân, xe tăng ... thuộc dạng này. Chúng tôi còn phải chú ý hơn nữa đến những cựu sĩ quan tù nhân, họ yếu hơn người bình thường, nhiều người thậm chí ko thể vác súng được lâu dù chỉ là cầm nó trong tay như 1 lính gác. Mỗi trung đội chỉ có 7 - 10 người, vì vậy các trung đội trưởng có cơ hội huấn luyện riêng cho từng shtrafnik. Họ dùng các shtrafnik đã có kinh nghiệm bộ binh làm người kèm cặp. Về cơ bản các học viên đều hiểu câu nói nổi tiếng của Suvorov về "công nghệ dành chiến thắng", câu nói "tập luyện vất vả, chiến đấu dễ dàng" trở thành 1 slogan chính xác đối với trường hợp của họ. 1 số shtrafnik trước đây từng cho rằng mình là "kẻ bỏ đi" thì nay bắt đầu hiểu ra họ sẽ ko bị sử dụng như bia đỡ đạn. Họ biết họ đang được huấn luyện chiến đấu 1 cách bài bản để tiêu diệt quân thù được hiệu quả hơn đồng thời bảo toàn được mạng sống của chính mình. Điều này giúp họ thấu hiểu sự cần thiết phải tập luyện hết sức vất vả, như chúng tôi vẫn nói "tập đến lòi cả ruột ra". Thường chúng tôi ko cần bắt buộc ai tập luyện, tuy nhiên ban tham mưu tiểu đoàn vẫn quản lý chặt quá trình huấn luyện, các tiểu đoàn phó và chỉ huy các bộ phận lúc nào cũng ở cùng các đại đội và trung đội.
Việc huấn luyện là vất vả ko chỉ với các shtrafnik mà cả với chúng tôi, những sĩ quan của họ. Khoảng thời gian này chúng tôi phát hiện được 1 chỗ tốt để làm bãi tập bắn, tại đây chúng tôi bắn đạn thật bằng tất cả các loại súng nhỏ và cho súng trường chống tăng tập bắn vào 1 khẩu pháo tự hành Đức đã bị bắn cháy vứt lại đó. Thậm chí chúng tôi còn bố trí cả 1 khu vực rộng bên cạnh làm trường bắn súng cối, gần 1 cánh rừng. Mỗi khi có cuộc bắn đạn thật, khu vực bắn được canh gác khắp xung quanh để các pháo thủ súng cối câu đạn vào.
Nhìn chung người ta có thể phát ghen tị với tài tháo vát và tính nhẫn nại của các chỉ huy đơn vị và bộ phận trong tiểu đoàn. Động cơ chính tất nhiên ko phải do sự kiểm tra gắt gao của các tham mưu và chỉ huy tiểu đoàn mà bởi mong muốn ko phải dẫn dắt những người lính thiếu huấn luyện trong trận đánh. Đương nhiên đó ko phải lỗi của họ. Các đại đội trưởng cũng rất hăng hái học cưỡi ngựa, ai mà biết được khi nào chúng tôi cần đến nó chứ? Việc này bắt đầu khi 1 sĩ quan tiểu đoàn ko biết kiếm đâu được mấy con ngựa tốt cùng đầy đủ yên cương. Kombat nhiệt tình ủng hộ vụ này như thể ông ta từng phục vụ nhiều năm trong lực lượng kỵ binh. Baturin chọn cho mình 1 con ngựa đực màu hồng rất đẹp và thuần. Tôi được 1 con ngựa đốm xám còn non, rất hiếu động và cứng đầu cứng cổ, nó thường xuyên bị phân tâm, tai luôn ngoe nguẩy và hay nhe hàm răng to tướng ra để tỏ ý bất mãn. Khi tôi nhìn thấy tài cưỡi ngựa của kombat, mặc dù bụng to nhưng ông nhảy phóc lên yên cái 1 và cho ngựa dựng đứng 2 chân trước mặt chúng tôi, tôi đã lần đầu tiên ghen tị với khả năng của ông. Nhờ đó tôi trở nên say mê luyện cưỡi ngựa dù biết mình sẽ ko bao giờ sánh kịp kombat.
Tôi phải nói rằng hoá ra đó là 1 việc khó. Những ngày đầu với những bài tập đầu tiên vừa chán vừa ko có kết quả. Sau 2 đến 3h, tức là quy trình huấn luyện của cả 1 ngày, toàn bộ "khu vực tiếp giáp yên ngựa" trên người tôi đau như dần. Nhưng tôi đã đặt mục tiêu cho mình, vì vậy tất cả những ngày sau đó, dù ko còn chút hứng thú nào tôi vẫn tiếp tục cưỡi ngựa. Do ko hiểu gì về sự khác nhau giữa nước kiệu và nước đại cũng như sự thiếu hụt nhiều kỹ năng khác, đôi khi tôi đã làm cả ngựa lẫn người thực sự kiệt sức. 1 trong các shtrafnik dưới quyền tôi có lẽ từng là kỵ binh đã nhận ra sự thiếu hụt trong kỹ năng cưỡi ngựa cùng tất cả những khó khăn tôi đang gặp phải trong quá trình tập luyện nên đã tình nguyện làm thầy giáo dạy tôi. Anh ta cho ngựa ăn 1 cách thành thạo và dạy tôi nhiều bài học, sau đó con ngựa bắt đầu nghe lời tôi 1 cách bình tĩnh hơn. Đồng thời tôi cũng cảm thấy ổn hơn với cái yên và bàn đạp. 1 thời gian ngắn sau, ngay trước ngày đầu năm mới 1945 Rita đã thu xếp được 1 "kỳ nghỉ" vài ngày để qua thăm tôi và khi cô biết tôi đã có 1 "phương tiện di chuyển cá nhân" của riêng mình, cô xin được cưỡi thử. Mặc dù Rita suốt đời chưa từng ngồi trên lưng ngựa, trước sự kinh ngạc của tôi, cô đã điều khiển con ngựa cứng đầu rất ổn và tỏ ra rất thích cưỡi nó.
Chúng tôi tổ chức tiệc mừng Năm Mới 1945 trên 1 cái bàn chung. Kombat, các tiểu đoàn phó, chỉ huy các bộ phận, sĩ quan đơn vị các cấp, tóm lại là tất cả những người ko phải làm nhiệm vụ đều có mặt. Đó là lần đầu tiên chúng tôi có 1 buổi tiệc tùng lớn đến như vậy, lần duy nhất sau này có 1 buổi tiệc lớn đến thế là vào Ngày Chiến thắng 9/5/1945. Đó là ngày hoà bình đầu tiên sau cuộc chiến đã làm tất cả chúng tôi mệt mỏi nhưng cũng đã trở nên quen thuộc, mặc dù 2 điều này nghe có vẻ trái ngược.
Tuy nhiên lúc này thì Ngày Chiến thắng vẫn còn xa. Trước mặt chúng tôi là trận đánh khó khăn vì Warsaw, con đường chông gai tới biên giới nước Đức phát xít, và tiếp đó là tới Berlin. Ko ai biết được ai sẽ đi được tới tận cùng cuộc chiến và ai sẽ nằm lại trên đất Ba Lan hay Đức. Tôi viết vội mấy bài thơ về các chiến hữu cho lễ mừng Năm Mới và chúng được hoan nghênh nhiệt liệt. Thậm chí Baturin, người cực kỳ thích được tán dương cũng vỗ tay ủng hộ tôi. Thì ra hôm đó còn là ngày sinh nhật Peter Smirnov, người vừa trở về từ quân y viện, Alex Shamshin, người vừa cùng tên vừa cùng tuổi với tôi, và cả tiểu đoàn phó Ivan Matvienko, cả 3 đều sinh gần trùng với ngày đầu năm mới. Đó chính là Lễ Mừng Năm Mới 1945, năm mà tất cả chúng tôi đều biết chắc chắn sẽ là Năm Chiến thắng!

