Qua thời gian

Qua thời gian

Bóc Lịch sử Văn hoá đông vui hấp dẫn quá ! Các bác cao thủ cho phép em thi thoảng ngẫu hứng pót một vài điều linh tinh xung quanh 4 chữ Lịch sử Văn hoá này,coi như chuyện ngoài lề

*****************
Lịch nghĩa là trải qua,là rõ ràng.Sử là ghi chép.Nhưng Lịch sử không chỉ đơn thuần là thu thập thông tin về quá khứ mà còn là những tư tưởng mong muốn phát hiện trên con đường của những sự kiện,hiểu được nó.Vậy đấy là cái mà hậu thế nhận được trong lĩnh vực hiểu biết đời sống con người trước đó đã trải qua.
Văn hoá là danh từ cửa miệng,sâu vào tâm trí con người,cho dù là một bác nông dân,một anh thợ nề hay một học giả trí thức,đơn giản,văn hoá là môi trường sống của con người về mặt tinh thần và vật chất trải qua thời gian.


Bỏ qua khái niệm và những sự lý giải cặn kẽ,tôi thích nhìn vào những gì còn lại,những gì đã mất qua thời gian, nói cho cùng năm tháng là thước đo giá trị của Lịch sử và Văn hoá.Đi xa tìm học,đọc Lịch sử Tây Tàu đủ cả,sâu trong lòng vẫn thấy điều thiết thực là hơn,chẳng đâu xa ,lịch sử văn hoá xã hội nước ta cũng tốt đẹp.
Hôm nay ngó cái TV xem chương trình Phố Hà Nội.Người Việt vốn có câu "sâu rễ,bền gốc".Thoắt giật mình,những khu phố mới,những toà chung cư cao tầng đang thi nhau đua chen mà chưa kịp biết tường tận thế nào có nơi mang danh : Khu phố cổ
Khu Phố cổ sót lại trên Hà thành hiện thấy chỉ có từ thế kỷ 19,nhưng theo sử sách đích thị đây là nhân lõi của kinh đô Thăng Long từ khi mới thành lập,tức là có đến ngàn năm tuổi.
Có thể coi không gian khu phố cổ là một hình tam giác cân có đỉnh là phố Hàng Than,cạnh phía đông là đê sông Hồng,cạnh phí tây là các phố Hàng Cót,Hàng Điếu,Hàng Da,đáy là trục Hàng Bông,Hàng Gai,Cầu Gỗ.Phố chi chít dọc ngang như bàn cờ,hầu hết mang tên mặt hàng sản xuất hoặc kinh doanh,nhà thì cùng một loại kiến trúc,san sát hai bên đường theo kiểu nhà ống.Có dịp hãy quan sát kĩ lưỡng những căn nhà ,dài như một cái ống,hẹp và sâu,sâu có khi thông liền ra một mặt phố khác.Gian ngoài là gian dùng để buôn bán hoặc làm hàng,đi vào trong là một khoảng sân lộ thiên để hứng nắng,gió,đi tiếp là vào gian nhà dùng để ăn,ở.Nhà nào cũng bình dị,nhỏ bé,vừa làm nơi sản xuất,vừa làm chỗ ra vào sinh hoạt,hầu hết đều rất thấp,chẳng mấy khi có không gian để trổ cửa sổ,nếu có cũng rất nhỏ.Đứng ở giữa một phố cổ nhộn nhịp sầm uất bán mua,ngắm nhìn những căn nhà liền mái,liền tường,gồng mình chống đối lại với dấu ấn thời gian để nâng đỡ,nương tựa vào nhau,dễ thấy khu phố cổ như một cơ thể gắn bó khăng khít. Thi thoảng bắt gặp những mái đình chùa cong cong,một chút không gian cây xanh mềm mại còn sót lại , giữa cái không gian đô thị vật chất kia,hương vị cổ muôn năm cũ nay thấp thoáng ,ẩn chìm như muốn giữ cho muôn đời tâm linh của người Hà nội xưa.
