R?N H?NG

R?N H?NG


Nhó Ca



Thỏng B?y nam Quớ Mựi (1883), d?i vua Hi?p Hũa, h?i quõn Phỏp do tu?ng Courbet v Ton quy?n Harmand ch? huy ti?n dỏnh c?a Thu?n An. Trong ba ngy, t? 15 t?i 18 thỏng 7, thnh Tr?n H?i v?. Quan tr?n thnh l Lờ S? cựng Lờ Chu?n t? tr?n. Hai ụng Lõm Honh v Tr?n Thỳc Nh?n thỡ nh?y sụng t? t?.

Tr?n chi?n th?t th? Tr?n H?i éi dua t?i vi?c tri?u dỡnh Hu? ph?i ký hũa u?c Quớ Mựi 23 thỏng 7, dõng tr?n nu?c Nam cho ngu?i Phỏp, ch? du?c s? sỏch ghi so lu?c nhu trờn. Riờng ngu dõn C?a Thu?n, hon n?a th? k? sau, cũn b?o nhau: dờm dờm, nhỡn lờn Tr?n H?i éi, v?n th?y quan tr?n thnh Lờ S? cu?i m?t con "h?ng x" dụn d?c ba quõn xỏp chi?n v?i gi?c trờn b? thnh.

Sao ụng Lờ S? khụng cu?i ng?a h?ng m l?i cu?i r?n h?ng?

Cụ bộ Mi Ki, t?ng s?ng th?i tho ?u ngay trong khu Tr?n H?i éi, núi:

"éõu th?y con ng?a no. Ch? ton r?n l r?n. Chớnh m? ?y cung g?i r?n l ng?a h?ng c?a m?."

M? ?y t?ng l "b?n gi" c?a cụ bộ. Th?i ụng Lờ S? dó cú m?. Th?i Phỏp, th?i Nh?t, th?i Vi?t Minh lờn r?i lớnh Tõy tr? l?i, d?u cú m? c?. Cú h?i cụ bộ cũn nghe ngu?i ta núi m? U? chớnh l r?n, con r?n bi?t l?t v? s?ng d?i, vỡ m? s?ng lõu c? tram tu?i.

. . .

Nh m? ?y n?m sỏt phớa b? ngoi c?a thnh luy bao quanh Tr?n H?i éi. Ngay c?nh nh, cú cõy b? d? m?c chũi lờn b? thnh. Cõy cung c? th? l?m, r? dõm t? trờn thõn xu?ng t?ng chựm, qu?n quớt, qu?n qu?i, nhỡn xa nhu m?t ? r?n kh?ng l?.

Can nh tuy cu k?, th?p, t?i, nhung cú nh?ng c?t g? lim ch?m tr? hỡnh r?ng phu?ng. C?t to b?ng c? vũng tay ngu?i l?n ụm. Bờn ny cõu li?n, bờn kia cõu d?i son son thi?p vng. Bn th? l?n, chi?m h?t can gi?a, by chi chớt bi v?, trựm m?t lo?t khan d? khan vng, lõu d?i r?i, cỏi s?n cỏi rỏch. Nh c?a t?i tam nhung lo?i ny khi xua, cung l h?ng giu cú, quan gia chi dõy.

M? ?y s?ng v?i m?t ngu?i con trai cung dó gi, túc rõu di?m mu?i tiờu, nhung dỏng ngu?i v?m v?, m?t vuụng, h?ng ho, cú nột uy nghiờm m cung cú nột phỳc h?u. Cú nam, don hỏt b?i v? di?n tớch Quan Cụng, dõn lng di coi, chờ: é? cho anh ?y dúng Quan Cụng m?i l h?p. Ngu?i con trai tờn ?y, khụng th?y cú v? con, ngu?i trong lng l?n nh? gỡ cung g?i l anh ?y, cũn b gi, g?i l m? ?y. Cú ph?i l dõn cỏc M? trong n?i ra khụng? Liờn h? gỡ giũng dừi hong t?c m kờu b?ng m?. éõu ai bi?t!

Lng Thu?n An l m?t d?i d?t bao quanh phỏ, sụng, bi?n. C? vựng d?t ?m, ch? duy nh?t m?t ng?n d?i Tr?n H?i éi cao rỏo. Chim chúc cung nhi?u, lm t? trờn cỏc cnh cao cnh th?p, tr?ng chim cun cỳt, th? chim l?i trong b?i nhu g, khụng bay cao. Cỏc loi chim, tr?ng chim l th?c an b? du?ng cho r?n. Thụi thỡ d? lo?i r?n, c?c kố, th?n l?n, lm nhu hng tram ngn loi bũ sỏt d?u d?n lờn khu d?i Tr?n H?i.

Su?t c? con du?ng r?ng d?n t?i lng, hai bờn d?u d?t d?i hoang soai so?i, ch? duy nh?t cú can nh c?a m? ?y, khụng hi?u sao l?i l?t vo dõy.

Dõn lng d?n r?ng, ụng Lờ Si ch?t vo gi? thiờng nờn linh l?m. Dõn chi ra bi?n t? n?a khuya, nhỡn lờn, th?y trờn c?a thnh ụng Lờ Si cu?i con h?ng x d?c quõn xỏp chi?n, hai bờn quõn lớnh dỏnh nhau, cũn nghe c? ti?ng binh khớ va ch?m chỏt chỏt. éú l nh?ng don quõn dó thnh ma, d?n gi? thiờng thỡ s?ng l?i. Cú th? vỡ ụng Lờ Si cu?i con H?ng X, nờn dõn lng khụng dỏm gi?t r?n, nh?t l r?n trong c? thnh. Nhung m? ?y thỡ khỏc. Dõn lng khỏo nhau l b ta an th?t r?n m s?ng!

M? ?y l kh?c tinh c?a loi r?n. Khụng bi?t t? bao lõu v b?ng cỏch no, m? ?y b?t r?t nhi?u r?n, nh?t vo nh?ng l?ng kớn, giao hng cho m?t s? ghe chi t? cỏc noi ghộ nh?n.

Ngu?i ta d?n, m? ?y dó b?t du?c m?t con h?ng x, mỡnh thon, nh? m di hon thu?c, trờn lung, ch?y t? c? t?i duụi m?t l?n di d? h?ng nhu l?a than chỏy sỏng. éỳng l lo?i r?n quớ ụng Lờ S? cu?i thay chi?n mó. V?y m m? U? v?n l?t da, b?m th?t, n?u nu?ng b?ng du?c. D?n lờn, hai m? con cựng an. M? U? an thỡ khụng sao, nhung anh ?y an xong, tr?n tr?ng m?t, ngó v?t xu?ng. Lỳc c?u t?nh thỡ anh mộo mi?ng, do lu?i, ỳ ? m khụng phỏt ra ti?ng ngu?i du?c n?a. Cng ngy ngu?i anh cng rỳt nh? l?i, v n?m li?t m?t ch?.

T? dú, vo nh?ng dờm trang sỏng, cú búng ngu?i cao lờu khờu, tr?ng toỏt, xừa túc c?m chi?c thanh la di quanh b? thnh m禣245. éú l m? ?y, b gừ thanh la cho con h?ng x d?c cú v?ng l?a than h?ng trờn lung ph?i ngúc d?u lờn, bũ ra cho b b?t. M? ?y qu? quy?t h?ng x cú c?p. Mỏu th?t con mỏi trong ngu?i anh U? dang... d?ng d?c. Ch? c?n l?y mỏu con h?ng x d?c l M? s? c?u du?c anh ?y. R?n thỡ v?n vụ s? dú. Nhung khụng th?y con h?ng x d?c. Ph?i lm cho nú b tr? nờn diờn lo?n, gi?a dờm trang b thu?ng kờu la:

"Ng?a h?ng ta dõu. B? ng?a h?ng..."

