Quẳng gánh lo đi mà vui sống - Dale Carnegie

cám ơn vì topic này ! mình đọc cảm thấy rất đáng suy nghĩ.
p/s đã vote !

Ths bạn!
NGÀY HÔM NAY
1- Ngày hôm nay tôi sẽ sung sướng. Nói như vậy tức là nhận với Abrâhm Lincol rằng:"Phần nhiều chúng ta cho mình là sung sướng ra sao thì sẽ sung sướng như vậy".Hạnh phúc do tâm khảm chứ không do ngoại giới.
2- Ngày hôm nay tôi sẽ thuận theo hoàn cảnh chứ không bắt hoàn cảnh phải thuận theo ý muốn của tôi.
3- Ngày hôm nay tôi chăm nom đến thân thể tôi. Tôi luyện nó, săn sóc nó, bồi dưỡng nó chứ không làm nó phí sức hoặc bỏ thí nó, như vậy nó sẽ là một cái máy hoàn toàn để tôi sai khiến.
4- Ngày hôm nay tôi sẽ rán bồi bổ tinh thần. Tôi sẽ học một cái gì có ích. Tôi sẽ không lười nghĩ nữa. Tôi sẽ đọc những loại sách cần phải gắng sức suy nghĩ và chú ý mới hiểu được.
5- Ngày hôm nay tôi sẽ luyện tinh thần theo hai cách: Tôi sẽ giúp ích một người nào đó mà đừng cho hay. Tôi sẽ theo William James, làm ít nhất là hai việc mà tôi không muốn làm để rèn chí.
6- Ngày hôm nay tôi sẽ vui tính. Sẽ rất tươi tỉnh, ăn mặc rất chỉnh tề, nói nhỏ nhẹ, cử chỉ nhã nhặn, rộng rãi lời khen mà không chỉ trích ai hoặc chế bai cái gì hết.
7- Ngày hôm nay tôi sẽ rán sống từng ngày một, ngày nào chỉ biết công việc của ngày ấy, chứ không một lúc ôm lo cho cả đời mình. Cứ mỗi ngày chỉ làm việc 12 giờ thì suốt đời tôi cũng sẽ làm được nhiều việc lắm rồi.
8- Ngày hôm nay tôi sẽ có một chương trình. Tôi sẽ viết lên giấy công việc sẽ làm trong mỗi giờ. Có thể rằng tôi không theo đúng chương trình ấy nhưng tôi cũng phải lập nó. Nhờ có nó tôi sẽ tránh được hai nạn này là: hấp tấp và do dự.
9- Ngày hôm nay tôi sẽ dành riêng cho tôi nửa giờ bình tĩnh và nghỉ ngơi. Trong nửa giờ ấy, thỉnh thoảng tôi sẽ nghĩ đến một chút viễn cảnh trong đời.
10- Ngày hôm nay tôi sẽ không lo sợ nữa và quả quyết vui sống, yêu mến mọi người, hưởng cái mỹ (đẹp) và tin chắc rằng những người tôi yêu sẽ yêu tôi. Nếu chúng ta muốn bồi dưỡng một tâm trạng để được yên vui thì chúng ta phải theo quy tắc số một này:
Tư tưởng và hành động một cách vui vẻ, rồi ta sẽ thấy vui vẻ.

CHƯƠNG XIII
HIỀM THÙ RẤT TAI HẠI VÀ BẮT TA TRẢ MỘT GIÁ RẤT ĐẮT​

Đêm kia, trong một cuộc du lịch, tôi có ghé thăm công viên Quốc Gia ở tỉnh Yellowstone. Tôi ngồi trên khoảng đất cao, trước một khu rừng thông rậm rạp cùng với một số du khách khác. Bất thần, một con gấu xám Bắc Mỹ, - mối kinh hoàng của rừng thắm - bỗng xuất hiện dưới ánh đèn pha và bắt đầu nghiến ngấu những khúc thịt vụn do nhà bếp Công viên vứt ra đó. Viên kiểm lâm ngồi trên mình ngựa, gần những du khách, liền vui miệng kể cách sinh sống của các giống gấu, nhất là giống vật khoẻ nhất Tây bán cầu, ngoài giống trâu và, có lẽ, ngoài giống gấu Kadiak. Thế mà, tối đó, tôi lại thấy chú gấu Bắc Mỹ để cho con này ăn cùng nữa: con chồn. Cố nhiên con gấu biết rằng chỉ có một cái tát là con chồn sẽ nát như tương. Vậy mà nó không tát. Tại sao thế? Tại kinh nghiệm bảo nó biết rằng làm như vậy chẳng ích lợi gì.
