Quẳng gánh lo đi mà vui sống - Dale Carnegie

Bà Elizabeth Connley ở Portland đã học được một điều mà chúng ta trước sau gì cũng phải học là: số phận đã không tránh được thì hãy nhận và hợp tác với nó đi:"Như vậy đó và không thể nào khác vậy được".
Bài học ấy khó thiệt. Cả những đế vương trên ngai vàng cũng cần phải biết tự chủ mới theo được đúng. Anh hoàng George V cho đóng khuôn câu này rồi treo trên tường trong thư viện của ngài ở cung điện Buckingham:"xin ai hãy khuyên tôi đừng đòi ông Trăng trên trời hoặc bất bình về một tình thế không sao vãn cứu được nữa". Schopenhauer cũng nghĩ như vậy trong câu nầy:"Trên đường đời, hành lý quan trọng nhất phải mang theo là lòng nhẫn nhục".
Chắc chắn là hoàn cảnh tự nó không thể làm cho ta sung sướng hay đau khổ. Chính cái cách ta ********* lại với nó làm cho ta khổ hay vui.. Giê-Su nói:"Thien đường ở trong lòng ta". Trong lòng ta có Thiên đường mà cũng có địa ngục là thế đó.
Nếu cần, chúng ta có thể chịu nổi và thắng được tất cả những tai hoạ và thảm kịch vì chúng ta có những năng lực tiềm tàng mạnh lạ thường mà biết dùng tới, ta sẽ thắng được mọi nghịch cảnh. Chúng ta mạnh hơn chúng ta tưởng.
Ông Booth Tarkinhton luôn luôn nói:"Tai hoạ gì trời bắt tôi chịu, tôi cũng chịu được hết, chỉ trừ một tật đui thôi. Không bao giờ tôi chịu cảnh ấy".
Nhưng một ngày kia, khi tới lục tuần, ông ngó xuống tấm thảm ở sàn nhà thì...sao mà màu mờ, loé thế này? Ông không còn trông rõ hình thêu trên thảm nữa. Lại hỏi một bác sĩ chuyên môn trị mắt, ông mới hay cái sự thật đau đớn này: ông sắp đui. Một con mắt đã gần mù hẳn rồi, con mắt kia cũng sẽ mù luôn. Điều mà ông sợ nhất đã xảy ra!
Ông Tarkington ********* lại cách nào khi ông bị "tai nạn ghê gớm nhất ấy"? Ông có nghĩ như vầy không? "Tới số rồi. Tới lúc tận số rồi đây". Không. Ông ngạc nhiên thấy mình rất vui vẻ, còn có óc trào phúng nữa là khác. Ông bực bội vì những đốm mờ mờ nó đi qua con ngươi ông, làm ông hết còn trông rõ, nhưng khi cấi đốm lớn nhất vừa qua khỏi, ông nói:"A! ông nội lại tới. Sáng nay trời đẹp, ông nội đi dạo chơi đâu vậy?"
Vận mạng làm sao mà thắng nổi một tâm hồn như thế? Khi đã hoàn toàn đui, ông nói:"Tôi thấy rằng tôi chịu được cảnh đui như những người khác chịu được những tai nạn của họ. Tôi tin chắc nếu cả ngũ quan của tôi mang tật, hoá ra vô dụng nữa thì tôi vẫn có thể sống với tinh thần, vì chúng ta trông bằng tinh thần, sống bằng tinh thần."
Trong một năm, ông để cho y sĩ mổ mắt cắt mộng 12 lần, hy vọng sẽ khỏi bệnh. Các y sĩ đều dùng thuốc tê mà không lần nào ông phản kháng rên la. Ông biết không sao tránh được cho nên chỉ có cách để tránh bớt đau khổ là vui lòng nhận lấy hết. Tại nhà thương, ông không chịu nằm trong phòng riêng mà xin nằm trong một phòng chung để được gần những người đau khổ khác. Ông rán nâng cao tinh thần họ, và khi sắp bị mổ mắt, ông biết trước sẽ đau đớn lắm, nhưng ông rán nhớ rằng ông hãy còn sung sướng nhiều. Ông nói:"Thiệt kỳ diệu! Khoa học ngày nay tinh vi tới nỗi mổ được bộ phận tế nhị nhất là con mắt! Thiệt kỳ diệu!"