V?y l con r?n h?ng dó bi?n thnh ng?a h?ng. Chi?c thanh la cựng go lờn v?i m? U?Ψung dờm thỡ v?n dui v?n di?c.

. . .

Tr?n H?i éi n?m trờn ng?n d?i cao, phớa tru?c nhỡn xu?ng cỏi v?nh nh?, phớa sau, d?i tru?n soai so?i d?n t?i m?t khỳc sụng c?t. Ti?p n?a l bói cỏt v r?ng duong xanh rỡ, n?i li?n hai lng Thỏi Duong Thu?ng, Thỏi Duong H?, xu?ng t?n lng Eo, lng H, lng Tri, ch?y d?c song song v?i con dờ cao ngan súng mựa bóo l?t. Qua con dờ, l bói cỏt tr?ng phau, so?i di dún nh?ng d?t súng li?m lỏp ngy dờm.

Phỏp di, Nh?t t?i. Tr?n H?i éi khụng cũn l d?n binh m thnh S? Cụng Chỏnh. Cú h?i chi?n tranh l?n x?n, s? cụng chỏnh rỳt v? thnh ph? Hu?. C? m?t Tr?n H?i éi mờnh mụng, ch? cũn d? l?i gia dỡnh m?t nhõn viờn ? l?i trụng coi. ễng ch?ng du?c g?i l th?y Thụng, vỡ ụng ta lm thụng ngụn th?i Phỏp, c? th?i Nh?t, v l m?t tr?c h?a viờn c?a S? Cụng Chỏnh. ễng b Thụng cú hai con, m?t trai, m?t gỏi. Mi Ki chớnh l d?a con gỏi, h?i dú m?i ch?ng nam sỏu tu?i. C? nh, ch? cú b?n m?ng k? trờn, hng ngy s?ng trong khu thnh Tr?n H?i d?y r?n.

C? lng khụng cú l?y m?t tru?ng ti?u h?c, da s? ngu?i gi, cú chỳt d?nh ch? Nụm cung khụng dựng lm gỡ gi?a lỳc giao th?i ny. Cho nờn don truong, khai sanh, khai t?, cỏc th? gi?y cho th? t?c hnh chỏnh, dõn lng Thu?n An th?i dú d?u nh? th?y Thụng giỳp. D?t liờn l?c v?i S? m?t th?i gian lõu, gia dỡnh th?y Thụng v?n s?ng khỏ sung tỳc. Giỳp dõn lng nay gi?y mai t?, tuy th?y Thụng khụng ch?u nh?n thự lao, nhung dõn lng bi?t on l?m. éi chi v? cú con cỏ ngon, dem "k?nh" th?y Thụng, lu?i du?c m? tụm cỏ cũn nh?y nh?y, cung nh? t?i on nghia.

é?t dai trong Tr?n H?i éi mờnh mụng, cú khu dựng tr?ng b?p, cú khu tr?ng khoai lang, khoai mỡ, rau c?i. Quanh b? thnh, ngoi nh?ng c? th? r?m ri, cũn chen vo nh?ng cõy an trỏi, nhón, thanh tr, ?i, cõy h?ng quõn nờn hoa l?i quanh nam.

V?y l trong b? thnh, ch? cú gia dỡnh th?y Thụng. Ngoi thnh, ch? cú nh M? ?y. Nam con bộ Mi Ki lờn sỏu thỡ m? ?y dó ngút chớn muoi.

S?ng trong Tr?n H?i éi, con bộ g?n nhu cỏch bi?t v?i th? gi?i bờn ngoi. Bu?c ra kh?i nh, l con bộ th?y r?n. Cú r?n h?, r?n mai, r?n deo kớnh, r?n h?c trũ, r?n l?ng, r?n mu xanh, mu vng, mu l?c. Leo lờn l?u, m? c?a ra phớa sau cú m?t r?ng thụng, xu?ng b?c c?p, dụi khi tr?t chõn vỡ d?p ph?i m?t con r?n dang khoanh trũn, ngúc d?u nhỡn. Leo lờn m?t ngỏng cõy mu?n coi tr?m t? chim, dó th?y t? chim cũn ton v? v lỳc nhỳc trong ? khụng bi?t bao nhiờu r?n con.

Cú b?a, r?n khoanh trũn ch?n tru?c c?a, khụng ai dỏm di ra, ngu?i nhỡn r?n, r?n nhỡn ngu?i, cú khi r?n bũ di, cú khi n?m ? t?nh queo. Ri?t r?i ngu?i v?i r?n nhu dó quen hoi nhau, con bộ Mi Ki b?t c? r?n con choi, cho deo qua vũng tay, n?ng n?u, trỡu m?n. Nh?ng con r?n con mu h?ng, non n?o, mi?ng nh? chỳt xớu chua bi?t m?, cung qu?n quớt hoi ngu?i. L?n no con bộ dựa gi?n v?i r?n con chỏn cung th? xu?ng b?c ********* r?n con n?m. Quay di m?t lỏt, tr? l?i khụng th?y, r?n m? dó tha con v? ?. Ngu?i khụng h?i r?n, r?n khụng thự ngu?i. Con bộ d?p nh?m r?n hoi nhung chua bao gi? b? r?n c?n.

Ngu?c l?i, cú m?t vi ngu?i dõn lng b?o gan, men theo du?ng ho du?i thnh, bỏm r? cõy leo lờn tr?m c?t tranh, hỏi trỏi, do c?, cú ngu?i dó b? r?n c?n m b? m?ng.

Con du?ng d?n ra c?a thnh hai bờn tr?ng ton cõy b?c h cao vỳt, lỳp xỳp phớa du?i l hai hng cõy s?. S? v?a bỏn cú ti?n, m?c nhu c? d?i, khụng ph?i cham súc m cũn k? r?n, coi nhu l m?t ranh gi?i du?ng di gi?a ngu?i v?i r?n khụng bờn no ph?m bờn no. Thi?t v?y, di trờn con du?ng d?n ra c?a éi, con bộ Mi Ki chua bao gi? th?y m?t con r?n no n?m ch?n du?ng nhu ? cỏc noi khỏc.

Con bộ thu?ng m?t mỡnh c? ch?y cho h?t con du?ng, t?i hai cỏnh c?a s?t. éu lờn c?a, cú th? nhỡn th?y con du?ng di d?n t?i lng. Du?i dú, cú ngu?i ta, cú nh c?a, cú ch?, cú dỡnh lng, v tr? con, nhi?u tr? con l?m. Con bộ c? du trờn cỏnh c?a, nhỡn ra m thũm thốm, mo u?c. é? choi c?a con bộ l cỏi bong búng l?n khụng bao gi? dỏm th?i cang vỡ s? n?t b? v da r?n l?t lu?m ? b? b?i, khi r?n l?t da d? l?i, con bộ hay qu?n vi vũng noi c? v th? lũng thũng tru?c ng?c.

Thỡnh lỡnh m?t v?t gỡ tron u?t, lnh l?nh qu?n sau c? con bộ. R?n. Con bộ la lờn, vựng v?y. Vũng da r?n l?t b? b?t ra, roi n?m ? du?i d?t. Con bộ ngoỏi c? l?i. Khụng ph?i r?n m l m?t b gi. Chớnh l m? ?y.

