Phơ chế, ai muốn thử không?

Phơ chế, ai muốn thử không?

Mọi chuyện bắt đầu từ việc tôi là 1 thằng mê nhạc Rock => thích oánh Rock, tuy nhiên cũng chỉ có tiền mua đàn mà không có tiền mua phơ, đành hậm hực mà vác đàn điện đi chơi ... cổ điển. Tuy nhiên có 1 lần xách cái đàn điện Việt Nam tích sẵn phơ của thằng bạn về oánh tạm( cho đỡ nghiền), tò mò mở thử ra thì thấy cái mạch phơ cũng không phức tạp lắm, thử mày mò chế1 cái oánh tạm, và đã chế được, sướng quá ngồi nghiên cứu từ bấy đến giờ và tôi thấy rằng chế được vài cái phơ thì cũng chẳng quá khó, trên thế giới cũng có rất nhiều cao thủ trong việc này, với lại mặc dù không tiết kiệm được quá nhiều tiền, tuy nhiên bù lại ta có thể chế được 1 cái phơ dựa trên sở thích của mình, và chế được những cái thuộc các tên tuổi lớn cũng khá là oai, (hehe, tôi chuẩn bị chế cái Metalzone)
dù sao trong quá trình nghiêm cứu và chế thử, tôi cũng gặp 1 số khó khăn nhất định, chẳng hạn như làm vỏ phơ và tìm kiếm 1 số linh kiện... mà đến nay tôi vẫn chưa giải quyết được, vì vậy ở đây có ai có hứng thú về việc này thì nhảy vào cùng trao đổi.
thử bắt đầu bằng 1 số trang web và 4rum chuyên về chế phơ( guitar effect, stompbox) nhá:
www.generalguitargadgets.com
www.geofex.com