Người thường, nếu đui và bị mổ mắt 12 lần thì chắc là sợ mà gầy ốm như ma dại, còn ông Tarkington thì nói:"Bấy giờ có đổi nỗi đau đớn ấy để được nỗi vui hơn tôi cũng không đổi". Tại sao vậy? Vì nó đã dạy cho ông biết an phận, cho ông biết rằng sức ông chịu đựng được những cảnh đau đớn nhất đời, nó đã cho ông thấy lời này của thi sĩ John Milton là chí lý:"Đui không phải là khổ, không chịu được cảnh đui mới là khổ".
mà Margaret Faller, người bệnh vực nữ quyền nổi danh nhất ở Anh, một lần dùng câu này làm châm ngôn: "Cõi đời ra sao, tôi nhận làm vậy!" Ông già quạu quọ Thomas Carlyle nghe câu đó, liền nói mỉa:"Thì tất nhiên mụ ấy phải đành vậy!" Phải, bạn và tôi, chúng ta cũng phải nhận số phận của ta vậy chứ sao!
Nếu chúng ra rên rỉ giẫy giụa, sinh ra chua chát, thì cũng không thay đổi được tình cảnh, mà chỉ làm thay đổi được tính tình, cơ thể ta thôi. Tôi nói vậy vì tôi đã được kinh nghiệm.
Có lần tôi không chịu nhận một tình thế mà tôi không sao tránh được. Tôi nổi điên, chống cự lại, sinh ra mất ngủ, khiến đời tôi thành cảnh địa ngục. Thành thử tôi tự mua chuộc thêm những nỗi bất mãn. Rút cục, sau một năm tự dày vò tấm thân, tôi phải nhận cái tình thế mà ngay từ lúc đầu tôi đã biết không có cách nào cải thiện cả.
Sao tôi không noi gương ông già Walt Whiteman mà thản nhiên như loài cây, loài thú trước những cảh tối tăm, đói lạnh, giông tố?
Hồi nọ, tôi nuôi bò trong 12 năm trời. Không khi nào tôi thấy con bò cái nổi nóng lên vì nắng dailàm cháy cỏ hoặc vì trời lạnh quá và mưa đá, hoặc vì con bò đực bạn trăm năm của nó o bế một con bò cái khác. Loài vật thản nhiên trước cảnh tối tăm, dông tố và thất tình; vì vậy chúng không bao giờ đau thần kinh hoặc bị vị ung, cũng không bao giờ hoá điên hết.
Như thế có phải là tôi khuyên bạn cúi đầu mà chịu hết những nghịch cảnh trên đường đời không? Không bao giờ tôi có mảy may ý đó. Như vậy là theo thuyết định mạng rồi. Hễ còn hy vọng vẫn cứu được tình thế thì còn phải tranh đấu! Nhưng khi biết rõ rằng chống lại cũng vô ích, sự đã vậy, không sao thay đổi được thì xin bạn thương bộ thần kinh của bạn mà đừng quay cuồng, ngó trước ngó sau, than tiếc những tình thế đẹp tốt hơn nữa.
Ông khoa trưởng Hawkes ở trường Đại học Colunbia nói với tôi ông lấy bài ca "Ngỗng mẹ" sau này làm châm ngôn:

Trời sinh mỗi bệnh ở đời
Có phương chữa được, không thời vô phương
Có phương hãy rán tìm phương
Vô phương thì chịu, lo lương làm gì​

Để tìm tài liệu cuốn này, tôi phỏng vấn nhiêu nhà doanh nghiệp lớn nhất ở Mỹ. Tôi ngạc nhiên thấy họ hợp tác với những tình thế không thể tránh được và đời họ tuyệt nhiên không có ưu tư gì hết. Nếu không sống như vậy thì mệt óc quá, họ chịu sao nổi. Tôi kể ra đây vài thí dụ:
Ông J.C.Penney, người sáng lập ra tiệm tạp hoá Penney có chi nhánh trong khắp nước nói:"Dù có bị phá sản cho tới không còn một đồng nữa, tôi cũng không lo buồn, vì tôi biết rằng lo buồn không ích gì cả. Hết sức làm được tới đâu thì làm; còn kết quả, phó cho vận mạng".

Ông Herry Ford cũng nghĩ tương tự:"Khi tôi không điều khiển được biến cố thì mặc cho biến cố nó tự điều khiển lấy".
