Penalty Strike - Hồi ký của 1 đại đội trưởng trừng giới Hồng quân 1943 - 1945

Trước chiến tranh gia đình tôi ko giàu có gì, tôi nghĩ chẳng có gia đình nào giàu có nổi vào thời gian đó. Nhưng chúng tôi đã sống sót qua nạn đói bi thảm năm 1933 mà ko mất thành viên nào trong gia đình, phần lớn là nhờ rừng taiga đã cung cấp cho chúng tôi thức ăn. Cha tôi cũng là 1 thợ săn chuyên nghiệp và thú chơi của ông cũng đồng thời nuôi sống chúng tôi, chỉ đến mùa đông thì mới thực sự có khó khăn. Cha tôi thường đi vào rừng taiga mỗi ngày nghỉ và trở về với vài con thỏ hay sóc, đôi khi cả gà lôi. Nhờ vậy, chúng tôi được nuôi dưỡng tốt, thích nhất là thịt sóc, chúng thật ngon. Thêm nữa cha tôi còn biết chế biến những bộ da thỏ và sóc để đổi lấy bột mì và đường. Trong dịp nghỉ lễ mùa thu cha tôi cũng hay vào rừng kiếm hạt thông Siberia, mang về nhà hàng bao đầy và ép ra thứ dầu hảo hạng bằng 1 máy ép tự chế.
Mẹ tôi dùng những gì còn lại sau khi ép để làm ra "sữa thông Siberia" bằng cách đun sôi nó trong nước. Bà cũng thường cho thêm hạt thông vào bột mì làm bánh. Mẹ tôi có thể nướng bánh chỉ với 1 lượng bột nhỏ, trộn với lúa mạch đen hồi đó có thể mua được ở cửa hàng và bột yến mạch. Thứ bánh mì này có màu đen thui hoặc nâu nhưng đã cứu được chúng tôi qua nạn đói. Truyền thống thu thập rau quả rừng và nấm cũng góp phần cứu chúng tôi. Các thứ rau quả muối hoặc mứt phơi khô giúp chúng tôi qua cơn đói và bệnh thiếu vitamin C phổ biến ở vùng Viễn Đông thời đó. Ngay từ nhỏ chúng tôi đã được dạy hái nấm, kiếm quả rừng và biết cách phân biệt chúng. Ko có nhiều loại quả rừng ở Viễn Đông ngoại trừ giống "táo Tầu" như chúng tôi vẫn gọi, người ta đùa là chúng được bán theo đơn vị "cốc" thay vì kg vì chúng quá nhỏ, ngoài ra còn dâu rừng, quả kim ngân và nho dại.
Cha tôi và ông ngoại biết cách làm lờ, họ bắt cá ở con sông nước lạnh và chảy siết gần đó ko phải bằng dây câu mà bằng lờ. Thỉnh thoảng họ mang về những con cá nhỏ đẹp như cá cảnh. Mùa cá hồi đẻ họ mang về những con cá hồi chửa tướng, giống cá hồi Siberia có thể nặng tới 6 - 8kg! Đương nhiên lúc này chúng tôi thu được hàng đống trứng cá đỏ, mặc dù thứ này lúc nào cũng bán đầy ở cửa hàng. Tất tật các thứ hải sản đều được nấu nướng hoặc hun khói, muối hoặc phơi khô để dành cho mùa đông. Mọi thứ đều chỉ dùng để ăn. Những thức ăn đủ loại đó đã giúp chúng tôi sống sót qua mùa đông dài lạnh lẽo, tạo nên sự dẻo dai cho những người Siberia chúng tôi. Có lẽ đó cũng là lý do khiến dân Siberia sống tốt hơn qua những năm đói kém so với dân sống ở trung tâm nước Nga hay dân Ukraina.
Cha mẹ tôi sinh được 7 đứa con nhưng 3 đứa ko nuôi được, hồi đó thế là rất bình thường. 4 đứa còn lại sống được đến khi chiến tranh bùng nổ là 2 anh trai, cô em gái và tôi. Cha tôi ko bao giờ kể về tổ tiên họ hàng nên tôi cũng ko biết ai ngoài ông ngoại Danila và bà ngoại Kate. Hồi đó người ta cũng ít khi lập gia phả về những người họ hàng. Bạn chẳng bao giờ cần biết nếu bạn ko muốn phát hiện điều gì đó ko hay cho bạn và gia đình! Tuy vậy tôi biết họ hàng bên ngoại rất rõ, các con cháu gia đình Karelin sống gần chúng tôi. Đầu tiên là anh của mẹ tôi, Petr Danilovich, cũng là xưởng trưởng và là Đảng viên. 1 cách hoàn toàn bất ngờ, ông bác rơi vào cuộc bắt bớ loạn xạ năm 1937 và biến mất trong vùng đất vô tận Siberia hay Cực Bắc, để lại bà vợ ốm yếu và 5 đứa trẻ. Mấy người anh em họ này đã lớn lên, đi học và sống sót qua chiến tranh, nhiều người còn sống đến nay.
Phải đến bây giờ, sau 70 năm tôi mới bắt đầu hiểu ra ko thể có quá nhiều "*********" và "kẻ thù của nhân dân" như thế được. Tuy nhiên tôi phải thừa nhận rằng vào thời đó việc truy tìm "kẻ thù của nhân dân", việc bắt bớ, mặc dù chưa có các phương tiện truyền thông điện tử, đã thu hút nhiều người kể cả đám trẻ con chúng tôi. Tôi nhớ hồi tôi học lớp 2 hay 3 gì đó chúng tôi đã lùng tìm 1 chữ ký tắt bí mật "VKP(b)!" trên bìa vở và trong những bức tranh của Vasnetsov in trong sách giáo khoa, nếu ko tìm thấy thầy giáo còn mắng là tìm chưa kỹ. Những vụ bắt bớ bất ngờ với những người quen biết ví dụ bác tôi, 1 người có lẽ hoàn toàn vô tội, được xem là "sai sót nhỏ" trong nỗ lực "bắt những tên *********, gián điệp và tất cả các loại kẻ thù của nhân dân" trong 1 đất nước khổng lồ rộng lớn. Câu nói "Bạn ko thể có món trứng rán nếu ko đập vỡ trứng" được nhấn mạnh nhiều lần trên truyền thông thời đó. Điều khó tin là cùng với chiến dịch truy lùng "kẻ thù" đó, hệ thống truyền thông cũng quảng bá lòng yêu nước và lý tưởng CS cho ko chỉ thanh niên mà tất cả toàn thể nhân dân. Bạn chỉ cần nhắc lại những bộ phim và bài hát yêu nước thời ấy, tất cả chúng đều làm ta thêm yêu Tổ quốc, và với tinh thần yêu nước cao độ đó chúng ta đã bước vào cuộc chiến "thần thánh" chống phát xít Đức.
