► QUÁN ĐỐI 2012 (Tuế hữu tứ thời xuân tại thủ - Box ư bách nick log in tiên)

Chả sao cả, đồ khỉ!

Cây chuối (Nguyễn Trãi)

Tự bén hơi xuân, tốt lại thêm
Đầy buồng lạ, mầu thâu đêm
Tình thư một bức phong còn kín.
Gió nơi đâu gượng mở xem

Sưu tầm - Giai thoại làng Văn
Nguyễn Ðăng Cảo

Thời Lê Trung Hưng, có Nguyễn Ðăng Cảo là một người nổi tiếng trong việc ứng đối. Ông quê ở làng Hoài Bảo, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh; không rõ năm sinh và mất, chỉ biết ông đậu Thám hoa vào khoảng Lê Hi Tông (1676- 1705).
Tục truyền Nguyễn Ðăng Cảo tính nết bừa bãi, phóng túng, ngông ngạo, không coi ai vào đâu cả; ngoài thịt chó và rượu ngon không còn ham thích gì nữa.
Ngày ông vào điện thí, đáng lẽ đỗ đầu, nhưng vì tính ông như thế, triều đình mới đánh xuống hàng thứ ba (Thám hoa). Ông cũng biết vậy, nên khi con giai ông là Nguyễn Ðăng Tuân sinh con đầu lòng là Nguyễn Ðăng Ðạo, mỗi lần bế cháu, ông thường nựng rằng:
"Triều đình ghét tao cứng cổ không cho đỗ Trạng nguyên, nhưng thằng bé này mà không cho đỗ Trạng thì không được đâu!"
Thường ngày ở trong triều, ông nói năng không kiêng sợ gì cả, do đó đã mấy lần bị biếm truất.
Khi sứ nhà Thanh sang sách phong, đi đến trạm Xương Giang thì dừng lại, đưa cho Chúa Trịnh một vuông gấm, viết một chữ Càn thật to. Cả triều không ai giải đoán được, Chúa Trịnh phải đặc chỉ triệu ông vào để hỏi. Ông thưa rằng:
- Cái trò đánh đố nhỏ nhặt ấy, bõ bèn gì mà chúa thượng phải bận lòng suy nghĩ.
Rồi ông cầm bút quệt đẫm mực viết một nét xổ để trả lời. Chúa hỏi duyên cớ, ông nói:
- Tượng của quẻ "càn" có 3 nét ngang thêm vào một nét xổ thì thành chữ "vương", có thế thôi!.
Thời gian ông làm chánh sứ sang cống nhà Thanh, một bữa đi qua một cái chùa rường cột hết sức lộng lẫy, viên sứ Thanh đi cùng theo mời ông đề cho mấy chữ "biển ngạch" (bức hoành phi), ông liền viết ngay hai chữ "trùng nhị". Cả phái bộ nhà Thanh đều phân vân không hiểu ý sứ giả Việt nam muốn nói gì. Cuối cùng, Nguyễn Ðăng Cảo mới cười mà giải thích rằng:
- Ðây là bốn chữ "Phong nguyệt vô biên", viết giản lược
Phong nguyệt vô biên là chữ sẵn trong sách, có nghĩa là: Gió trăng vô tận không có bến bờ nào. Nhưng đồng thời cũng có nghĩa thứ hai là: Chữ phong chữ nguyệt mà không có nét ngoài biên. Bởi thế, ở đây, Nguyễn Ðăng Cảo chỉ cần viết một phần của hai chữ ấy, tức là chỉ cần viết hai chữ trùng nhị là đã nói lên ý niệm cả câu Phong nguyệt vô biên.
Thật là thông minh và dí dỏm, sứ nhà Thanh và những người đi cùng đều hết sức kính phục tài mẫn tiệp tuyệt vời của Nguyễn Ðăng Cảo.



Bấy giờ, vua Khang Hi nhà Mãn Thanh sai sứ mang chiếu sang nước Nam, buộc mọi người phải gọt đầu gióc tóc như người Mãn. Ðược tin ấy, vua Lê Hi Tông lo lắm, liền tức tốc cử Ðăng Cảo lên ải Nam quan tiếp sứ Thanh để tìm cách thoái thác. Lên đến cửa ải, sau khi đã đem lẽ lợi hại ra biện luận với sứ giả, Ðăng Cảo bèn làm một bài biểu gửi sứ giả mang về cho vua Thanh. Vua Thanh xem tờ biểu, phục tài hùng biện của Ðăng Cảo, bèn hạ chiếu bãi bỏ việc ấy đi.
Ít lâu sau, Ðăng Cảo có dịp sang sứ nhà Thanh, vua Thanh thấy Ðăng Cảo hay chữ, liền ra một vế đối như sau:
Lão khuyển lạc mao, do hướng đình phệ nguyệt.
Nghĩa là: Chó già rụng lông, còn ngóng ra sân sủa nguyệt (trăng)