Khi tôi hỏi ông K.T.Keller, hội trưởng nghiệp đoàn Chrysler rằng làm cách nào mà khỏi ưu tư, ông đáp:"Gặp một tình thế khó khăn, nếu có cách cải thiện được thì tôi cải thiện. Nếu không có cách nào thì tôi không thèm nghĩ tới nó nữa, quên nó đi. Không bao giờ tôi lo lắng về tương lai vì tôi hiểu không một ai có thể tưởng tượng tương lai sẽ ra sao được. Có những động lực ảnh hưởng đến tương lai của ta mà không hiểu được những động lực đó ra sao và sức gì đưa đẩy nó. Vậy thì lo nghĩ về tương lai làm gì?" Nếu bạn khen ông K.T.Keller là một nhà hiền triết thì ông sẽ ngượng lắm. Ông chỉ là một nhà doanh nghiệp khôn khéo đã tự kiếm ra được triết lý của Epictète dạy cho dân La Mã 19 thế kỷ trước:"Chỉ có một cách tìm được hạnh phúc là đừng lo nghĩ về những điều ngoài ý lực của ta!"
Bà Sarah Berhard cho ta một chứng cớ có giá trị rằng đàn bà cũng biết hợp tác với những tình thế không thể tránh được. Suốt 50 năm, bà như một bà hoàng trên kịch trường năm châu, chưa có cô đào nào được người ta mến như bà. Nhưng đến năm 71 tuổi thì bà nghèo khổ - không còn một đồng nào hết. Thế rồi giữa khi thất thế đó, lương y của bà là giáo sư Pozzi ở Paris lại biểu bà phải cưa một chân, vì trong khi vượt Đại Tây Dương, gặp một cơn giông, bà té trên boong tàu và bị thương nặng ở chân. Chứng viêm tĩnh mạch bạo phát, chân bà tóp lại, đau đớn vô cùng, đến nỗi y sĩ phải quyết định cưa bỏ. Biết tính bà nóng nảy như lửa, y sĩ ngại không dám cho bà hay quyết định ấy, sợ sẽ làm bà phát chứng động kinh. Nhưng ông ta đã lầm. Khi hay quyết định ấy, bà Sarah ngó lương y một hồi rồi bình tĩnh nói:"Nếu phải cưa thì ông cứ cưa. Số mạng đã bắt vậy".
Trong khi bà nằm trên xe để người ta đẩy lại phòng mổ, người con trai của bà đứng bên khóc lóc. Bà vui vẻ vẫy lại:"Con đợi đó nhé. Má sẽ trở lại".
Trên đường tới phòng mổ, bà đọc lại một màn kịch bà đã diễn. Có kẻ hỏi có phải bà làm như vậy để hăng hái lên không thì bà đáp:"Không, tôi cốt ý cho các bác sĩ và các cô điều dưỡng vững lòng. Thần kinh họ đương bị kích thích dữ".
Chân lành rồi, bà đi vòng khắp thế giới, làm cho công chúng say mê thêm bảy năm nữa.
Elise Mac Cormick trong bài đăng ở nguyệt san Reader''s Digest viết:"Nếu ta chịu nhận một tình thế không tránh được thì năng lực của ta được thong thả và giúp ta tạo được một đời sống phong phú hơn".
Không ai có đủ khí lực và nghị lực để vừa chống cự với một tình thế không tránh được, vừa tạo một đời sống mới đâu. Phải lựa một trong hai hành động ấy, hoặc la cúi đầu chịu những cơn bão táp tất có trong đời, hoặc chống lại với nó để rồi chết".

Chính tôi đã được mục kích cảnh chết ấy trong trại của tôi ở Missouri. Tại đó tôi trồng vài chục gốc cây. Mới đầu chũng mọc rất mau. Rồi một trận bão tuyết ào tời, tuyết đóng nặng trên mỗi cành, mỗi nhánh. Đáng lẽ uyển chuyển trĩu xuống dưới sức nặng thì những cây ấy lại hiên ngang đứng thẳng chống cự lại, tới nỗi tuyết nặng quá, cành phải gãy, thân phải nứt - rồi tôi phải đốn bỏ hết đi.
Những cây trong rừng phương Bắc khôn hơn. Tôi đã đi qua hàng mấy trăm cây số rừng bốn mùa xanh tốt ở Canada mà tôi chưa thấy một cây nào bị tuyết đè nặng làm gãy hết. Những cây quanh năm xanh tươi ấy biết uốn thân, cành dưới sức nặng, biết cái đạo hợp tác với những tình thế không tránh được.
Các ông thầy võ Nhật dạy các môn đệ phải "mềm mại như cây liễu, đừng cứng cỏi như cây tùng".
Bạn có biết tại sao những vỏ xe hơi lăn trên đường mà chịu được đủ các tội tình: nào cọ vào đường, nào đè lên đá nhọn không? Mới đầu các nàh chế tạo chế những vỏ xe cứng rắn. Nhưng chẳng bao lâu vỏ xe mềm hơn để làm cho sự đụng chạm trên đường dịu, nhẹ đi và những vỏ này "chịu đựng" được. Trên đường đời khấp khểnh, bạn và tôi nếu chúng ta học cách làm cho những sự đụng chạm dịu bớt đi, thì cuộc hành trình của ta cũng dài hơn và êm đềm, sung sướng hơn.
