Phương pháp luận nghiên cứu y học!

Phương pháp luận nghiên cứu y học!

Nhờ các bạn giúp cho một chút!
Mình học về sinh học nhưng gần đây có quan tâm tới y học. Mình muốn hỏi về vấn đề phương pháp luận trong nghiên cứu y học. Giả dụ ta có nghi vấn về một mối liên hệ nào đó giữa bệnh tiểu đường và chứng sa sút trí tuệ chẳng hạn ( tiểu đường làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ) thì về đại cương phải xây dựng mô hình nghiên cứu như thế nào. Nếu có thể thì giải thích giùm mình về tính logíc của mô hình đó. Cảm ơn trước nhé!

Hihi, bác hỏi khó quá. Em cứ trả lời theo thiển ý của bản thân thôi nhé. Có gì các cao thủ Y học và Dịch tễ học bổ sung giùm
1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu thuần tập (cohort study)
Đây sẽ là một nghiên cứu theo dõi dọc theo thời gian để kiểm định giả thuyết "Bệnh tiểu đường có làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hay không?"
Đối tượng nghiên cứu sẽ được chia thành 2 nhóm: có phơi nhiễm (được chẩn đoán chắc chắn là tiểu đường, theo tiêu chuẩn WHO) và không phơi nhiễm (không bị tiểu đường, không giảm dung nạp đường huyết)
Sau một thời gian theo dõi, đánh giá sự xuất hiện bệnh trong hai nhóm và kết luận về mối liên quan giữa YTNC (bệnh tiểu đường) và bệnh lý sa sút trí tuệ. Cụ thể: tỉ lệ mắc bệnh giữa hai nhóm có khác biệt có ý nghĩa thống kê hay không? Tại sao lại có sự khác biệt đó? Vai trò của các yếu tố ảnh hưởng khác...?
Có thể nghiên cứu thuần tập tương lai (hoàn toàn hoặc không hoàn toàn) hay hồi cứu
2. Đối tượng nghiên cứu
Cỡ mẫu: áp dụng theo các CT dịch tễ học dựa trên tỉ lệ hiện mắc của bệnh ở cộng đồng
Tiêu chuẩn lựa chọn BN: cái này em nghĩ là tuỳ ở người nghiên cứu. Có thể chọn hoặc ko chọn những BN điều trị nội trú, hoặc giới hạn tuổi, bệnh kèm theo,...
Chứng sa sút trí tuệ là một bệnh lý rất phức tạp, có sự tác động qua lại của nhiều yếu tố (sorry em ko nhớ rõ, để hôm nào đọc lại sách đã). VD: tuổi cao chẳng hạn. Có khi riêng tầm ảnh hưởng của yếu tố này đã át hết các yếu tố khác rồi. Hoặc cũng cần phân biệt sa sút trí tuệ do một nguyên nhân trực tiếp nào đó (VD: bệnh lý mạch máu não, THA, hay u não, NK - VD: giang mai thần kinh,...) hay là hậu quả của một quá trình thoái triển dần dần.
Vì thế tốt nhất là đưa ra tiêu chuẩn chọn lựa để loại bỏ càng nhiều yếu tố nhiễu càng tốt, nhưng cỡ mẫu vẫn đủ lớn.
3. Thời gian nghiên cứu
Có lẽ là dài. Vì bệnh lý sa sút trí tuệ tiến triển nặng dần theo thời gian
Hic, em chỉ nghĩ được thế thôi ạ. Có lẽ bác thử search pubmed xem có tìm được nghiên cứu tương tự nào của nước ngoài không? Nếu phù hợp thì mình thiết kế nghiên cứu theo đúng mô hình đó.
Được megacolon sửa chữa / chuyển vào 12:42 ngày 07/10/2006

Cảm ơn bạn đã trả lời. mình cũng biết đây là vấn đề phức tạp. Mà có một vấn đề là theo lý do khách quan, không thể tiến hành nghiên cứu theo chiều dọc, chỉ theo chiều ngang thui.
Nên mình đã cố gắng lựa chọn số bệnh nhân có thời gian mắc tiểu đường dài ngắn khác nhau và xem xét tỉ lệ mắc sa sút trí tuệ với một nhóm đối chứng có sự tương đồng về lứa tuổi, giới tính, trình độ học vấn để loại bỏ bớt các yếu tố gây nhiễu. Nhưng các bệnh nhân bị tiểu đường lâu thường mắc thêm một số bệnh như cao huyết áp , mạch máu não, tiền sử đột quỵ và rõ ràng đó cũng là những yếu tố có thể gây suy giảm nhận thức. Nếu loại hết thì không thể đảm bảo đủ độ lớn của cỡ mẫu.
Mình đọc tài liệu nước ngoài thấy nói họ sẽ lọc dần các yếu tố gây nhiễu bằng cách bổ sung lần lưọt chúng vào mô hình Cox. Mình thì chả biết gì về cái mô hình này cả???thời gian lại gấp quá, đọc tài liệu e khó hiểu nên đành post lên hỏi xem có ai có thể giúp được không? nhất là bạn nào đã từng làm các đề tài nghiên cứu kiểu dạng dạng thế này ý, chứ đọc các review chỉ có tổng quát thôi, kiến thức cơ bản của mình k đủ nên không hiểu được hoàn toàn. À, vote cho bạn nhé, thanks!

Chào bạn,
nghiên cứu Y học là một khoa học do vậy phải tuân theo những quy tắc và quy trình tiến hành nghiêm túc và có ý nghĩa khoa học. Trên thế giới hiện nay Y học đang phát triển theo hướng mới dựa trên bằng chứng " Evidence based medicine" do Sackett đề ra. Khá nhiều các tạp chí y học có tiếng đều đăng bài dựa vào Evidence based medicine, tiêu biểu như Lancet..... bạn có thể vào các trang web đó or search với từ khoá trên sẽ biết cách tiến hành một nghiên cứu có giá trị sẽ như thế nào. tiếc là ở VN khó thực hiện được như thế.
Ngoài ra bạn nên tìm đọc
" Dịch tễ học lâm sàng tập 1-2" của trường đại học Y HN, nhà xuất bản Y học
" Dịch tễ học lâm sàng" của Lê Hà Trí, đại học Y dược TP HCM ( quyển này tôi cũng tìm nhưng.......chưa thấy)
trang web của trường đại học Y HN
Ykhoa.net, các bài viết của giáo sư Nguyễn Văn Tuấn
chúc bạn thành công