Nối với Hồ gươm là Hàng Đào ngược xuống.Được biết dân Hải Hưng (Đan Loan) xưa đến đây nhuộm vải rồi dần dà thành phố bán tơ lụa,gấm,vóc.Bây giờ đi qua bộ mặt khu phố gần như thay đổi,những cửa hiệu đồng hồ sang trọng,bóng nhoáng,dân nơi đây nam thanh nữ tú xa hoa vào loại bậc nhất,chẳng trách từ xưa phố có tiếng là hào hoa nhất đô thành.
Đi tiếp lên trên là Hàng Đường.Nay,so với Hàng Đào,phố này còn giữ được phần nhiều bóng dáng xa xưa.Vẫn những cửa hàng buôn bán tạp hoá đủ loại,những chị bán hàng xồ xuề phe phẩy cái quạt nan,giữa phố có mái chùa Cầu Đông còn giữ được bức tượng"bụt cười",góc phố có hàng bánh dày,bánh giò,chả cốm ,giò lụa,nem chua đủ loại,người già con trẻ vui vẻ kề cà cầm tay miếng bánh,miếng nem ngồi ăn bên vỉa hè như một thú vui dân dã cố hữu.Quán này có loại bánh dày Tàu rất lạ,bánh to bằng lòng bàn tay,lớp bột mịn màng trắng dẻo bao lấy nhân vừng đen,cắn một miếng ,vừa mới nhận ra vẻ tinh khiết của thứ bột nếp nguyên chất,khô nhưng mịn màng không dai thì vị ngọt bùi của cùi dừa xen lẫn mùi thơm đặc trưng của vừng đen kịp trào ra đúng lúc.Ai thích ăn đồ khô ắt hẳn không nên bỏ qua loại bánh này.Có lẽ,trong những phố cổ Hà thành,tôi thích thú nhất với phố Hàng Đường,mỗi giờ,mỗi ngày đi qua đây tôi đều cảm nhận được những gì của xa xưa không giống trước.Hôm nay phát hiện ra hàng bún bánh đa cua vỉa hè,cũ mà mới,ngày mai Tết đến,chen chân trước chợ Cầu Đông ngắm nhìn những đào,những thược dược,những Violet,mới mà không cũ,hôm nào tháng giêng ngày rộng dài loăng quăng đem tiền mừng tuổi ra cuối phố mua vài gói ô mai,vài cái nơ kẹp tóc nhét vào cặp làm quà đến lớp mừng tuổi cho lũ bạn,đồ quen thuộc nhưng vun đắp thêm một tình cảm mới mẻ vững bền...Đó là sự hoà đồng tự nhiên, là một sự giao hoà từ qua khứ đến hiện tại trong mỗi góc tâm linh nhỏ bé của con người.
Lại phải kể đến phố Hàng Mã...Những ngày còn thơ dại,tôi theo mẹ lên nhà bà chơi.Bà tôi làm đèn giấy trung thu cổ truyền có tiếng vào bậc nhất Hà thành. Lúc đó Hàng Mã chỉ bày bán đồ chơi làm từ giấy,không có đồ dùng pin và bằng nhựa hiện đại như bây giờ.Dịp trung thu,đi cả dọc phố chỉ thấy hai màu xanh và đỏ làm chủ đạo.Tôi bám áo bà đi xích lô từ Hàng Chuối vòng ra Hàng Mã giao hàng, mỗi bận bán cả trăm cái đèn ***g,để chuẩn bị cho một đợt giao hàng vào trung thu như thế,bà tôi mất nửa năm để quét phẩm,in hoa,gấp,chun và hồ từng chiếc đèn.Không biết bây giờ thế nàonhưng những năm 90,người buôn bán trên Hàng Mã,tay lúc nào cũng đỏ lự,tim tím vì dính phải phẩm màu chưa khô,bán những thứ đồ này,ngoài trung thu ra thì quanh năm trầm lặng,người ta buôn bán hương,giấy tiền vàng âm phủ,có lẽ thế nên ít mau mồm mau miệng.Phố Hàng Mã ngày nay vắng bóng những đèn ***g,những ông tiến sĩ bằng giấy mộc ,thay vào đó là vô vàn màu sắc rực rỡ của đủ loại đồ chơi vui mắt ,vui tai.Đời sống,nhà cửa đầy đủ,văn hoá nhiều mặt đến chỗ suy đồi,nhưng thú vui sắm đồ trung thu cho trẻ nhỏ,cho cả lũ thanh niên vẫn ngày một góp phần khiến một nét văn hoá tươi tắn và nhộn nhịp hẳn lên.