Chua bao gi? con bộ m?t d?i m?t v?i b gi ny. Ba mỏ thu?ng d?n khi g?p m? ?y thỡ ph?i trỏnh di. Con bộ =?i t?i sao, ngu?i l?n núi t?i vỡ b diờn, nguy hi?m l?m.

B cú d? s? nhu ngu?i l?n núi khụng? Cú, coi m?t mui b nhan nhỳm, túc tai ru ru?i m c?p m?t di, nh?, nhỡn hiờng hi?ng, coi gi?ng nhu m?t m?t loi r?n no m con bộ dó g?p qua. Múng tay m? d? di, cong qu?p l?i nhu múng con di?u hõu m anh trai c?a con bộ dang t?p v?, hay v? trờn gi?y.

Cú nờn b? ch?y khụng? Ch?y cung khụng k?p n?a. B gi diờn dó d?ng sỏt bờn c?nh, dụi m?t nhỡn con bộ nhu loi r?n bi?t thụi miờn ngu?i. Con bộ do ngu?i l?i, mu?n kờu, mu?n la, lm nhu cỏi lu?i b? tr?t r?i, khụng kờu ra ti?ng.

"é?ng s?. M? khụng m?n chi con mụ."

Ch?t cha. Bn tay cú nh?ng ngún nh?n ho?t dua ra, cú múc vụ c? con bộ khụng? Con bộ nh?y xu?ng kh?i b?c c?a dang du. M?y cỏi múng tay lựa nh? lờn mỏi túc to m?n, d? hoe vỡ dang n?ng c?a con bộ.

"Con d? thuong chi l?. Cú ph?i con Mi Ki khụng?"

Con bộ m?t tỏi xanh nhu tu lỏ chu?i, c? g?ng g?t d?u. B gi l?y trong tỳi ỏo ra m?y cỏi k?o d?p gúi trong mi?ng gi?y sỳc den diu.

"M? cho con nỡ."

Ba d?n, khụng du?c l?y gỡ c?a ai cho n?u khụng du?c ba mỏ cho phộp. Con bộ thớch th? k?o d?p ny l?m, nú lm b?ng du?ng v?i b?t, tr?n g?ng. Ng?m trong mi?ng lõu tan l?m, v?a ng?t v?a thom mựi g?ng quy?n v?i mựi du?ng v?a chỏy t?i, ngon rớt c? rang. B gi diờn v?n nhột vụ tay con bộ.

"C?m di, m? thuong."

Lu?i con bộ dó tr? l?i bỡnh thu?ng, nú núi:

"Con s? ba mỏ con d?p ch?t. Ba mỏ con chua g?t d?u, con khụng dỏm mụ."

M?y cỏi múng tay nh?n l?i lựa vụ mỏi túc con bộ.

"Con gi?i. M? cho thỡ l?y, m? cho ba mỏ con khụng la mụ. Ba mỏ con n? m? l?m, con h?i coi thỡ bi?t."

Mi Ki cú bi?t r?i. Ba b? b?nh suy?n, ngu?i ta núi an chỏo n?u h?t d? d? tớa m?t vi l?n thỡ h?t. Ba núi m? ?y núi khụng d?t h?t du?c, n?u m? ?y khụng cho thờm m?t th? lỏ gỡ dú. Ba nghe theo, b?nh suy?n d?t h?n.

Khụng bi?t h?c ngh? thu?c h?i no m m? ?y cú ti ch?a b?nh. Con nớt si d?n, gh? l?, ngu?i l?n b? dinh rõu hay m?t nh?t, ho?c b?nh thỳi tai, thỳi mui, m? ?y ch? cú m?t th? thu?c l th? b?t mu xỏm tro. Gh? l? thỡ x?c, dau b?ng thỡ hũa v?i nu?c u?ng, thỳi tai thỡ b? thu?c vụ t? gi?y b?n qu?n nhu loa kốn, m?t d?u nh?n nhột vụ l? tai, m?t d?u mi?ng loa thỡ d?t, khúi theo ?ng loa chui vụ trong l? tai. Anh con bộ b? dau mỏ chm bm, m? ?y cung thoa th? b?t dú lờn gi?y, qu?n l?i v d?t xụng l? tai, b?nh lnh l? l?m. Ngu?i ta núi th? thu?c c?a m? ?y ch? l m?y cỏi v? r?n l?t xỏc b? l?i, dem sao chớn, tỏn thnh b?t cựng v?i nh?ng l?ai lỏ gỡ khụng ai bi?t. M? cung cú m?t th? thu?c gia truy?n gỡ dú, b?ng lỏ, gió nh? xoa vo ngu?i, nờn m?i b?t r?n d? dng.

Cú ngu?i núi m? ?y cú t trong ngu?i, bi?t thụi miờn r?n. Nhung t? ngy anh ?y b? n?m li?t giu?ng, m? ?y khụng thốm ch?a b?nh cho ai n?a. H?i tru?c chua b? b?nh n?m m?t ch?, anh ?y cung hay vụ éi giỳp ba mỏ d?n cỏi cõy, s?a kho?ng tu?ng vụi b? v?... H?i dú, m? ?y cung chua th?y d? s? nhu bõy gi?.

Nhung c?a khúa, múc ci phớa trong, lm sao ngu?i dn b ny vo bờn trong du?c. Con bộ th?c m?c m khụng dỏm h?i.

T?i hụm dú con bộ dem hai cỏi k?o d?p dua cho mỏ coi. H?i ai cho, con bộ núi l c?a m? ?y. Mỏ núi, hai k?o ny an du?c, cũn n?u m? cho th? khỏc thỡ ph?i h?i ngu?i l?n, ch? khụng t? ti?n an.

Nhung m?y l?n sau, cung ch? l k?o d?p. Con bộ th?y khụng c?n h?i mỏ n?a, coi nhu dó du?c phộp. Nú an ngon lnh. éụi khi b gi diờn cũn l?y lỏ d?a th?t cho con bộ nh?ng con v?t nhu con chõu ch?u, con b? d?a, con chim, v th?t du?c c? con r?n di ch?ng hai gang tay r?t d?p. M?y th? ny ch? choi, khụng an, con bộ cung khụng ph?i h?i mỏ.

M?t gi m?t tr?, d?n d thõn thi?t. Ngu?i ngoi c?a thnh, ngu?i trong c?a thnh, choi v?i nhau nhu dụi b?n.

"B?a nay mỡnh choi chi."

"éỏnh th?. N? ụ lng".

B?a no, m? ?y vụ du?c trong c?a éi b?ng ng? no khụng bi?t thỡ kộo nhau lờn trờn c?a thnh. Ch? ny cú bn th? ụng Tu?ng gi? thnh, cú kho?ng d?t lỏt g?ch b?ng ph?ng, d?p d? thỡ choi "can cự u ch?u, thu?ng h? c?m cõu, b? d?u rỏng ch?u." M? ?y cung chua b? d?u, con bộ Miki cung khụng. Nhung can r?t xu?ng ho thỡ m?t nhi?u l?m. Lõu lõu, con bộ th?y m? ?y, cung khụng bi?t xu?ng du?i b?ng cỏch no, lu?m dem lờn tr? l?i m?t d?ng d? choi ti?p.