Như ta biết sau này, Stavka (Tổng hành dinh - Bộ Tổng tư lệnh) đã lên kế hoạch mở chiến dịch giải phóng Warsaw cùng toàn bộ phần đất Ba Lan vẫn còn nằm dưới ách phát xít vào ngày 20/1. Tuy nhiên trong bức thư của mình, Thủ tướng Anh Winston Churchill đã thúc giục Stalin mở cuộc tấn công từ sông Vistula càng sớm càng tốt nhằm chuyển hướng quân Đức ra khỏi Ardennes, tình thế của quân Đồng Minh Phương Tây tại đó đang rất khó khăn. Stalin đáp ứng lời yêu cầu trợ giúp đó và Stavka đã chuyển ngày bắt đầu Chiến dịch Vistula - Oder lên 12/1. Thực tế là chỉ vài ngày sau Năm Mới, chúng tôi đã bắt đầu cấp tốc tập hợp các trung đội nhỏ nằm rải rác thành 1 đại đội dưới sự chỉ huy của Ivan Beldugov. Đó là 1 sĩ quan thấp đậm tóc vàng, mặt to trán rộng, trông có vẻ cực kỳ điềm tĩnh nhưng cứng rắn và sắc sảo.
Các sĩ quan đầy kinh nhiệm của tiểu đoàn trừng giới đã nhanh chóng tổ chức các trung đội trong đại đội. Họ là đại uý Visily Kachala, thượng uý Alex Shamshin, cùng với đó là viên thượng uý mới tới Alexei Afonin, 1 người khiêm tốn và vui tính trông có vẻ rất trẻ so với chúng tôi nhưng hoá ra lớn hơn tôi và Shamshin 4 tuổi. Alexei có đôi vai rộng, người thấp và chắc nịch, cực kỳ dai sức. Càng gặp khó khăn là anh ta càng tỏ ra cứng rắn đến mức lỳ lợm, binh lính dưới quyền luôn lên tinh thần nếu có 1 người chỉ huy như vậy. Khi tôi biết anh ta rõ hơn thì hoá ra chúng tôi cùng tốt nghiệp Học viện Lục quân Viễn Đông 2 tại Komsomolsk trên sông Amur. Chúng tôi đã leo trèo cùng 1 quả đồi, 1 ngọn núi, ăn tại cùng 1 căng tin và gác cùng 1 ngôi nhà. Tuy nhiên anh ta tốt nghiệp trung uý trước tôi 1 thời gian. Alex biết rõ về Viễn Đông, nhờ vậy chúng tôi trở thành những người bạn gần gũi. Anh đã phục vụ tại vùng Hồ Khasan ngay sau các sự kiện năm 1938 , sau đó là trong các đơn vị thuộc Phương diện quân Viễn Đông, và sau khi tốt nghiệp Học viện anh đến với Phương diện quân Trung tâm. Anh bị thương nặng trong trận Kursk và người ta đã đưa anh tới tận Novosibirsk để điều trị, sau 1 thời gian dài trị thương anh tốt nghiệp 1 khoá học chỉ huy đại đội và rốt cuộc được gửi tới Tiểu đoàn 8 Độc lập Trừng giới này làm trung đội trưởng.
Tôi luôn nghĩ mình chính là tay trung uý chưa hề có kinh nghiệm chiến đấu đầu tiên được chỉ định làm đại đội trưởng trừng giới năm 1943. Tôi đoán đó là do sự nhầm lẫn của ai đó, và kombat Osipov đã sửa chữa sai lầm này bằng cách để tôi dẫn dắt trung đội trinh sát. Tuy nhiên Alex lớn tuổi hơn tôi và đã có kinh nghiệm chiến đấu thực tế, từng bị thương và đã hoàn tất khoá đào tạo đại đội trưởng cũng vẫn chỉ được làm trung đội trưởng. Anh ta ko phải trường hợp duy nhất. Bạn tôi Peter Zagumennikov cũng về tiểu đoàn trừng giới làm trung đội trưởng sau khi đã chỉ huy 1 đại đội bộ binh và bị thương. Rõ ràng là người ta cố kiếm những sĩ quan đã được thử lửa và có kinh nghiệm để chỉ huy các sĩ quan bị đưa vào Tiểu đoàn trừng giới, tôi là 1 trường hợp ngoại lệ. Tuy nhiên, như người ta thường nói: "Cách suy nghĩ của các tướng lĩnh luôn khó hiểu!"
Chúng tôi chỉ có rất ít thời gian để tập hợp các đơn vị lại với nhau, lúc này tất cả các điểm yếu của việc huấn luyện ko tập trung và chia lẻ đội hình bộc lộ. Sáng sớm ngày 11/1 đại đội hành quân bộ đến đầu cầu Magnushev đã được quân ta đánh chiếm từ mùa hè năm ngoái, nó nằm trên bờ tây sông Vistula, phía nam Warsaw. Đại đội vượt sông bằng 1 chiếc cầu gỗ đã cũ trong đêm, dưới ánh trăng thượng tuần. Băng trên sông trông như thể đã bị 1 lưỡi cày khổng lồ cày qua suốt từ bên này sang bên kia sông, đó là dấu vết của những trận pháo và ko kích. Đại đội các shtrafnik bắt đầu tấn công từ đây hôm 14/1 cùng với những người lính Tập đoàn quân 61, như vậy là chiến dịch tấn công chiến lược Vistula - Oder đã mở màn.
Tôi ko hiểu sao Beldugov ko hề có 1 đại đội phó nào, khác với Matvienko đã từng có Yanin làm phó. Tôi được lệnh đi cùng đại đội với tư cách đại đội trưởng dự bị. Đây là 1 sự thay đổi, 1 cách tổ chức mới của kombat Baturin. Theo cách này tôi ko tham chiến cùng đại đội mà bố trí bên cạnh cùng giao liên và 2 shtrafnik để có thể nắm đại đội trong trường hợp cần thiết. Thật hết sức bất tiện và phi lý, tôi lúc nào cũng cảm thấy mình vô dụng hoặc kém cỏi. Thà tôi bị hạ cấp xuống làm đại đội phó còn hơn ở cùng đại đội mà chẳng có vai trò gì, chẳng đóng góp gì.
Đầu tiên đại đội nhận nhiệm vụ chiếm 1 quả đồi. Tại đây bọn Đức đã đẩy lùi mọi cố gắng tấn công của quân ta bằng 1 hoả lực "bão lửa". Cả Beldugov và tôi đều đi đến kết luận rằng chúng tôi sẽ tận dụng 1 con suối nhỏ với nhiều bụi rậm 2 bên bờ đổ ra sông Pilica. Tôi nhớ cái tên này vì đọc lên nghe hơi giống họ của tôi. Chúng tôi sẽ vòng qua ngọn đồi đen đủi đó để tấn công từ sau lưng. Beldugov trao nhiệm vụ này cho trung đội trưởng Vasily Kachala, anh ta đã vòng qua quả đồi mà bọn Fritz ko hề hay biết và làm chúng kinh ngạc với 1 cuộc tấn công từ sau lưng. Đó là 1 cuộc tấn công với nhân tố chính là sự bất ngờ và điều đó quyết định toàn bộ kết quả. Toàn bộ đơn vị hoặc sẽ bị giết sạch trên sườn đồi phủ băng trống trải, hoặc chiếm được "ngọn đồi ********" đó! Trận đánh diễn ra cực nhanh, ngay khi bọn Đức phát hiện và chuyển hoả lực sang bắn về phía sau, Beldugov đã cho toàn đại đội xung phong vỗ mặt. Ngọn đồi bị chiếm, trung đội đầu tiên lên tới đỉnh là trung đội của Alex Afonin. Thương vong vẫn còn rất thấp và quân ta đã có thể tới bờ sông Pilica.