Khi con sông Tô còn chen chân chảy trong khu phố cổ,người ta nói,có thể mua cá tươi ở phố Chả Cá.Lại có người kể xưa kia phố này mang tên Hàng Sơn,chỉ bán sơn,mãi đến cuối thế kỉ 19 có gia đình họ Đoàn ở số nhà 14 nghĩ ra cách nướng cá làm chả,ăn kèm với bún và một số gia vị,nhiều người thích thú đâm thành tên phố.Trước của hiệu,chủ nhà bày tượng Lã Vọng,một tay cầm cần câu,một tay xách xâu cá,cái tên chả cá Lã Vọng cũng từ đấy ra.Cho đến nay khách nước ngoài vẫn tìm đến phố để yêu cầu thưởng thức món chả đặc sắc này.Khách tới ngồi vào bàn ăn,theo đúng cung cách thì nhà hàng đem đến một cái lò đất con hừng hực than hồng,trên đặt chiếc chảo nhỏ mỡ nổ lách tách vui tai.Xung quanh là vài ba đĩa ra ăn kèm,nhất thiết không thể thiếu thì là và hành hoa.Một bát nước chấm pha chanh,ớt tỏi hoặc mắm tôm tuỳ sở thích,một cuộn bánh đa gỏi,một đĩa bún đơm tơi bông lên theo sợi.Tất nhiên chú ý nhất là đĩa cá chủ đạo.Ngon nhất là làm bằng thịt cá lăng,nếu không may thì dùng cá quả ,cá chuối hay cá trắm đen thay thế cũng được.Cá được lạng ra thành từng miếng không dày cũng không mỏng,bản to vừa,ướp tiêu hành ớt ,sả gia vị vừa ngon,miếng cá bóng màu vàng ngậy của nước nghệ,xếp thành đĩa.Mùa đông,bên ngoài gió rét,mưa phùn lạnh cóng,bên trong chụm đầu quây quanh lò than hồng,đợi chảo mỡ nóng,thả ít hành hoa vào lèo xèo rồi nhúng từng miếng cá cho săn đều hai mặt,gắp ra ngay đặt vào miếng bánh đa cuộn thành gỏi có kèm bún và các loại gia giảm.Cấm cái gỏi cuốn chấm đẫm nước mắm tôm,hoặc mắm tỏi,nhỏ thêm vài giọt cà cuống thật tuyệt.Ngó xung quanh ,không gian mờ mờ,khói thơm lan toả,thật quyến rũ đậm đà..
Buổi chiều tối mùa đông,bước ra từ hàng Chả cá,đi một đoạn gặp ngay mùi thuốc Bắc đang được sao tẩm trên phố Lãn ông,đi một đoạn lại thoáng nghe tiếng gò bạc,gò đồng ở phía sau,phố Lò rèn,nay là Hàng Dừa,loăng quăng một vòng,thấm mệt quay lại đầu Hàng Gai ngắm những cửa hiệu tranh thêu,lụa Hà Đông trang trọng.Xưa kia nơi đây nổi tiếng bởi con người lịch thiệp và tao nhã vì lòng yêu mến và trân trọng nghệ thuật. Ngay đầu phố men theo lối vào tối và hẹp là hàng Cafe phố cổ,đã bao lâu vẫn giữ được một khoản không gian nguyên sắc nguyên tình.Khách ngồi giữa sân giời,gọi ly càphê trứng,(bác Sốt nhỉ hihihìhì),ngắm buồng chuối cảnh trước mặt đang độ trổ hoa đỏ rực,tựa lưng vào bức tường ẩm mùi rêu phong,nhâm nhi cái vị ngọt mềm và tan nhanh của kem trứng,đứng dậy bước chân vào trong nhà sờ tận tay mân mê những món đồ cũ đầy bí hiểm.Chủ nhà hẳn là người lịch thiệp và nhã nhặn khi để khách mặc sức tỏ ý trân trọng kỉ vật, như nếp xưa , như người Hàng Gai của những căn nhà theo lối sắp xếp cũ, đàm đạo thơ văn giữa sân cảnh và giếng trời ...
Bước chân ra gặp ngay cái ồn ào của đô thị khi thành phố lên đèn.Bấy nhiêu chưa đủ,nhưng đọng lại trong tâm trí những dư âm của một Hà thành cổ xưa đang bền bỉ , bền bỉ thở cùng nhịp thở thời đại.