Nhung r?i, khụng ch? m?t gi m?t tr? by trũ choi d? qua thỡ gi?, m d?n d, m? ?y r? con bộ di lũng vũng quanh thnh. Thu?ng ngy, khi choi dựa v?i con bộ, m? U? hi?n lnh, cú khi cu?i dựa tung tang gi?ng con bộ. Nhung cú m?t l?n m? lm nú kinh ho?ng.

L?n dú dang di, m? U? dua con bộ t?i c?a cỏi h?m dờ. éõy l noi con bộ s? nh?t. Ba cú l?n k? khi quõn Phỏp chi?m thnh, quõn Nam v trai trỏng trong lng b? lựa h?t vo cỏi h?m dờ dú d? gi?t. Mỏu t? trong h?m ch?y ra d?ng vung ? c?a, l?t t?i m?t cỏ chõn. Ch? nghe v?y thụi l con bộ h?t h?n, chua bao gi? dỏm bộn m?ng t?i dú.

Lụi con bộ l?i h?m dờ, ch?ng thốm choi dựa gỡ, m? U? ng?i x?p xu?ng ngay kho?nh d?t bờn c?a h?m. M? ng?i lõu l?m, b?t d?ng. R?i b?ng m? quỡ l?t trờn n?n d?t, hu?ng vo trong h?m l?y l?y l?y d?. V?a l?y v?a la:

"Tui l?y ụn. Tui l?y ụn. Nú th?t l con c?a ụn m. ễn s?ng khụn thỏc thiờng phự h? tui c?u nú, ch? du?ng cho tui di b?t con h?ng x. Tui l?y ụn tram l?y, ngn l?y...

M? U? l?y mói, l?y mói. B?ng thỡnh lỡnh m? b?t d?y, tỳm l?y c? tay con bộ lụi nú ch?y nhu bay. Khi con bộ du?c m? U? buụng ra, c? hai dó tr? v? cõy b? d? g?n nh m? U?. Nhỡn g?c c? th? r? cõy lũng thũng, qu?n quớt nhu ? r?n, m? U? l?m b?m:

"? dõy. Nh?t d?nh nú ? dõy."

Con bộ s? hói lựi ra xa m ngú. Cũn m? ?y, m? lao t?i g?c cõy, rỳt trong ngu?i ra m?t cõy s?t nh?n, m? dõm lo?n x? vo m? r? cõy qu?n chựm ch?ng ch?t. M? gi r?i m sao m?nh quỏ v?y, m? dõm hoi, dõm khụng bi?t m?t.

"R?n h?ng. R?n h?ng. R?n h?ng..."

R?n h?ng ? dõu? Con bộ ch? th?y nh?ng r? cõy mu xỏm d?t buụng xu?ng t? thõn cõy, t? cỏc cnh nhỏnh lo l?ng trờn cao. Khụng bi?t ? bờn trong nh?ng chựm r? kia, cú ? r?n no khụng? Con bộ s? quỏ, ch? mu?n quay d?u ch?y.

Sau ny, nghe con bộ k? l?i chuy?n hụm ?y, ba tr?m ngõm giõy lỏt r?i b?o:

"M? l?y "ụng dụn" dú. Dụn m? l Cai binh c?a quan tr?n thnh, b? Tõy lựa gi?t trong h?m dờ. Nghe k? h?i n? m? cũn tu?i dụi hai, dang mang thai anh U?."

"ễng dụn" ti?ng d?a phuong cú nghia l ụng ch?ng.


T? mựa thu nam dú, con bộ khụng cũn ? g?n m? ?y n?a. Thỏng Tỏm 45, Vi?t Minh v? lng. U? Ban Cỏch M?ng ti?p thu Tr?n H?i éi lm tr? s?. Gia dỡnh th?y Thụng b? du?i ra ngoi, di ? thuờ m?t can nh nh? g?n c?u Thuong Cu?c, cõy c?u g?y b? khụng n?m ? khỳc sụng sõu nh?t. Nhe núi nhi?u cụ gỏi th?t tỡnh hay ch?a hoang dó nh?y sụng t? t? ? dõy, bi?n thnh ma ra,7895i dờm trang thu?ng hi?n lờn xừa túc ng?i khúc.

C?u n?m g?n con du?ng lng, cú cõy da r?t l?n, xung quanh ch?t d?y bỡnh vụi cu. Cỏc b gi an tr?u cau, khi ch?t, con chỏu thu?ng dem bỡnh vụi c?a ngu?i quỏ c? d?t du?i cõy da dõng t?ng th?n cõy.

Nh? cỏch m?ng Mựa Thu, con bộ Mi Ki khụng cũn b? qu?n thỳc ch?t ch? v?i cỏi th? gi?i d?y r?n rớt bờn trong Tr?n H?i éi. Nh ra ngoi ?, con bộ ph?i vo d?i thi?u nhi, ph?i di h?c hỏt, h?c mỳa, c? ngy, c? dờm, vui l?m.

B?n con nớt nhu Mi Ki du?c t?p h?p thnh d?i thi?u nhi c?u qu?c. Thanh niờn ph? n? du?c h?i h?p su?t dờm, nh?y sụn-d?-mỡ. T?i no dõn lng cung t? t?p ? bói d?t tr?ng c?a khu ch? g?n Phỏ Tam Giang d? coi H?i Ph? N? di?n k?ch, k?ch no cung ri?u m?y th?ng Tõy th?c dõn khỏt mỏu.

M? cú ngh? m?i l bỏn bỏnh rỏn th?t. M? cú m?t cỏi xe b?ng g?, th?p, cú b?n bỏnh. Chi?c xe kộo ny do anh ?y khi cũn kh?e m?nh lm cho m?. Gi? dõy, m? s?p bỏnh rỏn chiờn dũn vụ trong cỏi thỳng, trờn nh?ng mi?ng lỏ chu?i r?i ? b?ng bao b?. Khi thanh niờn, ph? n? h?p nh?y sụn-d?-mỡ, hay sau khi mn k?ch ụng Tõy th?c dõn b? cỏc anh du kớch Vi?t Minh b?t trúi, qu? l?y, thỡ dõn lng cu?i thụi l cu?i, vỡ vai dúng ụng tõy vo phỳt cu?i lỳc no cung r?t mu gi?y, roi rõu b?p, lũi ra m?t m?t ch? bỏn cỏ hay v? ụng ch? t?ch m?i du?c b?u. Cu?i xong l dúi b?ng ph?i an. Nh?ng chi?c bỏnh rỏn th?t r?n c?a m? ?y v?a dũn v?a thom ph?c, h?p kh?u l?m.

Trũ nam n? sụn d? mỡ dờm dờm qu? l cỏch m?ng th?t. é?c l?p t? do cú khỏc, m?y cụ tha h? cho cỏi b?ng ph?ng lờn m khụng cũn s? c?nh b? g?t d?u bụi vụi d?n di rờu rao kh?p lng nhu th?i phong ki?n tru?c. éờm dờm tha h? t?p vụ nhau.

Nhung cung trong dờm, nhi?u nh cú tớ mỏu m?t ? C?a Thu?n b? d?p c?a, nh?ng k? tỡnh nghi Vi?t Gian b? b?t m?t dua di. Sau nh?ng dờm son d? mỡ, sỏng ra trờn du?ng lng thu?ng cú c?nh thõy ngu?i b? cua ba khỳc, d?u b? ch?t r?i b? vụ m?t cỏi nún rỏch kốm theo t? gi?y ghi b?n ỏn trng giang d?i h?i. Ch?ng hi?u ch? nghia dõu ra m l?m v?y. Dõn C?a Thu?n th?i ny, c? nh?ng k? v?a b? ch?t d?u, v?n ớt ngu?i bi?t d?c.