Nhiều năm sau tôi được biết 1 người lính Long kỵ trẻ thuộc Sư đoàn 5 Kỵ binh tên là Konstantin Ksaverievich đã nhận được phần thưởng nhà binh đầu tiên là Huân chương Chữ thập Thánh George (**) vì đã tham gia vào cuộc đột kích táo bạo qua sông Pilica, tên thật của người lính này là Rokossovski. Thật tiếc là lúc đó chúng tôi chưa biết điều này.
Những trận đánh ác liệt đã diễn ra giữa quân đội Soviet và quân Nhật tại vùng Hồ Khasan vào tháng 7 - 8/1938 (giống hệt những trận đánh trên sông Khalhin - Gol), và người Nhật đã thua te tua. Kết quả của 2 cuộc xung đột này là 1 trong những lý do chính giữ cho người Nhật ko tham chiến trong những năm Liên Xô khó khăn nhất. Vì vậy chiến tranh Xô - Nhật đã chỉ bắt đầu vào tháng 8/1945.
Tên thường gọi của Huân chương "Ghi nhận sự xuất sắc trong chiến đấu" của Nga.

Sau khi ngọn đồi bị chiếm, toàn bộ các đơn vị thuộc trung đoàn mà đại đội tôi nhận nhiệm vụ trợ chiến đã tham gia vào cuộc tấn công. Ngay sau đó toàn bộ Sư 23 Bộ binh, đơn vị mà đại đội tôi phối thuộc, cũng bắt đầu tấn công về hướng Warsaw. Họ tới ga Wlochy ở ngoại ô phía nam thủ đô Ba Lan vào sáng sớm ngày 16/1. Sau đó đại đội tôi được cho ra nghỉ, các đơn vị bộ binh được xe tăng yểm trợ vẫn tiếp tục cuộc tấn công và giải phóng hoàn toàn Warsaw ngày 17/1. Tất nhiên chúng tôi cảm thấy bị xúc phạm, chúng tôi đã vượt qua mọi nẻo đường để đến được Warsaw nhưng vinh dự đánh chiếm thành phố lại được trao cho người khác. Tôi đoán có ai đó nghĩ rằng sẽ là sai trái nếu để các shtrafnik giải phóng thủ đô Ba Lan, dù chỉ là 1 phần nhỏ. Điều này cũng giống như ở Rogachev và Brest. Tại đây 1 lần nữa chúng tôi đã ko được phép tiến vào thành phố đẹp nhất châu Âu theo đánh giá của nhiều người, thủ đô đầu tiên của 1 nước phương Tây được giải phóng. Chúng tôi chỉ được xem là phương tiện hỗ trợ cho thành công của các đơn vị khác, điều đó giải thích tất cả.
Chúng tôi chỉ được phép ngắm thành phố xinh đẹp này vào cuối ngày 18/1, đi theo sau đội hình Sư 23/Tập đoàn quân 61. Ấn tượng đầu tiên là thành phố bị tàn phá thảm hại. Đó là kết quả cả do cuộc nổi dậy thất bại của người Ba Lan lẫn do kế hoạch tàn phá 1 cách có hệ thống của người Đức đối với tất cả những công trình xây dựng đẹp nhất. Chúng tôi trông thấy những dòng chữ tiếng Nga viết trên tường hay biển báo dọc đường đại khái là "Đã gỡ mìn" hoặc "Đã kiểm tra, ko có mìn" cùng với tên người công binh chịu trách nhiệm dò mìn. Khi tới phố Marhsalkovskaya chạy thẳng vào trung tâm thành phố, chúng tôi thấy có nhiều nhóm công binh cùng với chó đang tiếp tục công việc nguy hiểm là quét mìn cho thành phố. Lũ chó đánh hơi chất nổ, tôi nghĩ việc này rất khó khăn vì cả thành phố vẫn còn tràn ngập mùi thuốc súng và dynamite. Sau vụ này tôi mới biết ko chỉ có chó cứu thương hay chống tăng mà chúng còn là trợ thủ trung thành của binh chủng công binh vẻ vang.
Tới đây chúng tôi bị 1 trong các đội tuần tra mới được thành lập trong thành phố chặn lại, họ ko cho phép chúng tôi đi ra khỏi bề rộng mặt đường của con phố xinh đẹp này. Sau đó thì con đường bị 1 toà nhà đổ và mấy cỗ xe tăng Đức cháy chắn ngang, phần tiếp theo của thành phố vẫn còn chưa được dò mìn. Chúng tôi rẽ phải ra bờ sông Vistula, tới gần 1 cây cầu gãy chúng tôi thấy 1 toà nhà có thiết kế đặc biệt bị phá huỷ nặng nề, trên mặt tiền còn đọc được hàng chữ Ba Lan "Ngân hàng Phát hành Ba Lan". Chúng tôi ko hiểu "phát hành" có nghĩa gì nhưng biết đây là 1 ngân hàng, vì ko có lính canh và cửa mở nên chúng tôi quyết định bước vào.
Lạy Chúa lòng lành, có vô khối tiền đủ loại nằm ngay trên sàn! Tiền zloty Ba Lan đựng trong những bao to tướng hoặc vung vãi trên sàn, tất cả đều có 1 lỗ xuyên qua, có lẽ bọn Đức muốn số tiền này trở thành ko thể tiêu được. Chúng tôi thấy cả những tấm giấy in tiền mới in 1 mặt và loại tiền Reichsmark dùng tại những vùng quân Đức chiếm đóng. Chúng tôi nghĩ số tiền này sẽ chẳng bao giờ còn dùng được nữa nhưng 1 số người tỏ ra nhiều kinh nghiệm hơn, họ lèn tiền đấy túi và sử dụng nó trong rất nhiều vụ mua bán với dân Ba Lan. Hoá ra rất nhiều người bị tiền ám ảnh, họ đoan chắc rằng thứ giấy in tiền 1 mặt là loại tiền Ba Lan mới. Trong 1 số trường hợp, 1 số "kẻ tháo vát" đã dùng nó mua được ko chỉ đồ ăn mà cả những thứ có giá trị như đồ trang sức. Khi nhìn thấy những người tích trữ tiền có những thương vụ thành công tôi thấy tiếc vì mình quá nhát, tôi đã ko lấy 1 tờ tiền nào dù chỉ để làm kỷ niệm. Tuy nhiên tôi ko ghen tị với những "kẻ may mắn". Ra đến bờ sông, chúng tôi chỉ cười vì đã vứt bỏ hàng triệu bạc và dẫm hàng triệu bạc khác dưới chân. Sau chuyến du hành trên bờ sông, chúng tôi tập trung tại điểm tập kết phía tây Warsaw. Trên mỗi bước đi chúng tôi đều thấy sự tàn phá mà bọn phát xít đã làm để biến những phần chính của thành phố Warsaw thành 1 đống đổ nát. Các sĩ quan và shtrafnik đã tham chiến ở Stalingrad đều so sánh sự đổ nát của 2 thành phố này với nhau.
Ko rõ vì tôi chẳng đóng vai trò gì trong trận đánh vì Warsaw hay vì Baturin tự nhận ra (có thể có ai đó gợi ý) rằng việc chỉ định tôi làm "đại đội trưởng thay thế" là vô lý, vậy là ông ta đã lệnh cho tôi và nhiều sĩ quan khác di chuyển độc lập. Mỗi người được cho biết điểm đến và thời gian phải có mặt. Tôi ko nhớ hết tên các địa điểm mà tôi đã đi qua bằng nhiều cách khác nhau, nhưng căn cứ vào Giấy của Tổng tư lệnh Stalin chứng nhận đã tham gia giải phóng nhiều đô thị Ba Lan khác nhau, con đường tôi đi đã qua các địa điểm Sohachew - Lowich - Skernevice - Tomashuw - Konin - Lencica.