Cuộc thanh trừng dù đã lấy đi 1 thành viên gia đình nhưng đã ko mở rộng ra những người liên quan. Có lẽ điều đó chỉ xảy ra ở vùng Viễn Đông nước Nga này. Em gái mẹ tôi, Klavdia Danilovna, sinh năm 1915 vẫn tiếp tục làm điện tín viên, 1 người khi đó gần như chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của trạm điện tín, dù rằng anh trai đã bị bắt. Cô tôi lấy 1 kỹ sư, Vasily Alekseevich Baranov, ra mặt trận từ những ngày đầu tiên của cuộc chiến và trở thành sĩ quan KGB sau chiến tranh. Chú ấy làm sĩ quan KGB tại Riga (Latvia) cho đến tận lúc mất năm 1970. Vợ chồng chú có 1 người con là em họ tôi, Stanislav, sinh năm 1938, cậu ta đã tốt nghiệp Học viện Biên phòng và trở thành 1 sĩ quan tốt. Trước ngày Liên Xô sụp đổ, cậu ấy bị đưa vào danh sách "phù thuỷ đỏ" ở Latvia và do các hành động kỳ thị của chính quyền Latvia, cậu ấy phải rời Cộng hoà Latvia chạy về Nga.

Hức, ko bác ạh, ngay Đòn Rồng nhà em cũng chưa hề đọc Nói chung em từ ngày vào 2 box QS đã tự thú rõ ràng là đầu óc dân quân tự vệ tẹp nhẹp, đọc 3 cái thứ nặng về chiến thuật chiến lược cấp cao thấy khó tiêu kinh khủng. Thỉnh thoảng cãi chửi nhau thì xem qua lấy tư liệu thôi chứ dịch cả quyển thì em ko ham
Chào thân ái và quyết thắng!

Như đã nói, tôi có 2 người anh. Tôi giống lạ lùng với người anh sinh năm 1918, đến mức làm bạn bè lẫn lộn. 2 chúng tôi đều giống mẹ và ông ngoại Danila. Ivan có nhiều tài lẻ, anh có thể chơi tất cả các loại nhạc cụ kể cả harmonica và đặc biệt giỏi vẽ. Anh cũng rất giỏi toán, ngay sau khi tốt nghiệp cấp 3 anh đã được mời về dạy toán ở trường làng tôi, trường này dạy học sinh đến lớp 7. Năm 1937 anh đi lính nghĩa vụ trong lực lượng phòng vệ bờ biển thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, tại đó anh dạy toán cho những lính thuỷ còn ít học còn bản thân anh được nhận vào 1 khoá đào tạo điện đài viên. Năm 1942 anh được gửi ra mặt trận và hy sinh tháng 9/1943 khi đang chiến đấu tại Tập đoàn quân 5 Xung kích, Phương diện quân Nam. "Trung sĩ Cận vệ Ivan Vasilievich Pylcyn đã trung thành với lời thề của mình, thể hiện chủ nghĩa anh hùng và lòng dũng cảm, anh đã ngã xuống trong 1 trận đánh vì Tổ quốc XHCN ngày 18/9/1943". Đó là bức công thư mà gia đình tôi nhận được cùng giấy báo tử của anh.
Anh thứ 2 Viktor lớn hơn tôi 3 tuổi, chẳng có tài năng gì đặc biệt. Thứ duy nhất anh thừa hưởng từ cha tôi là thói quen nói rất to, đặc biệt là khi nói mơ, và phong thái mô phạm. Sau khi tốt nghiệp cấp 3, anh làm trợ lý trưởng ga trong 1 năm rồi đi lính nghĩa vụ năm 1939, phục vụ trong 1 lữ đoàn đổ bộ đường ko ở Viễn Đông. Ngay sau khi chiến tranh bùng nổ, lữ đoàn của anh được chuyển tới Ukraina, tại đó anh phải đối mặt với những đòn tấn công phủ đầu chết chóc của cỗ máy quân sự Đức và trải qua giai đoạn rút lui đau đớn. Anh bị thương khi đang bảo vệ Bắc Caucasus, sau đó tham chiến ở Stalingrad và mất tích tại đó tháng 12/1942.
Em gái tôi Antonina Vasilievna sinh năm 1927, hiện sống tại St Petersburg, trước đây là Leningrad. Thực sự là việc cha và bác ruột bị bắt trong thời kỳ Stalin lãnh đạo đã ko ngăn cản việc cô ấy được bầu vào Soviet của làng. Sau đó em tôi chuyển tới Leningrad làm nhân viên cơ yếu cho 1 phòng tuyển quân. Việc cha bị bắt cũng ko ảnh hưởng đến việc tôi vào Đảng, từ 1 lính Hồng quân bình thường tôi đã lên dần tới cấp đại tá. Vì thế cả 2 anh em tôi đều thấy rằng câu nói "con ko phải chịu trách nhiệm về những việc làm của cha" là đúng. Tuy nhiên tôi nghĩ mỗi người có 1 số phận khác nhau và việc liên quan tới những người bị bắt có thể vẫn tiếp tục tác động đến cuộc đời ai đó.
Tôi học ở trường làng đến khi tốt nghiệp lớp 7, tại đó tôi đã được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Komsomol. Lên lớp 8 tôi học ở trường do ngành đường sắt mở ở Obluch''e, 1 thị trấn gần đó, đó chính là lúc cha tôi bị bắt. Anh cả đã bị gọi nhập ngũ, vì vậy mẹ tôi ko thể chu cấp cho tôi ăn học chỉ với tiền lương ít ỏi của anh 2 Viktor. Thế là tôi quyết định viết 1 bức thư cho Dân uỷ phụ trách ngành đường sắt L. M. Kaganovitch, trong thư tôi kể hết những khó khăn của gia đình khi để tôi đi học. Tôi cũng viết rằng cha tôi đang thi hành hình phạt tù vì tội bất cẩn. Ngay sau đó tôi, 1 cậu học sinh, đã nhận được 1 bức quốc thư trong đó cho biết lệnh của Dân uỷ chi trả mọi khoản tiền học và tiền phòng ở ký túc xá của tôi khi học trung học và cho đến cả đại học. Tôi cũng nhận được vé xe lửa miễn phí đi và đến bất kỳ trường nào. Tôi vẫn còn nhớ rõ cái chữ ký độc đáo ở đầu bức công thư, "L. Kaganovitch", với 1 chữ L rất to viết tắt chữ Lazar. Nhờ vậy tôi được trả tiền cho 3 năm học.

Như tôi biết sau này, chồng cô Klavdia Danilovna của tôi còn có 1 hành động liều lĩnh hơn khi còn nhỏ. Khi học hết lớp 6, chú ấy ko được đi học nữa vì gia đình quá nghèo, thế là chú ấy, 1 đứa trẻ 14 tuổi sống ở 1 ngôi làng bị Chúa lãng quên vùng Yaroslavl, đã tự mình đến Moscow. Chú ấy đã gặp được Nadezhda Konstantinovna Krupskaya, vợ goá của Lenin, lúc này là Phó Dân uỷ phụ trách Giáo dục Liên Xô, kết quả là Dân uỷ phụ trách Giáo dục ra lệnh: "Chấp thuận cho Vasily Baranov vào lớp 7". Sau đó chú theo học 1 trường dạy nghề, thật khó tin là hồi đó rất nhiều vụ việc đã được giải quyết theo cách kiểu như vậy.