Chính tôi cũng đã có lần nhận định điều ấy. Hồi còn là đứa nhỏ chạy rong trên các cánh đồng cỏ xứ Misouri, toi thường bắt được giống chồn bốn chân; và khi trưởng thành, đôi khi tôi cũng gặp một vài con chồn "hai chân" lẩn lút trong các phố Nữu Ước. Kinh nghiệm lâu đời và chua cay đã dạy tôi rằng hai giống chồn, bốn chân cũng như hai cẳng, chẳng đáng cho ta bận ý.
Khi ta thù oán ai, tức là ta đã cho họ dịp ảnh hưởng đến đời ta: ảnh hưởng đến giấc ngủ, đến cái thú ăn, đến tiềm lực, đến sức khoẻ và sự yên tĩnh trong tinh thần của ta. Bon cừu nhân chỉ vần biết chúng đã làm ta phải băn khoăn, phải bứt rứt là nhẩy lên vì sung sưỡng. Ta thù oán chúng, chắc chắn là chẳng làm cho chúng đau đớn chút nào, mà trái lại làm cho đời ta luôn luôn thành ác mộng.
"Nếu những kẻ ích kỷ tìm cách lừa dối bạn, thấy bạn tử tế lại làm quá, thấy bạn tin lại lừa đảo, thì bạn đừng giao du với chúng nữa, coi chúng như không có, nhưng chớ nên tìm cách trả đũa lại. Khi bạn nghĩ cách để trả thù tức là bạn đã tự làm mình đau đớn hơn là làm đau đớn kẻ bạn định tâm hại." Theo ý bạn thì lời lẽ đó của ai mà không ngoan đến thế được? Chắc lại của một người theo duy tâm luận, nói dựng đứng như nhà tiên tri phải chăng? Thưa không. Tôi đã đọc những câu ấy trong một tờ thông tri của ty Cảnh sát Milwaukee.
Thử hỏi tại sao ý muốn "trả đũa" lại có hại cho bạn? Theo tờ tạp chí "Life" thì ý muốn đó có thể làm sưc skhoẻ bạn phải vĩnh viễn suy nhược. Tác giả một bài đang trong tờ "Life" có viết rằng:"Tính xấu đặc biệt thường thấy trong số những người đau bệnh động mạch là tính thù vặt. Khi tính xấu này luôn luôn biểu lộ, nó sẽ làm cho bệnh ấy thành kinh niên và có khi thành bệnh đau tim."
Được alitalk sửa chữa / chuyển vào 16:09 ngày 24/09/2007

Tôi có một người bạn thân vừa đây bị một cơn đau tim kịch liệt. Thầy thuốc bắt anh phải tĩnh dưỡng và nhất là không được nổi nóng bất cứ một cớ nào, vì lẽ thầy thuốc nào cũng biết rằng một người đau tim rất có thể chết bất thần khi nổi giận. Chắc bạn chẳng cho là thật? Tôi xin kể một chứng minh. Cách đây mấy năm, một ông chủ hàng cơm tại tỉnh Spokane, thuộc tiểu bang Washington, đã ngã đùng ra chết sau một cơn thịnh nộ. Đây là bài tưởng thuật của viên cảnh sát trưởng, mô tả trường hợp xảy ra tai nạn:"Ông William Falkaber 68 tuổi, chủ một tiệm ăn, đã tự giết mình khi đang nổi giận vì người bếp không nghe lời ông mà cứ uống cafe trong đĩa chứ không uống bằng tách. Ông ấy nổi khùng vác súng lục đuổi người bếp, rồi bỗng ông ngã vật ra chết thẳng, tay hãy còn nắm chặt khẩu súng. Viên y sĩ nhà nước đến khám nghiệm tử thi, tuyên bố ông đứt mạch máu vì "thịnh nộ".