Bọn Fritz vẫn tiếp tục chạy cả vì những đòn đánh dữ dội của quân ta lẫn vì danh tiếng của Nguyên soái Zhukov, nay đã trở thành chỉ huy Phương diện quân của tôi. Bọn Đức cũng sợ cái tên Rokossovski ko kém. Cuộc rút lui của chúng sau khi mất Warsaw giống như 1 cuộc tháo chạy tán loạn, do đó có nhiều toán quân Đức đáng kể rớt lại phía sau quân ta, trốn trong rừng và tiếp tục chống cự. Quân ta đã phải trả giá bằng rất nhiều người để quét sạch bọn này. Tôi và các đồng đội cùng nhiều người khác phần lớn đi bằng cách vẫy xe đi nhờ, thường là xe tải và đôi khi cả xe ngựa của dân Ba Lan. Đám ngựa mà mấy tay sĩ quan chúng tôi mất rất nhiều thời gian chăm sóc vì nhiều lý do đã ko còn được sử dụng, chưa từng có ý tưởng nào của tân kombat tỏ ra vô dụng đến thế. Nhiều lần các xe quân sự ko chịu dừng khi chúng tôi vẫy, vì vậy chúng tôi phải sử dụng 1 biện pháp khác chắc ăn hơn để dừng họ lại, tức là nã 1 phát súng ngắn vào lốp xe. Tất nhiên, "phương thức vẫy xe đi nhờ" này rất nguy hiểm, nếu bắn phải thứ gì đó ko phải lốp xe thì rất có thể chúng tôi sẽ bị đưa ra toà án binh. Tuy nhiều vì 1 số lý do chúng tôi ko ngán toà án binh. 1 lần 1 viên thiếu tá đã nhảy khỏi chiếc xe bị chúng tôi bắt dừng theo kiểu đó, súng lăm lăm trong tay và gào lên doạ tống chúng tôi vào tiểu đoàn trừng giới vì cái trò bậy bạ này. Tôi bèn cho ông ta xem chứng minh thư sĩ quan với chức danh đại uý Tiểu đoàn Trừng giới Độc lập 8, ông ta điếng người, nhưng sau đó chúng tôi làm hoà và ông ta đưa chúng tôi an toàn tới nơi chúng tôi cần.
Tôi thích đứng trên thùng xe tải cho gió thổi vào mặt . Má và môi tê đi vì hơi lạnh gợi nhớ đến vùng Viễn Đông thân thương với những mùa đông tuổi thơ. Hồi học cấp 2 ở Obluch cách nhà 40km tôi cũng thường đi về bằng tàu hoả với cửa mở toang.
Khoảng ngày 20 - 21/1, tôi đã tới thị trấn Kutno. Ban tham mưu tiểu đoàn đã đóng sẵn tại đây cùng các đơn vị hậu cần với xe ngựa và xe tải. Thị trấn trông có vẻ rất ấm cúng, nó hoàn toàn chưa bị chiến tranh đụng tới như những vùng đất của Tổ quốc tôi. Thật ko thể tưởng tượng được là hệ thống điện và cấp thoát nước ở Kutno vẫn hoạt động. Có lẽ bọn Đức định để dành thị trấn này cho 1 việc gì đó hoặc do chúng tháo chạy quá nhanh nên ko kịp tàn phá. Bù lại có rất nhiều biển báo với hàng chữ "Pst!" hoặc "Im miệng!" với hình vẽ ngón trỏ đặt trên môi. Chúng tôi thậm chí còn thấy cả những poster và biển chỉ đường có nội dung tương tự: "Đừng nói gì!", "Kẻ ba hoa sẽ gặp phải bọn gián điệp" v.v...
Quân đội Soviet huấn luyện được 1 số lượng đáng kể chó cho mục đích vận chuyển giấy tờ và đạn dược cũng như sơ tán thương binh khỏi trận địa bằng xe trượt tuyết. 1 số chó cũng được sử dụng có hiệu quả cho mục đích chống tăng.

Tôi tình cờ được ở trong 1 căn nhà sạch sẽ ngăn nắp với mái ngói đỏ và tường rào chắc chắn. Căn nhà thuộc sở hữu của 1 bác sĩ thú y địa phương và vợ là 1 phụ nữ trẻ đẹp vốn là bà con họ hàng, cô ta chỉ phòng cho tôi rồi đề nghị tôi đi tắm. Thật sung sướng! Có cả xà phòng thơm và khăn tắm dày có lông! Ko phải thứ khăn tắm quân đội phát vừa nhẹ vừa có lỗ mà tôi vẫn phải dùng để tắm! Cô chủ nhà đặc biệt quan tâm chú ý đến căn phòng được giao cho tôi với giường êm nệm ấm, 1 cái ghế sofa, 1 bàn làm việc rộng có đèn bàn chụp màu xanh lá khiến ko khí trong phòng hết sức ấm cúng.
Tôi hỏi xem các sĩ quan khác trong đại đội đang ở đâu. Vậy là ngoài George Razhev và Fyodor Usmanov, người ta mới gửi tới đại đội tôi thêm thiếu uý Kuznetsov. Anh ta mới tới tiểu đoàn, là người khá điển trai nhưng hơi lùn và gầy. Anh từng có biệt danh "châu chấu" vì vóc người thấp bé, giọng nói cao và yếu, dễ đỏ mặt y như 1 cô gái. Tôi muốn tìm hiểu thêm về anh ta, đặc biệt là khi tôi ko muốn ở 1 mình trong ngôi nhà này với 1 cô chủ nhà quá dễ thương, chồng cô vừa đi đâu đó vì công việc. Cũng cần có quyết định sớm vì tay Don Juan của đại đội George Razhev cũng đề nghị được ở cùng tôi, tôi biết cậu ta đã để ý đến cô chủ xinh đẹp và việc cậu ta ở cùng có thể kết thúc bằng 1 vụ scandal hay quấy rối. Vậy là tôi từ chối đề nghị của Razhev, nại rằng tôi muốn tìm hiểu kỹ hơn về "châu chấu".
Chúng tôi ở lại Kutno vài ngày, tại đó người ta kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về 1 kobeta, tên thường gọi 1 loại phụ nữ trẻ Ba Lan. Đó là 1 cô gái xinh đẹp, thân hình rất hấp dẫn đã sống như vợ chồng với 1 sĩ quan Đức thuộc đội trừng giới Waffen SS. Cô sống với hắn với mong muốn trở thành 1 bà lớn trong thị trấn nhỏ này và thậm chí đã có 1 đứa con với tay sĩ quan Waffen SS. Đứa con trai 2 tuổi tóc đỏ nhưng lác mắt. Nhưng tên sĩ quan Đức đã tháo chạy về phía tây mà ko mang cô đi cùng với đứa con. Tôi đã nhìn thấy đứa bé đó, người ta vẫn gọi nó là "đồ chó" hay "đồ con hoang Fritz" chứ ko gọi tên. Lòng căm thù với bọn Waffen SS, giống "Aryan thượng đẳng", trong chúng tôi là rất mạnh mẽ đối với bất kỳ tên Đức nào, đó là thực tế.
Tôi hiểu hồi đó tôi đã cư xử sai trong 1 số trường hợp, nhưng lòng căm thù đã cắm rễ rất sâu trong suy nghĩ mỗi người, ko thể khác được. Tôi có thể nhắc lại 1 số khẩu hiệu, thí dụ "Bạn ko thể tiêu diệt kẻ thù nếu ko biết cách căm thù chúng bằng cả trái tim" hay "Nếu kẻ địch ko đầu hàng, chúng phải bị tiêu diệt". Tất tật poster, báo chí, phim ảnh, thậm chí cả phát ngôn công khai mạnh mẽ của Ilia Erenburg và nhiều nhà văn nổi tiếng khác cũng đều có mục đích "Giết bọn Đức!" Vì thế chúng tôi đã học được cách căm thù và tiêu diệt chúng. Tất nhiên chúng tôi hiểu chỉ nên giết những kẻ đã đến đất nước tôi, Tổ quốc tôi với gươm và lửa, nhưng 1 cách logic, lòng căm thù của chúng tôi mở rộng với mọi người Đức, mọi thứ liên quan đến nước Đức ngoại trừ những thứ chúng tôi thu lấy làm chiến lợi phẩm hợp pháp. Tuy nhiên nhiều binh lính vẫn ko muốn đổi những chiếc thắt lưng vải bạt lấy thắt lưng Đức có khoá nhôm chỉ vì nó khắc chữ "Gott mit uns!", tức là Chúa ở bên ta.