Nếu em là chim non
Em bay lên bầu trời
Thì em sẽ chỉ hót
Cho I-a-xơ nghe <img src=imagesemotionicon_smile_wink.gif border=0 align=middle>

Được sửa chữa bởi - quang vào 18/06/2002 15:07

Quang viết hay thật đấy !
Anh thích đọc tản mạn kiểu này lắm, thi thoảng lại tiếp nữa nhé !
Khoai lang

Jà , có hai cái topic " Dành cho những sáng tác và tiểu luận về LS ' và " Một số bài viết tản mạn về LS ' rồi mà các bác !
-*-*-*-*-*-*-*-
Bầy quạ bay qua
Làng xưa
Đông giá .

Chậc, thì bây giờ có topic Qua thời gian chứ sao!
Chú Yasunari nói linh tinh, nhỡ Quang không viết tiếp cho anh em mình đọc thì buồn.

Tequila Sunrise

Chết chết ! Xin lỗi chị nhá !
Công nhận là có những bài viết như thế này thì cái box nó sẽ đậm vị hơn ! Bác Teq làm bài đê !
==============
Thành viên hùng hục của box lịch sử văn hóa.
Con người nổi bật với biệt tài uống rượu bằng mũi .

Đã bao lâu rồi mới có dịp nhìn lại Hà nội, hình nhu nguời Hà thành bây giờ có nhiều mối quan tâm khác mà dần lãng quên đi nhũng gì tùng một thời đuợc coi là một nét văn hoá của nguời hà nội. Nguời Hà nội đang lao vào vòng xoáy của cuộc sống bon chen, giành giật, chèn ép, dẫm đạp lên nhau với hi vọng sinh tồn. Kinh thành Thăng Long thủa nào nay trở thành chốn thiên đuờng mơ uớc của nguời dân tú xú, ngày càng nhốm nhoám và lộn xộn. Trong số hàng ngàn khuôn mặt đang tất tả ngoài đuờng kia, mấy ai còn mơ màng viển vông tới một khoảnh lặng của cuộc đời, sáng tinh mơ hè dịu đi bộ dọc con phố nhỏ Nguyễn Bỉnh Khiêm duới bóng rợp xanh non của nhũng cây cơm nguội. Hà nội khác xua nhiều quá, tuy chẳng đến múc" tang điền thuong hải" nhung cũng đủ làm nguời hà thành trong một thoáng nhìn lại phải giật mình. Mới tết năm nào, sáng sớm mùng 1tỉnh dậy, trong hơi gió heo may buốt lạnh của mùa đông, nguời hà nội bắt đầu hồ hởi đến chúc tết họ hàng. Đuờng phố lúc ấy vẫn nhu chìm trong giấc ngủ, tĩnh lặng trong huơng thơm cay ngạt của pháo, vỉa hè rục lên màu hồng xác pháo, nổi bật lên trên nền trời trắng nhợt của mùa đông, trong cái khô cằn của nhũng hàng cây rụng lá. Ngày