Các bạn cũng như tôi, ai cũng đã có lần thấy những bộ mặt đàn bà khắc khổ vì giận giữ, hay biến tướng vì thù oán. Không một mỹ viện nào ở thế gian lại có thể chữa những bộ mặt này, trừ một trái tim đầy hỉ xả, đầy thương yêu nhân loại.
Sự thù oán không những làm tinh thần mất bình tĩnh, mà còn giết từ hương vị của cuộc sống đến những thú vui nhỏ nhặt nhất như ăn một bữa cơm ngon. "Ăn một đĩa rau mà vui vẻ, còn hơn cả một con bò quay có hương vị của oán thù".
Bạn không biết rằng kẻ thù của ta sẽ xoa tay sung sướng khi biết vì tức giận của họ mà ta cáu kỉnh, héo hắt, kém sắc, đau tim và rất có thể sẽ giảm thọ sao?
Nếu ta không thể yêu được kẻ thù, làm tốt cho họ, thì ít ra ta cũng phải yêu lấy ta chứ? Ta phải yêu ta, khiến họ không thể làm chủ được hạnh phúc sức khoẻ và những nét răn trên mặt ta được chứ?

Tớ thấy những kiểu "hạt giống tâm hồn" này có nhiều ý nghĩa trong việc giáo dục cách cư xử, tình thương con người với nhau trong cuộc sống để làm cho thế giới tốt đẹp hơn.
"quẳng gánh lo đi và vui sống" không phải là từ bỏ tất cả để được sống thỏai mái như ý mình. Tớ nghĩ đó là cách con người ta hòa nhập với cuộc sống bằng cách từ bỏ những thói hư tật xấu, những suy nghĩ ám ảnh trong mỗi con người. Khi con người ta đến với nhau bằng tấm lòng chân thành, sống cuộc sống mà ở đó họ cống hiến hết mình cho xã hội, lúc đó chính là họ được giải thóat khỏi những ham muốn tầm thường, những lo toan bề bộn, có được những cái tưởng như không bao giờ có được.
Tớ nghiệm ra một điều là khi mình sống hòa đồng với mọi người, làm việc có nguyên tắc, tham gia các hoạt động xã hội nhiều hơn, giúp đỡ những người có hòan cảnh khó khăn để tất cả đều có cơ hội như nhau thì cuộc sống đúng là có ý nghĩa hơn. Chẳng lo nghĩ gì cả, đều được mọi người yêu quí.
nói cụ thể hơn thì tớ thấy tớ ko rảnh rỗi để mà ngồi không mà nghĩ ngợi linh tinh, làm việc theo sức của mình nên dù không đạt được hiệu quả cao nhất nhưng tớ thấy hài lòng vì mình đã cố hết sức. Được giúp đỡ người khác tớ thấy tớ có ích cho cuộc đời. Không lo toan, ghanh tị với người khác nên tớ thấy tinh thần thỏai mái....Nhiều nhiều thứ khác tớ đã học được từ cuốn sách này. Và tớ thấy câu "hãy bằng lòng với những gì mình có" là câu hay nhất.
Hiện tại tớ sống rất khỏe, rất tốt và không lo gì cả!!!

Hiện tại tớ sống rất khỏe, rất tốt và không lo gì cả!!!
[/quote]
Chúc mừng bạn có được cuộc sống khoẻ mạnh, không có điều gì phải lo lắng.
Quả thật, đạt được điều này không phải là chuyện dễ dàng.