1 sự kiện khác đã xảy ra ở Kutno là người ta đã tóm được tay shtrafnik Kasperovich ở Belorussia, hắn là kẻ đã đào ngũ ở Narev khi xin được đi sửa đường dây điện thoại hỏng. Vậy là vào tháng 1/1945, vì 1 số lý do hắn lại tới tiểu đoàn tôi. Tôi đoán có lẽ ai đó muốn tổ chức 1 phiên toà án binh đối với hắn và 1 cuộc xử bắn công khai mà hắn đáng được hưởng, đó sẽ là 1 tấm gương cho mọi shtrafnik khác. Tôi nghĩ tất cả chúng tôi, cả sĩ quan chỉ huy và shtrafnik cựu sĩ quan, lúc đó đều đoán thế.
Vì ko thể để kẻ đào ngũ ko có người canh gác, kombat quyết định tống hắn lên gác mái căn nhà ban tham mưu tiểu đoàn đang ở. Lính canh cũng là 1 shtrafnik, anh ta đã bị nghiêm khắc cảnh báo về hình phạt sẽ phải chịu nếu tự mình ra tay xử lý tên đào ngũ, bất kể với lý do gì. Kasperovich tin vào khả năng của mình, hắn bắt đầu chọc tức anh lính canh bằng cách làm ra vẻ định trốn. Hắn phá thủng 1 lỗ trên mái nhà và nhặt ngói ném anh lính. Anh lính nhịn được 1 lúc rồi bắt đầu cố đưa tên đào ngũ vào quy củ, cuối cùng hết chịu nổi, anh ta nã 1 viên đạn vào vai làm hắn bị thương. Người ta phải chuyển tên tù bị thương tới quân y viện dã chiến gần đó và cắt người canh gác, thậm chí ngay cả những năm chiến tranh ác liệt nhất người ta vẫn tin rằng ko thể xét xử hay hành quyết tù nhân đang bị thương hay ốm. Lúc hắn ở quân y viện đã ko có phiên xét xử nào hết, và tôi ko rõ cuối cùng đã có chuyện gì xảy ra với hắn, nhiều sự kiện khác đã cuốn tôi khỏi câu chuyện này.
Giữa tháng 2, kombat giao nhiệm vụ cho tôi tới chỗ các đơn vị hậu cần vẫn còn đóng trong mấy ngôi làng Ba Lan mà chúng tôi đã ở trước chiến dịch tấn công Warsaw. Ko hiểu sao Baturin lại lệnh cho tôi làm việc này, đây là 1 hình thức giải buồn, nó giúp tôi thoát khỏi vị trí kẻ xa lạ trong đại đội của Belgudov. Nhiệm vụ của tôi là đưa tận tay cán bộ các đơn vị hậu cần đang đóng rải rác mệnh lệnh tập hợp tới chỗ ban tham mưu. Sau đó tôi nhận ra 2 con bò sữa vẫn còn đó và tôi giúp đánh về vì thiếu chúng đại tá cảm thấy rất khó ở. Tôi ko rõ ông có bị loét dạ dày hay bệnh tật gì khác ko nhưng tôi hiểu việc đưa 2 chú bò sữa về là 1 phần quan trọng trong nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên kombat ko phải lo về chuyện tôi sẽ đích thân đánh bò dẫn đầu đoàn xe hậu cần, có đủ xe tải để chở tất cả đồ của tiểu đoàn cũng như tư trang của các sĩ quan, kể cả chiếc harmonica của Michael Goldstein và máy quay đĩa cùng đĩa hát của tôi.
Tôi truyền lệnh trực tiếp cho thượng sĩ Fermanyuk, đưa cho anh ta bản đồ chỉ đường tới Kutno. Sau đó tôi quyết định tới thăm Rita ở quân y viện, ko cần sự cho phép của kombat, tự tôi chịu trách nhiệm việc này. Tôi hy vọng tối thiểu là gặp được cô vì quân y viện vẫn đóng tại Lochuv mặc dù chiến tuyến đã tiến xa về phía tây. Tuy nhiên mọi thứ ko diễn ra như tôi mong đợi, Rita lao tới ôm chầm lấy tôi và bất ngờ hỏi có thể đi cùng tôi tới tiểu đoàn trừng giới ko. Có lẽ cô đã bàn với mẹ về việc này và thật ngạc nhiên, Ekaterina Nikolaevna ủng hộ nó. Tôi ko rõ kombat Baturin sẽ phản ứng ra sao nhưng vẫn đồng ý 1 cách nước đôi vì nghĩ lãnh đạo quân y viện sẽ khó mà để Rita đi. Thật quá sức ngạc nhiên, sếp quân y viện, đại uý quân y Nisonov nhận lời ngay lập tức và nồng nhiệt chúc mừng chúng tôi về đám cưới tiền tuyến vừa qua. Gần như ngay lập tức sau đó ông xúc tiến việc thiên chuyển vợ tôi, lệnh cho nhân viên thảo các giấy tờ cần thiết. Như Rita nói, việc để chúng tôi về với nhau thật dễ dàng và ko có gì trở ngại dù thoạt nhìn có vẻ rất rắc rối. Cô đã nói với mẹ và sếp quân y viện rằng sẽ theo chồng tới bất cứ đâu và bằng bất cứ giá nào. Và họ hiểu quyết định của cô!

Thế là xong, 1 tấm vé nghỉ mát, thực chất là 1 tờ lệnh "trình diện tại nơi phục vụ mới, đơn vị số 07380". Ngay trong ngày Rita đã đóng gói xong hành lý thành 1 túi lớn để sẵn sàng cho "tuần trăng mật tại tiểu đoàn trừng giới". Cô thầm thì dặn dò vào tai mẹ và cậu em trai, hôn tất cả các bạn gái, vẫy tay với 1 đám đông đầy phấn khích ra tiễn đưa cô gồm các bác sĩ, y tá và cả 1 số thương binh cho đến khi có xe cho chúng tôi đi nhờ. Chúng tôi ra ga và vui mừng biết rằng nhiều đoàn tàu đang chuẩn bị ra tiền tuyến, điều duy nhất phải làm là trèo lên 1 toa hàng trống, và tiến về phía tây, ôm siết lấy nhau để chống lại cái lạnh, ko cần biết điều gì đang chờ đợi ở cuối cuộc hành trình. Tôi liên tục kiểm tra bản đồ để xem tên mỗi nhà ga đi qua có trùng với nơi chúng tôi cần tới ko. Thật may mắn, chúng tôi đã đi đúng hướng, tuy nhiên đoàn tàu ko đến được ga Kutno vì nơi đó chưa được sửa xong, vì vậy chúng tôi tiếp tục hành trình bằng ô tô.