Tr?n H?i éi nay dó l co s? cỏch m?ng. Cung gi?ng th?i Tõy m?i chi?m thnh, cỏi h?m dờ trong thnh nghe dõu l?i l noi t?p trung b?n Vi?t gian d? hnh hỡnh t?p th?.

Ch?ng hi?u Vi?t Minh lm gỡ trong Tr?n H?i éi. Tr? s? U? Ban Cỏch M?ng, d?t ? cỏi L?u ngh? mỏt c?a Vua h?i xua ? sau r?ng duong. Chớnh t? dõy, phong tro dũi n? d?a ch? du?c phỏt d?ng.

Giu nh?t trong lng, cú trõu, cú ru?ng, cú ch?c ghe chi cho mu?n l ụng H?i Thu?ng. K? dú, d?a ch? th? hai ph?i k? l ễng Trựm Trớt, cú lu?i bỏn, lu?i cho thuờ, bu?m, giõy c?t, chốo g? d? ph?c v? ngnh chi lu?i.

Ch?ng hi?u vỡ sao m? U? b?ng tr? thnh ngu?i d?n d?u dỏm b?n c? nụng di h?i t?i d?a ch?. Con nớt trong lng khụng thi?u m?t, bu coi, s?p m?t dóy di phớa sau nhu di h?i lng.

Nh ụng H?i Thu?ng cú sõn l?n d? phoi lỳa. éon ngu?i phỏ c?ng ro, trn vo trong sõn. M?t ngu?i la:

"é?a ch? hỳt mỏu nhõn dõn."

"Hỳt mỏu nhõn dõn"

M?t ch?c ngu?i la, m?t tram ngu?i la. Con nớt chen chỳc nhau, v?a la v?a ch?i dỏ vụ hai cỏnh c?a dúng im ?m.

"Kộo d?u th?ng d?a ch? ra dõy."

Anh du kớch vỏc sỳng, nhung khụng l?y xu?ng, v?n trờn vai, m?m cu?i:

"Cỏch m?ng s? khụng tha cho b?n hỳt mỏu nhõn dõn, an trờn d?u trờn c? nhõn dõn."

M?t ụng hụ:

"Phỏ c?a. B?n nỏt d?u d?a ch? búc l?t hóm hi?p..."

Khụng d?i d?t cõu, nhi?u ngu?i d?ng thanh la:

"Hóm hi?p."

B th? Rốn l ngu?i la l?n nh?t. Tru?c dõy, dõn lng cũn nh?, chớnh b ta di dờm, ch?c cung di nh?y sụn-d?-mỡ, b? hi?p n?m b?t t?nh sau d?ng. Nh? ụng H?i Thu?ng dó k?p th?i cho thu?c thang m qua con. Cũn anh Cũm, lm ngh? lu?i, cú con gi? trõu cho ụng H?i Thu?ng, dó ngh?ch du s?ng trõu, b? tộ xúc chỳt xớu lũi ru?t, ụng H?i é?ng cung thuờ ghe cho dem lờn nh thuong Hu? c?u s?ng.

"Gi?t nú. B con oi, gi?t nú."

"Xụng vụ."

Hụ xụng, hụ gi?t ?m i c? bu?i v?n khụng b?t du?c ai. C? nh ụng H?i dó im nhu thúc, c?a chớnh dúng kớn mớt. Anh du lớch lm ra v? hi?n hũa:

"Cỏch m?ng s? cú cỏch d? tờn d?a ch? ny ph?i t? k? t?i mỡnh ra v?i nhõn dõn. Xin d?ng bo tr? v?, ch? c?n d? m?t vi ngu?i ? dõy canh ch?ng, d?ng d? nú tr?n di..."

M? ?y xung phong:

"é? tui. Tui n?m v? ? c?a coi nú di d?ng tr?i. Nú s? khụng dỏm m? c?a..."

Núi l lm. M?U? t? t? n?m di ra sõn, c?i cỏi qu?n d?p ngang ngu?i v ph?n du?i thỡ tờnh hờnh, ch? th?y ton da l da b?c xuong, nhan nhỳm!

Ngu?i l?n cu?i, v? tay, con nớt xỳm trong xỳm ngoi, coi, hỏo h?c, ham h?. Cú d?a con nớt ngh?ch, con t?i g?n, cỳi xu?ng, s? m?t cỏi:

"Cú chi mụ n. Tr?i l?i, nh?p quỏ."

Th?ng n?a:

"Thỳi ho?c. M? ni ba nam chua t?m bõy hố."

Ngu?i l?n kộo b?n con nớt ranh ra. Nhung dỏm dụng v?n d?ng hoi, con nớt thỡ v? tay la ú r?m tr?i.

M? ?y khụng ch? c?i qu?n húng giú cho mỏt dõu. M? b?t d?u ch?i, do x?i t? tụng tớch h? hng nh ụng H?i. Sao m m? nh? tờn t? ụng c?, ụng so, tam h? t? d?i nh ụng H?i, kờu, ch?i t?ng tờn vanh vỏch, do t? m? c? so, c? C? cho t?i d?a chỏu n?i v?a ch?t non. Anh em, h? hng ai ra sao, th?ng no lộng phộng v?i con m? no trong lng, cú con roi con r?t, th?ng no nghốo m nh? lm vi?c th?t d?c m xõy nh xõy c?a, xõy m? xõy m? cha ụng. ễng H?i l nhi?u t?i nh?t, k? c? t?i tr?i dỏnh khụng tha l dó lm cho m?t cụ gỏi trong lng ch?a hoang, khụng nhỡn, cụ gỏi an tim trỏi m?t sỏt m ch?t.

Ngoi d?n cỏt, ch? m?c cú m?i th? cõy l cõy m?t sỏt, trỏi hỡnh thoi, trũn nhu trỏi cau, ? gi?a cú m?t du?ng tim mu vng nh?t. An trỏi khụng sao, nhung d?ng vo gi?i tim thỡ ch? muoi phỳt sau l t?t th?.

Cũn b H?i, theo bi ch?i c?a m? ?y, l m?t co gỏi di mút lỳa, b? tờn d?a ch? ỏc ụn dố cho nam l?n b?y lu?t ngoi ru?ng m phỡnh b?ng, b? lng tr?n di. Ba nam sau, cụ ta b?ng th?ng con trai v?, vụ th?ng sõn nh ụng H?i m ch?i, th? d?c th? d?a n?u khụng nh?n, b v?n c? th?ng con r?i t? t? ch?t cho c? nh ụng tuy?t t? tuy?t tụn. B lm ma ? ngay cỏi cõy tru?c nh d? canh cho trong nh khụng cú m?t con dn b m?t d?a con nớt no vụ l?t. L?y v? vỡ k?t, ụng H?i cung cú thờm hai ba nng h?u.

M? U? cng ch?i cng hang, ton chuy?n l? tai chua h? nghe nhung khi nghe r?i thỡ cung nh?p vụ ngu?i. M?t b:

"M? ?y ch?i dỳng quỏ. Chuy?n ni tui cung cú nghe."

M?t b gi:

"Tui cú ch? b?a n?, chuy?n x?y ra trong sõn nh ni ch? mụ."

"Th?ng d?a ch? ni nh?t d?nh ph?i tr? n? mỏu."

"N? mỏu."

"B?n cỏi dựng."

"éõm mự lm th?ng ch?t."

"L?t dỏi luụn cho r?i."

B?n con nớt du?c d?p núi t?c cho su?ng mi?ng.