Nếu không theo cách ấy mà cứ chống lại với những sự khó khăn trong đời, chúng ta sẽ ra sao? Nếu không chịu "mềm mại như cây liễu" mà cứ nhất định "cứng cỏi như cây tùng", chúng ta sẽ ra sao? Dễ biết lắm. Chúng ta sẽ gây ra những xung đột bất tận trong thâm tâm ta, chúng ta sẽ lo lắng, khổ sở, cáu kỉnh và bị bệnh thần kinh.
Hơn nữa, nếu chúng ta tới mực phủ nhận sự thực đau đớn và lùi về một thế giới ảo mộng do ta tưởng tượng, thì ta mất thăng bằng rồi.
Trong chiến tranh vừa qua, hàng triệu bính ĩ kinh hoảng đã phải lựa một trong hai đường này: chịu nhận một tình thế không thay đổi được hay la ưu tư để rồi chết. Như trường hợp của ông William H. Casselins. Câu chuyện ông kể lại dưới đây trong một lớp giảng của tôi ở Nữu Ước, đã được ban giám khảo của trường chấm thưởng:
"Ít lâu sau khi sung vào bộ đội canh phòng bờ biển, tôi bị đưa tới một nơi nguy hiểm nhất trên bờ Đại Tây Dương. Lệnh trên bắt tôi coi việc vận tải những chất nổ. Bạn thử tưởng tượng xem. Tôi, một thằng bán bánh bích quy mà coi việc vận tải các chất nổ! Chỉ nghĩ tới sự phải đứng giữa hàng ngàn tấn thuốc nổ T.N.N. cũng đủ làm cho một anh bán bánh lạnh xương sống rồi. Người ta dạy việc cho tôi trong có hai ngày, mà những điều chỉ bảo đó lại càng làm cho tôi sợ hơn nữa. Không bao giờ tôi quên được hôm tôi bắt đầu nhận việc. Trời u ám và lạnh lẽo. Tôi nhận được lệnh ở giữa trời, trên đập đá tại bờ biển Bayonne. Lệnh rằng tôi phải coi một bọn năm người phu khiêng chất nổ bào khoang thứ năm trong chiếc tàu của chúng tôi. Bọn đó lưng dài vai rộng, nhưng không biết chút gì về các chất nổ hết. Thế mà họ phải vận những thùng chứa một tấn thuốc nổ T.N.N. Bấy nhiêu chất nổ đủ làm văng chiếc tàu cũ kỹ của chúng tôi lên tới mây xanh. Họ dùng hai sợi dây cáp để đưa thùng xuống tàu. Tôi luôn luôn lẩm nhẩm: "Nếu một trong hai sợid ây đó tuột hay đứt...!" Trời! Lúc đó tôi mới sợ làm sao! Tôi run lên. Miệng tôi khô, chân tôi quỵ, tim tôi đập thình thình. Nhưng tôi không trốn đâu được hết. Trốn tức là đào ngũ, là nhục nhã cho tôi và cha mẹ tôi, là bị xử bắn nữa. Cho nên tôi không dám trốn. Tôi phải ở lại. Mắt tôi không rời những người phu, thấy họ khiêng những thùng chất nổ một cách hờ hững mà lạnh xương sống. Chỉ vô ý một chút là chiếc tàu nổ tung lên. Sau hơn một giờ kinh hãi, tôi mới bắt đầu suy nghĩ một chút. Tôi tự nhủ: Cứ cho là chiếc tàu này sẽ nổ tung lên thì đã làm sao? Ta sẽ chết tức tốc, có hay trước gì đâu? Chết cách đó giản dị quá, ờ, còn hơn là chết vì nội ung nhiều. Thôi đừng điên nữa, ở đời ai mà khỏi chết? Ta đã phải làm công việc đó, không thì bị bắn. Vậy sao không rán thích nó đi".

...Phải nói ông Dale Carnegie có tài viết văn thiên bẩm tuyệt vời; từ nhỏ chỉ là một đứa nhỏ lang thang lớn lên thành nhà văn ; nhà hùng biện ;nhà giáo dục; nhà tâm lý học; nhà nghệ thuật diễn thuyết và cũng là nhà doanh nghiệp nổi tiếng của Mỹ; nói đến giới công thương Âu Mỹ không thể không kể đến các lớp huấn luyện kĩ nghệ kinh doanh của Carnegie; nhiều nhà doanh nghiệp coi việc tốt nghiệp khóa đào tạo của Carnegie như một tiêu chuẩn để làm việc.