Đương nhiên việc lo cho lũ trẻ là quan trọng nhất. Tôi và em gái cùng 5 người anh em họ con ông bác đã bị bắt được 2 bà mẹ nuôi dưỡng, cả 2 đều đã mất chồng. Có lẽ ký ức về họ ko có gì đặc biệt, những người phụ nữ Nga chăm chỉ mãi mãi được trân trọng.
Ko giống như ở trường làng, ở trường trung học đường sắt Obluch''e hàng ngày chúng tôi phải tham gia các hoạt động quốc phòng sau giờ học. Thực tế đó là 1 tổ chức tốt, huấn luyện quân sự cho học sinh. Chúng tôi ko có giáo viên quân sự mà có các trung sĩ đến từ các đơn vị quân đội đóng trong thành phố. Họ đến thăm chúng tôi theo định kỳ và dạy tất cả các khoa mục quân sự. Đám trẻ trai gái đều háo hức tham gia các khoá học đó. 1 số đứa quan tâm đến câu lạc bộ hàng ko, tại đó chúng được học lái máy bay và nhảy dù, nhờ vậy chúng có cơ hội theo học Học viện Ko quân ngay sau khi tốt nghiệp lớp 9.
Tổ chức quân sự trong trường học bao gồm các trung đội, tương đương các lớp, và đại đội, tức là cả khối lớp. Ví dụ 3 lớp 10 hợp thành 1 đại đội, tập hợp tất cả 3 khối 8, 9 và 10 của trường lại chúng tôi có 1 "tiểu đoàn chiến sĩ nhỏ". Đứa giỏi nhất mỗi lớp sẽ là trung đội trưởng, đứa mẫn cán nhất trong số đó sẽ được chỉ định làm đại đội trưởng, đứa lớn tuổi nhất trong khối 10 sẽ là tiểu đoàn trưởng. Khi tôi được bầu làm Bí thư Đoàn trường hồi lớp 9, cấp bậc của tôi trở thành "Chính uỷ tiểu đoàn". Thông thường, bí thư chi Đoàn Komsomol các lớp sẽ là các Ctrị viên đại đội. Chúng tôi thực thi trách nhiệm "chiến sĩ nhỏ" 1 cách hết sức nghiêm túc! Chúng tôi thậm chí còn đính cầu vai vào áo sơmi và áo khoác, với các sao vạch làm bằng thiếc, và rất tự hào về chúng. Kiểu định danh cũng tương tự: "Đồng chí Chính uỷ tiểu đoàn trẻ tuổi!" Ở trường tôi, từ đứa bé nhất trở đi đều tôn trọng và ủng hộ các lực lượng vũ trang. Có cả những lớp huấn luyện kỹ năng chỉ huy. Tôi phải nhắc lại là các kinh nghiệm "chiến sĩ nhỏ" đó, theo đánh giá cảm tính của tôi khi đi nghĩa vụ lúc chiến tranh bùng nổ, là rất thiết yếu!
Tôi tốt nghiệp lớp 10 năm 1941, 2 ngày trước hôm 22/6, ngày tai hoạ đối với toàn thể đất nước tôi. Ngay sau lễ tốt nghiệp chúng tôi tới trung tâm của vùng, thị trấn Bira, để nộp đơn xin vào các học viện quân sự. Hồi đó đám thanh niên Soviet đều mê cuồng Học viện Ko quân, ko có thì Học viện Xe tăng và Pháo binh, ko có thì các học viện khác. Tôi chọn Viện nghiên cứu quân sự Novosibirsk, khoa kỹ sư đường sắt vì truyền thống gia đình và để thể hiện lòng biết ơn với Dân uỷ phụ trách ngành Đường sắt đã cho tôi đi học miễn phí. Dù sao đó cũng là 1 viện nghiên cứu quân sự. Nhưng rồi tất cả dự định và mơ ước của chúng tôi đã tan tành khi nghe tin chiến tranh bùng nổ chính tại Bira, đây là nơi chúng tôi được nghe giọng nói của Molotov. Tin chiến tranh thình lình vang lên vào 7h tối ở Viễn Đông chỗ tôi, cùng lúc với Moscow, nhưng ở đó lúc này mới là buổi trưa. Ngay lập tức, như thể có 1 sự chỉ huy, 1 hàng người dài đã xuất hiện trước phòng tuyển quân. Thật là 1 đêm chủ nhật hạnh phúc và thảnh thơi! Tất cả đàn ông đều xếp hàng đăng lính. Sự ngạo mạn của bọn Nazi đã đi quá xa, và chúng tôi đều muốn cho chúng biết chúng tôi sẵn sàng đập lại. "1 chút máu sẽ đổ trên đất đai của kẻ thù, và cuối cùng chúng ta sẽ đập tan quân địch ".
Trong 2 ngày, đám thanh niên mới tốt nghiệp trung học chúng tôi ko nghe được thông tin gì về những lá đơn xin học từ các học viện quân sự. Tôi đã nhanh chóng đổi ý và viết 1 lá đơn mới xin vào Học viện Xe tăng. Sau đó chúng tôi được trả lời là tất cả các học viện quân sự đều đã hết chỗ và chúng tôi được gọi nhập ngũ như lính dự bị động viên bình thường. Chúng tôi được cho 2 ngày để chuẩn bị hành lý, thế là chúng tôi nhanh chóng quay về đóng gói tư trang. Sau 1 cuộc chia tay ngắn ngủi cùng gia đình, những chuyến tàu quân sự đã nhanh chóng đưa chúng tôi tới các vùng khác nhau thuộc Viễn Đông.
Tôi lên 1 chuyến tàu với nhiều bạn cùng trường, đoàn tàu chạy về hướng tây và niềm vui của chúng tôi ko tồn tại lâu, mới 2 ngày sau chúng tôi đã dừng lại tại Belogorsk, thị trấn chỉ cách chỗ chúng tôi ở có 300km, tại đây chúng tôi trở thành tân binh Trung đoàn 5 Bộ binh Dự bị của Tập đoàn quân 2 Cờ Đỏ thuộc Quân khu Viễn Đông. Quân khu đã được đổi tên là Phương diện quân nhưng cái tên này vẫn chưa thực sự được sử dụng. Trung đoàn mới thành lập vội vã này còn chưa có đủ chỉ huy trong khi các đoàn tàu vẫn đổ tới vô số tân binh.