éỏm dụng thay nhau, v? r?i t?i, t?i r?i v?, lỳc no cung cú ngu?i ch?y r?n r?t ngu?c xuụi, bu coi m? ?y n?m v?.

Ba ngy, m? b?t k? th?ng con trai s?ng ch?t. Cú ngu?i t?i k? cho anh ?y nghe. Tuy khụng núi du?c, nhung anh ?a nu?c m?t. Anh v?n thuong m? anh vụ cựng.

Sang ngy th? tu thỡ dỏm dụng kộo qua nh ụng Trựm Trớt. M? cung n?m v? ki?u l?t qu?n húng mỏt. Ngu?i l?n con nớt v?n cũn nụ n?c ch?. Nhung ch? t?i chi?u t?i hụm dú l tr?i mua. V?y l h?t chuy?n!

Mựa mua, r?i l?t l?i, kộo di m?y thỏng tr?i. Cỏch m?ng d?ng mua cung xỡu. Dõn nghốo ph?i dem s?n khoai, m?m tr? trong lu ra an. C?a nh giu, nh? cụng lao m? ?y n?m v? m thu du?c thỡ l?t di dõu m?t, dõn ch? v? tay l su?ng r?i. Nhi?u ngu?i trong lng t? nhiờn m?t tớch. Lõu lõu mua x?i, b?ng th?y m?t cỏi d?u, m?t cỏi chõn, bn tay ngu?i lũi ra kh?i cỏt. Ngoi sụng, lõu lõu l?i cú vi ba xỏc n?i lờn, t?p vo b?.


Ngoi m? U?, ngay t? h?i cũn trong Tr?n H?i éi, con bộ cũn cú hai ngu?i b?n gi, dú l ụng Trựm G, ụng Trựm V?t ? t?n Doi, ch? mi?ng d?t c?t doi ra sụng. Hai anh em ru?t ch? lm ngh? chi trờn sụng, khụng di bi?n.

Chớnh ? doi d?t l?n ra sụng ny, con bộ dó nhỡn th?y m? ?y giao nh?ng cỏi l?ng b?t v?i kớn mớt xu?ng ghe cho cỏc lỏi buụn. ễng Trựm G cu?i, mi?ng múm x?m, ch? cũn m?t chi?c rang dung dua, núi: "R?n dú."

Th?i d?u cỏch m?ng mựa thu, cú b?a con bộ Mi Ki theo hai ụng Trựm di coi m?y xỏc ngu?i v?a b? Vi?t Minh v? x? t? dờm tru?c, khi th?y cỏi d?u ngu?i b? c?t treo trờn cõy, con bộ b?ng s? quỏ khúc rộ lờn. ễng Trựm G v?i b?t m?t con bộ, b?ng nú lờn, dem ra sau Sỏo, ch? doi d?t m ngu?i ta ro sỏo l tre, t?ng hng du?i nu?c d? lựa cỏ.

"é?ng s?. é?ng s? cú ễn nỡ. Cú ụn."

Con bộ nộp d?u vo ng?c ụng gi. ễng cú cỏi mựi hoai hoai, c?a ln da d?i m?i do, c?a thu?c rờ, qu?n ỏo cu rỏch, hũa v?i cỏi mựi gi nua, mựn m?c, nhung v?i con bộ dó thnh cỏi mựi thõn thu?c.

Th?y con bộ thỳt thớt lõu quỏ, ụng Trựm V?t b? con bộ vụ cỏi thỳng l?n trột chai, boi ra gi?a sụng b?ng hai cỏi chốo ng?n. Cũn ụng Trựm G cung ng?i trờn cỏi thỳng trột chai dõn Thu?n An thu?ng dựng thay xu?ng nh?, tay c?m hai cỏi dựi g?, gừ gừ: lúc cúc, lúc cúc. Cỏ nh?y vụ, cỏ lựa vụ... ễng Trựm G hỏt bi dỏm tang cỏ voi c?a dõn lng m?i khi cú dỏm cỏ ễng....

"Hai con cỏ phu?n d?n du?ng

ễng t?p vụ sau

?i ụng oi, tr?i s?u d?t th?m

Giú mua s?t sựi

?i ễng oi, ễng di mụ m b?ng tui dau ru?t tui th?t

ễng ui l ụng ui, hu hu hu hu....

ấ!

B n? oi,

rang b n?m ch?ng h?ng chng hang

Tui gi?n tui xõu mui mụ mui n?y

b?ng cỏi dựi ch?ng c?a (ch?ng c?a)....


Bi hỏt b?ng cỏi gi?ng ng?ng lớu ng?ng lo c?a ụng Trựm G, v?a th?m thuong v?a t?c tiu. Con bộ h?i dú lm sao hi?u h?t, nhe rang cu?i. Bi?n m?n giú mu?i nhu?m da con bộ den rũn, n?ng phoi túc con bộ vng hoe. Lúc cúc, lúc cúc. Cỏ l?n cỏ nh?...lúc cúc, lúc cúc...M?t con r?n nu?c l?i lang quang, ụng trựm G dua cỏi v?t v?t lờn. Con r?n nu?c nh?, di, mỡnh xỏm, c? h?ng nh?t vựng v?y mu?n thoỏt. ễng trựm G c?m d?u con r?n, cỏi n?c thố ra. ễng nh? nh? d? cho cỏi n?c con r?n m? m? t?i tru?c v ụng choi v?i nú m?t h?i xong th? xu?ng nu?c. Con r?n l?i boi loang quang. ễng ti?p t?c hỏt.

"Vố vố vố ve, nghe tui k? cỏi vố núi ngu?c

Con chim lm t? du?i nu?c

Con cỏ lm t? trờn cõy

Ngu?i thỏc di cy, ngu?i s?ng n?m du?i l?

Thuy?n thỡ ch?y b?, ng?a ch?y du?i sụng

M?t b?y chim cu?ng v?y vựng du?i nu?c

Ba muoi d?i núi ngu?c ai dó d? nghe

Con voi ?p tr?ng sau hố

Con g cao vnh d? cu?i (cu?i)

Con heo an c? é?ng H?i

Con chim an cỏm trong chu?ng

Thỏng ba mỳc nu?c lờn ngu?n

Thỏng tu dem bố ch? l?t

Th? Rốn n?u xụi cỳng B?t

Th?y tu d?p s?t c? ngy

Th? m?c mỳa hỏt v? tay

V? ụng Ba l?c d?c vỏc guom di h?u

ễng Ba ? nh tờm tr?u dói khỏch

Ngoi d?ng che phờn che phỏch

Trong nh c?t c?y ựa ựa

Con tụm an c? con cua

M?t b?y cỏ nhỏm nh?y ựa lờn an

An r?i d?p tr?t mốo san

Con chu?t ngo?ng ngo?ng mu?n an con mốo

Bao gi? cỏm l?i an heo

Chu?t l?i an mốo c? l?i an trõu

G con tha qu? di?u hõu

G con tha c? ghe cõu lờn tr?i...

Bi vố v? vố ve c? th?, ụng Trựm V?t hỏt mói, hỏt mói, tr? di tr? l?i cho t?i khi con bộ ngh?o d?u, trong con mo gi?a giũng sụng, nghe ti?ng nu?c v? rúc rỏch, rúc rỏch, nghe ti?ng gừ lúc cúc, lúc cúc v cỏ nh?y, cỏ nh?y... Con bộ cung mo th?y gi?a dn cỏ cú m?t con r?n nu?c, nhi?u con r?n nu?c, boi v nh?y theo. R?i h? cỏ m?t trang, dn cỏ tr?ng búc, nh? li ti, n?i lờn t?ng v? d?p d?p ỏnh trang vng r?c lúng lỏnh trờn m?t nu?c... M?t nu?c v?, ỏnh trang v?, vỡ m?t con r?n nu?c dang lang quang boi l?i.