Để có thể chế phơ, có lẽ trước hết chúng ta cần biết 1 số điều cơ bản về phơ. Nói nôm na thì phơ là 1 dụng cụ dùng trong âm nhạc để làm thay đổi âm thanh của nhạc cụ( thường là guitar, ngoài ra có thể là bass hoặc vocal?), tuy nhiên trên thế giới người ta vẫn hay gọi là guitar effect, pedal hoặc stompbox, ở trong bài viết về các thuật ngữ trong nhạc rock, anh Barry có nói phơ( từ chuyên môn của anh Barry là ?obộ phận biến âm?) trong tiéng Anh là Distortion, và từ phơ trong tiếng Việt là do đọc trại từ từ Fuzz mà ra, tôi chưa đọc nhiều tài liệu như anh Barry, tuy nhiên, trong các forum nổi tiếng về chế phơ, người ta đều gọi phơ là guitar effect, pedal hoặc stompbox như trên, còn Distortion chỉ là loại phơ mà thôi, Fuzz thì còn tệ hơn, chỉ là 1 loại Distortion.
Trên đây là định nghĩa 1 cách đại khái về phơ, sau đây tôi sẽ trình bày qua về 1 msố loại phơ mà tôi có chút hiểu biết và có thể chế được:
1. Distortion: đây là loại phơ thường gạp nhất, đa dạng phong phú nhất trong nhạc rock, và cũng là loại phơ xuất hiện đầu tiên( khoảng giữa những năm 50), chắc mọi người cũng chẳng lạ gì về loại phơ này. Bản thân loại phơ cũng có nhiều loại nhỏ:
a. Overdrive: loại phơ này cho tiếng mềm mại và ?onhẹ? hơn nếu so với phơ Distortion, có 1 số dòng phơ Overdrive khá nổi tiếng, chẳng hạn như Tube Screamer(TS) của Ibanez, SD1( Super Overdrive) của Boss, Blues Breaker của Marshall?, ngoài ra cũng còn rất nhiều loại khác như: DOD 250 của DOD, Command Overdrive của MXR? ( các loại trên cũng là những loại ta có thể chế được).
b. Distortion: loại này cho tiếng thô hơn, nặng hơn so với Overdrive, có rất nhiều dòng phơ Distortion nổi tiếng: Big Muff không nhớ của hãng nào, Distortion Plus của MXR, Tone Bender của Color sound, SD1,MT2? của Boss? và rất nhiều loại tầm tầm khác. Các loại trên cũng là những loại có thể chế được( kể cả Metalzone MT2 của Boss được dân ta khá sùng bái, mặc dù chế được không phải là dễ).
c. Fuzz: đây cũng là loại rất nổi tiếng, không kém gì Distortion và Overdrive, mặc dù ở VN thấy ít người nhắc đến. loại phơ này cho tiếng nặng và thô hơn cả Distortion, có nhiều dòng rất nổi tiếng: Fuzz Face ?" có nhiều loại khác nhau và nhiều phiên bản khác nhau do nhiều hãng sản xuất- đây là nhãn hiệu phơ Fuzz nổi tiếng nhất do nó đi cùng với tên tuổi của Jimi Hendrix và nhiều anh tài khác( cái Fuzz Face của Jimi là cái của hãng Dallas Abiter sản xuất, tuy nhiên đã được thay đổi 1 chút), Muff Fuzz của Electro Harmonix, SupaFuzz của Maestro, Rocket Fuzz chả của hãng nào sản xuất mà của Aron Nelson ( 1 đại cao thủ về chế phơ)? các loại trên cũng có thể chế được.
tuy phân biệt như vậy nhưng cũng chỉ là sự phân biệt chủ quan của tôi, bởi vì trên thế giới, việc phân chia ra Overdrive, Distortion hay Fuzz cũng chỉ là tương đối và chưa hoàn toàn thống nhất, ví dụ như tất cả các phơ Distortion do Craig Anderton ( 1 cao thủ khác, có vẻ còn nổi tiếng hơn cả Aron Nelson) chế ra đều được gọi là Fuzz, cái Craig Anderton''s Tube-sound Fuzz chẳng hạn, thực ra là 1 cái Overdrive.
2. Compressor : điều chỉnh lượng tín hiệu đi ra sao cho nó luôn giữ ở 1 mức độ nhất định, có nghĩa là đối với guitar, nó sẽ làm cho tiếng đàn ngân rất lâu và không bị bẩn khi dùng kèm với phơ Distortion, loại phơ này cũng khá đa dạng và nói chung là có thể chế được, 1 số dòng nổi tiếng: Dynacomp compressor của MXR, Orange Squeezer không nhớ của hãng nào, DOD 28 của DOD, Supa Sustain của Colorsound?
3. Equalizer: làm thay đổi âm sắc của tiếng đàn. Đây là loại phơ hết sức quan trọng nếu như bạn muốn chơi nhạc 1 cách tử tế, dù là chơi Bass hay Guitar. Có 2 loại equalizer chính là Graphic Equalizer và Parametric Equalizer( về sau xin mời các bạn tự tìm hiểu kỹ thêm về sự khác nhau giữa 2 loại trên bởi nó khá phức tạp, bản thân tôi cũng đang phải nghiên cứu về nó), 1 số loại nổi tiếng: EH 7600 của Electro Harmonix, Expandable EQ của ESP( thực ra đây là tên của 1 project về EQ trên 1 trang web, tuy nhiên nó rất hay) và 1 số khác nữa tôi chưa nhớ ra vào lúc này, tôi không nhắc đến GE-7, GEB-7 của Boss và GE-10 của Ibanez vì mặc dù nhà sản xuất quảng cáo là ?o ideal for guitar sound?
Nhưng theo lời khuyên của những cao thủ về về chế phơ thì 1 cái Graphic EQ muốn hay thì tần số phải được chia ít nhất là 1 octave( quãng tám) ( và cũng thường là như vậy đối với phơ), nếu không thì là ½ hoặc 1/3 octave, nghĩa là ít nhất cũng phải có ít nhất 10 núm gạt, trong khi đó thì GE-7, GEB-7, GE-10 chỉ có 7! Tôi đang có ý định làm 1 cái Graphic EQ với 23 núm gạt để chỉnh cho sướng, tuy nhiên vẫn gặp khó khăn về linh kiện và độ phức tạp của nó nên chưa thể làm xong để khoe với các bạn được.
Tôi có ý định viết thêm về 1 số loại phơ nữa, tuy nhiên mỏi tay rồi, với lại các bạn cũng có thể tự tìm hiểu thêm.
Kỳ sau: có lẽ sẽ là 1 bài viết về trình tự chế 1 cái phơ với ví dụ là 1 cái Distortion Plus của MXR.