Chỉ huy đại đội tôi là chính uỷ tập sự Nikolai Vasilievich Tarasov. Tôi nhớ rõ vị chỉ huy đầu tiên trong cuộc đời binh nghiệp này. Anh ta cao dong dỏng và hơi yếu ớt nhưng có 1 vẻ rất điềm tĩnh trong đôi mắt mệt mỏi. Mới chỉ có 2 "khối vuông" trên cầu vai, anh ta đã chỉ huy 1 đại đội hơn 500 người. Binh lính thuộc đủ mọi lứa tuổi, chưa từng được huấn luyện quân sự và nhiều người mù chữ, họ là những người được động viên ngay trong ngày đầu tiên, hầu hết đến từ những làng nhỏ hẻo lánh sâu trong rừng taiga. Tarasov, đại đội trưởng đầu tiên của tôi, lập tức tách những người đã tốt nghiệp từ cấp 2 trở lên ra, và chỉ với 1 cái liếc qua anh ta có thể bổ nhiệm ai đó tạm thời làm trung đội trưởng hay tiểu đội trưởng, tôi được chỉ định là trung đội trưởng. Rồi khi đám người hỗn loạn đã dần dần trở thành 1 đơn vị quân đội có tổ chức, ngày thứ 2 đại đội trưởng đưa tất cả chúng tôi tới 1 banya (nhà tắm hơi), gọi vậy nhưng thực ra bên trong chỉ có hàng dãy vòi sen. Tại đây chúng tôi được cắt tóc, sau đó là kỳ cọ, và nhận quân phục. Chúng tôi nhét mình vào những "ủng quá to, mũ quá rộng, che kín cả mắt". Chúng tôi trở nên giống nhau đến mức có thể ko nhận ra được cả bạn mình chứ đừng nói là biết ai ở trung đội nào.
Đại đội càng lúc càng có vẻ nhà binh hơn. Chúng tôi được đưa tới 1 khu trại dựng bằng lều bạt cách canteen 3km. Mọi con đường đều dẫn tới canteen, chính uỷ tập sự Tarasov của chúng tôi khích lệ mọi người bằng các nghi thức và những bước đi theo kiểu duyệt binh. Trong khi đó đám "trung đội trưởng" chúng tôi cố hết sức giúp đỡ anh ta, trổ hết học vấn và kỹ năng. Đại đội trưởng, kỳ lạ thay, cũng tổ chức được cả việc chuẩn bị cho lễ tuyên thệ và nói chuyện riêng với nhiều người trong chúng tôi. Tôi cảm thấy khâm phục vì anh ta đã có đủ thời gian và nhiệt tình làm những việc đó! Nikolai Vasilievich Tarasov còn là 1 chỉ huy thực sự mẫu mực, 1 chính uỷ với nghĩa tốt đẹp nhất của từ này. Tôi xin nhắc lại anh ta và những quyết định của anh ta đã tạo nên nhiều quãng thời gian tốt đẹp trong cuộc đời tôi.
1 đoạn trong bài hành khúc phổ biến những năm 30 "Nếu mai có chiến tranh".

Chúng tôi được ngủ khoảng 5 - 6h/ngày, Ctrị viên thì còn ít hơn. Tuy nhiên vài ngày sau thì có 1 trung uý và 1 thiếu uý vừa tái ngũ từ lực lượng dự bị động viên tới. Mỗi người tiếp nhận 1 nửa đại đội. Tôi ko nhớ họ của 2 vị chỉ huy mới nhưng cả 2 đều tháo vát, bề ngoài chắc nịch và là những người rất vui tính, người này gọi người kia là "Trung tướng" và "Thiếu tướng".
Vài ngày sau nữa chúng tôi được đưa tới bãi tập bắn và tất cả những ai hoàn thành các bài tập với súng trường đều được làm lễ tuyên thệ ngay. Buổi lễ tuy ko long trọng lắm nhưng tôi vẫn nhớ từng chi tiết nhỏ. Chúng tôi thề trung thành với Tổ quốc, với Liên Bang CHXHCN Soviet. Đó là 1 ngày đặc biệt trong đời tôi, trước đây tôi chưa từng thề thốt vì bất kỳ chính phủ hay quốc gia nào, chỉ biết có Chúa. Vậy mà cả 40 năm đời binh nghiệp tôi đã phụng sự chỉ dưới lời thề quân đội duy nhất này.
Chúng tôi làm quen dần với việc tình trạng căng thẳng thường xuyên và các khoá huấn luyện. Sau khoảng 1 tháng, đại đội tôi đã gần như 1 tổ chức quân đội sẵn sàng làm nhiệm vụ. Có lẽ các chỉ huy - Ctrị viên cũng phải tự hào vì cái đám đông ô hợp chúng tôi đã có thể bước đều trên đường phố. Đại đội trưởng tạm thời tức trung uý của chúng tôi khích lệ mọi người bằng những câu đùa thô lỗ: "Ngẩng đầu, hếch mũi lên! Nhìn vào đám con gái đang ngắm các cậu ấy! Nụ cười của đám gái đó ko làm dạng 2 chân các cậu ra được đâu, nhưng chắc họ đang nghĩ đến chuyện đó đấy!" Những câu đùa bao giờ cũng được việc!
Thời gian trôi qua, đại đội tôi được phân vào các trung đoàn và sư đoàn của "Tập đoàn quân Viễn Đông, chỗ dựa vững chắc" như chúng tôi vẫn hát trong bài hành khúc. Chúng tôi cảm thấy tiếc vì phải chia tay với đại đội trưởng, người đã trở thành 1 người cha thật sự của đại đội. Đó là 1 tấm gương về sự tận tuỵ, 1 sĩ quan Ctrị thực sự. Tôi chắc chắn Ctrị viên đã trải qua 1 quãng thời gian khó khăn với chúng tôi, đã bỏ ra nhiều tinh thần, thời gian và hy vọng cho đơn vị này, đã chia sẻ với mỗi người chúng tôi 1 phần con tim anh.
Số phận đưa đẩy tôi vào trung đội trinh sát Trung đoàn 198 Bộ binh / Sư 12 Bộ binh / Tập đoàn quân 2 Cờ Đỏ / Phương diện quân Viễn Đông, đóng tại Blagoveshensk trên sông Amur. Viên chỉ huy quan trọng nhất với tôi tại đó là trung đội phó, Trung sĩ Zamyatin. Tôi nhận hình phạt kỷ luật đầu tiên là từ anh ta, "1 khiển trách cá nhân". Nó diễn ra như thế này: Vì tôi rất cao nên trong các bài thể dục buổi sáng, hầu hết là chạy, tôi thường vượt lên trước mọi người kể cả những binh sĩ lớn tuổi trong trung đội. Khi trung sĩ ra lệnh "bước dài" tôi càng chạy những bước dài hơn bằng đôi chân rất dài của mình và chạy nhanh hơn nữa. Vậy là cánh già trong trung đội nói móc "ở đây cậu sẽ có đủ chỗ để chạy, đừng chạy quá nhanh". Tất nhiên là tôi sẽ phải chạy chậm lại nhưng sau vài lần va chạm như vậy trung đội đã cho trung đội dừng lại, lệnh cho tôi bước khỏi hàng và ra 1 tuyên bố "khiển trách cá nhân", sau đó ko còn ra lệnh nào nữa. Tôi cảm thấy hết sức bị xúc phạm, tôi có thể chạy nhanh hơn, vậy mà lại ko được. Tôi ko viết thư về nhà kể về lời khiển trách này mà giữ nỗi hổ thẹn cho riêng mình, cố gạt nó đi trong 1 thời gian dài nhưng nó vẫn bám riết lấy tôi cho đến 1 hôm có cuộc hành quân vũ trang 30km và tôi giúp 1 người lính hoàn toàn kiệt sức. Tôi sách súng hộ và thực sự là lôi anh ta về đến đích. Trung sĩ khen ngợi tôi vì đã thể hiện tinh thần giúp đỡ đồng đội và thông báo xoá án khiển trách. Tôi thấy thật hạnh phúc!