Con r?n nu?c mu h?ng. Cú ph?i l nú khụng, con ng?a h?ng m? ?y dang tỡm ki?m?

. . .

R?i cỏch m?ng mựa thu tn nhanh. Vi?t Minh rỳt ra bung. Quõn Phỏp tr? l?i. Su?t m?y nam Tr?n H?i éi hoang tn. Ngy b? Tõy hnh, lo tr?n trỏnh khụng lm an gỡ du?c, dờm, m?y ụng Vi?t Minh v? gi?t chúc, thu thu? nờn dõn lng dúi nhan rang.

Trong Tr?n H?i éi cú r?n, cú cõy c?, khụng ph?i nuụi, khụng ph?i tr?ng. Nhi?u l?i di du?i ho thnh, nhi?u ch? tu?ng thnh b? d?c d?o, l?y dỏ, ho?c lm du?ng bớ m?t cho tr?m d?o. Duy nh?t cõy b? d? c? th? v?n tro tro, khụng ai dỏm d?ng.

Dõn lng d?n, k? tr?m gi?i nh?t, b?o gan nh?t lng l chỳ N?t, dó dỏm c?m bỳa ch?t r? cõy. Bỳa qu?t l?i chộm m?t nhỏt chớnh ngay gi?a trỏn, v?t thuong khụng ph?m sõu, nhung c? lm m? hoi, r?t d? th? thu?c cung khụng lnh m cũn bi?n d?ng nhu cỏi d?u r?n ngúc lờn m?i ghờ. V? sau nghe l?i b d?ng, dem nhang dốn, bỏnh trỏi d?t du?i g?c cõy m kh?n, d?p d?u ch?u t?i. Lỳc cỳng cú m?t con r?n t? trờn cõy bũ xu?ng, bũ ngang qua mõm l? v?t, r?i bi?n vo trong b?i c? tranh. M?y ngy sau, v?t thuong chỳ N?t khộp mi?ng. T? dú, khụng cũn ai dỏm d?ng t?i cõy b? d? c? th? n?a.

Anh ?y b?nh dó d?n h?i h?t thu?c ch?a. M?i ngy anh lờn con c? ch?c l?n, l?n no cung nhu con r?n, tr?n mang phựng m?t, phun phỡ phỡ, c? thõn hỡnh lỳc thu?ng thỡ c?ng do, lỳc lờn con thỡ qu?n qu?i nhu mu?n bũ mu?n tru?n. Da th?t anh n?i v?y nhu da r?n.

M?i khi nhỡn con trai lờn con, m? ?y nghi?n rang, g?m lờn. M? nh?t quy?t ph?i tỡm cho ra con h?ng x cú l?n than d? chỏy trờn lung. Trong lng cú ngu?i trờu nguoi m?, núi, con r?n b?a bũ qua mõn l? v?t anh N?t cỳng, dỳng y nhu con r?n m? ki?m tỡm.

"Cú v?ng than h?ng chỏy trờn lung?"

"Cú."

"Nh? v di?"

"Y r?a."

"Mỡnh vng b?ng tr?ng."

"Thỡ ch? r?a."

V?y l m? U? l?i l?y cõy roi b?ng duụi cỏ du?i qu?t tỳi b?i vo dỏm r? cõy b? d?, v?a qu?t v?a nguy?n r?a.

Tr?i棲73ó qua dụng, xuõn t?i. Cõy c? trong Tr?n H?i éi tuy b? phỏ tỏn cung v?n dõm ch?i, n?y n? tuoi t?t. Nhung b?nh tỡnh anh ?y thỡ dó t?i phỳt cu?i r?i. M? ?y n?u chỏo r?n cho anh. Chỏo dỳt vụ mi?ng thỡ tro ra. Anh phun phỡ phỡ m?t cỏi, t?t th?.

"Con b? m? m di rang dnh con oi..."

Ngu?i ta ph?i trúi m? l?i m?i b? du?c anh ?y vụ hũm. Trong can nh c?t g? lim, th?p, tam t?i, dó t? lõu r?i cú hai c? quan ti g?, m? ?y s?m lỳc cũn ti?n b?c du gi?, cú lỳc sa co l? v?n, cung khụng ch?u bỏn m an.

"M? n? diờn chi m diờn, m?i tng tng thụi cho khụn t? cha".

Ngu?i lng cu?i cu?i khi núi v? M?. Nhung khi anh ?y ch?t r?i thỡ m? ?y diờn th?t. M? thu?ng qu?n con r?n ch?t lũng thũng noi c?, v?a di v?a ca hỏt dự gi?ng kho kho khụng ra hoi.

M?t ngy n?, dõn lng nhỡn th?y m? c?m cỏi mỏc d?ng trờn thnh, ch?t tỏn lo?n vo dỏm r? cõy b? d?. M? ụm m? r? nh? ch?t du?c dem v? nh. Ngu?i lng rỡnh coi, th?y m? ch?t d?ng r? lờn chi?c giu?ng tru?c dõy anh ?y n?m b?nh, r?i m? di quanh, la l?i:

"H?ng x, tr? con cho ta. Tr? con cho ta... m ba la xi ma ta la, ỳm ba la...r?n h?ng bi?n ng?a h?ng ch? con ta...m ba la xi ma ta b cụ la..."

éờm dú, can nh b?c chỏy. M? ?y ch?y ra ngoi, xừa túc, tay c?m thanh la, tay c?m dựi gừ. M? khụng la ti?p c?u ch?a l?a, m cham cham nhỡn ng?n l?a h?ng h?c ch? d?i.

"B?t nú l?i. R?n h?ng. Ng?a h?ng..."

B?t ch?t, m? U? la. M?t con r?n t? dỏm l?a quang mỡnh lờn tu?ng thnh, bi?n m?t. M? ?y ch?y theo. Ngu?i ta gi? m? l?i. Cú th? dú chớnh l con h?ng x d?c chỏy d? m?t v?ng l?a trờn lung m m? v?n lựng x?c. Can nh khụng c?u ch?a du?c, c?t kốo g? lim, chi?c hũm cũn l?i, t?t c? chỏy ra tro. M? ?y qu? quy?t b?y r?n h?ng khụng chỏy, thoỏt du?c. M? ph?i di tỡm chỳng.

Ch? ? sau cựng c?a m? ?y l ngay du?i hai cỏnh c?a thnh khộp kớn v?i m?t ? khúa cõm l?ng, khụng cú m?t nhỡn, khụng cú ti?ng núi. M?t chi?c chi?u tr?i n?m, m?t cỏi chan d?p v b? lỏt rỏch d?ng m? qu?n ỏo cu ngu?i ta cho. Ban ngy, m? di t?ng nh, d?ng ngoi sõn chỡa tay xin, khụng hộ mi?ng, c? d?ng hoi khi no cú cho d? an m?i di. Ai cho chi an n?y, con nớt ngh?ch b? lỏ, b? d?t cỏt vo, cung nhai, cung nu?t.