...Nhiều người gọi Carnegie là "magician" (người thần kỳ); quả thật cuộc đời và giáo trình do ông viết đã làm ông trở thành một người thần kỳ trong lĩnh vực trưởng thành về tâm lý và quan hệ giữa người và người; những chuẩn tắc trong công việc;kinh doanh; lãnh đạo.. những phương cách tinh thần để diệt những cảm xúc tiêu cực như tự ti ; lo sợ ...
Ngày nay có nhiều tác giả bước chân theo ông trong việc viết những cuốn sách về tâm lý và tinh thần như Tracy Brian;Niven... nhưng với tôi chưa có ai vượt qua được Dale nhất là về độ sâu sắc...
Và hiển nhiên tôi kính trọng Dale Carnegie và những tác phẩm của ông
Toàn bộ tư tưởng của Carnegie gần như gói gọn vào cuốn sách "Định luật Vàng" dày hơn 1000 trang (tôi có nhưng không thể đủ thời gian để post) có thể nói là đã bao hàm được hết các tác phẩm của ông; người ta ví cuốn sách đó như câu thần chú "Vừng ơi; mở của ra" để dẫn người ta đến thành công trong khi người khác suốt đời chỉ đi từ vấp váp này đến vấp váp khác.

Tôi tự nhủ như vậy hàng giờ, và bắt đầu thấy dễ chịu. Sau cùng tôi bắt tôi phải nhận một tình thế không thể thay đổi được và nhờ vậy tôi thắng nổi ưu tư và sợ sệt.
Tôi ghi tâm tạc dạ bài học ấy. Bây giờ, mỗi lần lo nghĩ về một điều gì không sao thay đổi được, tôi nhún vai nói:"Quên nó đi". và tôi thấy phương pháp ấy công hiệu.
Ngoài cái chết trên thánh giá của Đức Chúa Giê-su, cái chết nổi danh nhất trong lịch sử nhân loại là cái chết của Socrate. Mấy ngàn năm sau, loài người vẫn còn đọc và thích đoạn văn bất hủ của Platon tả cái chết đó - đoạn văn ấy là một đoạn đẹp nhất, cảm động nhất trong văn học từ xưa tới nay. Có vài kẻ ở Athènnes ghen ghét hiền triết Socrate, vu oan cho ông và ông bị xử tử. Người giữ ngục vốn quý mến ông, khi đưa cho ông chén thuốc độc, y nói:"Sự thế đã vậy, xin ông rán vui vẻ coi thường nó đi". Socrate theo lời. Ông nhìn thẳng vào cái chết bình tĩnh, nhẫn nhục, làm động tới quỷ thần.
"Rán vui vẻ coi thường một tình thế phải tới". Lời đó thốt ra 399 năm trước Giê-su giáng sinh, nhưng ngày nay cái thế giới già cỗi, ưu tư của bọn ta còn cần nhớ lại lời ấy hơn bao giờ hết "Ráng vui vẻ coi thường một tình thế phải tới".
Trong 8 năm vừa rồi, tôi đã đọc hết những sách báo cũ, mới mà tôi có thể kiếm được bàn về vấn đề diệt ưu tư..., Bạn muốn biết một lời khuyên ngắn, hay nhất, mà tôi đã chọn được trong hết thảy những sách vở, báo chí ấy không? Thì đây, lời khuyên đó tóm tắt trong mấy hàng sau này rất đáng dán lên tấm kính của mọi phòng tắm để mỗi khi rửa bụi bặm, mồ hôi trên mặt, chúng ta cũng rửa luôn những ưu tư trong óc nữa. Xin nói rõ đó là lời cầu nguyện viết ra bởi Reinhald Niebu:
"Xin cho tôi một tâm hồn bình tĩnh để cam nhận những tình thế không thể thay đổi được, một lòng can đảm để thay đổi những tình thế có thể thay đổi được và một tinh thần sáng suốt để biết phân biệt tình thế nào thay đổi được, tình thế nào không thay đổi được".