Ban tham mưu tiểu đoàn ko còn đóng tại vị trí cũ, nó đã chuyển đi nơi khác. May sao Fermanyuk cũng tới cùng lúc dẫn theo đoàn xe tải của tiểu đoàn. Chúng tôi nhận tin tức về đường đi của ban tham mưu tiểu đoàn từ sĩ quan quân quản địa phương và tiếp tục chuyến hành trình cùng nhau. Qua bản đồ chúng tôi thấy biên giới nước Đức đã rất gần. Đó là hang ổ của con quái vật đã hành hạ đất nước tôi suốt 3 năm, và giờ là lúc nó phải trả giá cho những tội ác của mình. Mặc dù tất cả đã chờ đợi thời điểm này từ nhiều tháng nhưng nó vẫn gây bất ngờ cho chúng tôi, khi đang đi qua 1 cây cầu đơn sơ bắc ngang 1 dòng sông bình thường chúng tôi nhìn thấy 1 tấm biển lớn: "Nó đây, nước Đức đáng nguyền rủa!" Ngay sau khi vượt cầu, chúng tôi nhìn thấy 1 tấm biển chỉ đường đúng tiêu chuẩn Đức ghi hàng chữ: "Berlin, còn nhiều km". 1 con dê già chết đóng băng đông cứng bị buộc vào tấm biển, 1 chân trước chỉ về hướng Berlin trên có treo 1 tấm bảng gỗ ghi dòng chữ tiếng Nga: "Đến Berlin!!!"
Chúng tôi phóng thêm 1 đoạn thì thấy nhiều cỗ xe đang đứng trước lối vào 1 ngôi làng, rất nhiều quân nhân cũng đang ở đó. Chúng tôi dừng xe xuống đi bộ, tôi cùng Rita và Fermanyuk, để hỏi xem có thể đi xe tiếp được nữa ko. Khi bước lại gần, chúng tôi chết lặng vì 1 cảnh tượng kinh khiếp: 5 - 6 xác phụ nữ trần truồng nằm bên vệ đường, trong đó 1 đứa trẻ vị thành niên và thậm chí 1 cô bé mới độ 6 - 7 tuổi. Có lẽ đó là 1 gia đình, tất cả đều nằm ngửa, xác họ bị ấn xuống đất và là phẳng. Có nhiều vết xích trên mặt đất, có lẽ nhiều cỗ xe tăng đã cán qua họ, hoặc 1 chiếc cán qua nhiều lần. Có vẻ như 1 lính tăng Soviet đã quá căm thù người Đức vì những tội ác họ gây ra với đất nước ta, hoặc anh ta trả thù cho chính những người thân trong gia đình mình đã bị giết. Dù sao những xác chết này đã nằm 1 cách quá ngay ngắn, chắc họ bị bắn trước rồi mới bị đặt ra đường cho xe tăng cán.
Rita quay mặt đi, vùi đầu vào vai tôi, người cô run lên trong tiếng khóc cố kìm nén. Tôi túm lưng cô đẩy trở lại xe tải và cố làm cô bình tĩnh lại nhưng cô chỉ nhắc đi nhắc lại 1 câu trong tiếng thổn thức: "Tại sao? Tại sao lại làm thế? Tại sao?" Tôi nghĩ tay lính lái tăng đúng là 1 con quỷ, đây ko còn là báo thù mà là 1 hành động trả thù phi nhân tính, ko thể bào chữa cho 1 hành động như vậy! Tất nhiên mỗi người chúng tôi đều mất đi nhiều người thân vì chiến tranh, cũng như mỗi đôi ủng Đức đều vấy máu, tất cả đều biết sự tàn ác của bọn SS, những kẻ tra tấn và giết hại phụ nữ, trẻ em, thiêu sống và treo cổ họ. Ko ai có thể quên hay tha thứ cho những tội ác đó dù là sau nhiều thế kỷ nữa, nhưng chúng ta ko phải bọn phát xít, chúng ta ko nên hành động giống như chúng!
Chúng tôi đi qua cái nơi ghê rợn đó, phóng xe xuyên qua 1 cánh đồng đang tan băng. Chúng tôi cứ đi trong im lặng 1 lúc lâu, Rita vẫn tiếp tục thổn thức, tôi suy nghĩ mông lung về cảnh tượng kinh khủng vừa thấy. Đương nhiên chúng tôi căm ghét bọn phát xít ko giới hạn và việc rũ bỏ lòng căm thù đó ra khỏi mỗi trái tim là cực kỳ khó khăn, đặc biệt là khi cuối cùng chúng tôi đã ở trên đất nước của kẻ thù. Nó đây rồi, nước Đức đáng nguyền rủa. Cái biên giới này đã ở trong tiềm thức chúng tôi 1 thời gian dài, nhiều người đã chết trước khi tới được nó trong các trận đánh ở Belorussia và Stalingrad, ở Ukraina và Ba Lan. Những người chết vẫn mong đợi chúng tôi tới được đây. Họ đã nằm lại khắp đầm lầy, rừng rú, dưới đáy sông hay trên những cánh đồng phủ tuyết. Ai biết có bao giờ tìm lại được thân xác họ ko? Họ chẳng bao giờ biết chúng tôi đã tới được "nơi khởi nguồn của lũ quỷ". Chúng tôi nhớ lại tất cả những đồng đội đã ngã xuống ngay thời điểm tiến vào đất địch và muốn nói với họ: "Các bạn cũng đang vượt qua đường biên giới này cùng chúng tôi. Nếu ko có sự cống hiến của các bạn tới tận hơi thở cuối cùng, chúng tôi đã ko thể ở đây." Chúng tôi cũng nhớ tới những lời thề đọc bên mộ các đồng đội: "Báo thù!" Niềm khát khao, quyết tâm vĩnh cửu của chúng tôi, Chiến thắng, đã đến gần, lời thề của chúng tôi đã thành hiện thực. Nhưng chúng tôi ko muốn kiểu báo thù "hoang dã" như vừa nhìn thấy.

Thật khó mà kiềm chế 1 đội quân đã chiến đấu gần 4 năm ko có những hành động tàn bạo. Nhưng chúng ta ko chiến đấu chống người dân Đức mà là quân đội Đức, kẻ đã gây chiến và là lũ tội phạm đã giết chết hàng triệu người dân Soviet vô tội, cả người già, phụ nữ và trẻ em! Chúng ta chiến đấu để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít và quân đội của nó mà hiện thân là thứ học thuyết "Trật tự mới" (Neue Ordnung) phi nhân tính và đẫm máu của Hitler. Chúng tôi còn nhớ câu nói: "Những tên Hitler đến rồi đi nhưng nước Đức thì còn mãi". Tuy nhiên tôi đoán rằng các trường hợp trả thù "hoang dã" như vừa thấy ko phải ít khiến Stavka - Bộ chỉ huy tối cao buộc phải ban hành 1 mệnh lệnh nghiêm khắc với những hình phạt cứng rắn lên tới mức tử hình để ngăn lòng căm thù với bọn Nazi đổ lên đầu các thường dân Đức hiền hoà. Như chúng tôi thấy lúc đó, mệnh lệnh này đã có tác dụng ngay lập tức, ai cũng có thể nhận ra điều này qua thực tế là nhiều người đã bị tống vào tiểu đoàn trừng giới của tôi vì tội cướp bóc dân thường và nhiều tội khác chống thường dân Đức.
Tiếp tục câu chuyện, tôi phải nói rằng phần lớn các sĩ quan bị trừng phạt này chưa từng giết được tên Đức nào trong chiến đấu nhưng lại tỏ ra rất hung hăng trong cư xử với các thường dân Đức. Sự cám dỗ thực sự nằm ở việc nắm giữ những sinh mạng Đức! Ko như ở mặt trận, nơi ko biết ai giết được ai, hậu phương này là nơi người ta có thể làm bất kỳ điều gì mình muốn mà ko có rủi ro tới tính mạng. Trong những người bị tống vào tiểu đoàn trừng giới vì tội ác chống thường dân có nhiều sĩ quan hậu cần, 1 số thậm chí sau ngày Chiến thắng. Đó là những gì thực sự đã diễn ra.