xua ấy, các của hàng còn đóng của đến tận mùng 3, mùng 4 tết, chẳng nhu bây giờ, mùng 1 đã thấy nhà nhà tấp nập mở hàng nơm nớp sợ lỡ mất luợt khách nào. Cũng chẳng ai còn hồi hộp quan tâm đến tết, sáng 30, lắm nguời cuời nhạt, à hoá ra hôm nay là tết, chạyvèo ra chợ khuân về dăm ba thú, quét dọn xong cái nhà, thế là hết. "Tết chỉ giống nhu một ngày chủ nhật, nhu nhà ai giàu có làm đám cuới đốt pháo thật nhiều".Mà cũng chẳng còn pháo nũa. chẳng còn màu hồng xác pháo, hình nhu hoa đào cũng trở nên cô độc lẻ loi, vô vị sao đó. Đào phai hay đào thắm, cũng chẳng làm nên đuợc huơng vị tết năm nào, lạc lõng trong không gian xô bồ.
Chỉ sau tết vài hôm, tán bàng bắt đầu trổ mầm, nhũng mầm non muớt nhú lên, mũm mĩm nhu thiếu nũ vào xuân. Thêm vài cơn mua phùn tuơi mát và tinh khiết nũa, gột rủa đi hết bụi bặm của một năm đã qua, tuới nhuần sụ sống vào cả thiên nhiên và con nguời.
Hà nội còn có sắc tím ngắt của bằng lăng. Bằng lăng đến lạ, cành lá trông rõ quê mùa thô kệch, thấp bé xù xì, một bông hoa bằng lăng cũng chẳng làm ai để ý. Nhung cả cây bằng lăng trổ bông tím ngắt, cả con đuờng rục lên sắc tím lại là chuyện khác. Theo thời gian, màu tím cũng phai nhạt dần nhu tình cảm con nguời, và cuối cùng vào một ngày kia, trên mặt đất lại ngợp xác bằng lăng nhợt nhạt, tàn lụi và tả tơi
Bây giờ ra đuờng mấy khi cảm nhận đuợc cái gì vì con nguời ta đã rơi vào guồng vận động của cuộc sống, chẳng thể dút ra đuợc. Hà nội tú thời xuân hạ thu đông, đuờng phố lúc nào cũng đông nghìn nghịt, chen lấn xô đẩy nhau đi trong cái bầu không khí đậm đặc khói bụi, ấy vậy mà không hít nhanh, ngay cả chút không khí ấy cũng chẳng còn. Bây giờ nam thanh nũ tú, ông già bà cả trông cũng tùa tụa nhu nhau, vũ trang tận răng, xinh xấu trắng đen cũng chẳng biết, nguời quen ra đuờng đâm vào nhau cũng chẳng hay. Thế đấy, mọi chuyện cú ngộ nghĩnh nhu vậy.
asteria

Chà , cô này nhìn Hà Nội với cặp mắt của Thiếu I Ốt khi cô ta nhìn nguời người trên quán Đinh .
==============
Một hôm đi học qua dòng suối ,
Biết Tuốt nhẩy lên con cá chuối .