tớ cũng có đọc mấy cái này rồi, nghe nói là làm pho* không khó, chỉ khó là căn chỉnh để ra tiếng hay, câu dead đang ỏ HN hay HCM thế nhỉ ? cho tớ cái địa chỉ tớ đến coi cậu làm với, tớ cũng thích chế phơ lăm nhung không biết về điện tử...
Mà cậu chế phơ được sao không chế amp luôn đi nhỉ

Hi thitmeo...; hiện giờ tớ đang ở Hà Nội, có gì thì mail cho tớ: hoangduongo@yahoo.com.vn
Cậu không biết gì về điện tử thì thực sự đó cũng không phải là vấn đề lắm, thật ra như tớ ban đầu thì cũng có biết mấy đâu, chỉ biết đọc mấy bản mạch của người ta, biết được cái này là cái gì, cái kia là cái gì( kiến thức lớp 12 đổ lại, tớ hi vọng là cậu đã tốt nghiệp phổ thông ), sau đó nhìn cái layout của người ta mà đi mua linh kiện, làm mạch, ráp vào, sau đó cắm đàn vào đánh, thế thôi. Trong quá trình nghiên chế phơ bạn sẽ cần phải tìm hiểu thêm nhiều, tuy nhiên chỉ cần chịu khó đọc tài liệu thì sẽ ổn thôi, chẳng hạn như tớ mang tiếng đi khoe khoang là chế phơ nhưng cũng chẳng có kiến thức mấy về điện tử cả( tớ học Hoá), cũng may là có ông già thằng bạn thân làm nghề sửa chữa điện tử giúp đỡ cho nhiều, nhưng đến giờ cũng phải đi mua sách về học từ đầu.
Còn cái việc chế Amp á, tớ cũng có ý định từ lâu rồi, bởi trong quá trình chế phơ, tớ có so sánh tiếng phơ của mình chế được với tiếng của cía phơ ấy nhưng do mấy thằng Tây làm thì thấy mình vẫn thua xa, hoá ra là do chúng nó có đàn xịn, Amp xịn hơn mình, do đó mới thấy rõ vai trò của cái guitar Amp, tuy nhiên làm 1 cái Guitar Amp thì khó hơn chế 1 cái phơ rất nhiều, có mấy lý do như sau:
1. Sơ đồ 1 cái Guitar Amp thường là phức tạp hơn 1 cài phơ( trừ phơ bàn), với lại để làm Guitar Amp cần có kiến thức chuyên môn, bởi nếu không cháy nổ thì cũng thay vì chế đưọc 1 cái Amp bạn lại chế được 1 cái phơ Noisemaker( chống nhiễu là 1 trong những vấn đề hàng đầu của việc chế Amp).
2. Hầu hết những cái Guitar Amp mà tớ kiếm được thì đều là của những hãng nổi tiếng như Fender, Gibson, Marshall( hãng này có vẻ rất chi là nổi tiếng, xem clip rặt chỉ thấy có Amp với cả Speaker của hãng này)... tuy nhiên cũng chỉ có thể nhìn mà ... khóc thôi, vì Amp của mấy hãng này đều là Tube Amp, tức là Amp dùng đèn điện tử(Tube) để khuếch đại, nhưng Tube ở Vn thì vừa đắt vừa hiếm, mấy cái phụ kiện đi kèm cũng vậy, đến mấy chú Tây chế Amp cũng mất chừng 200 - 300 $ cho 1 cái Amp( bạn có thể sang box Điện tử để biết thêm chi tiết về việc chế Tube Amp). Nói chung thì mình chỉ có thể chế Amp bán dẫn dùng Transitor ( Bipolar Amp) để khuếch đại thôi, vì lnh kiện dễ kiếm hơn, rẻ hơn, dù chất lượng kém hơn 1 chút, nhưng vẫn đắt, tớ có ý định chế 1 cái Guitar Amp 100W bán dẫn, nhưng tính sơ sơ đã hết khoảng 500 - 600k, cũng chẳng rẻ hơn 1 cái Amp secondhand là mấy, lại xác định luôn là không thể chế lần đầu được luôn, vì vậy nên cũng ngại, chưa muốn thử

Tớ phải vào Xì gòn tầm 1 tháng, lúc ra chắc chắn sẽ gặp cậu, tớ cũng máu cái vụ chế phơ này lắm ...

