Sài gòn năm xưa

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)


Les Halles du marché Charner. Elles furent construites en 1860 et constituèrent le 1er marché de la ville, alimenté par le grand canal.

Năm nhà ***g chợ Charner, được xây dựng vào năm 1860 và là ngôi chợ đầu tiên của Sàigòn được thực dân Pháp xây dựng. Hàng hóa thực phẩm cung cấp cho chợ này bằng con kênh đào chạy qua phía trước chợ gọi là Kênh lớn, vị trí nằm ngay giữa đường Nguyễn Huệ ngày nay. Con đường bên phải chợ là Rue Vannier, ngày nay là đường Ngô Đức Kế, đường bên trái là Rue Phủ Kiệt, nay là Hải Triều. Đường phía sau chợ là Rue Georges Guynemer (còn có tên khác trước đó là rue d'Adran), sau này là Võ Di Nguy và sau 1975 là Hồ Tùng Mậu.



Plan de Saigon - 1893

Trong bản đồ này vẫn còn Chợ Cũ trên đường Charner, và chưa có Chợ Bến Thành mới (xây dựng năm 1912). Hướng bắc về phía bên phải.



SAIGON - RUE AVOISINANTE LE MARCHE

đường phía sau Chợ cũ (rue Georges Guynemer/ rue d’Adran, sau này là Võ Di Nguy và sau 1975 là Hồ Tùng Mậu). Hình này chụp ngay góc Hàm Nghi - Võ Di Nguy. Ngày nay bên phải là toà nhà Bitex còn bên trái là tiệm bánh mì Như Lan.



VIETNAM - COCHINCHINE - SAÏGON - Près du Marché

đường bên phải là rue Vannier, sau này là Ngô Đức Kế. Chữ viết tay trên hình ghi ngày 21 Avril 1908.

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Marché de Saigon)

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Marché de Saigon)





Vietnam SAIGON - Le grand marché

Các phụ nữ đều mặc áo dài, có vẻ khác xa áo dài ngày nay.

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Marché de Saigon)

Chợ Charner, tức Chợ cũ Sài Gòn

Chợ Charner cũng còn được gọi là Grand Marché tức Chợ lớn, vì khi đó SG chưa có chợ nào lớn bằng.


VIETNAM COCHINCHINE SAIGON - Un coin de marché à six heures du matin

một góc Chợ cũ vào lúc 6 giờ sáng

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)







Phía sau xe điện là chợ Cũ

• 
  Hang hoa den Cho Cu tren song Saigon
  
  Kinh Lớn (Kinh Charner) đã bị lấp nên hàng hóa đưa đến Chợ cũ được tập kết tại bờ sông SG đầu đường
• Hình này cho thấy rõ vị trí của Chợ cũ trên đường Charner tức là ĐL Nguyễn Huệ sau này, với đường rầy xe điện (tramway/ streetcar) chạy từ phía bờ sông vào. Một Tháp chuông nhà thờ Đức Bà nhìn thấy được lờ mờ ở mép phải ảnh

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)

Khu vực chợ Cũ Sài gòn, chợ Sài gòn đã có từ trước khi giặc Pháp xâm lược nước ta


Saigon - Les maisons à compartiments de la rue Charner (bd Nguyen Hue).

Dãy nhà phố trên dường Charner. Hai con đường hai bên Kinh lớn: một chạy xuống phía bờ sông Sài Gòn, qua phía trước Chợ Cũ là rue Rigault de Genouilly, đường từ phía sông chạy lên là rue Charner. Khi Kinh Lớn bị lấp vào năm 1887 thì hai con đường được nhập lại thành Boulevard Charner tức là ĐL Nguyễn Huệ sau này


Saigon - Le grand canal et la rue Charner (DL Nguyen Hue ngay nay)

nhìn từ phía sông Sài Gòn vào phía tòa Thị chính (lúc này chưa xây) và cũng chưa thấy có Nhà thờ Đức Bà (khởi công 1877, hoàn thành 1880)



Saigon - Le grand canal et la rue Charner (DL Nguyen Hue ngay nay)

Kênh lớn, vị trí ngay giữa đường Nguyễn Huệ ngày nay

• Bên phải là rue Charner
• Bên trái là rue Rigault de Genouilly
• Giữa là Grand canal và xa xa là sông Sài gòn (rivière de Saigon)

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)



SAIGON - APRES LE MARCHE

Sau buổi chợ. Ngày đó các vật liệu công nghiệp rất hiếm nên vải bạt rách tả tơi, và phải dùng tấm phên lá dừa để che nắng, nhưng nhiều phụ nữ buôn bán ở chợ hay đi chợ đều mặc áo dài.

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)






Ảnh này cho thấy sau khi lấp Kinh Lớn làm đại lộ Charner, người Pháp cũng làm đường xe điện chạy đến trước chợ, họ cũng làm một trạm chở xe ngay lối ra vào chợ



COCHINCHINE - SAÏGON - LE MARCHÉ - BOULEVARD CHARNER

Chợ Cũ Sài Gòn trên ĐL Charner (nay là Nguyễn Huệ), vị trí ngay tại Kho Bạc Sài Gòn sau này.
Trong năm gian hàng này, chỉ có gian hàng thịt được lợp bằng tôn, nền lót đá xanh. Trước gian này lợp ngói, sau bị cháy nên được lơp tôn?