Chị Quang cho em post vào đây nhá !
Viết chút ít về Mỹ thuật đời Lý :
----------------
Cuối thế kỷ thứ 10 , nước ta thoát khỏi ách đô hộ phương Bắc . Trải qua hai triều Đinh , Lê thống nhất nước nhá và chống tái ngoại xâm , đến thời Lý , nghệ thuật phát triển thăng hoa với bản sắc riêng nhằm hoá giải những ảnh hưởng của Văn hoá Trung Hoa .
Hai triều Đinh , Lê đã tạo dựng được một nhà nước có chủ quyền . Triều Lý nắm quyền có ý thức phục hưng Văn hoá dân tộc trên tinh thần có sự giao thoa với Văn hoá Chăm - Ấn đã tạo cơ sở cho nghệ thuật tạo hình phát triển . Thêm vào đó , việc Phật giáo trở thành quốc giáo , tăng lữ có vị trí tinh thần trọng yếu đạo Phật được phổ cập đã là nhân tố tác động vào hướng phát triển và phong cách nghệ thuật .
Việc nước Đại Việt độc lập , tự chủ , đủ sức mạnh chống ngoại xâm , trải qua nhiều năm thái bình thịnh vượng cũng có tác động không nhỏ .
Ý thức dân tộc định hình cho nghệ thuật . Phật giáo ảnh hưởng đến các công trình kiến trúc và đề tài các tác phẩm .
Cuộc sống thái bình tự do , yên ấm ảnh hưởng đến con người . Tâm hồn người Việt trở nên thư thái , có thời gian để lãng mạn và chuyên tâm vào nghệ thuật . Nghệ thuật thời Lý thăng hoa . Tất cả là nhờ nền độc lập và sức mạnh của đất nước .
Kiến trúc thời Lý phục vụ Phật giáo . Rất nhiều quốc tự được xây dựng . Phong cách thống soái là hoành tráng , đồ sộ . Chùa Một Cột ( chùa Diên Hựu ) được xây ở Thăng Long với quy mô lớn hơn ngôi chùa đã có trước đó ở Hoa Lư và với sự cách điệu tuyệt diệu . Chùa Báo Ân và tháp Báo Thiên cao khoảng 70 m . Chùa Phật Tích - Bắc Ninh , chùa Long Đọi - Nam Hà , chùa Bà Tấm - Hà Nội , chùa Quảng Giáo - Quảng Ninh đều là những chùa lớn .
Kiến trúc chùa tháp thời Lý đều to lớn , cao . Các chùa thường nằm trên đỉnh núi cao .
Cấu trúc và bố cục chùa tháp đơn giản , chỉ gồm một ngôi chùa chính và ngọn tháp lớn có đáy vuông . Điều này phản ánh tư tưởng giản dị , phóng khoáng của nguời thời Lý . Trang trí tháp chịu ảnh hưởng của nghệ thuật Chăm , với các hình chim thần ( Garuđa ) , nữ thần đầu nguời mình chim ( có lẽ do việc bắt những tù binh Chăm sau cuộc nam chinh của Thánh Tông ) . Vì thế ấn tượng của ngôi chùa thời Lý rất độc đáo . Vừa tôn nghiêm , hùng vĩ . đường bệ bởi không gian và đường sống kiến trúc , vừa phóng khoáng lãng mạn bởi gần thiên nhiên , vừa sinh động , lý thú với các hình trang trí mang hơi hướng Chăm .
Chùa thời Lý đến nay không còn nhiều . Nhưng ngay ở Hà Nội có một tác phẩm tuyệt đpẹ là chùa Một Cột . Ngôi chùa chỉ dùng một cột duy nhất làm trụ đỡ . KHối nhà đồ sộ phía trên và cây cột đá mảnh khảnh tưởng rất tương phản , nhưng lại kết hợp hài hoà thành một hình ảnh tượng trưng cho bông sen giữa hồ . Nó cho thấy đạo Phật đã phát triển mạnh trong triều đại này và có tác động rõ rệt lên kiến trúc .
Có vẻ vô lý khi một nền kiến trúc hoành tráng quy mô lại có một ngôi chùa nhỏ làm đại diện . Người ta thường nghĩ rằng kích thước chùa từ thời Lý đến nay không thay đổi . Thực ra nó đã trải qua nhiều lần làm lại , mỗi lần kích thước đều được thu nhỏ . Lần xây dựng đầu , chùa có quy mô rất lớn . Một tài liệu cổ thời Lý miêu tả chùa nằm trên ao Linh Chiểu , có cầu bắc thông qua một gian điện thờ , quanh ao có hành lang , ngoài dãy hành lang có thêm ao Bích Trì , lại có hai dãy cầu thang bắc qua ao , mỗi đầu cầu có tháp lưu ly . Rõ ràng quanh chùa Một Cột là một khối kiến trúc đồ sộ .