Chúng tôi tiếp tục hành trình trong im lặng, ai nấy đều chìm trong suy nghĩ. Nhiều ngôi làng bị bỏ trống, cư dân địa phương bỏ trốn theo lời tuyên truyền láo toét của Goebbel hoặc bị buộc phải di tản. Chỉ sau khi có lệnh bảo vệ thường dân và ko còn nơi nào để chạy họ mới treo những mảnh vải trắng lên cửa sổ để xin hàng còn bây giờ, tại đây, trên phần đất Đức phía đông sông Oder này chỉ còn rất ít dân địa phương. Chúng tôi thấy ngày càng nhiều người tị nạn trở về từ các trại giam Đức, kiệt sức và áo quần xác xơ.
Chúng tôi bắt kịp sở chỉ huy tiểu đoàn sau khi đại đội của Beldugov vừa bị ném vào 1 trận đánh chống phản công tại Stargard. 1 lực lượng Đức mạnh định chọc thủng vòng vây tại đó từ hướng Đông Pomerania, chúng đang bị Phương diện quân Belorussia 2 của Nguyên soái Rokossovski bao vây. Quân địch đã thay đổi được cán cân lực lượng theo hướng có lợi cho chúng trong thời gian ngắn. Ngày 17/2 bọn Đức mở 1 chiến dịch phản công dữ dội từ Stargard khiến quân ta trong đó có Tập đoàn quân 61 buộc phải rút lui. Đại đội của Beldugov 1 lần nữa bị ném vào trận đánh ngăn chặn các cuộc xung phong của bọn Đức trong đội hình Sư 23/Tập đoàn quân 61, đơn vị từng chiến đấu trên đường tới Warsaw. Nguyên soái Zhukov ném vào 1 lực lượng tăng cường mạnh đập tan sức kháng cự của bọn Nazi và hội quân với Rokossovski, sau đó quay trở lại tấn công vào ngày 1/3. Cùng lúc đó đại đội trừng giới đã kết liễu số quân địch còn lại ở Stargard, giải phóng thành phố. Tôi đã ko về kịp để tham gia vào các trận đánh đó nhưng theo lời các sĩ quan khác kể lại, đó là 1 trận đánh ác liệt kéo dài nhiều ngày tương tự như các trận đánh tiêu diệt địch trong vòng vây ở Brest. Quân địch tại đây cũng liều lĩnh như ở Brest, chúng ko còn cơ hội nào nhưng thương vong của quân ta cũng cao.
Tôi tới xem thành phố Stargard khoảng hôm 10/3. Đó là 1 thị trấn lớn giống như nhiều thị trấn Đức đã được bọn Nazi biến thành cứ điểm kháng cự. Thị trấn gần như đã bị phá huỷ hoàn toàn. Trước đó tôi đã gặp kombat để báo cáo các đơn vị hậu cần tiểu đoàn đã tới nơi, ko có mất mát gì. Tôi ko nhắc tới mấy chị bò vì muốn chờ cho kombat tự hỏi nhưng kombat ko hỏi gì thêm. Tôi đoán ông ta hiểu "ko mất mát gì" có nghĩa là bò cũng còn nguyên. Tất nhiên tôi tận dụng lúc ông ta đang có tâm trạng tốt để báo cáo rằng vợ mình đã được quân y viện thiên chuyển về tiểu đoàn. Tôi giới thiệu Rita với ông và cô đã báo cáo với đầy đủ nghi thức nhà binh nghiêm túc rằng cô đã được bàn giao về đơn vị ông, đồng thời trao cho kombat các giấy tờ. Tôi lập tức đề nghị kombat, cốt để ông ko có thời gian phản ứng, giao "hạ sĩ Makarievskaya về trạm phẫu tiểu đoàn dưới sự chỉ huy của đại uý quân y Buzun". Có lẽ Baturin ko chờ đợi việc này nên chỉ nhún vai. Sau đó ông lệnh cho tôi chuyển lời tới Stepan Petrovich Buzun, giao ông này chịu trách nhiệm về Rita. Ơn Chúa! Mọi thứ rất tốt đẹp.
Đại đội của Beldugov co lại 1 cách đáng kể sau trận Stargard và như 1 con thú đang liếm láp các vết thương. Họ nhập vào thê đội 2 của Sư 23, theo sau những đơn vị thiết giáp tiến về hướng sông Oder, trực chỉ Stettin. Họ hành quân ngay sau các trung đoàn bộ binh, lúc nào cũng trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu như những gì đã xảy ra ở Stargard. Kombat lại tìm ra 1 việc làm mới cho tôi, đó là lập 1 đại đội nữa từ các shtrafnik đang tới để có thể thay thế hoặc tham gia cùng đại đội đang chiến đấu vào thời điểm cần thiết.
1 phần ban tham mưu tiểu đoàn và các đơn vị hậu bị thay đổi vị trí 2 - 3 ngày 1 lần tuỳ thuộc vào tốc độ tiến lên của mặt trận, trạm phẫu tiểu đoàn cũng thuộc nhóm này. Trong khi đó phần còn lại trong đó có y sĩ Ivan Demenkov đi cùng đại đội của Beldugov. Đó là lý do bác sĩ chính của tiểu đoàn Stepan Petrovich rất hoan hỉ khi có được 1 y tá giàu kinh nghiệm trong trạm phẫu, ông đặc biệt quan tâm đến cô trong nhiệm vụ mới vì nó rất khác với nhiệm vụ tại 1 quân y viện đóng cố định. Tại đây cô phải làm quen với việc băng bó thương binh trên chiến địa.

Tiểu đoàn tiếp tục hành quân theo sau các sư đoàn thuộc thê đội 1 Tập đoàn quân 61, đôi khi gần bắt kịp cả các đơn vị tiền tiêu còn thường là ở cách 5 - 6km phía sau. Khoảng ngày 15/3 khi sư đoàn đi đầu dừng lại vì gặp phải sức kháng cự mạnh của địch thì chúng tôi đã đến ngoại ô Altdamm, thị trấn nằm trên bờ đông sông Oder đối diện với Stettin. Tại đây tôi nhận lệnh chuyển quân trong đơn vị mình cho đại đội của Beldugov, đơn vị của tôi ko phải là 1 đại đội đầy đủ mà tốt nhất nên gọi là 1 bán đại đội vì chỉ có 1 trung đội rưỡi. Ở đây cần lưu ý rằng tôi vẫn gọi đại đội theo tên của đại đội trưởng. Tôi ko nhớ số chính thức của đại đội nhưng những con số này ko có ý nghĩa gì vì chỉ có mỗi 1 đại đội này chiến đấu trong suốt giai đoạn đó.
Theo Alexei Afonin, 1 trong các trung đội trưởng của đại đội Beldugov, viết cho tôi trong bức thư năm 2002, bán đại đội của tôi bắt kịp đại đội Beldugov vào lúc rạng sáng tại khu vực ngay sát ngoại ô Altdamm. Tại đó các shtrafnik chuẩn bị tấn công thị trấn. 1 trung đội rưỡi mà tôi vừa mang tới cũng đã được trang bị đầy đủ và nhanh chóng được phân vào các trung đội gần như ko còn người của đại đội chính. Trung đội của Châu chấu - thiếu uý Kuznetsov, được nhập nguyên vẹn trong khi bản thân anh được thay thế Alexander Shamshin đang bị thương. Đây là lần thử lửa đầu tiên của Kuznetsov. Như tôi biết sau đó, đây cũng là cuộc thử lửa đầu tiên của Rita, chắc bác sĩ Buzun đã cử cô ra tiền tuyến. Chính Buzun cũng ra tuyến đầu nốt và thiết lập trạm phẫu ngay tại chỗ, biến các y sĩ và y tá trên thực tế trở thành 1 bộ phận của đại đội.