Tuyệt vời topic cực kỳ thú vị. Vì cái topic này mà em phải lọ mọ đăng ký thành viên để vào post bài đấy. Em cũng thích chế phơ lắm nhưng ma vẫn chưa làm được vì nà trình độ điện tử thấp với lị ko kiếm đủ linh kiệm ngay cả mấy cái điện trở đi ốt mấy cái đó hình như giá nó thấp nên chỗ em ko bán lẻ chưa kể mấy cái ic nữa kiếm không đâu ra. Em chỉ biết vặt ra từ mấy cái đồ điện tử hỏng ở nhà thôi. Bác dead viết bài tiếp đi nhá. Hay đấy. em ở vinh đang đi kiếm cục phơ death mà chưa có đây
ym: Taixechandat

A ha, lâu lắm mới vào box nhạc cụ-kĩ thuật thì lại gặp chú Dương gà.Đúng chủ đề tớ thích rồi đây.
Hè này anh em mỗi người mỗi việc mạch phơ thì nhiều mà tớ thì chẳng làm được bao nhiêu; đang định pốt bài hỏi thăm mọi người thì cậu đã pốt trước.
Chẳng là tớ là thằng bạn học cùng lớp Duong; cũng đam mê nhạc Rock, hồi đầu năm học thấy chú ham làm phơ cũng mày mò học theo; giờ cũng đã tích luỹ được khá nhiều kiến thức.
Nếu anh em máu, chúng ta hãy cùng bàn luận thật sôi nổi về cách chế phơ, trao đổi linh kiện; cùng thổi một ngọn lửa lâu dài cho topic này.Quả thực qua gần một năm cùng làm với Duong, tôi nhận thấy làm phơ không khó, chỉ cần trang bị một số kiến thức cơ bản về linh kiện, cách làm mạch; đặt linh kiện trên bẳng mạch in sẵn.Nhưng để làm được một con phơ ổn định, ít nhiễu, tiếng hay thì thực sự là vấn đề khá khó.Vấn đề lớn nhất là linh kiện.
Ở VN, dù HN hay HCM bạn cũng có thể kiếm được linh kiện để làm một số con phơ kha khá.Nhưng những hàng khủng ví dụ như Metazone thì linh kiện quả là một vấn đề nan giải.Để tìm đúng các loại bóng (TRANSITOR) mà mạch phơ yêu cầu, bạn cũng phải tốn khá nhiều công sức.Đối với bọn tôi bây giờ việc làm những loại phơ như delay, chorus...còn gặp rất nhiều vấn đề, nhưng lớn nhất vẫn là linh kiện.Một phần do còn chập chững, lại không có nhiều kiến thức về điện tử nên việc nghiên cứu, tìm linh kiện thay thế cũng gặp nhiều khó khăn.
Về linh kiện như điện trở, tụ điện, transitor, ic bạn có thể tham khảo ở các địa chỉ sau:
+Ở Hà Nội : 78 Hàng Trống, Chợ Giời Hoà Bình (Phố Huế) [các bạn có thể tham khảo thêm ở box Điện Tử]
+Ở TPHCM có chợ Nhật Tảo, vì tôi ở HN nên không biết thêm cửa hàng nào khác.
Khi mới bắt đầu làm phơ các bạn sẽ gặp những vấn đề sau đây:
-Tìm kiếm linh kiện:
+Bao gồm điện trở: hay dùng nhất là các loại điện trở 10k; 100k; 1M; 2M2; 6.8k; 100 ohm; 3.3k; 1.5k ... Nói chung để trang bị đủ điện trở cho làm phơ cũng tốn khoảng 50-100k, nhiều loại phơ cần trị số mà ở VN không mua được thì phải ghép điện trở.
+Tụ điện: có tụ hoá, tụ mica, tụ giấy. Tụ hoá thường có trị số >1uF; các loạ tụ giấy tụ mica có trị số nhỏ hơn.
+Bóng điện tử (transitor) cũng là một linh kiện quan trọng đối với nhiều loại phơ bởi vai trò khuếch đại, làm vỡ tiếng (nói nôm na là thế). Các loại hay dùng là 2SC1815; C828, 2N2222; AC128...
+ic (Integrate Circuit): hay mạch khuếch đại tuyến tính; cũng là một linh kiện quan trọng; các loại ic rất hay được sử dụng là JRC4558; TL072; TL082 (dual) TL081, TL071(singler); TL084(quart).
+Dioed: bao gồm diode silicon và germany, ngoài ra có phơ còn dùng đèn led cũng là một loại diode...
+Triết áp các loại 1k, 10k, 20k, 50k, 100k, 1M...
+Pin, dây dợ, lỗ MIC, bảng mạch đồng, hoá chất (FeCl3. axeton), nhựa thông, thiếc hàn, mỏ hàn ,bàn là ,giấy mầu bóng Hồng Hà (công dụng sau này sẽ nói), vỏ phơ (vấn đề nan giải)
Sơ sơ các linh kiện cơ bản là như thế, giá đầu tư ban đầu có lẽ cũng không dưới 500k nếu bạn đam mê.Còn công dụng các linh kiện qua các bài viết sau chúng tôi sẽ nói rõ.
@deadskinmask: có lẽ chúng ta cứ đi vào từng loại phơ từ dễ nhất đến phức tạp cho các anh em được rõ.Vừa viết vừa bàn đến từng loại linh kiện.
@all: tiện đây bác nào có địa chỉ cung cấp thêm những linh kiện như trên hay chỗ làm cỏ phơ xin thông báo cho anh em được rõ.
NÀO CHÚNG TA BẮT ĐẦU!!! YEAH YEAH YEAH