Mỗi cuốn sách đều có những thông điệp riêng gửi đến người đọc, và mỗi độc giả cũng cảm nhận thông điệp đó theo cách riêng của mình. Đôi khi chúng ta chỉ tâm đắc hoặc ấn tượng với một câu, hoặc một đoạn văn trong cuốn sách đó mà thôi, nhưng chính ấn tượng đó có khi lại giúp chúng ta thay đổi một quan điểm, một cách nghĩ hoặc một cách sống.
Mong rằng mỗi người đều có thể tìm được hướng giải quyết mọi việc cho chính mình, để ai cũng được hưởng một cuộc sống vui, khoẻ, không lo âu
Tôi muốn kể ra đây một bức thư của ông George Rona, hiện ở tỉnh Upsala, thuộc Thuỵ Điển. Ông ta trước kia làm trạng sư tại tỉnh Vienne, và đến ngày quân đội Quốc xã sang xâm lăng Áo, ông trốn sang Thuỵ Điển. Vì số tiền lưng mang được theo quá ít ỏi, ông đành phải tìm việc làm. Vì viết và nói thông thạo nhiều thứ tiếng nên ông hy vọng sẽ kiếm được việc trong một hãng xuất cảng. Nhưng đơn đưa vào đâu thì phần nhiều đó đều trả lời rằng, trong thời kỳ chiến tranh, người ta không thể thu nhận một thư tín viên ngoại quốc, tuy nhiên họ cũng ghi tên và sẽ gọi đến ông, nếu cần...Trong khi đó, một thương gia gởi cho ông Goerge Rona lá thư sau đây: "Những ý nghĩ của ông về công việc của tôi, hoàn toàn sai lầm và có phần lố bịch nữa. Trước hết, tôi xin nói rằng tôi chẳng cần mướn một thư tín viên; sau là nếu cần đi nữa, tôi cũng chẳng mướn ông, bởi vì ông không viết nổi một bức thư bằng tiếng Thuỵ Điển cho đúng mẹo(đúng ngữ pháp). Chứng cớ là bức thơ của ông đầy những lỗi vậy."
Khi đọc bức thơ phúc đáp ấy, ông ta tức uất người. Cái lão Thuỵ Điển này có quyền gì mà dám mắng ông dốt! Lại tức hơn nữa là chính thơ của lão cũng đầy những lỗi! Ông Rona lập tức lấy giấy bút ra viết gởi cho lão một bài học. Nhưng sau nghĩ lại, ông tự nhủ:"Kể cũng phải, làm sao mình biết được lão này nói vô lý? Mình có học tiếng Thuỵ Điển, nhưng đâu phải là tiếng mẹ đẻ của mình! Như vậy rất có thể mình viết sai mà không biết. Tốt hơn mình nên học thêm tiếng này rồi tìm chỗ khác vậy. Ấy thế lão đó đã vô tình bảo lỗi cho mình đấy. Lời lẽ của lão nghe đáng bực thật, nhưng mình cũng phải cám ơn lão. Phải đấy, mình đi viết thơ cám ơn lão ta mới được."
Thế là ông George Rona xé nát lá thơ "nói móc" vừa viết xong và thảo lá thơ khác lời lẽ như vầy: "Ông thiệt đã có lòng tốt, bỏ chú thì giờ phúc đáp tôi. Bởi vậy, tôi cảm phục cử chỉ của ông, nhất là khi ông nói không cần một thư tín viên tiếng ngoại quốc. Tôi lấy làm hổ thẹn đã có những ý nghĩ sai lầm về quý hãng. Sở dĩ tôi đã mạn phép gởi đơn vì tôi nghe có người mách rằng hãng ông lớn nhất trong phạm vi xuất cảng. Còn những chỗ viết sai mẹo trong thơ tôi mà ông đã vạch ra, xin thú thật là tôi không nhận thấy, và không ngờ tôi lại viết sai nhiều đến thế. Từ hôm nay, tôi sẽ cố gắng học thêm tiếng Thuỵ Điển, hầu lần sau sẽ không phạm những lỗi như một đứa trẻ mới học nữa. Tôi có lời cám ơn ông đã vạch ra những lỗi để tôi biết mà tự rèn luyện thêm".