Học giả Nguyễn Đỗ Cung đã dẫn một tài liệu mới về kích thước chùa , có đoạn tả cây cột cao tới 40 thước .
Điêu khắc thời Lý tinh vi và cân đối , mang cái trung dung tĩnh tại và cái " hư không " của Phật giáo . Vừa mới thoát khỏi nghìn năm nô lệ , được sống trong thái bình thịnh vượng , các nghệ sĩ có thể đắm mình trong tôn giáo và triết học , tỉ mỉ tạc những pho tượng thể hiện cái nhìn thoát tục .
Bên cạnh đó , điêu khắc cũng chịu ảnh hưởgn Chăm . Những hình trang trí trên mặt đá của tháp Chương Sơn ( Nam Hà ) có bố cục , dáng điệu và hình thể gần với điêu khắc Chăm , nhưng cách biểu hiện khuôn mặt lai thuần Việt . Những khuôn mặt vũ nữ không tròn bầu , xa xăm và có phần vô cảm như những khuôn mặt Chăm , mà linh động và tươi trẻ .Pho tượng đời Lý nổi tiếng nhất là tượng A di đà ở chùa Phật Tích . Tượng cao 2m77 cả bệ , riêng tươgnj cao 1m87 ( bằng cái Linga của chị Toet ) , thể hiện Đức Phật đang ngồi thuyết Pháp trên toà sen . Toà sen cao và bệ tượng tạo thành một hình tháp nhiều tầng gây cảm giác như đang nâng bổng Đức Phật lên .
Dáng ngồi của Phật thanh thoát , thư giãn . Đường cong chạy từ cổ dọc theo sống lưng cộng với khuôn mặt thoát tục gợi đến cái đẹp và sự dịu dàng phi giới tính . Toàn bức tượng cho ấn tượng về sự đốn ngộ cao siêu và tâm hồn tĩnh tại .
Cũng rất thoát tục và lãng mạn , con rồng uốn lượn mềm mại và có một cái đầu mơ màng , những khúc uốn nhỏ dần về phía đuôi .
Rồng thời Lý có bốn chân , loại lớn có vẩy . Nó rất khác con rồng thô to và mạnh thời Trần , cũng rất khác con rồng đường bệ của Trung Hoa . Thật thú vị khi con vật biểu tượng của Hoàng đế mà lại tỏ ra mơ mộng và đáng yêu như thế . Nó chứng tỏ cái chất vị tha Phật giáo và cái lãng mạn , cái Triết lý đã thấm sâu vào thời đại ấy , tù nhà vua đến thứ dân , nhà sư và nghệ sĩ . Một thời đại thật là đẹp !
Mô típ rồng triều Lý đã xuất hiện trên nhiều loại trang trí bố cục hình tròn , hình cánh sen , hình lá đề , hình chữ nhật . Hầu như ở đâu , không gian nào , những con rồng luôn có tư thế và cấu trúc giống nhau . Nếu nhận xét một cách tương đối kỹ tính như PGS Nguyễn Du Chi , thì có thể chia rồng thời Lý làm hai loại cỏ ngẫng và cổ rụt .
Phong cách thời Lý , về đề tài liên quan đến rồng và bố cục hình trang trí rồng , được các đời sau học theo và giữ gìn .
Thời Lý không chỉ thành công trong độc lập tự chủ , chống ngoại xâm về quân sự , chính trị , mà còn rất thành công trong Văn hoá nghệ thuật . Mỹ thuật thời Lý được đặt lên hàng đầu so với các triều đại khác bởi tình độc đáo và tinh tế của nó , bởi cái hiền triết sâu lắng của nó . Có lẽ nguyên nhân sâu xa là ở cuộc sống thanh bình , một thời gian dài không có chiến tranh , đô hộ .
Fin .
==============
Một hôm đi học qua dòng suối ,
Biết Tuốt nhẩy lên con cá chuối .
Được Yasunari sửa chữa / chuyển vào 28/06/2002 ngày 06:01

Giang Trang viết hay quá , đa tài quá , hi hi .
Nhấn vào đây nè

Bác Gacoi học cùng chị Trang à ?
==============
Một hôm đi học qua dòng suối ,
Biết Tuốt nhẩy lên con cá chuối .