Định viết 1 bài giới thiệu sơ qua về thành phần của 1 cái phơ và các bước cơ bản để chế 1 cái phơ, tuy nhiên hiện giờ tớ đang bận 1 chút nên chưa thể post lên ngay được, cố gắng trong vài ngày nữa rảnh rỗi hơn sẽ post sau, mong mọi người thông cảm, hay có gì thì Linh cứ viết rồi post đi cũng đc, vấn đề này không quá khó mà. Tạm thời cung cấp cho các bạn 1 số trang web và forum về chế phơ để xem tạm:
www.generalguitargadgets.com (rất hay, có hướng dẫn kỹ càng về cách chế phơ, cùng rất nhiều ảnh)
www. geofex.com , www.diystompboxes.com ( cực kỳ nhiều bài viết rất có giá trị về kỹ thuật chế phơ, đây là 2 trang web của 2 đại cao thủ về chế phơ là R.G.Keen và Aron Nelson)
www.tonepad.com : 1 trang web cũng rất khủng long về chế phơ
http://www.firebottle.com/ampage : vào rồi sẽ biết
www.fuzzcentral.tripod.com rất nhiều mạch và layout của các loại phơ Distortion

Tớ thây cũng không nhât thiết phải cần đên mấy cái đồ để làm PCB đâu, mình kiếm linh kiện rồi đi ra ngoài in PCB cung~ rẻ mà tam` 15-30 k mot cái, hêh dùng thì quá tuyệt.
thằng bạn tớ nó từng chế phơ nó bảo không quá 150 k một con phơ. Còn quả vỏ thì đi đến tiệm cơ khí đặt họ làm mình nghĩ cũng không quá đắt tàm một con phơ mình bỏ ra tầm 300K cũng ok mà vẫn còn kinh tế hon 100 lần so với mua pho* cũ vừ đắt mà tiếng vừa nát !!!

Đặt làm mạch phơ cũng được nhưng khá bất tiện.Để thử nghiệm phơ thì có thể làm ở nhà, vừa nhanh vừa rẻ lại không phụ thuộc,cách làm cũng đơn giản, mình muốn làm lúc nào cũng được.Vả lại ,mình có thể tự thiết kế mạch phơ theo sơ đồ nguyên lí cho sẵn rồi in ra để cho phù hợp với loại vỏ cần lắp vào.Nói chung khi các cậu bắt tay vào làm sẽ phát sinh ra khá nhiều vấn đề.Về mạch nói chung các cậu có thể xem qua ở box điện tử.Tớ sẽ post thêm bài về cách làm mạch in, các thành phần của một mạch phơ sau.