Anh U? m? yờn m? d?p. M? U? khụng cũn s?c phỏ phỏch. Cõy b? d? v?n khụng ai dỏm d?ng t?i, nh?ng chựm r? ngy cng ch?ng ch?t hon, bũ d?n c? m?y b?c c?p g?n c?t c?, noi cú b? th? ụng Lờ S?.

Con bộ Mi Ki khụng cũn l?n no du?c tr? vụ tham l?i Tr?n H?i éi. Nam dú, gia dỡnh ụng Thụng r?i Thu?n A n v? Hu?. Con bộ ch? du?c phộp di t? gió ụng Trựm G, Trựm V?t. Hai ụng gi kh?m v m?t d?a bộ nh? nhớt ụm nhau.

"Con nh? m?y ễn."

"Hụn húc. Húc chi d? r?a. B?a mụ hai ễn lờn Hu? tham Miki."

Khúc d? l?m. Nhung m?t hai ụng trựm d? hoe. Hai ụng cho con bộ m?y cỏi v? ?c, d?n:

"Khi mụ d? bi?n thỡ kờ l? tai vụ sỏt m nghe, cú ti?ng súng bi?n noi t?, súng bi?n cung cú m ti?ng nu?c ro cung cú cho coi. Hớ, d? hớ."

Hai ụng trựm G trựm V?t thi?t th khụng bi?t núi d?i.

Khi dó l?n, qua tu?i mu?i ba, m?y con ?c v?n n?m trờn bn h?c. Nh? Thu?n An, nh? hai ụng Trựm, cụ bộ ghộ sỏt tai vo v? ?c, nghe du?c ti?ng súng bi?n, ti?ng sụng nu?c rỡ ro.

Con bộ nh? kho?ng sõn r?ng lỏt xi mang v?i hai cõy s?u dụng r?t gi, cnh lỏ r?m r?p che búng r?p khụng cho n?ng chi?u xu?ng. Nh? cỏi h?m dờ ng?p mỏu dõn lng Thu?n An, nh? V?ng H?i éi trờn l?u ba, leo lờn dú thỡ cú th? nhỡn th?y thuy?n bố c? ch?c d?m xa ngoi m?t bi?n. Nh? nh?ng ? r?n con lỳc nhỳc, m?m, tron, m?u h?ng non xinh x?n, nh? nh?ng con r?n khụng bi?t tờn gỡ n?m khoanh trũn ? b?c c?p lim dim phoi n?ng m con bộ ch? c?n trỏnh qua m?t bờn l bu?c di, khụng s? b? c?n m?.

Mu?i tỏm tu?i, nh?ng ngy l? ngh? h?c, dốo nhau b?ng xe d?p v? Thu?n An t?m b?, Miki cú vụ lng tham. Lớnh dó dúng trong Tr?n H?i éi, khụng cho vụ. Ra sỏo tham hai ụng Trựm, ch? tham hai cỏi m? cỏt lỳp xỳp. Hai cụ b?n ?u tho l K? v?i Th?y dó l?n, v?n nghốo. Cú ra bi?n tỡm, gúi theo m?y c? khoai lu?c, con khụ m?c nu?ng. Cú vụ lng ng? dờm v?i hai cụ b?n.

éờm hố, tr?i chi?u n?m ? sõn quay v? phớa b?. Nu?c sụng rỡ ro, rỡ ro nh?c. Nh? ngoi Doi, Sỏo, hai cỏi mi?ng cu?i mộo mú c?a hai ụng Trựm. R?i ? sụng, phớa c?u Thuong Cu?c cú ti?ng d?ng, l?ng nghe. Bờn tai, K? cu?i khỳc khớch:

"Ma r dú."

"?, con ma ra nú nh?y lờn c?u, ng?i khúc dú t?. M? m?t l ch? li?n."

Th?y g?t g?ng:

"T?m b?y n?a di. L?n r?i m cũn s? ma, tin chuy?n ma n?a"

Mi Ki, ch? ch? cú d?p dú ụm ch?t l?y hai d?a b?n nh quờ. Cụ bi?t r?t rừ, ti?ng d?ng dú ch? l ti?ng cỏ qu?y gi?n trang trong dờm.

Quờn, cú h?i m? ?y dõu khụng th?y. K? núi:

"Ch?t lõu r?i, cung trờn tram tu?i l?n."

Th?y:

"R?a m b?a dua dỏm m? ?y dụng quỏ s?c. Nghe núi lỳc d?y n?p ỏo quan cú con r?n h?c trũ bũ vụ n?m khoanh trũn du?i quan ti. B?i nghe d?n r?a nờn ngu?i ta ựn ựn di coi."

"?a, m? ?y cú nh."

"V? sau cú. Chỏu m? dõu ? xa tỡm t?i, d?ng l?i cho m? cỏi nh tranh nh? ? trờn mi?ng d?t n?."

"M? cú di b?t r?n n?a khụng?"

"Khụng bi?t."

"Cú di tỡm m?y con ng?a h?ng... r?n h?ng khụng?"

"Cung khụng nghe noỏi d?n mi n?. Th?ng chỏu dú ? luụn v?i m?, nghe noỏi chỏu xa l?c m th?o l?m. Th?ng n? mờ con L?t ? du?i lng Eo, nam ngoỏi m?i cu?i nhau, ch? ? cỏi tỳp nh tranh n? ch? mụ."

K?:

"R?a m cỏi m? Xoi dó tra r?i r?i m cũn tũe loe toột loột núi m? ?y b? r?n c?n ch?t. R?n mụ? Trong éi lớnh ?, cú con r?n mụ cũn s?ng sút cung tr?n chui tr?n nh?i bõy n?."

Thi?t k?. V?y ra chuy?n h?i tho ?u c?a ba d?a l chuy?n c? tớch?

....................

éú l chuy?n con bộ Mi Ki th?i ? lng Thu?n An. L?n lờn, tụi l?i r?t s? r?n. Tru?ng t? ch?c di tr?i ? é?i Thiờn An, tụi dó khụng dỏm bu?c vụ nh?ng lựm c? vỡ s? d?p nh?m r?n. Con bộ Mi Ki d?ng dõu dú, tru?c m?t, sau lung, trong d?u, cu?i nh?o. Hỡnh nhu ch? cú nh?ng con r?n c?a con bộ ? Tr?n H?i éi Thu?n An, m?i l r?n hi?n, r?n thõn, r?n b?n. Cũn nh?ng con r?n noi khỏc, nh?ng con ngu?i noi khỏc, nhu chớnh tụi, th?t khú tin c?y nhau.

éó xa quỏ xa, cú th? khụng bao gi? cũn nhỡn th?y Tr?n H?i éi n?a. ? Hoa K?, sau m?y tr?n l?t v?a qua, tụi d?c bỏo th?y bi?n dó nu?t ch?ng m?t khu r?ng duong lng Hũa Duõn. L?u ngh? mỏt nh vua nay dó khụng cũn . Con dờ dó v?. M?t ph?n Thu?n An dó khụng cũn. M?t c?a bi?n m?i dó m? ra, di c? cõy s?. Ch?ng bi?t Tr?n H?i éi bõy gi? ra sao. Nh?ng con r?n h?ng c?a m? ?y xa xua cú cũn khụng?

M? ?y ch?t, hai ụng Trựm ch?t, ụng C?u Thu?ng, ụng Trựm Trớt ch?t. Nhi?u ngu?i ch?t l?m, tụi bi?t. Nhung r?n l?t xỏc s?ng d?i m. Chỳng dõu c? r?i? Sao t? lõu, ngay trong nh?ng gi?c mo, tụi cung khụng th?y chỳng?

Nhó Ca