1 lần nữa tôi lại vô công rồi nghề vì ko nhận được mệnh lệnh gì thêm sau khi đã bàn giao bán đại đội của mình. Theo lẽ tự nhiên trong điều kiện chiến đấu liên tục, và cũng vì Rita đã ở bên tôi nên tôi tự ra 1 quyết định. Tôi làm ra vẻ tình nguyện nhận vị trí chỉ huy dự bị, vai trò tôi đã đóng trong trận đánh chiếm ngoại ô Warsaw. Beldugov sung sướng đồng ý với quyết định của tôi, nhờ vậy tôi được xếp ở ngay cạnh đại đội trưởng và trung đội của Alex Afonin, trong khi trung đội của Kuznetsov bố trí bên phải. Ivan Beldugov thông báo ngắn gọn cho tôi về nhiệm vụ tấn công vào các vị trí Đức, vượt qua chiến tuyến mà các đơn vị bộ binh sư đoàn đang bố trí. 1 lần nữa tôi đã được dẫn đầu xung phong, đập tan sức kháng cự của địch trong 1 trấn chiến đô thị.
Altdamm là 1 thị trấn với 1 con phố lớn duy nhất chạy dọc bờ sông, 2 bên là những căn nhà xây bằng đá. Phần phía đông thị trấn đang ở trước mặt chúng tôi với những căn nhà và sân vườn nằm trên con phố chính. Chúng tôi nhanh chóng chiếm được nó, "chỉ bằng 1 hơi", mặc dù bọn Đức kháng cự mạnh mẽ và quân ta thương vong đáng kể. Ivan Demenkov băng bó thương binh và chuyển họ về "tuyến sau" cách khu vực xung phong chừng 50 - 60m, trong 1 mảnh sân. Rita là trợ lý của anh, cô chạy nhanh và kỹ thuật, thỉnh thoảng trườn bò giữa những người bị thương.
Bên kia phố, bọn Đức bắn loạn xạ vào chúng tôi bằng súng trường và súng máy từ vô số cửa sổ tầng hầm đã được chúng biến thành những lỗ châu mai. Hoả lực tiểu liên và súng máy dữ dội của chúng đã ghim chặt đại đội tôi ở bên này con phố. Beldugov gửi 1 giao liên tới trung đoàn thuộc sư bộ binh mà chúng tôi đang phối thuộc đề nghị gửi tới vài khẩu 45mm chống tăng để bắn trực xạ vào các mục tiêu nhưng vì 1 số lý do các khẩu pháo đã ko bao giờ tới. Có lẽ người ta ko kiếm được khẩu pháo nào ở quanh đây. Cố gắng của chúng tôi nhằm tiêu diệt những ổ súng máy bằng lựu đạn ko đem lại kết quả. Khoảng cách tới các lỗ châu mai quá lớn khiến rất khó ném trúng, mà chúng tôi cũng ko muốn tiêu phí lựu đạn. Nã đạn súng trường chống tăng từ các cửa sổ vào chúng cũng ko đem lại kết quả mong đợi.
Tôi cảm thấy chán nản vì nghĩ đại đội mình ko được giúp đỡ và người của mình ko thể làm gì được trong tình thế này. Tôi cũng ko dám chắc các ngôi nhà bên này phố đã ko còn địch. Điều gì sẽ xảy ra nếu đại đội xung phong qua phố mà bị bọn Đức bắn súng máy từ sau lưng? Tôi cũng như đại đội trưởng Ivan Beldugov đều phải nhanh chóng tìm kiếm 1 lối thoát và cả 2 cùng đi đến kết luận là phải kiểm tra lại các ngôi nhà đã chiếm được trước đã. Beldugov lệnh cho Kuznetsov dẫn 1 phần trung đội đi kiểm tra các căn nhà và việc đó đã ko vô ích, trên tầng 2 và gác mái của 1 số căn, họ đã phát hiện và tiêu diệt cả 1 mạng lưới hoả lực súng máy được bọn Đức bí mật cài lại.

Đang lúc đó tôi lại thấy Rita đang bò về phía mình, tôi cảm thấy rất khó ở, chỗ của cô ấy là giữa các thương binh chứ ko phải nơi đạn bay súng nổ như hoả ngục này! Tôi gọi cô, vẫy tay, sau đó là huýt sáo cùng đủ mọi cử chỉ ngu ngốc khác nhưng cô vẫn ko nghe thấy! Tôi muốn cô biết rằng đây là vị trí rất nguy hiểm nhưng cùng lúc cũng thấy thích thú và tự hào vì có người vợ ko hề sợ tuyến đầu! Tôi nghĩ giờ ko còn phải xấu hổ khi xin với Baturin cho Rita về tiểu đoàn trước khi có sự đồng ý của ông.
Cuộc kiểm tra thành công các ngôi nhà bên này con phố khiến chúng tôi thấy rõ việc đánh giá tình hình là cần thiết và phải được tiến hành đúng lúc. Tuy nhiên nó sẽ chỉ có tác dụng với các trận đánh sau này còn bây giờ chúng tôi vẫn phải quyết định xem làm thế nào mà chiếm được những căn nhà bên kia đường. Đúng lúc đang lúng túng vì ko biết làm thế nào, có lẽ vì tôi còn thiếu kinh nghiệm chiến đấu, thì Alex Afonin và shtrafnik Yastrebkov bò đến chỗ tôi. Yastrebkov vừa mới được chuyển vào đây từ bán đại đội của tôi. Họ đề xuất 1 phương án cực kỳ liều lĩnh mà với tôi có vẻ như là 1 ý tưởng hoàn toàn ko thể thực hiện được. Ý tưởng đó là để cho Yastrebkov mang theo toàn bộ số lựu đạn còn lại rồi giả làm "1 tên đào ngũ" chạy thẳng sang bên kia đường. Sau khi đã qua được bên kia, anh ta sẽ nép mình vào tường để bọn Đức ko thể bắn được từ các lỗ châu mai, sau đó quẳng 1 - 2 quả lựu đạn vào mỗi cửa sổ để diệt lưới súng máy đang ghim chặt đại đội tôi xuống đất. Để bọn Đức tin rằng anh đúng là 1 tên đào ngũ, anh sẽ ló hẳn ra cho chúng thấy và hô "Nicht schiessen!" (Đừng bắn! - Maseo) Khi anh ta giơ tay lên trời tất cả chúng tôi sẽ bắn vào anh nhưng nhắm lên hơi cao để chắc chắn là sẽ bắn trượt.
Tôi ko chịu đồng ý ngay, ko phải vì ko tin tay shtrafnik, anh ta đã tình nguyện nhận 1 nhiệm vụ gần như chắc chết và chúng tôi hiểu rõ anh. Chắc anh ta ko thấy có cơ hội nào trong tình thế này. Tôi nhớ hồi anh còn ở trong "bán đại đội" của mình và tin anh là 1 người trung thực, đã có nhiều kinh nghiệm bộ binh trước khi bị tống vào tiểu đoàn trừng giới. Anh từng là đại đội trưởng bộ binh và có 3 huân chương chiến đấu trên ngực áo. Khi tôi thành lập đại đội, anh được cử làm tiểu đội trưởng và đã chứng tỏ khả năng cũng như tài tháo vát nhiều lần.
Tôi đoán trong chiến tranh ko ai là ko sợ phải nhận 1 viên đạn hay 1 mảnh đạn vào người. Tuy nhiên tôi nghĩ trong tình thế này tay shtrafnik, 1 cựu sĩ quan với quan sát tỉnh táo của 1 người chỉ huy đã cảm thấy trách nhiệm cá nhân của mình trong việc giải quyết trận đánh. Chắc chắn anh đã rất quan tâm lo lắng cho chiến thắng của trận đánh đến mức sự an toàn của bản thân trở nên ko còn quan trọng. Tôi nhận thấy 1 số sĩ quan đồng đội cũng có những suy nghĩ kiểu này, ví dụ như Yanin, Semykin, Sergeev và nhiều người nữa, chính tôi thỉnh thoảng cũng suy nghĩ như vậy. Có lẽ Yastrebkov cũng thế.