Mấy ngày qua, ông George Rona bỗng nhận được bức thư của ông chủ hãng buôn này mời đến hội kiến. Ông Rona đến chỗ hẹn và được nhận vào làm. Chính ông đã khám phá ra rằng một câu trả lời hoà nhã có thể làm nguôi cơn giận của một người.
Có thể rằng ta chẳng đủ nghị lực để đàn áp những thói thường của con người, để có thể yêu kẻ thù của ta. Nhưng hãy nên vì sưc skhoẻ và hạnh phúc của chính ta mà tha thứ cho chúng, àm quên chúng đi

Đó là điều hay nhất, khôn ngoan nhất nên làm. Khổng Tử đã dạy rằng: "Bị mất cắp, bị vu oan chẳng phải là điều quan trọng, nếu ta bỏ không nghĩ đến nữa". Có một lần tôi hỏi người con trai Đại tướng Eisenhower rằng ông ta có thấy cha ông để ý thù ghét ai không. Ông trả lời: "Chẳng khi nào thân phụ tôi lại rỗi thì giờ nghĩ đến những kẻ mà Người không ưa".
Có một ngạn ngữ nói rằng một người mà bị ai phạm tới, nói sao cũng không nổi nóng tức là người ngu. Nhưng thật ra, chính người ấy phải là một nhà hiền triết.
Viên thị trưởng Nữu Ước, William J.Gaynor là một người như vậy. Ông bị cơ quan ngôn luận phe đối lập cực lực công kích phỉ báng, rồi cuối cùng một kể quá khích bắn ông bị thương nặng. Khi được chở đến nhà thương, khi phấn đấu với tử thần, ông đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại:"Mỗi tối, tôi tự nhủ phải tha thứ tội lỗi cho mỗi kẻ thù của tôi". Chắc bạn cho ông ta đã đi quá lý tưởng, đã tỏ ra mình hiền hậu và hỉ xả một cách quá đáng? Bạn hãy so sánh ông ta với nhà triết lý học đại tài người Đức, ông Schopenhauer, tác giả cuốn:"Học nghiệm về lạc quan chủ nghĩa". Ông này đã coi đời như một cuộc khiêu lưu vô vị và nặng nhọc, nhưng vẫn tự nhủ rằng "phải cố làm sao tránh không oán hận một ai".
Tôi đã có dịp gặp ông Bernard Baruch-viên cố vấn chính thức của sáu vị Tổng thống Hoa Kỳ: Wilson, Harding, Coolidge, Hoover, Roosevelt và Truman. Tôi hỏi có lần nào ông phải bực tức vì những lời công kích của phe đối lập không, thì ông đáp: "Chẳng ai có thể hạ giá trị hay làm tức tôi được. Tôi sẽ không để cho họ làm như vậy".
Tôi nhiều lần đứng trong Công viên Quốc gia Jasper ở Gia-Nã-Đại, chiêm ngưỡng vẻ đẹp xán lạn của một trong những ngọn núi đẹp nhất Mỹ châu. Ngọn núi ấy là ngọn E***h ****ll, lấy tên một viên nữ khán hộ người Anh, ngày 12 tháng chạp năm 1915 đã can đảm và bình tĩnh đứng như một thần nữ trước đội quân hành hình Đức. Cô E***h ****ll bị buộc tội chứa chấp, chạy chữa và nuôi tại nhà cô ở Bruxelles một số quân nhân Anh, Pháp, cùng giúp họ trốn sang Hoà Lan. Vào buổi sáng mùa đông hôm đó, khi viên cố đạo người Anh vào phòng giam cô tại nhà tù quân sự Bruxelles, cô đã thốt ra hai câu mà sau này người ta đã khắc vào bia để cho hậu thế đọc và suy nghĩ: "Bây giờ con mới biết lòng yêu nước không đủ làm tinh thần con được thư thái trước khi chết. Con phải bỏ hết oán hận, hết ý nghĩ chua chát đối với bất cứ ai". Bốn năm sau, thi hài cô được chở về Anh và nhà thờ Westminster Abbey đã làm lễ cầu hồn. Ngày nay một pho tượng đá hoa cương được dựng trước Phòng Triển lãm Quốc gia- một bức tượng nhắc nhở cho những ai qua lại, một vinh dự hoàn toàn nhất của Anh-Cát-Lợi. "Bây giờ con mới biết lòng yêu nước không đủ làm tinh thần con được thư thái trước khi chết. Con phải bỏ hết oán hận, hết ý nghĩ chua chát đối với bất cứ ai".