Tôi ít khi gặp trung đội trưởng, trung uý Zolotov, thực tế trung đội do Zamyatin điều hành. Tôi ko nhớ tí nào về trung đoàn trưởng của mình nhưng còn nhớ sư trưởng, 1 sĩ quan lùn mập người Gruzia, tướng Chanchibadze, cuối chiến tranh là chỉ huy Tập đoàn quân 2 Cận vệ. Sự tháo vát và khắt khe của ông đã dạy cho chúng tôi nhiều điều. Xét 1 cách toàn diện, những môn "khoa học để giành chiến thắng" đã lấy đi nhiều mồ hôi của chúng tôi. Áo khoác gimnastyorka (thể thao) của lính đều thấm đẫm mồ hôi đến mức có thể dựng đứng trên sàn nhà mà ko đổ! Tôi đã từng gặp vấn đề với khớp đầu gối và gia đình đã chữa chạy cả bằng thuốc bác sĩ cho lẫn thuốc do bà ngoại tự bào chế mà ko xong. Vậy mà sau khoá huấn luyện căn bệnh này đã hoàn toàn biến mất và ko bao giờ tái phát. Môi trường quân đội quả có thể chữa lành nhiều loại bệnh cả thể chất lẫn tinh thần.
Việc huấn luyện quân sự tại Phương diện quân Viễn Đông cực kỳ căng thẳng. Tôi đoán ko lầm thì khoa mục chính là hành quân, ko cần biết là kiểu hành quân gì. Nó được dùng để thay thế cho các bài huấn luyện thể lực và nhiều loại bài tập kỹ năng chiến đấu khác. Trước hết là hành quân vũ trang với tất cả các đơn vị trinh sát trong sư đoàn, bao gồm cả đại đội trinh sát sư đoàn. Đó là 1 cuộc hành quân 60km băng đồng, những ai từng sống ở Viễn Đông đều hiểu thế nghĩa là gì. Rừng taiga bao phủ kín suốt dọc đường! Nên nhớ ngoài mang theo súng trường hay súng máy, mỗi người lính còn phải mang balô hay túi dết nặng tối thiểu 30kg. Cuộc hành quân trở nên cực kỳ gian khổ, đặc biệt với những lính mới nhập ngũ như chúng tôi. Đó là 1 ngày nóng nực tháng 8 nhưng trung đội tôi là đơn vị đầu tiên hoàn thành bài tập, ko chỉ hành quân mà còn trong tiếng hát quân hành! Khi đã hoàn toàn kiệt sức, chỉ muốn ngã lăn ra vào những km cuối cùng, chúng tôi bắt đầu hát! Với giọng ngắc ngứ, hoàn toàn ko đúng giai điệu gì hết, chúng tôi đã hát! Càng ngày càng to hơn và vui vẻ hơn, bước chân mỗi lúc 1 đều đặn và mạnh mẽ hơn. Bài hành khúc đã mang lại cả sức mạnh lẫn tinh thần! Nếu tôi nhớ ko nhầm chúng tôi đã hát bài hành khúc của Tập đoàn quân Viễn Đông: "Tập đoàn quân Viễn Đông, chỗ dựa vững chắc".
Sư trưởng đang chờ đợi những người lính trinh sát ở cuối đường cũng hoà vào lời ca và trung đội tôi về đích với hàng quân thẳng tắp và đầu ngẩng cao! Sư trưởng cho trung đội dừng, phát biểu cảm ơn những người lính bằng chất giọng Gruzia đặc trưng: "Tôi thưởng cho trung đội 1 đôi ủng mới!" Tôi phải nói rằng lúc đó hầu hết ủng của chúng tôi đều đã rách te tua. Cánh già trong trung đội cho rằng chúng thể nào cũng được thay nhưng chiến tranh đã thay đổi tất cả, tất cả ủng của chúng tôi đều đã quá đát rất xa. Vì vậy "1 đôi ủng mới" có ý nghĩa đặc biệt trong việc giải quyết vấn đề này. Trung đội trưởng, trung uý Zolotov, lúc này mới thể hiện quyền hạn ko thể bàn cãi của mình là giao đôi ủng mới cho người có đôi ủng thảm hại nhất trung đội. Chiếc ủng cũ được sử dụng làm vật liệu để sửa chữa vá víu những đôi ủng còn có thể sửa được. Thật tốt là rất nhiều chiếc ủng nhờ đó đã được vá!
Tôi phục vụ tại trung đội trinh sát cho đến ngày 1/1/1942. Đúng ngày đầu năm mới tôi bất ngờ bị gọi đi gác lá cờ của trung đoàn. Đến đêm, nhanh đến mức thậm chí ko cho tôi cơ hội kịp lau súng, tôi vẫn còn rất tiếc vì chuyện đó, họ gửi tôi tới Học viện Bộ binh Vladivostok 2. Đây là 1 sáng kiến của tổ chức Đoàn Thanh niên Komsomol địa phương. Đầu tiên tôi sung sướng vì được đến Vladivostok, thành phố mà tôi đã từng nghe nói đến nhiều và là ước mơ thời thơ ấu của tôi. Thế nhưng hoá ra Học viện lại nằm ở thành phố Komsomolsk trên sông Amur.
Tôi học tại đây trong 6 tháng. Đó là 6 tháng căng thẳng, tập trung học tập các khiến thức và kỹ năng chiến đấu. Tôi xin nhắc lại đó là 6 tháng mùa đông nhưng tôi vẫn cảm thấy vô cùng ấm áp tại Học viện. Tôi nhớ tất cả các giáo viên với lòng biết ơn sâu sắc, đầu tiên là thượng sĩ đại đội Khasmutdinov. Trung đội trưởng của đám sĩ quan tập sự chúng tôi là trung uý Lilichkin, 1 người rất trẻ, đại đội trưởng là đại uý Litvinov, 1 người cực kỳ tao nhã. Họ đều tỏ ra miễn nhiễm ko ngờ với điều kiện khí hậu cận Bắc cực ở vùng này. Tôi cũng xin nhắc lại với lòng kính trọng các đồng đội của mình, đặc biệt là người bạn giường bên cạnh Nikolai Pahtusov, ca sĩ đại đội Andrey Lobkis, người có thể hát ngay cả trong những ngày băng giá nhất, và anh bạn cận thị lúc nào cũng buồn ngủ Sergey Vetchinkin. Họ cũng như nhiều người khác đã giúp tôi vượt qua những giai đoạn khó khăn nhưng tôi chưa từng gặp lại 1 ai. Tôi ko thể ko kể lại 1 số chi tiết trong quãng đời tại Học viện và những giáo viên tại đó.
