Sáng tạo - “cú hích” tăng trưởng thời khó

Sáng tạo - “cú hích” tăng trưởng thời khó


Nền kinh tế VN đang nỗ lực tìm kiếm những động lực mới chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo sau giai đoạn đi xuống khá dài, động lực mới này có thể là cải tiến và sáng tạo.

Sáng tạo để tăng trưởng

Nền kinh tế Việt Nam đang nỗ lực tìm kiếm những động lực mới chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo sau khi vừa trải qua giai đoạn đi xuống khá dài sau một thời kỳ tăng trưởng nóng. Giai đoạn tăng trưởng dựa vào tài nguyên và các nguồn vốn bên ngoài có lẽ đã đến đoạn cuối cùng với cuộc khủng hoảng kéo dài suốt thời gian qua. Với các nước mới nổi, động lực mới này có thể là cải tiến và sáng tạo.

Thực tế, giường như đang có một cuộc đua ngầm giữa các nước trong việc thúc đẩy sáng tạo. Tại Singapore từ năm 2010, đã có một làn sóng khuyến khích phát triển sáng tạo dưới sự bảo trợ của chính phủ, với mục tiệu tạo nên một làn sóng tiếp theo (next wave) về sáng kiến. Với những hành động quyết liệt của chính phủ, Singapore được dự báo tương lai sẽ trở thành một cổng chung chuyển (hub) sáng kiến của châu Á.



Những nước láng giềng như Thái Lan và Malaysia cũng đã có những bước đi mạnh mẽ.

Tại diễn đàn Sáng kiến Thái Lan, bà Yingluck Shinawatra, Thủ tướng Thái Lan khẳng định R&D, đặc biệt là lĩnh vực khoa học và công nghệ, chính là chìa khóa tạo ra sức mạnh về kinh tế xã hội của đất nước Thái Lan. Chính phủ Thái Lan cũng đã có kế hoạch tăng tổng mức đầu tư cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) từ 0,2% GDP lên 2%.

Malaysia cũng đang tham gia quyết liệt trong cuộc đua này. Năm 2011 ngân sách dành cho hoạt động nghiên cứu phát triển của Malaysia là 1,1% GDP và con số này liên tục gia tăng. Malaysia không giấu diếm tham vọng trong cuộc đua tranh quyết liệt với người láng giềng Singapore.

Môi trường kết nối thúc đẩy sáng tạo

Tại Việt Nam, dự án “Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu khoa học và công nghệ” (FIRST) đã bước vào hoạt động được tháng thứ 2. Dự án có mục tiêu góp phần hỗ trợ nâng cao năng suất, khả năng cạnh tranh và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam thông qua việc tăng cường hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng công nghệ, thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động sáng tạo, đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp để tạo thêm giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Hợp phần nhỏ nhưng rất ý nghĩa của dự án FIRST cũng được các doanh nghiệp rất quan tâm là thúc đẩy liên kết đổi mới công nghệ giữa doanh nghiệp và cộng đồng KH&CN sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp spin-off, start-up tối đa 500 nghìn USD/doanh nghiệp để phát triển ý tưởng và nâng cao năng lực đổi mới công nghệ. Đây là dự án đầu tiên có sự hỗ trợ rất mạnh mẽ với các doanh nghiệp star-up và đẩy mạnh sự kết nối.

Bên cạnh đó, một nội dung quan trọng khác của dự án là xây dựng thí điểm chính sách thu hút nhà nghiên cứu cứu giỏi người nước ngoài và người Việt ở nước ngoài nhằm tạo sự kết nối giữa các nhà khoa học, nhà sáng tạo trong và ngoài nước.

Một cơ sở dữ liệu chi tiết về họ sẽ được xây dựng, quản lý và điều phối để có thể trở thành đầu mối thông tin, kết nối các tổ chức doanh nghiệp mỗi khi có nhu cầu hợp tác. Sẽ có hai phương thức thí điểm được triển khai nhằm tạo điều kiện cho nhà nghiên cứu cứu giỏi người nước ngoài và người Việt ở nước ngoài làm việc với các tổ chức KH&CN và doanh nghiệp Việt Nam trong ngắn hạn (sáu tháng) hoặc dài hạn (12 tháng) để thực hiện các chương trình R&D hoặc triển khai các dự án thành lập doanh nghiệp KH&CN tại Việt Nam. Mỗi đề xuất thuộc nội dung này được tài trợ tối đa 200 nghìn USD.

Với nguồn lực tài chính ban đầu và định hướng đúng đắn, nhiều hy vọng dự án FIRST sẽ là cú hích cho sự tăng trưởng bền vững.