Phương pháp chắc chắn nhất để quên kẻ thù là ta để hết sức lực, trí não phụng sự một chính nghĩa cao cả hơn bản thân ta. Lúc đó, những lời thoá mạ, những hành động của người khác để hại ta sẽ chẳng quan hệ chút nào vì ta đã quyết định bỏ ngoài tai những điều không trực tiếp liên quan đến chính nghĩa mà ta phụng sự.

Để dẫn giải ý nghĩ này, tôi xin kể một việc xảy ra hồi 1918 trong khoảng rừng bao la xứ Missisipi: một vụ công chúng gia hình ông Lawrence Jones, viên giáo học da đen. Trước đây mấy năm, tôi có đến thăm trường học do ông Lawrence Jones sáng lập, trường Hương thông Piney Woods-để diễn thuyết trước học sinh. Ngày nay, danh của trường này lan truyền khắp trong nước, và những việc tôi kể đã xẩy ra trong thời kỳ hỗn loạn của trận thế giới chiến tranh thứ nhất. Hồi đó, tại miền trung Tiểu bang Missisipi, người ta đồn rằng những người Đức đã gieo rắc mầm nổi loạn trong đám dân chúng da đen. Vì ông Lawrence Jones là người da đen, lại là người sáng lập ra nhà trường nói trên và đồng thời là mục sư trong giáo đoàn người da đen, nên ông bị buộc voà tội tích cực hoạt động gây ra cuộc phiến loạn. Một nhóm người da trắng, khi đi qua nhà thờ có thoáng nghe ông Jones lớn tiếng thuyết giáo các con chiên rằng: "Đời là một cuộc tranh đấu trong đó mọi người da đen phải võ trang để chiến đấu lấy sống còn và thắng lợi".
Võ trang! Chiến đấu! chỉ hai chữ ấy là đủ rồi. Những người da trắng nóng nẩy kia liền nhẩy lên ngựa đi phi báo tin này cho những trại lân cận, rồi cùng họp thành một đám người hò la tiến tới nhà thờ. Họ tròng mối dây thòng lọng vào cổ vị mục sư da đen và kéo lê ông ta trên đường suốt hai cây số đến chỗ hành hình. Đến đây họ đặt ông lên trên một đống cành khô, định đánh diêm đốt. nhưng bỗng một người trong đám la lên rằng "Bắt lão thuyết giáo một lần nữa rồi hãy hoả thiêu!" Ông Lawrence Jones, đứng lên đống củi, ở cổ có múi dây thòng lọng bắt đầu nói về đời ông và nhất là tự biện hộ. Ông tốt nghiệp tại Đại học trường Iowa vào năm 1907. Lòng trung thành, sự thẳng thắn, trí thông minh, sức học và tài chơi nhạc khí của ông đã làm cho thầy bạn mến yêu. Khi tốt nghiệp ông đã từ chối không chịu để một chủ khách sạn gây dựng cho ông và cũng chẳng nhận đề nghị của một người bảo hộ văn nghệ địa phương, muốn cấp tiền cho ông theo học âm nhạc. Tại sao vậy? Bởi vì ông vẫn mơ tưởng một diễm ảnh cao xa. Ông đã đọc tiểu sử ông Booker Washington, nên nguyện suốt đời sẽ chuyên tâm giáo huấn những người đồng chủng nghèo khổ và ngu si nhất. Cũng vì muốn theo đuổi mục đích đó, ông đến một vùng chậm tiến nhất trong các tiểu bang miền Nam, một nơi cách Jackson chừng 30 cây số, thuộc tiểu bang Missisipi. Ông cầm chiếc đồng hồ lấy 165 mỹ kim và mở trường dạy học, ngay giữa rừng, lấy một gốc cây làm bàn. Ông lại kể những nỗi khó khăn của ông để truyền cho những đứa con trai và con gái da đen một nền học vấn sơ thiểu, để làm cho chúng sau này trở thành những nông dân, những người thợ máy, những người bếp, những người nội trợ tốt. Ông nhắc tên những người da trắng đã giúp ông để lập nên Trường Piney Woods, những người da trắng đã cho đất, và vật dụng làm nhà, lợn, bò và tiền để ông thi hành chức nghiệp.