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Le Marché de Saigon)




Chợ Cũ Sài Gòn, khoảng 1899-1900. Một đứa trẻ bốc vác hàng hóa ở chợ. Nếu có ai thuê thì đứa bé sẽ đi chợ cùng họ bỏ hàng vào cái thúng và mang về nhà cho người thuê



Les Coolis petits Paniers, marché (tháng 4-1907)

đám trẻ bốc vác hàng hóa ở chợ. Toàn là thúng, có lẽ để bốc gạo từ ghe vào chợ hay tiếp các bà đi chợ mua nhiều hàng.


SAIGON - PLace Gambetta, vue du Café de la Terrasse

Quảng trường Gambetta nhìn từ tiệm Café de la Terrasse

Một số hình ảnh chợ Cũ -Sài gòn (Marché de Saigon)

Quảng trường Chợ Cũ với tượng Léon Gambetta - sau khi Kênh Lớn bị lấp và Chợ cũ bị tháo dỡ. Quảng trường này có tên chính thức là Quảng trường Gambetta.




Saigon - Place du Vieux Marché et la Statue de Gambetta

• dãy nhà trên đường Georges Guynemer (sau này là Võ Di Nguy, và hiện nay là Hồ Tùng Mậu)
• dãy nhà trên đường Vannier (ngày nay là Ngô Đức Kế)

Vị trí thứ nhì của tượng Gambetta: Quảng trường Chợ Cũ (Blvd Charner)

Đây là Quảng trường Chợ Cũ tức là Quảng trường Gambetta. Sau đó, khi mặt tiền khu đất này được lấy để xây tòa nhà Ngân Khố thì tượng Gambetta được dời vào vườn Tao Đàn.
Vị trí QT Gambetta trong bản đồ Saigon 1928 (tại ô B3):
www.flickr.com/photos/13476480@N07/4477364491/




Về bức Tượng Gambetta
Léon Gambetta sinh ngày 2/4/1838 tại Cahors và mất ngày 31/12/1882 tại Sèvres ("thọ" 44 tuổi). Ông là một danh nhân chính trị gia Cộng hoà Pháp, làm Thủ Tướng (kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao) từ 1881-1882, vào khoảng thời gian Pháp sắp bắt đầu đặt nền đô hộ trên đất nuớc VN. Ông cũng thuộc phái các chính trị gia ủng hộ việc xâm chiếm mở rộng thuộc địa cho Pháp quốc, do công trạng này mà Gambetta đã được dựng tượng tại Sài Gòn là thủ phủ của Nam kỳ là nơi đã bị Pháp chiếm sớm nhất.


Tượng Gambetta tại Sài Gòn ban đầu nằm giữa đường Norodom và Pellerin (ngày nay là giao lộ Lê Duẩn - Pasteur).


Sau đó khi kinh đào Charner bị lấp để trở thành Đại lộ Charner, và Chợ cũ ở ĐL Charner bị dỡ bỏ, thì khu đất Chợ cũ được cải tạo thành Quảng trường Gambetta, với tượng đài Gambetta được dời về đây, đặt ở gần phía cuối Quảng trường như trong bức hình ở trên.

Quảng trường Gambetta (còn được gọi là Quảng trường Chợ cũ) nằm giữa 4 con đường: mặt trước là Boulevard CHARNER (Nguyễn Huệ ngày nay), mặt sau là Rue GEORGES GUYNEMER (sau này là Võ Di Nguy, rồi Hồ Tùng Mậu), phía bên phải là Rue VANNIER (sau này là Ngô Đức Kế) và bên trái là Rue Phủ Kiệt (sau 1975 là đường Hải Triều), nơi sau này có trụ sở Ngân Khố và Học viện Ngân hàng TPHCM. Vị trí tượng Gambetta trong hình này chính là vị trí hiện nay của tòa nhà Financial Tower 68 tầng (xem vị trí trên bản đồ wikimapia tại đây:
wikimapia.org/#lat=10.7717336&lon=106.704 2828&z=1... )


Khi trụ sở Kho Bạc được xây dựng trên khu đất này thì tượng Gambetta được dời về Công viên Tao đàn (khi đó mang tên Parc de Maurice Long hay Jardin De Ville, và người Việt hồi đó quen gọi là "Vườn Ông Thượng" hay "Vườn Bờ-rô"). Các bản đồ Saigon năm 1928 và 1947 cho biết rõ vị trí của bức tượng này tại ĐL Charner (Place de Gambetta) và trong công viên Tao Đàn.


Saïgon - Parc Maurice Long - Statue de Gambetta

tượng Léon Gambetta trong Vườn Tao Đàn SG, khi này còn mang tên là Công viên Maurice Long



Theo ông Vương Hồng Sển trong cuốn Sài Gòn Năm Xưa thì năm 1945 khi Nhật đến VN, "chánh phủ Pháp muốn thâu dụng số đồng dùng vào chiến tranh, sai thợ nấu lão Gambetta, thì hỡi ôi! Thân lão là ersatz, đồ đồng giả, không dùng được..."
Thật đúng là số phận long đong của một bức tượng!