Học viện đặt tại 1 vùng ngoại ô tên là Mylki cách sông Amur ko xa. Lịch học cực kỳ căng thẳng. Bài tập buổi sáng bắt đầu 2h trước bữa sáng, thường là các bài tập thể dục hoặc tập sử dụng lưỡi lê, đó là bài tập hàng ngày. Chúng tôi ko được nghỉ ngày nào trừ phi đêm trước đã tập hành quân vũ trang. Trong trường hợp đó chúng tôi sẽ nhận được thức ăn khô cho bữa sáng, thường là cá hộp hoặc cháo thịt đặc đóng hộp, cứ 2 người 1 hộp. Bữa sáng trong canteen thường gồm gồm bột mì nướng (ta hay gọi là bánh nắp hầm - Maseo), cháo yến mạch hay kiều mạch, 1 miếng bánh mì phết bơ và trà đường. Chúng tôi tập thể lực nặng khiến ko 1 loại thực phẩm giàu calori nào đáp ứng đủ. Trước bữa trưa chúng tôi luyện tập ngoài trời, trong điều kiện nhiệt độ tháng 1 và 2 đôi khi xuống dưới âm 30 độ C. Sau bữa trưa thì trời đã bắt đầu tối, chúng tôi học 2 - 3h trong lớp những môn bao gồm vẽ và đọc bản đồ, lý thuyết đạn đạo, vũ khí nhẹ, công binh, tín hiệu và truyền tin, v.v... Sau đó chúng tôi làm bài tập hoặc tự học. Hàng đêm trước bữa tối chúng tôi còn phải tập luyện hoặc trượt tuyết 1 - 2h. May mắn thay tuyến đường trượt tuyết dẫn tới gần 1 tiệm tạp hoá, chủ cửa hàng luôn mở muộn để dành cho chúng tôi. Tuy nhiên ko may là kho của cửa hàng chỉ có mỗi thịt cua đóng hộp, những hộp cua xếp kín các kệ và cửa kính, 1 hộp nhỏ giá chỉ 50 kopek nên chúng tôi thường mua loại này, đó là khẩu phần tăng cường của chúng tôi. Chúng tôi ăn nó ngay khi về đến trại hoặc giữ lại cho bữa sáng hôm sau, trộn vào với cháo. Đó là 1 sự phối hợp hoàn hảo, món ăn thật là ngon!
Bữa trưa rất giàu calori. Giai đoạn đầu chúng tôi có cháo ngũ cốc đặc hoặc súp mì sợi, ko thì súp bắp cải với thịt, thêm vitamin bổ sung trông giống những bụi tầm xuân khô giúp ngăn ngừa bệnh thiếu vitamin. Giai đoạn sau chúng tôi được ăn ko hạn chế cháo hoặc mì sợi với thịt, dưa muối kiểu Siberi và cá hồi. Điều đó cho thấy Viễn Đông là nơi giàu hải sản! Tuy nhiên ở đây người ta dạy chúng tôi để đi chiến đấu chứ ko phải diễu binh, vì vậy mặc dù khẩu phần ăn rất tốt và giàu dinh dưỡng nhưng cái lạnh dưới ko khủng khiếp cùng khối lượng vận động khổng lồ đã rút cạn số calori đó. Chỉ những người phục vụ trong nhà bếp mới có thể được ăn nhiều như mong muốn, đó có lẽ là lý do người ta nghĩ ra 1 hình phạt bổ sung là cấm được phục vụ trong bếp. Công việc duy nhất của những người bị hình phạt này là cọ nhà xí dành cho lính!

Cảm giác đói thường trực khiến chúng tôi luôn nhớ tới những ký ức quê hương ngọt ngào với những món ăn thơm ngon mà các bà các mẹ làm trước chiến tranh. Chúng tôi thường trao đổi về chúng trong những lúc nghỉ chia nhau điếu thuốc. Người bạn gần gũi nhất của tôi ở Học viện, Nikolai Pahtusov, đến từ Nikolaevsk trên sông Amur, cậu ta thực sự thích kể 1 cách hùng hồn về mẹ mình, về món ngỗng tuyệt hảo bà nấu trong những dịp lễ lớn. Cậu ta thậm chí còn sửng cồ với các học viên khác khi họ cứ cắt ngang câu chuyện bằng cách xin cậu ta ngừng lời: "Đừng làm tôi đói thêm!"
Tôi còn nhớ rất rõ giáo viên môn bản đồ. Thầy mới chỉ là thiếu uý, tên là Elman, 1 sĩ quan người Estonia được gọi nhập ngũ từ lực lượng dự bị động viên. Thầy dạy chúng tôi xác định phương hướng bằng cách xem sao, cách xác định tuần trăng và xác định thời điểm trăng tròn hay bắt đầu có trăng với sai số chỉ 1 ngày. Tôi đã biết tất cả các bí quyết này từ khi còn nhỏ, ông ngoại Danila đã dạy tôi, nhưng chỉ tại Học viện tôi mới biết được lời giải thích khoa học cho chúng nhờ thầy giáo bản đồ. Đó quả là 1 người thú vị và hiểu biết. Thầy biết cách khắc sâu những kiến thức cần thiết vào đầu chúng tôi, đó chính là điều người ta nóng lòng chờ đợi ở lớp học này. Thầy tổ chức những buổi thực hành thiên văn, thầy thị phạm cách làm rồi cho từng nhóm tìm con đường ngắn nhất hoặc con đường thuận lợi nhất, nhóm nào thắng sẽ được thưởng khi thì là 1 gói thuốc lá mahorka, khi thì là 1 chai nước hoa Eau de cologne. Đó là những phần thưởng giá trị vào lúc đó, chúng tôi hút bất kỳ loại thuốc lá nào vớ được, ai mà chả muốn được thở hít thứ khói thơm tho ngọt ngào sau những buổi tập thể lực đến kiệt sức cơ chứ! Theo quy định của quân nhu, các học viên trường quân sự ko được phát thuốc lá trong khi phần lớn đều nghiện thuốc.
Có 1 trại tù cạnh học viện bao bọc bằng rào gỗ. Các tù nhân có thuốc lá và thường bán cho chúng tôi, 60 rúp 1 bao, bằng đúng 1 tháng lương học viên! Chúng tôi đưa tiền cho họ qua các lỗ hàng rào và nhận lại bao thuốc nhưng các tù nhân cũng rất hay lừa đảo đám trai trẻ chúng tôi. Trong bao thuốc có khi chỉ là 1 nhúm mahorka, còn lại là mùn cưa, lá thông khô và thậm chí là *** ngựa khô! 1 gói bưu phẩm chứa đầy thuốc lá gửi từ nhà là 1 lễ hội thực sự với toàn thể học viên. 10 - 12 người truyền tay nhau hút 1 điếu! Đó là lý do vì sao 1 gói mahorka là món quà quý giá thưởng cho sự "chuyên cần" của chúng tôi.