Ông Lawrence Jones tiếp tục nói, với giọng thành thật và cảm động, ông nói để biện hộ không phải cho thân ông, mà cho chính nghĩa đang theo đuổi. Ông càng nói, đám người phẫn nộ kia càng nguôi dần. Sau cùng một cựu chiến binh trong trận nội chiến đứng ra tuyên bố: " Tôi nhận thấy người đàn ông tuổi trẻ nầy nói thật. Tôi biết những người da trắng mà y đã kể tên. Y quả đã làm việc tốt, và chúng ta đã nhầm mà buộc tôi y. Nhiệm vụ của chúng ta là giúp y chứ không phải là treo cổ y đâu nhé". Nói xong, ông già thi hành ngay, ngả mũ đi tới từng người để quyên tiền giúp ông Jones. Tiền quyên được tất cả là 52 mỹ kim và không người nào đến chững kiến vụ hành quyết "con cừu ghẻ da đen này" lại không cho đôi chút.
Sau đó ít lâu, người ta hỏi ông Lawrence Jones có thù oán những người đã kéo lê ông trên đường và chực thiêu sống ông không, ông đáp:"Tôi còn bận trí để biện hộ. Tôi còn mê mải với một lý tưởng đáng giá gấp ngàn lần thể chất tôi. Hơn nữa tôi chẳng bao giờ rảnh để đối đáp với ai, và cũng chẳng ai bắt tôi phải để tâm thù".
Trước đây 18 thế kỷ, Epictète đã bảo cho người đồng thời hay rằng ai gieo gió sẽ gặp bão và định mệnh bao giờ cũng làm cho những người phạm lỗi phải chịu quả báo về những lỗi lầm của họ. Ông nói "Dần dà, mỗi người sẽ phải trả nợ những hành động vô luân thường đạo lý mà y đã phạm. Kẻ nào ghi vào đầu thực lý này sẽ không bao giờ nổi nóng với ai, và sẽ không oán trách, không thoá mạ, không ghét bỏ một người nào hết".
Người bị ghét, bị vu cáo và bị chỉ trích nhiều nhất trong lịch sử Hoa Kỳ mà tôi biết,là ông Abraham Lincoln. Vậy mà theo lời Herndon, người viết tiểu sử Tổng thống Lincoln, thì ông không bao giờ xét người đồng thời theo cảm tình hay theo sự ruồng ghét riêng. Khi cần tìm một nhân vật để giao phó cho một chức vị, ông Lincoln hoàn toàn thoả thuận để cho mọi người đối lập với ông có quyền ra ứng cử cũng như một người thuộc phe ông. Ngay đến khi nhận thấy người đáng giữ chức đó là người hay chỉ trích và vu oan cho mình nhiều nhất, ông cũng giao địa vị đó cho người ấy như cho một người bạn thân, nếu người bạn này có đủ những điều kiện cần thiết...Tôi không hề thấy ông đổi một viên chức chỉ vì khác chánh kiến hay vì tư thù.