cái này đọc cũng hay nhưng chẳng mấy ai áp dụng được

CHƯƠNG X
"TỐP" LO LẠI​

Bạn có muốn biết cách kiếm tiền ở thị trường chứng khoán không? Có ư? Thì cả triệu người khác cũng muốn như bạn và nếu tôi chỉ được cách ấy, cuốn sách này sẽ bán với giá phi thường. Nhưng tôi có thể cho bạn biết một mánh lới rất kỳ diệu mà nhiều người đầu cơ thường dùng có kết quả. Xin bạn hãy đọc câu chuyện dưới đây do ông Chales Robert, một nhà cố vấn tài chánh kể lại:
"Tôi quê quán ở Texas, đến Nữu Ước với 20000 mỹ kim của các bạn giao cho để đầu cơ chứng khoán. Tôi tưởng mình đã biết hết các mánh khoé về đầu cơ thì sẽ lời, vậy mà rồi lỗ, không còn một xu. Thiệt ra tôi cũng có lời trong một vài vụ, nhưng rút cục vẫn là thua thiệt.
"Nếu là tiền của tôi thì tôi không cần, nhưng tai hại là tiền của các bạn, mặc dầu số tiền đó đối với họ không là bao. Vì thế tôi ngại không muốn gặp mặt anh em, nhưng lạ lùng thay, họ chẳng những không phiền hà gì tôi hết, còn như mắc một thứ bệnh lạc quan bất trị nữa, vẫn tiếp tục xuất vốn cho tôi.
"Tôi đã chơi lối "Sấp ngửa" một là được hết, hai là thua tận với sự chỉ trông ở vận mạng của mình và tin ở những lời mách bảo của kẻ khác. Như ông H.T, Phillips nói, tôi đã "đầu cơ bằng tai", ai nói làm sao tin ngay làm vậy.
"Tôi bắt đầu suy nghĩ về lỗi lầm của tôi và quyết định trước khi đầu cơ, sẽ rán tìm ra bí quyết của nghề ấy. Và tôi làm quen với ông Burton S.Castles, mộtt rong những nhà đầu cơ đã thành công nhất từ trước đến giờ. Tôi tin có thể học ông ta được nhiều điều hay vì ông ta nổi danh là thành công năm này qua năm khác. Thành công liên tiếp như vậy, nào đâu phải chuyện rủi may!
"Ông ấy hỏi vài câu về những vụ đầu cơ trước của tôi và dạy tôi một thuật mà tôi tin rằng quan trọng nhất trong nghề đầu cơ. Ông nói:"mỗi khi mua một chứng khoán văn tự nào tôi cũng quyết định "tốp" số lỗ lại. Ví dụ tôi mua một chứng khoán giá 50 mỹ kim, thì tôi "lỗ" khi giá nó hạ tới 45 mỹ kim; nghĩa là khi giá bán chứng khoán đó sụt xuống dưới giá mua 5 mỹ kim thì tôi bán liền, hạnc hế số lỗ, không chịu thiệt quá 5 mỹ kim."
"Ông thầy già đó tiếp:"Trong những công việc mua bán đầu tiên, khéo đặc vốn một cách thông minh, bạn lời trung bình 10, 25 có khi 50 mỹ kim nữa. Vậy nếu hạn chế số lỗ là 5 mỹ kim, thì có thể lời khá lắm vì trong 12 lần chỉ có độ năm lần bị lỗ".
"Tôi theo quy tắc đó liền và luôn từ bấy tới nay. Quy tắc ấy đã giúp các bạn xuất vốn và tôi, đỡ lỗ cả ngàn mỹ kim.
Ít lâu sau, tôi nhận thấy rằng quy tắc "tốp lỗ" đó có thể áp dụng vào nhiều việc khác, ngoài việc đầu cơ. Tôi bèn bắt đầu "Tốp lo" mỗi khi gặp điều gì ưu phiền bất mãn. Kết quả rất thần hiệu.
"Chẳng hạn, tôi thường ăn trưa với một anh bạn ít khi tới đúng giờ. Trước kia nhiều phen tôi mất thì giờ đợi anh ta tới nửa bữa. Sau cùng tôi "tốp đợi". Tôi nói:"Anh Bill này, tôi chỉ đợi anh mười phút thôi, rồi thì "tốp". Nếu anh tới trễ quá mười phút thì lời hẹn ăn chung bàn của chúng ta sẽ quẳng xuống biển. Nghĩa là tôi dông đa!"
Trời hới! Phải chi trước kia tôi có đủ lương tri để "tốp" tính nóng nảy, tính dễ giận dữ, tính hay tự bào chữa, hay hối hận và tất cả những kích thích về cảm xúc và tinh thần! Tại sao tôi ngu như lừa, không nhận thức những tình thế có hại cho sự bình tĩnh của tâm hồn mà tự nhủ rằng:"này, Dale Carniegie, tình thế này chỉ đáng làm cho anh lo âu đến thế là cùng; thôi đấy, hết rồi đấy, đừng lo thêm nữa, nghe chưa?" Tại sao tôi đã không hành động như vậy?