Tôi sẽ mãi mãi nhớ tới thầy dạy pháo binh và vũ khí cá nhân, đại uý Babkin. Thầy là 1 người cực kỳ nhộn, ko bao giờ cho ai có cơ hội ngủ gật trong giờ học. Nếu ai đó buồn ngủ sau 1 buổi học ngoài trời trong băng giá, thầy sẽ kể 1 câu chuyện vui khiến cả trung đội hoặc đại đội nổ tung trong những tràng cười, và thế là cơn buồn ngủ biến mất. Thầy cũng sắp xếp những cuộc thi tháo lắp súng trường bán tự động Tokarev (SVT). Nó có 1 số khác biệt so với súng trường tiêu chuẩn Mosin Nagant, trung liên Degtyarev (RPD), súng trường tự động Simonov (AVS) và các loại vũ khí khác. Giờ tôi ko thể nhớ nổi tất cả các loại súng nữa.
Tôi đã trải qua 6 tháng tại Học viện, từ ngày đầu tiên của năm 1942 đến tháng 7/1942, và tốt nghiệp loại ưu, có nghĩa là hoàn thành xuất sắc mọi khoa mục. Tôi được phong cấp trung uý cùng 17 học viên tốt nghiệp loại ưu khác. Đó là cấp hàm đầu tiên của tôi. Trong hơn 100 học viên chỉ có khoảng 70 người hoàn thành các khoa mục, họ được tốt nghiệp hạng "tốt" và "đạt", những người trượt bài tốt nghiệp chỉ được làm trung sĩ.
Chúng tôi nhận chứng minh thư chỉ huy, sau này gọi là chứng minh thư sĩ quan, và trang bị. Mỗi người được 1 thắt lưng có dây đeo qua vai bằng da, túi đựng bản đồ, bao cho loại súng ngắn ổ quay Nagant, súng này sẽ chỉ được phát tại đơn vị. Chúng tôi diện áo len gimnastyorka đồng phục mới cứng với cầu vai mới và 2 quân hàm có gắn kubari tức "khối vuông". Họ phát cho chúng tôi quần có viền mầu quả mâm xôi, mũ lưỡi trai với băng mũ cũng màu quả mâm xôi và thậm chí cả 1 đôi ủng da dài. Chúng tôi đi lại với tất cả những thứ quân phục mới tinh đó 1 cách hết sức tự hào, lắng nghe tiếng lạo xạo phát ra từ dây lưng và đôi ủng mới. Tuy nhiên, niềm vui của chúng tôi ko kéo dài! Hầu hết các thiếu uý và trung sĩ được gửi ra mặt trận, trong khi tất cả các trung uý được gửi tới các đơn vị tại Viễn Đông. 1 nhóm nhỏ sĩ quan mới tốt nghiệp trong đó có tôi được chỉ định làm trung đội trưởng trong Lữ đoàn Bộ binh Độc lập 29 dưới quyền đại tá Suin.

Ngay từ ngày đầu tiên nhận trung đội, tôi cũng như mọi trung úy mới nhậm chức đều bắt đầu bằng việc viết đơn xin chuyển tới các tập đoàn quân đang chiến đấu ở mặt trận phía tây. Các tiểu đoàn thuộc lữ đoàn tôi đóng tại hồ Hanka trên biên giới với Mãn Châu, nơi đang bị quân Nhật chiếm đóng. Lữ đoàn trưởng tập hợp tất cả chúng tôi lại và chứng minh 1 cách bình thản nhưng lôi cuốn rằng Phương diện quân Viễn Đông "nhàn rỗi" của chúng tôi có thể rất nhanh chóng và bất ngờ chuyển sang tình trạng chiến đấu cao!
Mùa đông đến, mặc dù chúng tôi đóng tại phía nam vùng đất Viễn Đông Liên Xô nhưng băng giá cũng rất ghê gớm, những cơn gió mạnh ko dứt khiến cuộc sống trở nên rất ko thoải mái. Trong các cuộc hành quân bằng ván trượt chiếm rất nhiều thời gian, chúng tôi được phát ko chỉ mũ lót len chỉ hở 1 lỗ cho mắt và mồm mà cả túi bọc ********* để giúp nó ko bị cóng! Cuối năm 1942, khi cuộc tấn công của quân Đức vào Stalingrad bị chặn đứng và nguy cơ quân Nhật tấn công đã giảm bớt, mỗi tiểu đoàn lấy 1 đại đội bổ sung cho mặt trận. Họ được đưa lên tàu hoả chạy về phía tây vào những ngày đầu tiên của tháng 1/1943.
Sau này tôi được biết chúng tôi được chia ra tạo thành bộ khung cho quân đội Nam Tư, tiếp đó là các sư đoàn mới thành lập của Woisko Polsko (Quân đội Ba Lan - Maseo), và Lữ đoàn Tiệp Khắc dưới quyền Ludvig Svoboda. Đoàn tàu của chúng tôi thực sự đã "phóng như bay" tới Zima. Những đầu máy hơi nước đã phải thay thế nhanh chóng và ko đủ thời gian để nhận thức ăn nóng từ bếp trung đoàn mặc dù nó nằm ngay trên tàu. Chúng tôi thậm chí ko kịp nhận 1 xô nước nóng tại ga. Tuy nhiên tại ga Zima chúng tôi bất ngờ dừng lại. Chúng tôi đứng chân tại đó mà ko làm gì cả gần 1 tuần, hình như các đơn vị người Nam Tư chưa thành lập xong. Sau đó chúng tôi lại được đưa đi tiếp với tốc độ rùa bò, mất cả tháng để tới Ufa, thủ phủ của Bashkiria. Vượt qua Ufa, chúng tôi bị tống xuống ở ga Alkino trong đêm.
Chúng tôi trở thành bộ khung của Trung đoàn 59 Bộ binh Dự bị, Lữ 12 Bộ binh Dự bị thuộc Quân khu Nam Ural. Công việc chủ yếu của trung đoàn là huấn luyện tân binh, phần lớn họ đều đã có tuổi và đến từ các nước cộng hoà Hồi giáo thuộc Liên Xô. Chúng tôi dạy họ các kỹ năng chiến đấu cơ bản, tổ chức họ thành các đại đội dự bị cho Phương diện quân. Cũng giống như các sĩ quan khác, việc này tốn nhiều thời gian của tôi, suốt 9 tháng trời tôi phải viết các loại báo cáo và đơn từ gửi Phương diện quân. Chính tại đây tôi được vào Đảng và số phận đã mang tới cho tôi 1 cô gái sơ tán từ Leningrad. 1 năm sau, tại mặt trận, cô đã trở thành vợ tôi trong suốt phần đời còn lại.