Một đôi khi ông Lincoln cũng phải đối phó sự đố kỵ của những người mà chính ông đã đưa lên địa vị cao cấp. Tuy nhiên ông cho rằng:"Ta không thể trách một người đã làm hay không làm việc này, việc kia. Chúng ta ai cũng thừa hưởng những điều kiện sinh sống, những trường hợp xảy ra theo hoàn cảnh trình độ giáo dục và những thói quen. Chính những yếu tố này tự bao giờ đã tích hợp và sẽ tiếp tục tích hợp thành tính tình của ta".
Xét cho cùng, ông Lincoln nói đúng. Nếu bạn và tôi, chúng ta cùng thừa hưởng của tổ tiên những đặc điểm về thể chất và tinh thần như những kẻ thù của chúng ta, nếu chúng ta cũng sống như họ, cũng hưởng những hạnh phúc hay những ưu phiền như họ, chắc chúng ta cũng hành động như họ. Chúng ta sẽ không làm khác họ được. Nhà triết lý học Clarence Darron thu gọn thí dụ nầy trong câu:"Biết rộngt ức là hiểu nhiều và khi đã hiểu nhiều thì không chỉ trích và buộc tội ai cả".

CHƯƠNG XIV
NẾU BẠN LÀM ĐÚNG THEO ĐÂY THÌ KHÔNG BAO GIỜ BẠN CÒN BUỒN VỀ LÒNG BẠC BẼO CỦA NGƯỜI ĐỜI.
Mới rồi tôi gặp một thương gia ở Texas, đang ngùn ngụt lòng uất hận. Có người cho hay trước rằng 15 phút sau khi gặp ông ta, tôi sẽ được ông ta kể lể đầu đuôi cho nghe. Quả như vậy. Câu chuyện làm cho ông giận dữ đã xẩy ra 11 tháng trước, nhưng mỗi khi nhắc lại ông còn bừng bừng lên. Ông không thể quên nó được. Ngày lễ Giáng sinh ông đã thưởng 34 người giúp việc một số tiền là mười ngàn mỹ kim-mỗi người khoảng 300 mỹ kim-mà không một người nào cảm ơn ông hết. Ông chua chát phàn nàn:"Tôi ân hận đã thưởng họ. Thiệt một xu cũng không đáng".
Khổng Tử nói:"Một người giận luôn luôn đầy những chất độc". Vị thương gia trên kia đầy những chất độc đến nỗi tôi thành thực thương hại ông. Ông khoảng lục tuần mà các hãng bảo hiểm nhân mạng tính rằng trung bình chúng ta còn được sống khoảng 2/3 thờigian từ bây giờ cho đến khi ta 80 tuổi. Vậy ông ta có may mắn thì sống được khoảng 14, 15 năm nữa thôi. Thế mà chỉ do một chuyến đã qua, ông đã làm phí gần hết một năm vì những oán giận mỉa mai. Thật đáng thương hại!
Đáng lẽ oán hận và thương thân trách phận như vậy, ông nên tự hỏi tại sao ông không được các người làm công cảm ơn. Có thể vì ông trả lương họ ít quá và bắt họ làm nhiều quá. Có thể họ nghĩ rằng tiền thưởng trong lễ Giáng sinh không thiệt phải là tiền thưởng mà chính là một thứ tiền công. Có thể rằng ông ta hay bắt bể quá không ai dám lại gần, nên không ai dám nghĩ tới tự cảm ơn chủ. Cũng có thể họ cho rằng sở dĩ ông thưởng họ vì nếu không thưởng thì số lời cũng phải đem đóng thuế gần hết thôi.
Về phương diện khác, các người làm công có thể là ích kỷ ti tiểu và thiếu giáo dục. Có thể như thế kia, có thể như thế nọ. Về điều ấy tôi cũng không biết gì hơn bạn. nhưng tôi biết rằng bác sĩ Samuel Jonhson nói:"Lòng biết ơn là kết quả của một giáo dục cao đẹp. hạng thô lỗ không có đức ấy".
Tôi muốn nói: Ông già ấy đã có một lỗi lầm lớn chung cho cả nhân loại là quá tin ở lòng biết ơn của người khác. Ông thực không biết rõ bản tính con người.