Nhưng tôi cũng phải nhận, ít nhất là một lần, tôi đã có chút lương tri. Lần đó - một lần quan trọng lắm, một cơn khủng hoảng trong đời tôi - tôi thấy những mơ mộng, dự định về thương lai và những việc làm trong nhiều năm của tôi tan ra như mây khói. Việc xẩy ra như vầy:

Hồi 30 tuổi, tôi quyết định chuyên viết tiểu thuyết. Tôi sắp thành một Frank Norris hoặc Jack London hoặc Thomas Hardy thứ nhì. Tôi hăng hái tới nỗi qua ở châu Âu hai năm. Tại đó tôi sống dễ dàng với vài mỹ kim mỗi tháng, vì sau chiến tranh thứ nhất, ở đây có sự lạm phát giấy bạc. Trong hai năm ấy, tôi viết một kiệt tác nhan đề là "Blizzard" (Dông tuyết). Nhan đề ấy hợp quá vì bản thảo được các nhà xuất bản tiếp một cách lạnh lùng không khác chi những cơn dông tuyết thổi trên cánh đồng Dakota cả. Khi nhà xuất bản nói thẳng vào mặt tôi rằng cuốn ấy là đồ bỏ, rằng tôi không tài, không khiếu về tiểu thuyết, thì tim tôi muốn ngừng đập. Tôi quay gót ra, như kẻ mất hồn. Có ai đạp mạnh vào đầu tôi cũng không làm cho tôi choáng váng hơn. Tôi đê mê, rụng rời. Tôi thấy tôi đương đứng ở ngã tư đường đời và tôi phải lựa lấy một quyết định quan trọng. Làm gì bây giờ? Đi ngả nào đây? Tôi mê mẩn hàng tuần như vậy. Nhớ lại lúc ấy chưa được ai khuyên "tốp nỗi lo lại", nhưng tôi đã hành động đúng theo lời ấy. Tôi cho hai năm khó nhọc viết tiểu thuyết có cái giá trị vừa phải của nó, cái giá trị của một thì nghiệm cao thượng, có vậy thôi. Rồi tôi bỏ không nghĩ tới nữa. Tôi trở lại công việc cũ là tổ chức và dạy những lớp cho người lớn. Lúc nào rảnh thì viết tiểu sử các danh nhân hoặc những loại sách thiết thực như cuốn bạn đương đọc đây.
Bây giờ, nghĩ lại, tôi có thấy sung sướng đã quyết định như vậy không?
Sung sướng mà thôi ư? Tôi còn thấy muốn nhảy múa điên cuồng lên nữa chứ? Tôi có thể thiệt thà nói rằng không bao giờ tôi phí thì giờ để tiếc và than thở rằng sao mình không phải là một Thomas Hardy thứ nhì.
Một đêm, cách đây một thế kỷ, khi cú kêu trong rừng bên bờ hồ Walden, ông Henry Thoreau chấm cây bút lông ngỗng vô bình mực tự tay chế lấy và chép vào nhật ký:"Muốn biết giá trị của một vật là bao nhiêu thì cứ xét xem bây giờ hoặc sau này phải đem bao nhiêu đời sống để đổi lấy vật ấy".
Nói một cách khác:Lo lắng về một việc gì để hại đời sống ta, tức là đánh giá việc đó đắt quá, có khác gì điên không?
Chính Gilbert và Sullivan điên như vậy. Họ biết soạn những điệu nhạc và lời ca vui vẻ mà họ lại không biết chút gì về cách gây hạnh phúc cho đời họ. Họ đã soạn mấy bản ca nhẹ nhàng du dương nhất để làm vui người đời như bản: Patience, Pinafore, the Mikado. Nhưng họ không tự chủ được. Họ đầu độc đời họ chỉ vì cái giá tiền một tấm thảm. Sullivan mua một tấm thảm cho rạp hát của hai người mới lập. Gilbert thấy giá tiền đắt quá, nổi xung lên. Thế rồi họ kiện nhau và cho tới chết không thèm nói với nhau nửa lời. Khi Sullivan đã soạn xong điệu nhạc cho một tác phẩm mới thì tự chép lại gởi cho Gilbert; và khi Gilbert viết rồi lời ca cũng chép lại gởi cho Sullivan. Có lần họ phải ra sân khấu cùng một lúc thì mỗi người đứng một đầu, người quay mặt ra phía này để chào khán giả, người ngó ra phía kia để khỏi trông thấy mặt nhau. Họ không biết "tốp" nỗi giận của họ lại, như Lincoln.