Chúng tôi được nuôi dưỡng theo "Voentorg" (hệ thống cấp phát theo tem phiếu dành cho quân đội - Maseo). Thực đơn bao gồm chủ yếu là súp bắp cải muối chua, hình như muối từ tận 2 năm trước! Bữa chính cũng vẫn là thứ bắp cải này hầm nước lã! Chúng tôi ko được nhận chút thịt nào, thay vào đó là cá trích thứ phẩm đỏ quạch, chắc cũng được muối từ nhiều năm trước. Chúng tôi nghe nhiều lời đồn đại hài hước rằng thứ thực phẩm này đã được lựa chọn nhằm làm tăng lòng yêu nước cho các sĩ quan, họ sẽ muốn ra mặt trận để được ăn uống tốt hơn! Tôi còn nhớ mấy sĩ quan đã kể 1 câu chuyện cười rằng các nhân viên cung tiêu trong hệ thống Voentorg đã góp tiền để sản xuất 1 chiếc máy bay gửi cho mặt trận nhưng các phi công đều từ chối bay vì trên món quà có hàng chữ "Voentorg", cánh phi công nói nó sẽ bị đạn "bạn" bắn hạ ngay tắp lự! Cái này chắc cũng giống các nhân viên cung tiêu nông trang tập thể. Tất cả đám sĩ quan chúng tôi đều mong mỏi đến lượt được phục vụ trong nhà ăn của lính. Lính tráng được cho ăn hoàn toàn khác với súp, mì sợi hoặc cháo kiều mạch với thịt, đại khái thế. Nhờ vậy chúng tôi có thể được ăn uống đầy đủ 1 lần sau mỗi 2 tuần!
Đến tầm tháng 8 hay đầu tháng 9 gì đó, 1 trong vô số đơn xin của tôi đã có tác dụng. Cùng 1 nhóm nhỏ sĩ quan khác, tôi được gửi tới IORR, trung đoàn sĩ quan dự bị độc lập trực thuộc Quân khu, và sau đó được gửi tới trung đoàn tương tự của Phương diện quân Belorussia. Chúng tôi nhận nhiệm vụ trong Trung đoàn 27 IORR, gác 1 số khu vực quan trọng có khả năng bị quân địch tấn công. Nhưng đây vẫn ko phải là tuyến đầu, nơi tất cả chúng tôi đều khát khao có mặt.
1 ngày đầu tháng 12/1943, tôi được triệu đến cho 1 sĩ quan tham mưu cấp trung đoàn phỏng vấn, đó là 1 đại uý. Mặc dù trong phòng rất ấm áp nhưng viên đại uý vẫn mặc nguyên áo khoác da cừu và cài thắt lưng nghiêm chỉnh như thể sẵn sàng rời khỏi đây bất kỳ giây phút nào. Gương mặt anh ta đen sạm vì nắng gió và tôi bất thần nhận ra tai phải của anh đã cụt. Viên đại uý xem kỹ bản lý lịch sơ sài của tôi, sau đó hỏi vài câu về gia đình, về Học viện và tình hình sức khoẻ của tôi. Bất thần đại uý nói: "Rất tốt! Anh sẽ gia nhập Tiểu đoàn Trừng giới của chúng tôi, trung uý ạh!" Tôi líu cả lưỡi vì shock và hỏi lại: "Nhưng tại sao ạh?" Ngay lập tức ký ức về người cha phải ngồi tù 3 năm trước chiến tranh chạy qua óc tôi như 1 luồng điện, 1 lỗi cẩu thả dẫn tới 1 tai nạn đường sắt, và sau đó ông còn bị tống vào trại dành cho những kẻ nghi ngờ phản quốc hồi đầu chiến tranh. Tất nhiên mọi người đều biết câu châm ngôn: "Con ko phải chịu trách nhiệm cho cha" nhưng tôi ko thể tìm ra lời giải thích nào khác cho việc bị tống vào Tiểu đoàn Trừng giới.
Nhưng đại uý đã trả lời: "Hỏi sai rồi, trung uý! Ko phải tại sao, mà là nhằm mục đích gì. Anh sẽ chỉ huy các shtrafnik và giúp họ chuộc lại lỗi lầm đối với Tổ quốc. Anh sẽ cần cả kiến thức lẫn sức chịu đựng. Anh có 30 phút để chuẩn bị đồ đạc!" Như người ta thường nói: "1 gã trai chỉ cần cài lại thắt lưng là đã chuẩn bị xong đồ đạc", 1 nhóm nhỏ sĩ quan đã đứng sẵn sàng chờ viên đại uý vài phút sau đó. Thì ra anh ta là tham mưu trưởng Tiểu đoàn Trừng giới Độc lập 8, đại uý Vasily Afanasievich Lozovoi. Tôi đã bắt đầu cuộc đời lính tuyến đầu với anh vào năm 1943. 25 năm sau chiến tranh, tôi gặp lại anh trong 1 khoá học dành cho sĩ quan cao cấp Quân khu Kiev, khi đó tôi đã là đại tá và anh cũng là đại tá, tôi nhận ra anh chính nhờ cái tai phải bị cụt.
Tháng 12/1943, lúc này tiểu đoàn đang bị thiếu hụt nặng nề cả sĩ quan cơ hữu lẫn shtrafnik, vì vậy họ lấy 18 sĩ quan trung và đại uý chúng tôi vào để thay thế cho những chỗ khuyết. Phần lớn họ là các frontovik (lính tuyến đầu) đầy kinh nghiệm quay lại mặt trận từ bệnh viện, tôi là sĩ quan "thò lò mũi xanh" duy nhất trong số đó. Tuy ngạc nhiên nhưng tôi cũng tự hào vì được chọn vào 1 nhóm toàn các sĩ quan frontovik dày dạn trận mạc.
Shtrafnik là cách gọi phổ biến dành cho những sĩ quan và binh lính phải thụ án trong các tiểu đoàn quân phạm (Shtrafnoi battalion - Tiểu đoàn trừng giới, hay shtrafbat trong tiếng Nga).

Hình như theo Quân lệnh 227 thì tiểu đoàn trừng giới dành cho các sĩ quan của Phương diện quân, còn đại đội trừng giới thì dành cho lính trơn và hạ sĩ quan.

Khẩu trung liên Degtyarev trong thời Chiến tranh Vệ quốc là khẩu DP 28 chứ nhỉ bác Maseo? RPD sau này mới có chứ?
Nếu bản gốc là thế thì có lẽ bác Đại đội trưởng lầm.

@ Danngoc: Theo Mệnh lệnh 227 thì đúng vậy, tiểu đoàn trừng giới do cấp Phương diện quân lập gồm các sĩ quan kể cả cao cấp và chính uỷ phạm tội. Đại đội trừng giới do cấp Tập đoàn quân lập gồm lính trơn và hạ sĩ quan phạm tội. Tuy nhiên trong thực tế nhất là giai đoạn sau thì lung tung hết, cả tù hình sự, gulag trong trại cải tạo đều bạ đâu tống vào đấy ko phân biệt gì nữa.
@ Hasinhat: Chắc người ghi chép lại chú thích trong ngoặc nhầm, đúng là RPD (Рf?ной пfлеме, "ег,я?ева) sau này mới có, trong WW2 trung liên cơ bản của Nga là DP ("ег,я?ева, пе.о,н<й). Ông Pylcyn bảo trung liên Degtyarev là ông Drabkin chua luôn RPD, ko để ý đây là 2 loại khác nhau dù cùng 1 ông thiết kế.
Chào thân ái và quyết thắng!