Nghe câu đối đầy giọng khinh miệt, Ðăng Cảo bực tức liền đối ngay lại một câu rằng:
Tiểu oa đoản cảnh, mạn cư tỉnh để khuy thiên.
Nghĩa là: Ếch con ngắn cổ, cũng ngồi đáy giếng dòm trời.
Câu trả lời thật ngang tàng, có ý mỉa bọn thống trị Mãn thanh kiến thức hẹp hòi, như ếch ngồi đáy giếng, tầm mắt chỉ thấy trời bằng miệng giếng chớ có biết đâu trời rộng bao la.
Vua Thanh thấy Ðăng Cảo đối đáp cứng cỏi, khen là người có dũng khí, và tỏ vẻ rất kính trọng ông. Từ đấy, triều Khang Hi nhà Thanh không sách nhiễu nước Nam ta nữa

Sưu tầm - Giai thoại làng Văn
Nguyễn Ðăng Đạo

Nguyễn Đăng Đạo là con tiến sĩ Nguyễn Đăng Minh, quê ở làng Hoài Bão (tục gọi là làng Bịu), tổng Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Nguyễn Đăng Đạo còn có tên là Nguyễn Đăng Liễn tự là Chất Phu, năm Nhâm Tuất (1682), ông đỗ Hương tiến (Cử nhân) được bổ làm Tri huyện Lương Tài (Bắc Ninh).
Năm Quý Hợi (1683), ông đỗ Đệ nhất giáp Tiến sĩ (Trạng nguyên) khi ấy Nguyễn Đăng Đạo 32 tuổi. Vì quê Nguyễn Đăng Đạo ở làng Bịu nên dân chúng đương thời yêu mến thường gọi là Trạng Bịu.
Nguyễn Đăng Đạo nổi tiếng văn hay chữ tốt được bổ vào Viện Hàn lâm. Năm Đinh Mão 1687, ông được cử đi sứ sang nhà Thanh và 10 năm sau ông được cử đi sứ lần thứ hai (1697). Tương truyền có lần vua Thanh thử tài sứ giả Đại Việt đã ra câu đối:
?oXuân tiêu phong nguyệt, nguyệt thiêm hoa sắc; phong tống hoa hương, hương sinh sắc, sắc sinh hương, hương hương sắc sắc mãn xuân tiêu, tương tư khách hứng tương tư khách?.
Nghĩa là:
?oĐêm xuân trăng gió, trăng thêm sắc cho hoa, gió đưa hương hoa, hương sinh sắc, sắc sinh hương, hương hương sắc sắc suốt đêm xuân, khách tương tư nhớ nhung khách tương tư?.
Nghe xong vế xuất, Nguyễn Đăng Đạo đã ung dung đối lại tức khắc:
?oHạ nhật cầm thi, thi ngụ ngã tính, tính viên tình tình viên tính, tính tính tình tình ngu hạ nhật, tri âm nhân thức tri âm nhân?.
Nghĩa là:
?oNgày hạ đàn thơ, thơ ngụ tình ta, đàn hòa tình ta, tính vươn tình, tình vươn tính, tính tính tình tình vui ngày hạ, bạn tri âm biết bạn tri âm?.
Sứ thần các nước khác đều có đối lại nhưng câu đối của Nguyễn Đăng Đạo được vua Thanh khen ngợi nhiều và sứ thần các nước cũng trầm trồ thán phục.
Bên việc làm tốt các trọng trách của triều đình, Nguyễn Đăng Đạo nổi tiếng là người cần, kiệm, liêm, chính, tận tụy mưu phúc lợi cho dân, nên được nhân dân và giới sĩ phu đều trọng vọng. Có thời dân chúng quê ông đói khổ, vợ chồng quan trạng đồng tâm hiệp lực đem hết số tiền dành dụm và kêu gọi người giàu có cùng làm tán trợ, cứu giúp dân khỏi lúc bĩ cực. Dân đương thời có lời truyền tụng rằng:
?oKhông có tiền Trạng nguyên
Dân ta lấy gì yên?
Không có thóc của Trạng
Dân ta sao khỏi nạn
Đức của tướng công
Công ơn tướng công
Trải muôn đời nhắc nhở chẳng cùng?.
Nguyễn Đăng Đạo được bổ làm Đô đài ngự sử ngót 30 năm, rồi thăng Tham tụng sau thăng tới Thượng thư bộ lễ kiêm Đông các Đại học sĩ, tước Bá. Ông mất năm Kỷ Hợi - 1719 thọ 68 tuổi. Ông còn được truy tặng Thượng thư bộ Lại tước Quốc công. Ông đã để lại cho đời tập thơ được đời sau sưu tập nhan đề: ?oNguyễn Trạng Nguyên phụng sứ tập?.

Sao toàn họ Nguyễn Đăng không vậy .
Nhờ lão kiếm hộ cái giai thoại Nguyễn Đặng với .
Em như bò lạc vào đây
Đứng thì chả dám, sợ chữ bay
Mạo muội thử xuất vài câu tí
Dạ đây!
Đầu sinh chữ, bụng sinh con, thế là sống hay chết?

Rượu quê ta ngon, ngọt đậm đà.
Bớ lão đồ chớ chê rượu lậu.
Giao lưu đồng chí thầy đồ cái nhé.
Được NoirDesir sửa chữa / chuyển vào 22:58 ngày 24/10/2008

mời

Đố hiểm, đố hiểm:
Trời âm u, gió vù vù
Ba người mù cầm cây dù đi hái trái mù u
hỏi mấy người bị ướt

Chẳng có người nào ướt cả vì trời mới âm u thôi chứ chưa mưa Đố vậy cũng đố