Được alitalk sửa chữa / chuyển vào 10:52 ngày 05/07/2007

Một lần, trong trận Nam Bắc chiến tranh, khi nghe bạn thân tố cáo những kẻ thù cay độc nhất của mình, ông nói:"Cacs anh còn giận dai hơn tôi nữa. Có lẽ tôi dễ làm lành quá, nhưng không bao giờ tôi nghĩ rằng giận nhau alf có lợi. Chúng ta đâu có thì giờ để gây lộn suốt nửa đời người. nếu có người nào thôi không công kích tôi nữa thì tôi quên hẳn chuyện cũ đi liền".
Tôi ước gì một bà cô của tôi - bà E***h - cũng dễ quên giận như Lincoln nhỉ! Bà và ông chồng tên là Frank sống tại một khu trại đã cầm cố rồi. Chung quanh là đất cằn và hầm hố mà trong nhà thì xó nào cũng đầy những con gián. Hai ông bà làm việc cực nhọc và chắt bóp từng xu. nhưng bà muốn sắm màn và ít đồ trang hoàng khác cho nhà cửa được sáng sủa nên đã đi mua chịu những món ấy ở tiệm tạp hoá Dan Eversole.
Ông thấy bà công nợ thì sinh lo lắng. Vả lại, cũng như các chủ trại khác, có tính rất ghét sự mua chịu, ông ngầm bảo dan Eversloe đừng bán chịu cho bà nữa. KHi hay tin, bà nổi giận đùng đùng - và 50 năm sau, bà vẫn chưa nguôi. Tôi nghe bà kể lại chuyện ấy cả chục lần rồi. Lần cuối cùng gặp tôi, bà đã 70 tuổi. Tôi thưa với bà:"Thưa cô, dượng làm mất mặt cô như vậy, quả là dượng có lỗi; nhưng thành tâm xét, đã gần nửa thế kỷ mà cô vẫn càu nhàu về chuyện đó hoài, thì cô còn vô lý hơn dượng lắm nữa". Nhưng lời khuyên của tôi như nước đổ lá khoai. bà đã mất hẳn bình tĩnh trong tâm hồn và như thế là trả giá rất đắt nỗi oán giận ấp ủ hoài trong lòng vậy.
Benjamin Franklin hồi bảy tuổi, lỡ làm một việc mà 70 năm sau ông còn nhớ tới. Thuở ấy ông mê một chiếc còi (tu-huýt), mê tới nỗi, chẳng hỏi giá chi hết, đã dốc ráo tiền trong túi ra mua. Bảy chục năm sau, ông viết thư cho bạn:"Rồi tôi về nhà, vừa đi, vừa thổi, thích chí lắm. nhưng các anh chị tôi thấy trả hớ quá, chế diễu tôi, khiến tôi xấu hổ quá, oà lên khóc".
Về sau, khi Franklin đã nổi danh khắp hoàn cầu, làm Đại sứ ở Pháp, ông còn nhớ rằng nỗi buồn vì mua hớ mạnh hơn nỗi vui được chiếc còi, và trước khi làm một việc gì, ông cũng tự nhủ:"Coi chừng kẻo hớ như mua còi, nhé!".
Nhưng nghĩ kỹ thì bài học đó rất rẻ. Ông nói:"Khi lớn lên, suy xét những hành động của người đời, tôi tưởng có rất nhiều người lớn đã "mua hớ chiếc còi". Tóm lại, tôi nhận thấy rằng họ tự mua chuốc hầu hết những nỗi khổ sở của họ chỉ vì đã định giá sai những vật trên đời và đã "mua hớ những chiếc còi".
Gilbert và Sullivan đã mua hớ chiếc còi của mình. Bà cô E***h cũng vậy. Theo bộ Bách khoa tự điển của Anh, thì "Ông Léon Tolstoi trong 20 năm cuối đời cólẽ là người được ngưỡng mộ nhất thế giới". Trong hai chục năm ấy từ 1890 tới 1910, không lúc nào ngớt người đến nhà ông - như tín đồ hành hương ở đất Thánh - để được ngó dung nhan, nghe tiếng nói, hoặc rờ vạt áo của ông. Mỗi lời ông thốt, được người ta chép lại liền vào sổ tay, gần như lời thiên khải vậy. Nhưng về đời sống, đời sống hằng ngày của ông, thì Tolstoi 70 tuổi không khôn hơn Franklin hồi 7 tuổi chút nào hết.